શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 232


ਸਿਮਟਿ ਸਾਗ ਸੁੰਕੜੰ ਸਟਕ ਸੂਲ ਸੇਲਯੰ ॥
simatt saag sunkarran sattak sool selayan |

ઘણા લોકો ભેગા થઈને જપ કરતા અને ઘણા ત્રિશૂળ અને બરછીનો ઉપયોગ કરતા.

ਰੁਲੰਤ ਰੁੰਡ ਮੁੰਡਯੰ ਝਲੰਤ ਝਾਲ ਅਝਲੰ ॥੩੧੫॥
rulant rundd munddayan jhalant jhaal ajhalan |315|

ખંજર અને ભાલાઓ ખડખડાટ અવાજ ઉત્પન્ન કરી રહ્યા છે અને કાપેલા મૃત માથાઓ, ધૂળમાં લપસીને, અહીં-ત્યાં વિખરાયેલા છે.315.

ਬਚਿਤ੍ਰ ਚਿਤ੍ਰਤੰ ਸਰੰ ਬਹੰਤ ਦਾਰੁਣੰ ਰਣੰ ॥
bachitr chitratan saran bahant daarunan ranan |

તે ભયંકર યુદ્ધમાં તેજસ્વી ચિત્રોવાળા તીરોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.

ਢਲੰਤ ਢਾਲ ਅਢਲੰ ਢੁਲੰਤ ਚਾਰੁ ਚਾਮਰੰ ॥
dtalant dtaal adtalan dtulant chaar chaamaran |

યુદ્ધના મેદાનમાં વિલક્ષણ પ્રકારનાં તીરો, ચિત્રો દોરવાનું વિસર્જન થઈ રહ્યું છે અને યુદ્ધના મેદાનમાં ભાલાના પછાડા અને ઢાલમાં ભાલાના પછાડા સંભળાઈ રહ્યા છે.

ਦਲੰਤ ਨਿਰਦਲੋ ਦਲੰ ਪਪਾਤ ਭੂਤਲੰ ਦਿਤੰ ॥
dalant niradalo dalan papaat bhootalan ditan |

(યોદ્ધાઓ) અવ્યવસ્થિતનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા હતા અને યોદ્ધાઓ જમીન પર પડી રહ્યા હતા.

ਉਠੰਤ ਗਦਿ ਸਦਯੰ ਨਿਨਦਿ ਨਦਿ ਦੁਭਰੰ ॥੩੧੬॥
autthant gad sadayan ninad nad dubharan |316|

સેનાઓ છૂંદાઈ રહી છે અને પૃથ્વી ગરમ થઈ રહી છે (ગરમ લોહીને કારણે), ચારે બાજુથી ભયંકર અવાજ સતત સંભળાઈ રહ્યો છે.316.

ਭਰੰਤ ਪਤ੍ਰ ਚਉਸਠੀ ਕਿਲੰਕ ਖੇਚਰੀ ਕਰੰ ॥
bharant patr chausatthee kilank khecharee karan |

ચોસઠ જોગણીઓએ દિલ ભર્યું, ભૂત ચીસો પાડ્યા.

ਫਿਰੰਤ ਹੂਰ ਪੂਰਯੰ ਬਰੰਤ ਦੁਧਰੰ ਨਰੰ ॥
firant hoor poorayan barant dudharan naran |

ચોસઠ યોગિનીઓ મોટેથી બૂમો પાડીને પોતપોતાના ઘડાઓ રંગથી ભરી રહી છે અને મહાન ઘોડાઓને વિવાહ કરવા માટે સ્વર્ગીય કન્યાઓ પૃથ્વી પર ફરી રહી છે.

ਸਨਧ ਬਧ ਗੋਧਯੰ ਸੁ ਸੋਭ ਅੰਗੁਲੰ ਤ੍ਰਿਣੰ ॥
sanadh badh godhayan su sobh angulan trinan |

બખ્તરબંધ યોદ્ધાઓના હાથને ગોહાઇડ મોજા શણગારતા હતા.

ਡਕੰਤ ਡਾਕਣੀ ਭ੍ਰਮੰ ਭਖੰਤ ਆਮਿਖੰ ਰਣੰ ॥੩੧੭॥
ddakant ddaakanee bhraman bhakhant aamikhan ranan |317|

નાયકો, પલંગ પર બેઠેલા, તેમના હાથમાં બખ્તર પહેરે છે અને પિશાચ યુદ્ધના મેદાનમાં ગર્જના કરે છે, માંસ ખાય છે અને ઘોંઘાટ કરે છે.317.

ਕਿਲੰਕ ਦੇਵੀਯੰ ਕਰੰਡ ਹਕ ਡਾਮਰੂ ਸੁਰੰ ॥
kilank deveeyan karandd hak ddaamaroo suran |

મેદાનોમાં, કાલી દેવી ચીસો પાડી અને ડોરુનો અવાજ સંભળાયો,

ਕੜਕ ਕਤੀਯੰ ਉਠੰ ਪਰੰਤ ਧੂਰ ਪਖਰੰ ॥
karrak kateeyan utthan parant dhoor pakharan |

લોહી પીતી કાલી દેવીનો બુલંદ અવાજ અને તાબરનો અવાજ સંભળાઈ રહ્યો છે, યુદ્ધના મેદાનમાં ભયંકર હાસ્ય સંભળાઈ રહ્યું છે અને બખ્તરો પર ઉડેલી ધૂળ પણ જોવા મળી રહી છે.

ਬਬਜਿ ਸਿੰਧਰੇ ਸੁਰੰ ਨ੍ਰਿਘਾਤ ਸੂਲ ਸੈਹਥੀਯੰ ॥
babaj sindhare suran nrighaat sool saihatheeyan |

રણસિંઘે સૂર વગાડ્યો. ત્રિશૂળ અને તલવારો સાથે યોદ્ધાઓ ઘાયલ થઈ રહ્યા છે.

ਭਭਜਿ ਕਾਤਰੋ ਰਣੰ ਨਿਲਜ ਭਜ ਭੂ ਭਰੰ ॥੩੧੮॥
bhabhaj kaataro ranan nilaj bhaj bhoo bharan |318|

હાથીઓ અને ઘોડાઓ તલવારના પ્રહારોથી ઘોંઘાટ કરી રહ્યા છે અને તેમની શરમ છોડીને લાચાર બનીને યુદ્ધમાંથી ભાગી રહ્યા છે.318.

ਸੁ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਸੰਨਿਧੰ ਜੁਝੰਤ ਜੋਧਣੋ ਜੁਧੰ ॥
su sasatr asatr sanidhan jujhant jodhano judhan |

શાસ્ત્રો (શસ્ત્રો)થી સજ્જ યોદ્ધાઓ યુદ્ધમાં લડ્યા

ਅਰੁਝ ਪੰਕ ਲਜਣੰ ਕਰੰਤ ਦ੍ਰੋਹ ਕੇਵਲੰ ॥
arujh pank lajanan karant droh kevalan |

શસ્ત્રો અને શસ્ત્રોથી સજ્જ થઈને યોદ્ધાઓ યુદ્ધમાં વ્યસ્ત છે અને શરમના કાદવમાં ફસાઈને તેઓ યુદ્ધ કરી રહ્યા છે.

ਪਰੰਤ ਅੰਗ ਭੰਗ ਹੁਐ ਉਠੰਤ ਮਾਸ ਕਰਦਮੰ ॥
parant ang bhang huaai utthant maas karadaman |

જ્યારે અંગો પડી ગયા, ત્યારે કાદવમાંથી માંસ છૂટી ગયું.

ਖਿਲੰਤ ਜਾਣੁ ਕਦਵੰ ਸੁ ਮਝ ਕਾਨ੍ਰਹ ਗੋਪਿਕੰ ॥੩੧੯॥
khilant jaan kadavan su majh kaanrah gopikan |319|

ક્રોધથી ભરાઈને, યોદ્ધાઓના અંગો અને માંસના ટુકડા પૃથ્વી પર પડી રહ્યા છે, જેમ કે કૃષ્ણ ગોપીઓ વચ્ચે બોલને તે તરફ ફેંકીને રમતા હોય છે.319.

ਡਹਕ ਡਉਰ ਡਾਕਣੰ ਝਲੰਤ ਝਾਲ ਰੋਸੁਰੰ ॥
ddahak ddaur ddaakanan jhalant jhaal rosuran |

ડોરુ અને પોસ્ટમેન બોલ્યા, તીરો (ઝાલ) ની ચમક ચમકી.

ਨਿਨਦ ਨਾਦ ਨਾਫਿਰੰ ਬਜੰਤ ਭੇਰਿ ਭੀਖਣੰ ॥
ninad naad naafiran bajant bher bheekhanan |

વેમ્પાયર્સના ટેબોર્સ અને પ્રખ્યાત હાવભાવ જોવા મળી રહ્યા છે અને ડ્રમ્સ અને ફિફ્સના ભયાનક અવાજો સંભળાઈ રહ્યા છે.

ਘੁਰੰਤ ਘੋਰ ਦੁੰਦਭੀ ਕਰੰਤ ਕਾਨਰੇ ਸੁਰੰ ॥
ghurant ghor dundabhee karant kaanare suran |

ધોંસા ભયંકર સ્વરમાં ગુંજતો હતો.

ਕਰੰਤ ਝਾਝਰੋ ਝੜੰ ਬਜੰਤ ਬਾਸੁਰੀ ਬਰੰ ॥੩੨੦॥
karant jhaajharo jharran bajant baasuree baran |320|

મોટા મોટા ડ્રમ્સનો ભયંકર અવાજ કાનમાં સંભળાઈ રહ્યો છે. યુદ્ધના મેદાનમાં પાયલનો રણકાર અને વાંસળીનો મધુર અવાજ પણ સંભળાય છે.320.

ਨਚੰਤ ਬਾਜ ਤੀਛਣੰ ਚਲੰਤ ਚਾਚਰੀ ਕ੍ਰਿਤੰ ॥
nachant baaj teechhanan chalant chaacharee kritan |

ઘોડાઓ ઝડપથી નાચતા અને રમતિયાળ રીતે આગળ વધતા.

ਲਿਖੰਤ ਲੀਕ ਉਰਬੀਅੰ ਸੁਭੰਤ ਕੁੰਡਲੀ ਕਰੰ ॥
likhant leek urabeean subhant kunddalee karan |

ઝડપી ઘોડાઓ નૃત્ય કરી રહ્યા છે અને ઝડપથી આગળ વધી રહ્યા છે અને તેમની ચાલથી તેઓ પૃથ્વી પર વીંટળાયેલા નિશાનો બનાવી રહ્યા છે.

ਉਡੰਤ ਧੂਰ ਭੂਰਿਯੰ ਖੁਰੀਨ ਨਿਰਦਲੀ ਨਭੰ ॥
auddant dhoor bhooriyan khureen niradalee nabhan |

ખૂંખારથી ઉછરેલી ઘણી બધી ધૂળ આકાશમાં ઉડી રહી હતી.

ਪਰੰਤ ਭੂਰ ਭਉਰਣੰ ਸੁ ਭਉਰ ਠਉਰ ਜਿਉ ਜਲੰ ॥੩੨੧॥
parant bhoor bhauranan su bhaur tthaur jiau jalan |321|

તેમના ખૂરના અવાજને કારણે, ધૂળ આકાશમાં ઉછળી રહી છે અને પાણીમાં વમળ જેવું લાગે છે.321.

ਭਜੰਤ ਧੀਰ ਬੀਰਣੰ ਚਲੰਤ ਮਾਨ ਪ੍ਰਾਨ ਲੈ ॥
bhajant dheer beeranan chalant maan praan lai |

ઘણા બહાદુર યોદ્ધાઓ પોતાનું સન્માન અને જીવ બચાવવા ભાગી ગયા.

ਦਲੰਤ ਪੰਤ ਦੰਤੀਯੰ ਭਜੰਤ ਹਾਰ ਮਾਨ ਕੈ ॥
dalant pant danteeyan bhajant haar maan kai |

સ્થાયી યોદ્ધાઓ તેમના સન્માન અને જીવન-શ્વાસ સાથે ભાગી રહ્યા છે અને હાથીઓની રેખાઓ નાશ પામી છે.

ਮਿਲੰਤ ਦਾਤ ਘਾਸ ਲੈ ਰਰਛ ਸਬਦ ਉਚਰੰ ॥
milant daat ghaas lai rarachh sabad ucharan |

ઘણા દાંતમાં ઘાસ સાથે મળ્યા હતા (રામજી પાસે આવો) અને 'રચ્યા કરો, રચ્યા કરો'ના શબ્દો બોલ્યા.

ਬਿਰਾਧ ਦਾਨਵੰ ਜੁਝਯੋ ਸੁ ਹਥਿ ਰਾਮ ਨਿਰਮਲੰ ॥੩੨੨॥
biraadh daanavan jujhayo su hath raam niramalan |322|

રામના શત્રુ રાક્ષસોએ દાંતમાં ઘાસની પટ્ટીઓ લઈને "અમારું રક્ષણ કરો" શબ્દો ઉચ્ચાર્યા અને આ રીતે વિરાધ નામના રાક્ષસોનો વધ થયો.322.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕੇ ਰਾਮਵਤਾਰ ਕਥਾ ਬਿਰਾਧ ਦਾਨਵ ਬਧਹ ॥
eit sree bachitr naattake raamavataar kathaa biraadh daanav badhah |

બચિત્તર નાટકમાં રામાવતારમાં વિરાધ રાક્ષસની હત્યાના વર્ણનનો અંત.

ਅਥ ਬਨ ਮੋ ਪ੍ਰਵੇਸ ਕਥਨੰ ॥
ath ban mo praves kathanan |

હવે જંગલમાં પ્રવેશ અંગેનું વર્ણન શરૂ થાય છે:

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਇਹ ਬਿਧਿ ਮਾਰ ਬਿਰਾਧ ਕਉ ਬਨ ਮੇ ਧਸੇ ਨਿਸੰਗ ॥
eih bidh maar biraadh kau ban me dhase nisang |

આ રીતે વિરાધને મારીને રામ અને લક્ષ્મણ આગળ જંગલમાં ઘૂસી ગયા.

ਸੁ ਕਬਿ ਸਯਾਮ ਇਹ ਬਿਧਿ ਕਹਿਯੋ ਰਘੁਬਰ ਜੁਧ ਪ੍ਰਸੰਗ ॥੩੨੩॥
su kab sayaam ih bidh kahiyo raghubar judh prasang |323|

કવિ શ્યામે આ ઘટનાને ઉપરોક્ત રીતે વર્ણવી છે.323.

ਸੁਖਦਾ ਛੰਦ ॥
sukhadaa chhand |

સુખડા સ્ટેન્ઝા

ਰਿਖ ਅਗਸਤ ਧਾਮ ॥
rikh agasat dhaam |

ઓગસ્ટ ઋષિના સ્થાને

ਗਏ ਰਾਜ ਰਾਮ ॥
ge raaj raam |

રાજા રામચંદ્ર

ਧੁਜ ਧਰਮ ਧਾਮ ॥
dhuj dharam dhaam |

જે પૂજા સ્થળનું ધ્વજ સ્વરૂપ છે,

ਸੀਆ ਸਹਿਤ ਬਾਮ ॥੩੨੪॥
seea sahit baam |324|

રાજા રામ અગસ્ત્ય ઋષિના આશ્રમમાં ગયા અને સીતા તેમની સાથે હતી, જે ધર્મનું ધામ છે.324.

ਲਖਿ ਰਾਮ ਬੀਰ ॥
lakh raam beer |

રામચંદ્રને નાયક તરીકે જાણીને

ਰਿਖ ਦੀਨ ਤੀਰ ॥
rikh deen teer |

(ઓગસ્ટ) ઋષિએ (તેમને એક તીર આપ્યું,

ਰਿਪ ਸਰਬ ਚੀਰ ॥
rip sarab cheer |

જેણે બધા દુશ્મનોને ફાડીને,

ਹਰਿ ਸਰਬ ਪੀਰ ॥੩੨੫॥
har sarab peer |325|

મહાન વીર રામને જોઈને ઋષિએ તેમને બધા શત્રુઓને મારીને બધા લોકોની કષ્ટ દૂર કરવાની સલાહ આપી.325.

ਰਿਖਿ ਬਿਦਾ ਕੀਨ ॥
rikh bidaa keen |

ઓગસ્ટ ઋષિએ રામને વિદાય આપી

ਆਸਿਖਾ ਦੀਨ ॥
aasikhaa deen |

અને આશીર્વાદ

ਦੁਤ ਰਾਮ ਚੀਨ ॥
dut raam cheen |

રામની મૂર્તિ જોઈ

ਮੁਨਿ ਮਨ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥੩੨੬॥
mun man prabeen |326|

આ રીતે તેમના આશીર્વાદ આપતા, ઋષિએ તેમના મનમાં રામની સુંદરતા અને શક્તિને કુશળતાપૂર્વક ઓળખી, તેમને વિદાય આપી.326.