શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1077


ਹੋ ਧ੍ਰਿਗ ਧ੍ਰਿਗ ਤਾ ਕੌ ਸਭ ਹੀ ਲੋਕ ਬਖਾਨਈ ॥੪॥
ho dhrig dhrig taa kau sabh hee lok bakhaanee |4|

તેથી તેને બધા લોકો નફરત કરે છે. 4.

ਸੰਗ ਦਾਸੀ ਕੈ ਦਾਸ ਕਹਿਯੋ ਮੁਸਕਾਇ ਕੈ ॥
sang daasee kai daas kahiyo musakaae kai |

દાસે હસીને દાસીને કહ્યું

ਸੰਗ ਹਮਾਰੇ ਚਲੋ ਪ੍ਰੀਤਿ ਉਪਜਾਇ ਕੈ ॥
sang hamaare chalo preet upajaae kai |

તમે પ્રેમ વિકસાવો અને મારી સાથે આવો.

ਕਾਮ ਕੇਲ ਕਰਿ ਜੀਹੈਂ ਕਛੂ ਨ ਲੀਜਿਯੈ ॥
kaam kel kar jeehain kachhoo na leejiyai |

અમને કશાની જરૂર નથી, અમે ફક્ત જાતીય પ્રવૃત્તિઓ કરીને જ જીવીશું.

ਹੋ ਗਾਨ ਕਲਾ ਜੂ ਬਚਨ ਹਮਾਰੋ ਕੀਜਿਯੈ ॥੫॥
ho gaan kalaa joo bachan hamaaro keejiyai |5|

ઓ ગાવાની કળા! મારી વાત લો. 5.

ਉਠ ਦਾਸੀ ਸੰਗ ਚਲੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਉਪਜਾਇ ਕੈ ॥
autth daasee sang chalee preet upajaae kai |

પ્રેમમાં પડેલી દાસી ઉભી થઈ (તેની સાથે) જતી રહી

ਨ੍ਰਿਪ ਕੀ ਓਰ ਨਿਹਾਰਿ ਨ ਰਹੀ ਲਜਾਇ ਕੈ ॥
nrip kee or nihaar na rahee lajaae kai |

અને લજા દી મારીએ રાજા તરફ જોયું પણ નહિ.

ਜੋ ਦਾਸੀ ਸੌ ਪ੍ਰੇਮ ਪੁਰਖ ਉਪਜਾਵਈ ॥
jo daasee sau prem purakh upajaavee |

એક માણસ જે દાસીને પ્રેમ કરે છે,

ਹੋ ਅੰਤ ਸ੍ਵਾਨ ਕੀ ਮ੍ਰਿਤੁ ਮਰੈ ਪਛੁਤਾਵਈ ॥੬॥
ho ant svaan kee mrit marai pachhutaavee |6|

તે આખરે પસ્તાવો કરે છે અને કૂતરાના મૃત્યુથી મૃત્યુ પામે છે. 6.

ਚਾਰਿ ਪਹਰ ਮੈ ਚਾਰਿ ਕੋਸ ਮਾਰਗ ਚਲਿਯੋ ॥
chaar pahar mai chaar kos maarag chaliyo |

(તેઓ) ચાર ઘડિયાળમાં ચાર પર્વતો પર ચઢ્યા.

ਜੋ ਕੰਦ੍ਰਪ ਕੋ ਦ੍ਰਪ ਹੁਤੋ ਸਭੁ ਹੀ ਦਲਿਯੋ ॥
jo kandrap ko drap huto sabh hee daliyo |

જેને કામનું અભિમાન હતું, (તેમણે) બધાને ટેકો આપ્યો.

ਚਹੂੰ ਓਰ ਭ੍ਰਮਿ ਭ੍ਰਮਿ ਤੇ ਹੀ ਪੁਰ ਆਵਹੀ ॥
chahoon or bhram bhram te hee pur aavahee |

ચારે દિશામાં ભટક્યા પછી તેઓ (તેમના) શહેરમાં પાછા ફર્યા.

ਹੋ ਗਾਨ ਕਲਾ ਤਿਲ ਚੁਗਨ ਨ ਪੈਡੋ ਪਾਵਹੀ ॥੭॥
ho gaan kalaa til chugan na paiddo paavahee |7|

ગણ કાલા અને તિલ ચુગન કોઈ રસ્તો શોધી શક્યા નહીં.7.

ਅਧਿਕ ਸ੍ਰਮਿਤ ਤੇ ਭਏ ਹਾਰਿ ਗਿਰਿ ਕੈ ਪਰੈ ॥
adhik sramit te bhe haar gir kai parai |

ખૂબ થાકેલા હોવાથી તેઓ હારમાં પડી ગયા,

ਜਨੁਕ ਘਾਵ ਬਿਨੁ ਕੀਏ ਆਪ ਹੀ ਤੇ ਮਰੈ ॥
januk ghaav bin kee aap hee te marai |

જાણે તેઓ ઘાયલ થયા વિના મૃત્યુ પામ્યા હોય.

ਅਧਿਕ ਛੁਧਾ ਜਬ ਲਗੀ ਦੁਹੁਨਿ ਕੌ ਆਇ ਕੈ ॥
adhik chhudhaa jab lagee duhun kau aae kai |

જ્યારે બંનેને ખૂબ ભૂખ લાગી હતી

ਹੋ ਤਬ ਦਾਸੀ ਸੌ ਦਾਸ ਕਹਿਯੋ ਦੁਖ ਪਾਇ ਕੈ ॥੮॥
ho tab daasee sau daas kahiyo dukh paae kai |8|

તો નોકરે દુ:ખમાં દાસીને કહ્યું. 8.

ਗਾਨ ਕਲਾ ਤੁਮ ਪਰੋ ਸੁ ਬੁਰਿ ਅਪੁਨੀ ਕਰੋ ॥
gaan kalaa tum paro su bur apunee karo |

ઓ ગાવાની કળા! તમે તમારી યોનિમાર્ગને પાર કરો

ਖਰਿ ਕੋ ਟੁਕਰਾ ਹਾਥ ਹਮਾਰੇ ਪੈ ਧਰੋ ॥
khar ko ttukaraa haath hamaare pai dharo |

અને મારા હાથ પર ખાખીનો ટુકડો (ખાવા માટે) મૂકો.

ਦਾਸ ਜਬੇ ਖੈਬੈ ਕੌ ਕਛੂ ਨ ਪਾਇਯੋ ॥
daas jabe khaibai kau kachhoo na paaeiyo |

જ્યારે ગુલામને ખાવા માટે કંઈ ન મળ્યું

ਹੋ ਅਧਿਕ ਕੋਪ ਤਬ ਚਿਤ ਕੇ ਬਿਖੈ ਬਢਾਇਯੋ ॥੯॥
ho adhik kop tab chit ke bikhai badtaaeiyo |9|

તેથી તે ચિત્તમાં ખૂબ ગુસ્સે થયો. 9.

ਮਾਰ ਕੂਟਿ ਦਾਸੀ ਕੋ ਦਯੋ ਬਹਾਇ ਕੈ ॥
maar koott daasee ko dayo bahaae kai |

(તેણે) દાસીને માર મારીને (નદીમાં) ફેંકી દીધી.

ਆਪਨ ਗਯੋ ਫਲ ਚੁਗਨ ਮਹਾ ਬਨ ਜਾਇ ਕੈ ॥
aapan gayo fal chugan mahaa ban jaae kai |

અને તે મોટા ડબ્બામાં ફળ લેવા ગયો.

ਬੇਰ ਭਖਤ ਤਾ ਕੌ ਹਰਿ ਜਛ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
ber bhakhat taa kau har jachh nihaariyo |

સિંહે ('હરિજચ') તેને ખાતા જોયો

ਹੋ ਤਿਲ ਚੁਗਨਾ ਕੋ ਪਕਰ ਭਛ ਕਰਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥੧੦॥
ho til chuganaa ko pakar bhachh kar ddaariyo |10|

અને તલ પકડીને ખાધો. 10.

ਬਹਤ ਬਹਤ ਦਾਸੀ ਸਰਿਤਾ ਮਹਿ ਤਹਿ ਗਈ ॥
bahat bahat daasee saritaa meh teh gee |

દાસી નદીમાં લથડતી ત્યાં પહોંચી

ਜਹਾ ਆਇ ਸ੍ਵਾਰੀ ਨ੍ਰਿਪ ਕੀ ਨਿਕਸਤ ਭਈ ॥
jahaa aae svaaree nrip kee nikasat bhee |

જ્યાં રાજાની સવારી નીકળી રહી હતી.

ਨਿਰਖਿ ਪ੍ਰਿਯਾ ਰਾਜਾ ਤਿਹ ਲਿਯੋ ਨਿਕਾਰਿ ਕੈ ॥
nirakh priyaa raajaa tih liyo nikaar kai |

પ્રિયાને જોઈને રાજા તેને લઈ ગયો.

ਹੋ ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਮੂਰਖ ਸਕਿਯੋ ਬਿਚਾਰਿ ਕੈ ॥੧੧॥
ho bhed abhed na moorakh sakiyo bichaar kai |11|

તે મૂર્ખ કેટલાક રહસ્યો સમજી શક્યો નહીં. 11.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਦਾਸੀ ਕਾਢ ਨਦੀ ਤੇ ਲਿਯੋ ॥
daasee kaadt nadee te liyo |

રાજા દાસીને નદીમાંથી બહાર લઈ ગયો

ਬੈਠ ਤੀਰ ਐਸੇ ਬਚ ਕਿਯੋ ॥
baitth teer aaise bach kiyo |

અને બાંકડા પર બેસીને આવી વાતો કરી.

ਕਿਹ ਨਿਮਿਤ ਕੈ ਹ੍ਯਾਂ ਤੈ ਆਈ ॥
kih nimit kai hayaan tai aaee |

(રાજાએ પૂછ્યું) તમે અહીં કેમ આવ્યા છો?

ਸੋ ਕਹਿਯੈ ਮੁਹਿ ਪ੍ਰਗਟ ਜਤਾਈ ॥੧੨॥
so kahiyai muhi pragatt jataaee |12|

મને આ (બધી વિગતો) સ્પષ્ટપણે કહો. 12.

ਜਬ ਤੁਮ ਅਖੇਟਕਹਿ ਸਿਧਾਏ ॥
jab tum akhettakeh sidhaae |

(દાસીએ કહ્યું, હે રાજા!) જ્યારે તમે સો શિકાર રમવા ગયા હતા

ਬਹੁ ਚਿਰ ਭਯੋ ਗ੍ਰਿਹ ਕੌ ਨਹਿ ਆਏ ॥
bahu chir bhayo grih kau neh aae |

અને લાંબા સમય સુધી ઘરે પરત ફર્યા ન હતા.

ਤੁਮ ਬਿਨੁ ਮੈ ਅਤਿਹਿ ਅਕੁਲਾਈ ॥
tum bin mai atihi akulaaee |

તેથી તમારા વિના હું ખૂબ જ ખોવાઈ ગયો હતો.

ਤਾ ਤੇ ਬਨ ਗਹਿਰੇ ਮੋ ਆਈ ॥੧੩॥
taa te ban gahire mo aaee |13|

તેથી તે જાડા બનમાં આવ્યો. 13.

ਜਬ ਮੈ ਅਧਿਕ ਤ੍ਰਿਖਾਤੁਰ ਭਈ ॥
jab mai adhik trikhaatur bhee |

જ્યારે હું તરસથી બીમાર થઈ ગયો

ਪਾਨਿ ਪਿਵਨ ਸਰਿਤਾ ਢਿਗ ਗਈ ॥
paan pivan saritaa dtig gee |

જેથી તે પાણી પીવા નદી કિનારે ગયો હતો.

ਫਿਸਲਿਯੋ ਪਾਵ ਨਦੀ ਮੌ ਪਰੀ ॥
fisaliyo paav nadee mau paree |

પગ લપસ્યો (અને હું) નદીમાં પડ્યો.

ਅਧਿਕ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰ ਤੁਮਹਿ ਨਿਕਰੀ ॥੧੪॥
adhik kripaa kar tumeh nikaree |14|

તમે ખૂબ જ કૃપા કરીને તેને નદીમાંથી બહાર કાઢ્યો. 14.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਨੀਚ ਸੰਗ ਕੀਜੈ ਨਹੀ ਸੁਨਹੋ ਮੀਤ ਕੁਮਾਰ ॥
neech sang keejai nahee sunaho meet kumaar |

હે મિત્ર રાજકુમાર! સાંભળો, નીચનો સંગ ન કરવો જોઈએ.

ਭੇਡ ਪੂਛਿ ਭਾਦੌ ਨਦੀ ਕੋ ਗਹਿ ਉਤਰਿਯੋ ਪਾਰ ॥੧੫॥
bhedd poochh bhaadau nadee ko geh utariyo paar |15|

(કારણ કે) શું કોઈ ઘેટાંની પૂંછડી પકડીને હોડીમાં (બનાવટી) નદી પાર કરી શકે છે? 15

ਪਾਨੀ ਉਦਰ ਤਾ ਕੌ ਭਰਿਯੋ ਦਾਸ ਨਦੀ ਗਯੋ ਡਾਰਿ ॥
paanee udar taa kau bhariyo daas nadee gayo ddaar |

ગુલામ (તે ગુલામ) નદીમાં પડ્યો અને તેનું પેટ પાણીથી ભરાઈ ગયું.

ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਾਨਨ ਅਬਲਾ ਭਈ ਸਕਿਯੋ ਨ ਨ੍ਰਿਪ ਬੀਚਾਰਿ ॥੧੬॥
bin praanan abalaa bhee sakiyo na nrip beechaar |16|

(જે કરવાથી) સ્ત્રી મરી ગઈ, પણ રાજા તેનો વિચાર કરી શક્યો નહિ. 16.

ਫਲ ਭਛਤ ਜਛਨ ਗਹਿਯੋ ਦਾਸ ਨਾਸ ਕੋ ਕੀਨ ॥
fal bhachhat jachhan gahiyo daas naas ko keen |

ફળ ખાનાર ગુલામને સિંહ ('જછન') દ્વારા પકડીને નાશ કરવામાં આવ્યો હતો.