શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 618


ਕਸ ਹੇਰ ਤਲੈ ॥੪੩॥
kas her talai |43|

સકુંતલાએ રાજાના હાથ પર સોનાનો સિક્કો મૂક્યો અને કહ્યું, "તમે તેને જુઓ અને યાદ કરો." 43.

ਨ੍ਰਿਪ ਜਾਨਿ ਗਏ ॥
nrip jaan ge |

(વિંટી જોઈને) રાજાને ખબર પડી

ਪਹਿਚਾਨਤ ਭਏ ॥
pahichaanat bhe |

અને (શકુંતલાને) ઓળખી.

ਤਬ ਤਉਨ ਬਰੀ ॥
tab taun baree |

પછી તેણે સ્નાન કર્યું

ਬਹੁ ਭਾਤਿ ਭਰੀ ॥੪੪॥
bahu bhaat bharee |44|

રાજાએ બધું યાદ કર્યું અને શકુંતલાને ઓળખી, પછી રાજાએ તેની સાથે તેના લગ્ન સંપન્ન કર્યા અને વિવિધ રીતે તેણીનો આનંદ માણ્યો.44.

ਸਿਸੁ ਸਾਤ ਭਏ ॥
sis saat bhe |

(રાજાની એ પત્નીથી) સાત પુત્રો જન્મ્યા.

ਰਸ ਰੂਪ ਰਏ ॥
ras roop re |

જે સ્વરૂપ અને રસના ભંડાર હતા.

ਅਮਿਤੋਜ ਬਲੀ ॥
amitoj balee |

(તે પુત્ર) અમિત તેજસ્વી અને શક્તિશાળી હતો.

ਦਲ ਦੀਹ ਦਲੀ ॥੪੫॥
dal deeh dalee |45|

તેણીને સાત મોહક પુત્રો જન્મ્યા, જે અનંત કીર્તિના માણસ અને દુશ્મનોનો નાશ કરનાર હતા. 45.

ਹਨਿ ਭੂਪ ਬਲੀ ॥
han bhoop balee |

પૃથ્વીના પરાક્રમી રાજાઓને મારીને

ਜਿਣਿ ਭੂਮਿ ਥਲੀ ॥
jin bhoom thalee |

ઘણી જગ્યાઓ જીતી હતી.

ਰਿਖਿ ਬੋਲਿ ਰਜੀ ॥
rikh bol rajee |

(પછી) ઋષિઓ અને ઋતજને બોલાવીને ('આરજી' યજ્ઞ કરતા બ્રાહ્મણો).

ਬਿਧਿ ਜਗ ਸਜੀ ॥੪੬॥
bidh jag sajee |46|

તેઓએ પરાક્રમી રાજાઓને મારીને પૃથ્વી પર વિજય મેળવ્યો અને ઋષિઓને આમંત્રિત કરીને યજ્ઞ કર્યો. 46.

ਸੁਭ ਕਰਮ ਕਰੇ ॥
subh karam kare |

(તે પુત્રો) સત્કર્મ કરીને

ਅਰਿ ਪੁੰਜ ਹਰੇ ॥
ar punj hare |

દુશ્મનોના જૂથોનો નાશ કર્યો.

ਅਤਿ ਸੂਰ ਮਹਾ ॥
at soor mahaa |

(તેઓ) મહાન યોદ્ધાઓ હતા,

ਨਹਿ ਔਰ ਲਹਾ ॥੪੭॥
neh aauar lahaa |47|

સારા કાર્યો કર્યા અને શત્રુઓનો નાશ કર્યો અને બહાદુરીમાં તેમની સમકક્ષ કોઈ લાગતું નથી. 47.

ਅਤਿ ਜੋਤਿ ਲਸੈ ॥
at jot lasai |

(તેના ચહેરા પર) ઘણો પ્રકાશ ઝળકતો હતો

ਸਸਿ ਕ੍ਰਾਤਿ ਕਸੈ ॥
sas kraat kasai |

(જેની સામે) ચંદ્રનું તેજ શું કામનું છે.

ਦਿਸ ਚਾਰ ਚਕੀ ॥
dis chaar chakee |

(તેમને જોઈને) ચારેય આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા

ਸੁਰ ਨਾਰਿ ਛਕੀ ॥੪੮॥
sur naar chhakee |48|

તેઓ ચંદ્રપ્રકાશ જેવા તેજસ્વી હતા અને ચારેય દિશાઓની દેવતાઓની સ્ત્રીઓ તેમને જોઈને પ્રસન્ન થઈ હતી. 48.

ਰੂਆਲ ਛੰਦ ॥
rooaal chhand |

રૂઆલ સ્ટેન્ઝા

ਗਾਰਿ ਗਾਰਿ ਅਖਰਬ ਗਰਬਿਨ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਨਰੇਸ ॥
gaar gaar akharab garabin maar maar nares |

અબજો અહંકારી રાજાઓને મારી નાખ્યા.

ਜੀਤਿ ਜੀਤਿ ਅਜੀਤ ਰਾਜਨ ਛੀਨਿ ਦੇਸ ਬਿਦੇਸ ॥
jeet jeet ajeet raajan chheen des bides |

તેઓએ અસંખ્ય અભિમાની રાજાઓને મારી નાખ્યા અને અજેય રાજાઓના રાજ્ય છીનવી લીધા, તેઓએ તેમને મારી નાખ્યા.

ਟਾਰਿ ਟਾਰਿ ਕਰੋਰਿ ਪਬਯ ਦੀਨ ਉਤਰ ਦਿਸਾਨ ॥
ttaar ttaar karor pabay deen utar disaan |

પર્વતો દૂર કરવામાં આવ્યા હતા અને ઉત્તર દિશામાં ખસેડવામાં આવ્યા હતા

ਸਪਤ ਸਿੰਧੁ ਭਏ ਧਰਾ ਪਰ ਲੀਕ ਚਕ੍ਰ ਰਥਾਨ ॥੪੯॥
sapat sindh bhe dharaa par leek chakr rathaan |49|

તેઓ ઉત્તર તરફ ગયા, ઘણા પર્વતો પાર કર્યા અને તેમના રથના પૈડાની રેખાઓ સાથે સાત મહાસાગરો રચાયા. 49.

ਗਾਹਿ ਗਾਹਿ ਅਗਾਹ ਦੇਸਨ ਬਾਹਿ ਬਾਹਿ ਹਥਿਯਾਰ ॥
gaeh gaeh agaah desan baeh baeh hathiyaar |

જે દેશોને શસ્ત્રોથી જીતી શકાયા નહોતા તે કબજે કરવામાં આવ્યા

ਤੋਰਿ ਤੋਰਿ ਅਤੋਰ ਭੂਧ੍ਰਿਕ ਦੀਨ ਉਤ੍ਰਹਿ ਟਾਰ ॥
tor tor ator bhoodhrik deen utreh ttaar |

તેમના હથિયારો પર પ્રહાર કરીને અને સમગ્ર પૃથ્વી પર ફરતા અને પર્વતોને તોડીને, તેઓએ તેમના ટુકડાઓ ઉત્તરમાં ફેંકી દીધા.

ਦੇਸ ਔਰ ਬਿਦੇਸ ਜੀਤਿ ਬਿਸੇਖ ਰਾਜ ਕਮਾਇ ॥
des aauar bides jeet bisekh raaj kamaae |

તેણે દેશ-વિદેશમાં જીત મેળવીને વિશેષ સ્વરૂપે રાજ્ય કમાવ્યું.

ਅੰਤ ਜੋਤਿ ਸੁ ਜੋਤਿ ਮੋ ਮਿਲਿ ਜਾਤਿ ਭੀ ਪ੍ਰਿਥ ਰਾਇ ॥੫੦॥
ant jot su jot mo mil jaat bhee prith raae |50|

દૂર અને નજીકના વિવિધ દેશો પર વિજય મેળવ્યા પછી અને તેમના પર શાસન કર્યા પછી, રાજા પૃથુ આખરે પરમ પ્રકાશમાં ભળી ગયા.50.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਅਵਤਾਰੇ ਬਿਆਸ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਿਥੁ ਕੋ ਰਾਜ ਸਮਾਪਤੰ ॥੨॥੫॥
eit sree bachitr naattak granthe brahamaa avataare biaas raajaa prith ko raaj samaapatan |2|5|

અહીં બિયાસના રાજા પૃથુના શાસનનો અંત આવે છે, જે શ્રી બચિત્ર નાટક ગ્રંથના બ્રહ્મા અવતાર છે.

ਅਥ ਰਾਜਾ ਭਰਥ ਰਾਜ ਕਥਨੰ ॥
ath raajaa bharath raaj kathanan |

હવે ભારત રાજ્યનું નિવેદન:

ਰੂਆਲ ਛੰਦ ॥
rooaal chhand |

રૂઆલ સ્ટેન્ઝા

ਜਾਨਿ ਅੰਤ ਸਮੋ ਭਯੋ ਪ੍ਰਿਥੁ ਰਾਜ ਰਾਜ ਵਤਾਰ ॥
jaan ant samo bhayo prith raaj raaj vataar |

જેમ જેમ અંતિમ સમય આવી ગયો, તેમ રાજ્યએ પૃથ્વી રાજનો અવતાર લીધો

ਬੋਲਿ ਸਰਬ ਸਮ੍ਰਿਧਿ ਸੰਪਤਿ ਮੰਤ੍ਰਿ ਮਿਤ੍ਰ ਕੁਮਾਰ ॥
bol sarab samridh sanpat mantr mitr kumaar |

પોતાનો અંત ખૂબ જ નજીક હોવાથી, રાજા પૃથ્વીએ તેની તમામ સંપત્તિ, મિત્રો, મંત્રીઓ અને રાજકુમારોને બોલાવ્યા.

ਸਪਤ ਦ੍ਵੀਪ ਸੁ ਸਪਤ ਪੁਤ੍ਰਨਿ ਬਾਟ ਦੀਨ ਤੁਰੰਤ ॥
sapat dveep su sapat putran baatt deen turant |

સાત દીવાઓ તરત જ સાત પુત્રોને વહેંચવામાં આવ્યા.

ਸਪਤ ਰਾਜ ਕਰੈ ਲਗੈ ਸੁਤ ਸਰਬ ਸੋਭਾਵੰਤ ॥੫੧॥
sapat raaj karai lagai sut sarab sobhaavant |51|

તેણે તરત જ તેના સાત પુત્રો વચ્ચેના સાત ખંડો અને તે બધા અત્યંત ભવ્યતા સાથે શાસન કરવાના છે.51.

ਸਪਤ ਛਤ੍ਰ ਫਿਰੈ ਲਗੈ ਸਿਰ ਸਪਤ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ॥
sapat chhatr firai lagai sir sapat raaj kumaar |

સાત રાજકુમારોના માથા પર સાત છત્રીઓ લટકવા લાગી.

ਸਪਤ ਇੰਦ੍ਰ ਪਰੇ ਧਰਾ ਪਰਿ ਸਪਤ ਜਾਨ ਅਵਤਾਰ ॥
sapat indr pare dharaa par sapat jaan avataar |

સાતેય રાજકુમારોના માથા પર છત્રો ઝૂલતા હતા અને તે બધાને ઇન્દ્રના સાત અવતાર માનવામાં આવતા હતા.

ਸਰਬ ਸਾਸਤ੍ਰ ਧਰੀ ਸਬੈ ਮਿਲਿ ਬੇਦ ਰੀਤਿ ਬਿਚਾਰਿ ॥
sarab saasatr dharee sabai mil bed reet bichaar |

(તેઓ) એકસાથે બધા શાસ્ત્રો અને વેદોના અનુષ્ઠાનનું પાલન કરતા હતા.

ਦਾਨ ਅੰਸ ਨਿਕਾਰ ਲੀਨੀ ਅਰਥ ਸ੍ਵਰਥ ਸੁਧਾਰਿ ॥੫੨॥
daan ans nikaar leenee arath svarath sudhaar |52|

તેઓએ વૈદિક સંસ્કારો અનુસાર ભાષ્યો સાથે તમામ શાસ્ત્રોની સ્થાપના કરી અને દાનનું મહત્વ ફરીથી સન્માનમાં રાખ્યું.52.

ਖੰਡ ਖੰਡ ਅਖੰਡ ਉਰਬੀ ਬਾਟਿ ਲੀਨਿ ਕੁਮਾਰ ॥
khandd khandd akhandd urabee baatt leen kumaar |

રાજકુમારોએ (પોતાની વચ્ચે) અખંડ જમીન ('ઉર્બી')ને ટુકડાઓમાં તોડીને વહેંચી દીધી.

ਸਪਤ ਦੀਪ ਭਏ ਪੁਨਿਰ ਨਵਖੰਡ ਨਾਮ ਬਿਚਾਰ ॥
sapat deep bhe punir navakhandd naam bichaar |

તે રાજકુમારોએ પૃથ્વીના ટુકડા કર્યા અને પોતાની વચ્ચે અને સાત ખંડો "નવ-ખંડ" (નવ પ્રદેશો) વચ્ચે વહેંચી દીધા.

ਜੇਸਟ ਪੁਤ੍ਰ ਧਰੀ ਧਰਾ ਤਿਹ ਭਰਥ ਨਾਮ ਬਖਾਨ ॥
jesatt putr dharee dharaa tih bharath naam bakhaan |

ધરતી ધરાવનાર મોટા પુત્રનું નામ 'ભારત' હતું.

ਭਰਥ ਖੰਡ ਬਖਾਨ ਹੀ ਦਸ ਚਾਰ ਚਾਰੁ ਨਿਧਾਨ ॥੫੩॥
bharath khandd bakhaan hee das chaar chaar nidhaan |53|

મોટા પુત્ર, જેનું નામ ભરત હતું, તેમણે અઢાર વિજ્ઞાનમાં નિપુણ એવા નિપુણ ભરતના નામ પરથી એક પ્રદેશનું નામ “ભારત ખંડ” રાખ્યું.53.

ਕਉਨ ਕਉਨ ਕਹੈ ਕਥੇ ਕਵਿ ਨਾਮ ਠਾਮ ਅਨੰਤ ॥
kaun kaun kahai kathe kav naam tthaam anant |

કવિએ અહીં કયા નામોનો ઉલ્લેખ કરવો જોઈએ?

ਬਾਟਿ ਬਾਟਿ ਸਬੋ ਲਏ ਨਵਖੰਡ ਦ੍ਵੀਪ ਦੁਰੰਤ ॥
baatt baatt sabo le navakhandd dveep durant |

તેઓ બધાએ નવ-ખંડ ખંડોને એકબીજામાં વહેંચી દીધા

ਠਾਮ ਠਾਮ ਭਏ ਨਰਾਧਿਪ ਠਾਮ ਨਾਮ ਅਨੇਕ ॥
tthaam tthaam bhe naraadhip tthaam naam anek |

જેઓ જગ્યાએ સ્થળે રાજા બન્યા તેમના નામ અને સ્થાનો ઘણા છે.