શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1417


ਅਦੂਰਾ ਜ਼ਿਮਰਦੀ ਬਰ ਆਵੁਰਦ ਦੂਦ ॥੬॥
adooraa zimaradee bar aavurad dood |6|

તેના પુરુષાર્થ દ્વારા, તેણે દુશ્મનોને ઉડાવી દીધા હતા.(6)

ਵਜ਼ੀਰ ਯਕੇ ਬੂਦ ਓ ਹੋਸ਼ਮੰਦ ॥
vazeer yake bood o hoshamand |

(બીજો) રાજાનો એક મંત્રી ખૂબ જ હોશિયાર હતો,

ਰਈਯਤ ਨਿਵਾਜ਼ ਅਸਤ ਦੁਸ਼ਮਨ ਗਜ਼ੰਦ ॥੭॥
reeyat nivaaz asat dushaman gazand |7|

જેણે વિષયને પ્રેરણા આપી પરંતુ દુશ્મનોને ગુનેગાર બનાવ્યા.(7)

ਵਜ਼ਾ ਦੁਖ਼ਤਰੇ ਹਸਤ ਰੌਸ਼ਨ ਚਰਾਗ਼ ॥
vazaa dukhatare hasat rauashan charaag |

તે મંત્રીને એક પુત્રી હતી, જે પ્રકાશની જેમ પ્રકાશિત હતી.

ਕਿ ਨਾਮੇ ਅਜ਼ਾ ਬੂਦ ਰੌਸ਼ਨ ਦਿਮਾਗ਼ ॥੮॥
ki naame azaa bood rauashan dimaag |8|

અને તેણીનું નામ 'રોશન દિમાઘ' રાખવામાં આવ્યું હતું (સાહિત્ય. પ્રબુદ્ધ બુદ્ધિ).(8)

ਬ ਮਕਤਬ ਸਪੁਰਦੰਦ ਹਰ ਦੋ ਤਿਫ਼ਲ ॥
b makatab sapuradand har do tifal |

રાજાએ તેના બે બાળકોને દાખલ કર્યા,

ਕਿ ਤਿਫ਼ਲਸ਼ ਬਸੇ ਰੋਜ਼ ਗਸ਼ਤੰਦ ਖ਼ਿਜ਼ਲ ॥੯॥
ki tifalash base roz gashatand khizal |9|

જેઓ શાળામાં ખૂબ લાંબો સમય ગાળો બોલી રહ્યા હતા.(9)

ਨਿਸ਼ਸਤੰਦ ਦਾਨਾਇ ਮੌਲਾਇ ਰੂਮ ॥
nishasatand daanaae maualaae room |

તેઓને રોમના જ્ઞાની મૌલાના (ધાર્મિક પાદરી) પાસે દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા,

ਕਿ ਦਿਰਮਸ਼ ਬਬਖ਼ਸ਼ੀਦ ਆਂ ਮਰਜ਼ ਬੂਮ ॥੧੦॥
ki diramash babakhasheed aan maraz boom |10|

જેમને સંપત્તિ અને જમીન આપવામાં આવી હતી.(10)

ਨਿਸ਼ਸਤੰਦ ਦਰ ਆਂ ਜਾਇ ਤਿਫ਼ਲੇ ਬਸੇ ॥
nishasatand dar aan jaae tifale base |

અન્ય બાળકો પણ ત્યાં હાજર હતા,

ਬੁਖ਼ਾਦੇ ਸੁਖ਼ਨ ਅਜ਼ ਕਿਤਾਬ ਹਰ ਕਸੇ ॥੧੧॥
bukhaade sukhan az kitaab har kase |11|

જેઓ પુસ્તકોમાંથી તેમના પાઠ વાંચતા હતા.(11)

ਬ ਬਗ਼ਲ ਅੰਦਰ ਆਰੰਦ ਹਰ ਯਕ ਕਿਤਾਬ ॥
b bagal andar aarand har yak kitaab |

તેઓ બધા પોતપોતાના પુસ્તકો તેમના હાથ નીચે લાવશે,

ਜ਼ਿ ਤਉਰੇਤ ਅੰਜੀਲ ਵਜਹੇ ਅਦਾਬ ॥੧੨॥
zi tauret anjeel vajahe adaab |12|

ઘણી વખત તોહરા અને અંજિલ પર ચર્ચાઓ થતી હતી.(12)

ਦੁ ਮਕਤਬ ਕੁਨਾਨੀਦ ਹਫ਼ਤ ਅਜ਼ ਜ਼ੁਬਾ ॥
du makatab kunaaneed hafat az zubaa |

સાત ભાષાઓના શિક્ષણ માટે, બે શાળાઓની સ્થાપના કરવામાં આવી.

ਯਕੇ ਮਰਦ ਬੁਖ਼ਾਦੰਦ ਦੀਗਰ ਜ਼ਨਾ ॥੧੩॥
yake marad bukhaadand deegar zanaa |13|

નર માટે એક; અન્ય સ્ત્રીઓ માટે.(13)

ਕਿ ਤਿਫ਼ਲਾ ਬੁਖ਼ਾਦੰਦ ਮੁਲਾ ਖ਼ੁਸ਼ਸ਼ ॥
ki tifalaa bukhaadand mulaa khushash |

છોકરાઓને એક મૌલાના દ્વારા શીખવવામાં આવ્યું હતું, (એક પુરુષ ઇસ્લામિક વિદ્વાન),

ਜ਼ਨਾਰਾ ਬੁਖ਼ਾਦੰਦ ਜ਼ਨੇ ਫ਼ਾਜ਼ਲਸ਼ ॥੧੪॥
zanaaraa bukhaadand zane faazalash |14|

એક જાણકાર મહિલાએ છોકરીઓને સૂચના આપી.(14)

ਵਜ਼ਾ ਦਰਮਿਯਾ ਬੂਦ ਦੀਵਾਰ ਜ਼ੀਂ ॥
vazaa daramiyaa bood deevaar zeen |

બે વિભાગો વચ્ચે દિવાલ બનાવવામાં આવી હતી,

ਯਕੇ ਆਂ ਤਰਫ਼ ਬੂਦ ਯਕੇ ਤਰਫ਼ ਈਂ ॥੧੫॥
yake aan taraf bood yake taraf een |15|

છોકરાઓને એક તરફ અને છોકરીઓને બીજી તરફ રાખવામાં આવ્યા હતા.(15)

ਸਬਕ ਬੁਰਦ ਹਰ ਦੋ ਜ਼ਿ ਹਰ ਯਕ ਹੁਨਰ ॥
sabak burad har do zi har yak hunar |

બંને પક્ષો સખત પ્રયત્નો કરી રહ્યા હતા,

ਇਲਮ ਕਸ਼ਮਕਸ਼ ਕਰਦ ਬਾ ਯਕ ਦਿਗਰ ॥੧੬॥
eilam kashamakash karad baa yak digar |16|

બીજી બાજુ શીખવા અને શ્રેષ્ઠ બનવા માટે,(16)

ਸੁਖ਼ਨ ਹਰ ਯਕੇ ਰਾਦ ਹਰ ਯਕ ਕਿਤਾਬ ॥
sukhan har yake raad har yak kitaab |

બધા પુસ્તકો વાંચે છે,

ਜ਼ੁਬਾ ਫ਼ਰਸ਼ ਅਰਬੀ ਬਿਗੋਯਦ ਜਵਾਬ ॥੧੭॥
zubaa farash arabee bigoyad javaab |17|

જે ફારસી અને અરબી બંને ભાષામાં લખવામાં આવ્યા હતા.(17)

ਇਲਮ ਰਾ ਸੁਖਨ ਰਾਦ ਬਾ ਯਕ ਦਿਗਰ ॥
eilam raa sukhan raad baa yak digar |

તેઓએ એકબીજામાં શિક્ષણની ચર્ચા કરી,

ਜ਼ਿ ਕਾਮਲ ਜ਼ਿ ਜ਼ਾਯਲ ਜ਼ਿ ਨਾਰਦ ਸਿਯਰ ॥੧੮॥
zi kaamal zi zaayal zi naarad siyar |18|

તેઓ બુદ્ધિશાળી કે અતાર્કિક હતા તે હકીકતને ધ્યાનમાં લીધા વિના.(18)

ਕਿ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਇਲਮੋ ਅਲਮਬਰ ਕਸ਼ੀਦ ॥
ki shamasher ilamo alamabar kasheed |

તેઓએ તલવારબાજી માટે શિક્ષણ મેળવવા માટે ધ્વજ વધાર્યો,

ਬਹਾਰੇ ਜਵਾਨੀ ਬ ਹਰਦੋ ਰਸ਼ੀਦ ॥੧੯॥
bahaare javaanee b harado rasheed |19|

જલદી તેઓ પરિપક્વતાની ઉંમરે પહોંચ્યા.(19)

ਬਹਾਰਸ਼ ਦਰ ਆਮਦ ਗੁਲੇ ਦੋਸਤਾ ॥
bahaarash dar aamad gule dosataa |

જેમ જેમ વસંત ઋતુ નજીક આવી રહી છે,

ਬਜੁੰਬਸ਼ ਦਰਾਮਦ ਸਹੇ ਚੀਸਤਾ ॥੨੦॥
bajunbash daraamad sahe cheesataa |20|

બંને પક્ષોમાં, ચાઇના સિન્ડ્રોમ ઉભરી આવ્યો.(20)

ਬਰਖ਼ਸ਼ ਅੰਦਰ ਆਮਦ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹਿ ਚੀਂ ॥
barakhash andar aamad shahinashaeh cheen |

ચીનના રાજાઓના રાજાની જેમ, તેમની ઇચ્છાઓ વધી,

ਬਖ਼ੂਬੀ ਦਰਾਮਦ ਤਨੇ ਨਾਜ਼ਨੀਂ ॥੨੧॥
bakhoobee daraamad tane naazaneen |21|

ખાસ કરીને, મહિલાઓએ સુંદર વસ્તુઓ પ્રાપ્ત કરી.(21)

ਬ ਖ਼ੂਬੀ ਦਰ ਆਮਦ ਗੁਲੇ ਬੋਸਤਾ ॥
b khoobee dar aamad gule bosataa |

તે બધા બગીચાની જેમ ખીલ્યા,

ਬ ਐਸ਼ ਅੰਦਰ ਆਮਦ ਦਿਲੇ ਦੋਸਤਾ ॥੨੨॥
b aaish andar aamad dile dosataa |22|

અને બધા મિત્રો આનંદમાં મગ્ન થયા.(22)

ਜ਼ਿ ਦੇਵਾਰ ਜੋ ਅੰਦਰੂੰ ਮੂਸ ਹਸਤ ॥
zi devaar jo andaroon moos hasat |

તે દિવાલની અંદર, એક ઉંદર રહેતો હતો,

ਜ਼ਿ ਦੇਵਾਰ ਓ ਹਮ ਚੂੰ ਸੂਰਾਖ ਗਸ਼ਤ ॥੨੩॥
zi devaar o ham choon sooraakh gashat |23|

જેના કારણે દિવાલમાં છિદ્રો દેખાયા હતા.(23)

ਬ ਦੀਦਨ ਅਜ਼ਾ ਅੰਦਰੂੰ ਹਰ ਦੁ ਤਨ ॥
b deedan azaa andaroon har du tan |

તેમના દ્વારા બે (લોકો) એકબીજાનું નિરીક્ષણ કરતા હતા,

ਚਰਾਗ਼ੇ ਜਹਾ ਆਫ਼ਤਾਬੇ ਯਮਨ ॥੨੪॥
charaage jahaa aafataabe yaman |24|

એક બ્રહ્માંડનો પ્રકાશ હતો અને બીજો યામાની આકાશનો સૂર્ય હતો.(24)

ਚੁਨਾ ਇਸ਼ਕ ਆਵੇਖ਼ਤ ਹਰ ਦੋ ਨਿਹਾ ॥
chunaa ishak aavekhat har do nihaa |

આમ તે બંને પ્રેમ પ્રકરણમાં ફસાઈ ગયા,

ਕਿ ਇਲਮਸ਼ ਰਵਦ ਦਸਤ ਹੋਸ਼ ਅਜ਼ ਜਹਾ ॥੨੫॥
ki ilamash ravad dasat hosh az jahaa |25|

અને તેઓએ તેમના શિક્ષણ અને દુન્યવી જાગૃતિની અવગણના કરી. (25)

ਚੁਨਾ ਹਰ ਦੁ ਆਵੇਖ਼ਤ ਬਾਹਮ ਰਗ਼ੇਬ ॥
chunaa har du aavekhat baaham rageb |

પ્રેમમાં તેમની ફસાઈ એટલી તીવ્ર હતી,

ਕਿ ਦਸਤ ਅਜ਼ ਇਨਾਰਫ਼ਤ ਪਾ ਅਜ਼ ਰਕੇਬ ॥੨੬॥
ki dasat az inaarafat paa az rakeb |26|

કે તે બંનેએ તેમના ઘોડાઓના રકાબનું સંચાલન કરવાની હોશ ગુમાવી દીધી હતી.(26)

ਬ ਪੁਰਸ਼ੀਦ ਹਰ ਦੋ ਕਿ ਏ ਨੇਕ ਖ਼ੋਇ ॥
b purasheed har do ki e nek khoe |

બંનેએ એકબીજાને પૂછ્યું, 'હે પ્રિય, તમે સૂર્ય જેવા છો,

ਕਿ ਏ ਆਫ਼ਤਾਬੇ ਜਹਾ ਮਾਹ ਰੋਇ ॥੨੭॥
ki e aafataabe jahaa maah roe |27|

'અને તમે, બ્રહ્માંડના પ્રબુદ્ધ, અને ચંદ્રને પછી લઈ રહ્યા છો, તમે કેમ છો?'(27)

ਕਿ ਈਂ ਹਾਲ ਗੁਜ਼ਰਦ ਬ ਆਂ ਹਰ ਦੋ ਤਨ ॥
ki een haal guzarad b aan har do tan |

આવી સ્થિતિમાંથી બંને પસાર થતા હતા ત્યારે

ਬਿ ਪੁਰਸ਼ੀਦ ਅਖ਼ਵੰਦ ਵ ਅਖ਼ਵੰਦ ਜ਼ਨ ॥੨੮॥
bi purasheed akhavand v akhavand zan |28|

બંને, પુરુષ અને સ્ત્રી શિક્ષકોએ પૂછ્યું,(28)

ਚਰਾਗ਼ੇ ਫ਼ਲਕ ਆਫ਼ਤਾਬੇ ਜਹਾ ॥
charaage falak aafataabe jahaa |

'ઓ, તમે આકાશના દીવા અને બ્રહ્માંડના પ્રબુદ્ધ,

ਚਰਾ ਲਾਗਰੀ ਗਸ਼ਤ ਵਜਹੇ ਨੁਮਾ ॥੨੯॥
charaa laagaree gashat vajahe numaa |29|

'તમે શા માટે સુસ્તી અનુભવો છો?(29)

ਚਿ ਆਜ਼ਾਰ ਗਸ਼ਤਹ ਬੁਗੋ ਜਾਨ ਮਾ ॥
chi aazaar gashatah bugo jaan maa |

'કહો, અમારા પ્રિયજનો, તમને શું દુઃખ થયું છે?