શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1105


ਹੋ ਨਿਰਖਿ ਤਿਹਾਰੀ ਪ੍ਰਭਾ ਦਿਵਾਨੀ ਹ੍ਵੈ ਰਹੀ ॥੩੭॥
ho nirakh tihaaree prabhaa divaanee hvai rahee |37|

તારી સુંદરતા જોઈને હું પાગલ થઈ ગયો છું. 37.

ਹੌ ਤਵ ਪ੍ਰਭਾ ਬਿਲੋਕਿ ਰਹੀ ਉਰਝਾਇ ਕੈ ॥
hau tav prabhaa bilok rahee urajhaae kai |

હું તમારા તેજથી મંત્રમુગ્ધ છું.

ਗ੍ਰਿਹ ਸਿਗਰੇ ਕੀ ਸੰਗ੍ਰਯਾ ਦਈ ਭੁਲਾਇ ਕੈ ॥
grih sigare kee sangrayaa dee bhulaae kai |

(હું) આખા ઘરની શુદ્ધ શાણપણ ભૂલી ગયો છું.

ਅਮਰ ਅਜਰ ਫਲ ਤੁਮ ਕੌ ਦੀਨੋ ਆਨਿ ਕਰਿ ॥
amar ajar fal tum kau deeno aan kar |

(તેથી તે) તમારા માટે અમર પુરસ્કારનું ફળ લાવ્યું છે.

ਹੋ ਤਾ ਤੇ ਮਦਨ ਸੰਤਾਪ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਹਮਰੋ ਪ੍ਰਹਰਿ ॥੩੮॥
ho taa te madan santaap nripat hamaro prahar |38|

(તેથી) હે રાજા! મારી વાસના સંતોષો. 38.

ਧੰਨ੍ਯ ਧੰਨ੍ਯ ਤਾ ਕੌ ਤਬ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥
dhanay dhanay taa kau tab nripat uchaariyo |

ત્યારે રાજાએ તેને ધન્ય કહ્યો

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸੌ ਤਾ ਕੇ ਸੰਗ ਬਿਹਾਰਿਯੋ ॥
bhaat bhaat sau taa ke sang bihaariyo |

અને તેને એકબીજા સાથે પ્રેમ કર્યો.

ਲਪਟਿ ਲਪਟਿ ਬੇਸ੍ਵਾ ਹੂੰ ਗਈ ਬਨਾਇ ਕੈ ॥
lapatt lapatt besvaa hoon gee banaae kai |

વેશ્યા પણ તેની સાથે સારી રીતે મળી

ਹੋ ਅਪ੍ਰਮਾਨ ਦੁਤਿ ਹੇਰਿ ਰਹੀ ਉਰਝਾਇ ਕੈ ॥੩੯॥
ho apramaan dut her rahee urajhaae kai |39|

અને તેની અનોખી સુંદરતા જોઈને અટકી ગઈ. 39.

ਮਨ ਭਾਵੰਤੋ ਮੀਤ ਜਵਨ ਦਿਨ ਪਾਈਯੈ ॥
man bhaavanto meet javan din paaeeyai |

જે દિવસે ઇચ્છિત મિત્ર મળે,

ਤਵਨ ਘਰੀ ਕੇ ਪਲ ਪਲ ਬਲਿ ਬਲਿ ਜਾਈਯੈ ॥
tavan gharee ke pal pal bal bal jaaeeyai |

તો ચાલો તે કલાકની ક્ષણથી ક્ષણ સુધી જઈએ.

ਲਪਟਿ ਲਪਟਿ ਕਰਿ ਤਾ ਸੌ ਅਧਿਕ ਬਿਹਾਰੀਯੈ ॥
lapatt lapatt kar taa sau adhik bihaareeyai |

ચાલો તેની સાથે વધુ મજા કરીએ.

ਹੋ ਤਤਖਿਨ ਦ੍ਰਪ ਕੰਦ੍ਰਪ ਕੋ ਸਕਲ ਨਿਵਾਰੀਯੈ ॥੪੦॥
ho tatakhin drap kandrap ko sakal nivaareeyai |40|

અને એ છીન કામ દેવનું બધુ જ અભિમાન દૂર કરીએ. 40.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વ:

ਬਾਲ ਕੋ ਰੂਪ ਬਿਲੋਕਿ ਕੈ ਲਾਲ ਕਛੂ ਹਸਿ ਕੈ ਅਸ ਬੈਨ ਉਚਾਰੇ ॥
baal ko roop bilok kai laal kachhoo has kai as bain uchaare |

રાજાએ વેશ્યાનું રૂપ જોયું અને હસીને કેટલાક શબ્દો બોલ્યા,

ਤੈ ਅਟਕੀ ਸੁਨਿ ਸੁੰਦਰਿ ਮੋ ਪਰ ਐਸੇ ਨ ਸੁੰਦਰ ਅੰਗ ਹਮਾਰੇ ॥
tai attakee sun sundar mo par aaise na sundar ang hamaare |

સુંદરતા સાંભળો, તમે મારી સાથે જોડાયેલા છો, પણ મારી પાસે આવા સુંદર ભાગો નથી.

ਜੀਬੋ ਘਨੋ ਸਿਗਰੋ ਜਗ ਚਾਹਤ ਸੋ ਨ ਰੁਚਿਯੋ ਚਿਤ ਮਾਝਿ ਤਿਹਾਰੇ ॥
jeebo ghano sigaro jag chaahat so na ruchiyo chit maajh tihaare |

આખી દુનિયા ખૂબ જીવવા માંગે છે, પણ આ તમારા મન માટે કેમ સારું નથી?

ਆਨਿ ਜਰਾਰਿ ਦਯੋ ਹਮ ਕੌ ਫਲੁ ਦਾਸ ਭਏ ਹਮ ਆਜੁ ਤਿਹਾਰੇ ॥੪੧॥
aan jaraar dayo ham kau fal daas bhe ham aaj tihaare |41|

વૃદ્ધાવસ્થાના આ શત્રુ કે અમર ('જરરી') ફળ મને લાવ્યા છે. એટલે આજે હું તમારો ગુલામ બની ગયો છું. 41.

ਬੇਸ੍ਵਾ ਵਾਚ ॥
besvaa vaach |

વેશ્યાએ કહ્યું:

ਨੈਨ ਲਗੇ ਜਬ ਤੇ ਤੁਮ ਸੌ ਤਬ ਤੇ ਤਵ ਹੇਰਿ ਪ੍ਰਭਾ ਬਲਿ ਜਾਊਾਂ ॥
nain lage jab te tum sau tab te tav her prabhaa bal jaaooaan |

(હે રાજન!) સાંભળ, જ્યારથી મેં તારા પર નજર નાખી છે ત્યારથી હું તારી સુંદરતા જોઈને રોમાંચિત થઈ રહ્યો છું.

ਭੌਨ ਭੰਡਾਰ ਸੁਹਾਤ ਨ ਮੋ ਕਹ ਸੋਵਤ ਹੂੰ ਬਿਝ ਕੈ ਬਰਰਾਊਾਂ ॥
bhauan bhanddaar suhaat na mo kah sovat hoon bijh kai bararaaooaan |

મહેલો અને દુકાનો મને સારી લાગતી નથી અને જ્યારે હું સૂઈ જાઉં છું ત્યારે હું જાગવા માંડું છું.

ਜੈਤਿਕ ਆਪਨੀ ਆਰਬਲਾ ਸਭ ਮੀਤ ਕੇ ਊਪਰ ਵਾਰਿ ਬਹਾਊਾਂ ॥
jaitik aapanee aarabalaa sabh meet ke aoopar vaar bahaaooaan |

(મારું) ભલે હું ગમે તેટલો મોટો હોઉં, હું મારા બધા મિત્રોને ઉપરથી હરાવવા માંગુ છું.

ਕੇਤਿਕ ਬਾਤ ਜਰਾਰਿ ਸੁਨੋ ਫਲ ਪ੍ਰਾਨ ਦੈ ਮੋਲ ਪਿਯਾ ਕਹ ਲ੍ਯਾਊਂ ॥੪੨॥
ketik baat jaraar suno fal praan dai mol piyaa kah layaaoon |42|

અમર ('જરારી') ફળની શું વાત છે?

ਤੈ ਜੁ ਦਿਯੋ ਤੀਯ ਕੋ ਫਲ ਥੋ ਦਿਜ ਤੇ ਕਰਿ ਕੋਟਿਕੁਪਾਇ ਲੀਯੋ ॥
tai ju diyo teey ko fal tho dij te kar kottikupaae leeyo |

તેં સ્ત્રી (રાણી)ને જે ફળ આપ્યું હતું તે બ્રાહ્મણને ખૂબ જ ઉપાયોથી મળ્યું હતું.

ਸੋਊ ਲੈ ਕਰ ਜਾਰ ਕੌ ਦੇਤ ਭਈ ਤਿਨ ਰੀਝਿ ਕੈ ਮੋ ਪਰ ਮੋਹਿ ਦੀਯੋ ॥
soaoo lai kar jaar kau det bhee tin reejh kai mo par mohi deeyo |

તેણીએ (રાણી) તે લીધું અને મિત્રને આપ્યું અને તે (મિત્ર) ખુશ થઈને મને આપ્યો.

ਨ੍ਰਿਪ ਹੌ ਅਟਕੀ ਤਵ ਹੇਰਿ ਪ੍ਰਭਾ ਤਨ ਕੋ ਤਨਿ ਕੈ ਨਹਿ ਤਾਪ ਕੀਯੋ ॥
nrip hau attakee tav her prabhaa tan ko tan kai neh taap keeyo |

ઓ રાજન! તમારા શરીરની સુંદરતા જોઈને હું અટકી ગયો છું, (તેથી મને ફળ આપીને) કોઈ દુઃખ થયું નથી.

ਤਿਹ ਖਾਹੁ ਹਮੈ ਸੁਖ ਦੇਹ ਦਿਯੋ ਨ੍ਰਿਪ ਰਾਜ ਕਰੋ ਜੁਗ ਚਾਰ ਜੀਯੋ ॥੪੩॥
tih khaahu hamai sukh deh diyo nrip raaj karo jug chaar jeeyo |43|

(તમે) આ ફળ ખાઓ, મને શરીરનું સુખ આપો અને હે રાજા! (તમે) ચાર યુગો સુધી શાસન કરો. 43.

ਭਰਥਰਿ ਬਾਚ ॥
bharathar baach |

ભરથરીએ કહ્યું:

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਧ੍ਰਿਗ ਮੁਹਿ ਕੌ ਮੈ ਜੁ ਫਲੁ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਦੈ ਡਾਰਿਯੌ ॥
dhrig muhi kau mai ju fal triyeh dai ddaariyau |

મને નફરત છે કે મેં તે ફળ મહિલા (રાણી)ને આપ્યું.

ਧ੍ਰਿਗ ਤਿਹ ਦਿਯੋ ਚੰਡਾਰ ਜੁ ਧ੍ਰਮ ਨ ਬਿਚਾਰਿਯੌ ॥
dhrig tih diyo chanddaar ju dhram na bichaariyau |

ધર્મનો વિચાર કર્યા વિના ચાંડાલને (જેણે આ ફળ આપ્યું) તેને (રાણી) પણ શરમ આવે છે.

ਧ੍ਰਿਗ ਤਾ ਕੋ ਤਿਨ ਤ੍ਰਿਯ ਰਾਨੀ ਸੀ ਪਾਇ ਕੈ ॥
dhrig taa ko tin triy raanee see paae kai |

રાણી જેવી સ્ત્રી મેળવીને તે (ચાંડાલ) પણ શાપિત છે

ਹੋ ਦਯੋ ਬੇਸ੍ਵਹਿ ਪਰਮ ਪ੍ਰੀਤਿ ਉਪਜਾਇ ਕੈ ॥੪੪॥
ho dayo besveh param preet upajaae kai |44|

(તે ફળ) એક વેશ્યા સાથે ખૂબ પ્રેમ કેળવ્યા પછી આપવામાં આવ્યું હતું. 44.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વ:

ਆਧਿਕ ਆਪੁ ਭਖ੍ਰਯੋ ਨ੍ਰਿਪ ਲੈ ਫਲ ਆਧਿਕ ਰੂਪਮਤੀ ਕਹ ਦੀਨੋ ॥
aadhik aap bhakhrayo nrip lai fal aadhik roopamatee kah deeno |

રાજાએ ફળ લીધું અને અડધું પોતે ખાધું અને અડધું રૂપમતી (વેશ્યાને) આપ્યું.

ਯਾਰ ਕੈ ਟੂਕ ਹਜਾਰ ਕਰੇ ਗਹਿ ਨਾਰਿ ਭਿਟ੍ਰਯਾਰ ਤਿਨੈ ਬਧਿ ਕੀਨੋ ॥
yaar kai ttook hajaar kare geh naar bhittrayaar tinai badh keeno |

(તેણે) મિત્ર (ચાંડાલ) ને મારી નાખ્યા અને રાણી અને દાસી ('ભીત્યાર' રાણીના ચાંડાલ સાથેના લગ્ન) ને મારી નાખ્યા.

ਭੌਨ ਭੰਡਾਰ ਬਿਸਾਰ ਸਭੈ ਕਛੁ ਰਾਮ ਕੋ ਨਾਮੁ ਹ੍ਰਿਦੈ ਦ੍ਰਿੜ ਚੀਨੋ ॥
bhauan bhanddaar bisaar sabhai kachh raam ko naam hridai drirr cheeno |

મહેલ, ખજાનો અને બીજું બધું ભૂલીને તેણે રામનું નામ હૃદયમાં સ્થિર કર્યું.

ਜਾਇ ਬਸ੍ਯੋ ਤਬ ਹੀ ਬਨ ਮੈ ਨ੍ਰਿਪ ਭੇਸ ਕੋ ਤ੍ਯਾਗ ਜੁਗੇਸ ਕੋ ਲੀਨੋ ॥੪੫॥
jaae basayo tab hee ban mai nrip bhes ko tayaag juges ko leeno |45|

(ભરથરી) રાજાના વસ્ત્રોનો ત્યાગ કરીને જોગી બનીને ઝૂંપડીમાં રહ્યો. 45.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਬਨ ਭੀਤਰ ਭੇਟਾ ਭਈ ਗੋਰਖ ਸੰਗ ਸੁ ਧਾਰ ॥
ban bheetar bhettaa bhee gorakh sang su dhaar |

તે ગોરખનાથને (રાજાના) બનમાં મળી હતી

ਰਾਜ ਤ੍ਯਾਗ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਲਯੋ ਭਰਥਿਰ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ॥੪੬॥
raaj tayaag amrit layo bharathir raaj kumaar |46|

અને રાજ્ય છોડ્યા પછી, ભરથરી રાજ કુમારે અમૃત પ્રાપ્ત કર્યું. 46.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વ:

ਰੋਵਤ ਹੈ ਸੁ ਕਹੂੰ ਪੁਰ ਕੇ ਜਨ ਬੌਰੇ ਸੇ ਡੋਲਤ ਜ੍ਯੋ ਮਤਵਾਰੇ ॥
rovat hai su kahoon pur ke jan bauare se ddolat jayo matavaare |

ક્યાંક શહેરના લોકો રડે છે અને બહેરા લોકોની જેમ ફરે છે.

ਫਾਰਤ ਚੀਰ ਸੁ ਬੀਰ ਗਿਰੇ ਕਹੂੰ ਜੂਝੈ ਹੈ ਖੇਤ ਮਨੋ ਜੁਝਿਯਾਰੇ ॥
faarat cheer su beer gire kahoon joojhai hai khet mano jujhiyaare |

ક્યાંક યોદ્ધાઓનું બખ્તર ફાડીને આ રીતે પડ્યા છે, જાણે યોદ્ધાઓ યુદ્ધના મેદાનમાં લડતા હોય.

ਰੋਵਤ ਨਾਰ ਅਪਾਰ ਕਹੂੰ ਬਿਸੰਭਾਰਿ ਭਈ ਕਰਿ ਨੈਨਨ ਤਾਰੇ ॥
rovat naar apaar kahoon bisanbhaar bhee kar nainan taare |

ક્યાંક અસંખ્ય સ્ત્રીઓ રડી રહી છે અને આંખ મીંચ્યા વિના બેભાન પડી રહી છે.

ਤ੍ਯਾਗ ਕੈ ਰਾਜ ਸਮਾਜ ਸਭੈ ਮਹਾਰਾਜ ਸਖੀ ਬਨ ਆਜੁ ਪਧਾਰੇ ॥੪੭॥
tayaag kai raaj samaaj sabhai mahaaraaj sakhee ban aaj padhaare |47|

(અને આસપાસ કહે છે) ઓ સખી! બધાં રાજ્ય છોડીને મહારાજ અજ બાનમાં ગયા છે. 47.

ਨਿਜੁ ਨਾਰਿ ਨਿਹਾਰਿ ਕੈ ਭਰਥ ਕੁਮਾਰਿ ਬਿਸਾਰਿ ਸੰਭਾਰਿ ਛਕੀ ਮਨ ਮੈ ॥
nij naar nihaar kai bharath kumaar bisaar sanbhaar chhakee man mai |

ભરથરી કુમારને જોઈને તેમની પત્નીઓના હોશ ઉડી ગયા અને તેમનું મન (દુ:ખથી) ભરાઈ ગયું.

ਕਹੂੰ ਹਾਰ ਗਿਰੈ ਕਹੂੰ ਬਾਰ ਲਸੈ ਕਛੁ ਨੈਕੁ ਪ੍ਰਭਾ ਨ ਰਹੀ ਤਨ ਮੈ ॥
kahoon haar girai kahoon baar lasai kachh naik prabhaa na rahee tan mai |

ક્યાંક (તેમના) ગળાના હાર પડી ગયા છે, ક્યાંક વાળ (વિખરાયેલા) ઉડતા છે અને (કોઈના) શરીરને સહેજ પણ સુંદરતા નથી.