શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 358


ਕੰਚਨ ਸੋ ਜਿਹ ਕੋ ਤਨ ਹੈ ਜਿਹ ਕੇ ਮੁਖ ਕੀ ਸਮ ਸੋਭ ਸਸੀ ਹੈ ॥
kanchan so jih ko tan hai jih ke mukh kee sam sobh sasee hai |

જેનું શરીર સોના જેવું છે અને જેની સુંદરતા ચંદ્ર જેવી છે.

ਤਾ ਕੈ ਬਜਾਇਬੇ ਕੌ ਸੁਨ ਕੈ ਮਤਿ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਕੀ ਤਿਹ ਬੀਚ ਫਸੀ ਹੈ ॥੬੪੧॥
taa kai bajaaeibe kau sun kai mat gvaarin kee tih beech fasee hai |641|

કૃષ્ણનું શરીર સોના જેવું છે અને મુખનો મહિમા ચંદ્ર જેવો છે, વાંસળીની ધૂન સાંભળીને ગોપીઓનું મન માત્ર તેહરીન જ રહી ગયું છે.641.

ਦੇਵ ਗੰਧਾਰਿ ਬਿਭਾਸ ਬਿਲਾਵਲ ਸਾਰੰਗ ਕੀ ਧੁਨਿ ਤਾ ਮੈ ਬਸਾਈ ॥
dev gandhaar bibhaas bilaaval saarang kee dhun taa mai basaaee |

તે (વાંસળી)માં દેવ ગાંધારી, વિભાસ, બિલાવલ, સારંગ (પ્રાથમિક રાગ)ની ધૂન રહે છે.

ਸੋਰਠਿ ਸੁਧ ਮਲਾਰ ਕਿਧੌ ਸੁਰ ਮਾਲਸਿਰੀ ਕੀ ਮਹਾ ਸੁਖਦਾਈ ॥
soratth sudh malaar kidhau sur maalasiree kee mahaa sukhadaaee |

દેવગંધારી, વિભાસ, બિલાવલ, સારંગ સોરઠ, શુદ્ધ મલ્હાર અને માલશ્રીના સંગીતમય મોડને લગતી વાંસળીમાં શાંતિ આપતી ધૂન વગાડવામાં આવી રહી છે.

ਮੋਹਿ ਰਹੇ ਸਭ ਹੀ ਸੁਰ ਅਉ ਨਰ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਰੀਝ ਰਹੀ ਸੁਨਿ ਧਾਈ ॥
mohi rahe sabh hee sur aau nar gvaarin reejh rahee sun dhaaee |

(તે અવાજ સાંભળીને) બધા દેવતાઓ અને પુરુષો મંત્રમુગ્ધ થઈ રહ્યા છે અને તે સાંભળીને ગોપીઓ પ્રસન્ન થઈને ભાગી રહી છે.

ਯੌ ਉਪਜੀ ਸੁਰ ਚੇਟਕ ਕੀ ਭਗਵਾਨ ਮਨੋ ਧਰਿ ਫਾਸ ਚਲਾਈ ॥੬੪੨॥
yau upajee sur chettak kee bhagavaan mano dhar faas chalaaee |642|

તે સાંભળીને, બધા દેવતાઓ અને પુરુષો, પ્રસન્ન થઈને, દોડી આવે છે અને તેઓ એવી તીવ્રતાથી સૂરથી મંત્રમુગ્ધ થઈ જાય છે કે તેઓ કૃષ્ણ દ્વારા ફેલાયેલા પ્રેમના કોઈ ફંદામાં ફસાઈ ગયા હોય તેવું લાગે છે.642.

ਆਨਨ ਹੈ ਜਿਹ ਕੋ ਅਤਿ ਸੁੰਦਰ ਕੰਧਿ ਧਰੇ ਜੋਊ ਹੈ ਪਟ ਪੀਲੋ ॥
aanan hai jih ko at sundar kandh dhare joaoo hai patt peelo |

જેનો ચહેરો અત્યંત સુંદર છે અને જેણે પોતાના ખભા પર પીળા કપડા પહેર્યા છે

ਜਾਹਿ ਮਰਿਯੋ ਅਘ ਨਾਮ ਬਡੋ ਰਿਪੁ ਤਾਤ ਰਖਿਯੋ ਅਹਿ ਤੇ ਜਿਨ ਲੀਲੋ ॥
jaeh mariyo agh naam baddo rip taat rakhiyo eh te jin leelo |

તે, જેણે અઘાસુર રાક્ષસનો નાશ કર્યો હતો અને જેણે તેના વડીલોને સાપના મુખથી બચાવ્યા હતા.

ਅਸਾਧਨ ਕੌ ਸਿਰ ਜੋ ਕਟੀਯਾ ਅਰੁ ਸਾਧਨ ਕੋ ਹਰਤਾ ਜੋਊ ਹੀਲੋ ॥
asaadhan kau sir jo katteeyaa ar saadhan ko harataa joaoo heelo |

કોણ દુષ્ટોનો શિરચ્છેદ કરવા જઈ રહ્યો છે અને જે સત્પુરુષોના દુઃખોને હરાવવા જઈ રહ્યો છે.

ਚੋਰ ਲਯੋ ਸੁਰ ਸੋ ਮਨ ਤਾਸ ਬਜਾਇ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਸਾਥ ਰਸੀਲੋ ॥੬੪੩॥
chor layo sur so man taas bajaae bhalee bidh saath raseelo |643|

જે અત્યાચારીઓનો નાશ કરનાર અને સંતોના વેદના દૂર કરનાર છે, તે કૃષ્ણ, તેની રસદાર વાંસળી વગાડીને, દેવતાઓના મનને આકર્ષિત કરે છે.643.

ਜਾਹਿ ਭਭੀਛਨ ਰਾਜ ਦਯੋ ਅਰੁ ਰਾਵਨ ਜਾਹਿ ਮਰਿਯੋ ਕਰਿ ਕ੍ਰੋਹੈ ॥
jaeh bhabheechhan raaj dayo ar raavan jaeh mariyo kar krohai |

જેણે વિભીષણને રાજ્ય આપ્યું હતું અને કોણે ક્રોધમાં રાવણનો વધ કર્યો હતો.

ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਸਾਥ ਕਿਧੋ ਜਿਨਹੂੰ ਸਿਸੁਪਾਲ ਕੋ ਸੀਸ ਕਟਿਯੋ ਕਰਿ ਛੋਹੈ ॥
chakr ke saath kidho jinahoon sisupaal ko sees kattiyo kar chhohai |

વિભીષણને રાજ્ય આપનાર રાવણને અત્યંત ક્રોધાવેશમાં મારી નાખ્યો, જેણે પોતાની ડિસ્ક વડે શિશુપાલનું માથું કાપી નાખ્યું.

ਮੈਨ ਸੁ ਅਉ ਸੀਯ ਕੋ ਭਰਤਾ ਜਿਹ ਮੂਰਤਿ ਕੀ ਸਮਤੁਲਿ ਨ ਕੋ ਹੈ ॥
main su aau seey ko bharataa jih moorat kee samatul na ko hai |

તે કામદેવ (સુંદર તરીકે) અને સીતાના પતિ (રામ) છે જેમનું રૂપ અજોડ છે.

ਸੋ ਕਰਿ ਲੈ ਅਪੁਨੇ ਮੁਰਲੀ ਅਬ ਸੁੰਦਰ ਗੋਪਿਨ ਕੇ ਮਨ ਮੋਹੈ ॥੬੪੪॥
so kar lai apune muralee ab sundar gopin ke man mohai |644|

પ્રેમના દેવ જેવો સુંદર કોણ છે અને સીતાના પતિ રામ કોણ છે, જે સૌંદર્યમાં કોઈની પણ તુલના નથી, તે કૃષ્ણ તેના હાથમાં વાંસળી લઈને હવે મોહક ગોપીઓના મનને મોહી રહ્યા છે.644.

ਰਾਧਿਕਾ ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਮੁਖਿ ਚੰਦ ਸੁ ਖੇਲਤ ਹੈ ਮਿਲਿ ਖੇਲ ਸਬੈ ॥
raadhikaa chandrabhagaa mukh chand su khelat hai mil khel sabai |

રાધા, ચંદ્રભાગા અને ચંદ્રમુખી (ગોપીઓ) બધા એક સાથે રમે છે.

ਮਿਲਿ ਸੁੰਦਰਿ ਗਾਵਤ ਗੀਤ ਭਲੇ ਸੁ ਬਜਾਵਤ ਹੈ ਕਰਤਾਲ ਤਬੈ ॥
mil sundar gaavat geet bhale su bajaavat hai karataal tabai |

રાધા, ચંદ્રભાગા અને ચંદ્રમુખી બધા એક સાથે ગાય છે અને રમૂજી રમતમાં લીન છે

ਫੁਨਿ ਤਿਆਗਿ ਸਭੈ ਸੁਰ ਮੰਡਲ ਕੋ ਸਭ ਕਉਤੁਕ ਦੇਖਤ ਦੇਵ ਸਬੈ ॥
fun tiaag sabhai sur manddal ko sabh kautuk dekhat dev sabai |

દેવતાઓ પણ આ અદ્ભુત નાટક જોઈ રહ્યા છે, તેમના ધામ છોડી રહ્યા છે

ਅਬ ਰਾਕਸ ਮਾਰਨ ਕੀ ਸੁ ਕਥਾ ਕਛੁ ਥੋਰੀ ਅਹੈ ਸੁਨ ਲੇਹੁ ਅਬੈ ॥੬੪੫॥
ab raakas maaran kee su kathaa kachh thoree ahai sun lehu abai |645|

હવે રાક્ષસના વધ વિશેની ટૂંકી વાર્તા સાંભળો.645.

ਨਾਚਤ ਥੀ ਜਹਿ ਗ੍ਵਰਨੀਆ ਜਹ ਫੂਲ ਖਿਰੇ ਅਰੁ ਭਉਰ ਗੁੰਜਾਰੈ ॥
naachat thee jeh gvaraneea jah fool khire ar bhaur gunjaarai |

જ્યાં ગોપીઓ નાચતી હતી અને પંખીઓ ખીલેલા ફૂલો પર ગુંજતા હતા.

ਤੀਰ ਬਹੈ ਜਮੁਨਾ ਜਹ ਸੁੰਦਰਿ ਕਾਨ੍ਰਹ ਹਲੀ ਮਿਲਿ ਗੀਤ ਉਚਾਰੈ ॥
teer bahai jamunaa jah sundar kaanrah halee mil geet uchaarai |

જે જગ્યાએ ગોપીઓ નાચતી હતી, ત્યાં ફૂલો ખીલ્યા હતા અને કાળી મધમાખીઓ ગુંજી રહી હતી, નદી એક સાથે ગીત ગાતી હતી.

ਖੇਲ ਕਰੈ ਅਤਿ ਹੀ ਹਿਤ ਸੋ ਨ ਕਛੂ ਮਨ ਭੀਤਰ ਸੰਕਹਿ ਧਾਰੈ ॥
khel karai at hee hit so na kachhoo man bheetar sankeh dhaarai |

તેઓ ખૂબ જ પ્રેમથી રમે છે અને તેમના મનમાં કોઈ શંકા નથી રાખતા.

ਰੀਝਿ ਕਬਿਤ ਪੜੈ ਰਸ ਕੇ ਬਹਸੈ ਦੋਊ ਆਪਸ ਮੈ ਨਹੀ ਹਾਰੈ ॥੬੪੬॥
reejh kabit parrai ras ke bahasai doaoo aapas mai nahee haarai |646|

તેઓ ત્યાં નિર્ભયતાથી અને પ્રેમથી રમતા હતા અને બંને કવિતા વગેરે સંભળાવવામાં એકબીજાથી હાર સ્વીકારતા ન હતા.

ਅਥ ਜਖਛ ਗੋਪਿਨ ਕੌ ਨਭ ਕੋ ਲੇ ਉਡਾ ॥
ath jakhachh gopin kau nabh ko le uddaa |

હવે આકાશમાં ગોપીઓ સાથે ઉડતા યક્ષનું વર્ણન છે

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા