શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 301


ਹੋ ਪਾਥਰ ਜਾਣੁ ਚਲਾਈਐ ਕਰ ਸੋ ਝਟਕਿ ਕੈ ॥੧੦੭॥
ho paathar jaan chalaaeeai kar so jhattak kai |107|

જ્યારે કંસને ખબર પડી કે ગોકુળમાં પૂતનાનો વધ થયો છે, ત્યારે તેણે ત્રાણવ્રતને કહ્યું, ‘તું ત્યાં જઈને નંદના પુત્રને પથ્થરની જેમ ધક્કો મારીને મારી નાખ.107.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਕੰਸਹਿ ਕੈ ਤਸਲੀਮ ਚਲਿਯੋ ਹੈ ਤ੍ਰਿਣਾਵਰਤ ਸੀਘਰ ਦੈ ਗੋਕੁਲ ਆਯੋ ॥
kanseh kai tasaleem chaliyo hai trinaavarat seeghar dai gokul aayo |

ત્રિનવર્તે કંસને પ્રણામ કર્યા અને ચાલીને ઝડપથી ગોકલ પહોંચ્યા.

ਬਉਡਰ ਕੋ ਤਬ ਰੂਪ ਧਰਿਯੋ ਧਰਨੀ ਪਰ ਕੈ ਬਲ ਪਉਨ ਬਹਾਯੋ ॥
bauddar ko tab roop dhariyo dharanee par kai bal paun bahaayo |

કંસ સમક્ષ પ્રણામ કરીને, ત્રાણવ્રત ઝડપથી ગોકુલમાં પહોંચી ગયો અને પોતાની જાતને ધૂળના આંધીમાં ફેરવી નાખી અને ખૂબ જ ઝડપથી ફૂંકવા લાગ્યો.

ਆਗਮ ਜਾਨ ਕੈ ਭਾਰੀ ਭਯੋ ਹਰਿ ਮਾਰਿ ਤਬੈ ਵਹ ਭੂਮਿ ਪਰਾਯੋ ॥
aagam jaan kai bhaaree bhayo har maar tabai vah bhoom paraayo |

(ત્રણવર્તનું) આગમન જાણીને કૃષ્ણ ભારે થઈ ગયા અને તેમને જમીન પર પછાડ્યા.

ਪੂਰ ਭਏ ਦ੍ਰਿਗ ਮੂੰਦ ਕੈ ਲੋਕਨ ਲੈ ਹਰਿ ਕੋ ਨਭਿ ਕੇ ਮਗ ਧਾਯੋ ॥੧੦੮॥
poor bhe drig moond kai lokan lai har ko nabh ke mag dhaayo |108|

કૃષ્ણ અત્યંત વજનદાર બન્યા અને તેમની સામે ટકરાઈને ત્રાણવ્રત ધરતી પર પડી ગયા, પરંતુ તેમ છતાં જ્યારે લોકોની આંખો ધૂળથી ભરાઈ ગઈ અને બંધ થઈ ગઈ, ત્યારે તે કૃષ્ણને લઈને આકાશમાં ઉડ્યો.108.

ਜਉ ਹਰਿ ਜੀ ਨਭਿ ਬੀਚ ਗਯੋ ਕਰ ਤਉ ਅਪਨੇ ਬਲ ਕੋ ਤਨ ਚਟਾ ॥
jau har jee nabh beech gayo kar tau apane bal ko tan chattaa |

જ્યારે તે કૃષ્ણની સાથે આકાશમાં ઉંચાઈ પર પહોંચ્યો ત્યારે કૃષ્ણના મારને કારણે તેની શક્તિ ક્ષીણ થવા લાગી

ਰੂਪ ਭਯਾਨਕ ਕੋ ਧਰਿ ਕੈ ਮਿਲਿ ਜੁਧ ਕਰਿਯੋ ਤਬ ਰਾਛਸ ਫਟਾ ॥
roop bhayaanak ko dhar kai mil judh kariyo tab raachhas fattaa |

ભયંકર સ્વરૂપમાં પ્રગટ થતાં કૃષ્ણએ તે રાક્ષસ સાથે યુદ્ધ કર્યું અને તેને ઘાયલ કર્યો

ਫੇਰਿ ਸੰਭਾਰ ਦਸੋ ਨਖ ਆਪਨੇ ਕੈ ਕੈ ਤੁਰਾ ਸਿਰ ਸਤ੍ਰ ਕੋ ਕਟਾ ॥
fer sanbhaar daso nakh aapane kai kai turaa sir satr ko kattaa |

પછી પોતાના હાથે અને દસ નખ વડે તેણે દુશ્મનનું માથું કાપી નાખ્યું

ਰੁੰਡ ਗਿਰਿਯੋ ਜਨੁ ਪੇਡਿ ਗਿਰਿਯੋ ਇਮ ਮੁੰਡ ਪਰਿਯੋ ਜਨੁ ਡਾਰ ਤੇ ਖਟਾ ॥੧੦੯॥
rundd giriyo jan pedd giriyo im mundd pariyo jan ddaar te khattaa |109|

ત્રાણવ્રતનું થડ ઝાડની જેમ પૃથ્વી પર પડ્યું અને તેનું માથું લીંબુની જેમ ખાડીમાંથી નીચે પડ્યું.109.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਤ੍ਰਿਣਾਵਰਤ ਬਧਹ ਸਮਾਪਤਮ ॥
eit sree bachitr naattak granthe krisanaavataare trinaavarat badhah samaapatam |

બચિત્તર નાટકમાં કૃષ્ણ અવતારમાં ત્રાણવ્રતની હત્યાના વર્ણનનો અંત.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਕਾਨ੍ਰਹ ਬਿਨਾ ਜਨ ਗੋਕੁਲ ਕੇ ਬਹੁ ਆਜਿਜ ਹੋਇ ਇਕਤ੍ਰ ਢੂੰਡਾਯੋ ॥
kaanrah binaa jan gokul ke bahu aajij hoe ikatr dtoonddaayo |

ગોકુળના લોકોને કૃષ્ણ વિના અસહાય લાગ્યું, તેઓ એકઠા થયા અને તેમની શોધમાં નીકળ્યા

ਦੁਆਦਸ ਕੋਸ ਪੈ ਜਾਇ ਪਰਿਯੋ ਹੁਤੋ ਖੋਜਤ ਖੋਜਤ ਪੈ ਮਿਲਿ ਪਾਯੋ ॥
duaadas kos pai jaae pariyo huto khojat khojat pai mil paayo |

શોધ દરમિયાન તે બાર કોસ દૂરથી મળી આવ્યો હતો

ਲਾਇ ਲੀਯੋ ਹੀਯ ਸੋ ਸਭ ਹੀ ਤਬ ਹੀ ਮਿਲਿ ਕੈ ਉਨ ਮੰਗਲ ਗਾਯੋ ॥
laae leeyo heey so sabh hee tab hee mil kai un mangal gaayo |

બધા લોકોએ તેને ગળે લગાડ્યો અને આનંદના ગીતો ગાયા

ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਜਸੁ ਉਚ ਮਹਾ ਕਬਿ ਨੇ ਮੁਖ ਤੇ ਇਮ ਭਾਖਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥੧੧੦॥
taa chhab ko jas uch mahaa kab ne mukh te im bhaakh sunaayo |110|

તે દ્રશ્યનું વર્ણન મહાન કવિ દ્વારા આ રીતે કરવામાં આવ્યું છે, 110

ਦੈਤ ਕੋ ਰੂਪ ਭਯਾਨਕ ਦੇਖ ਕੈ ਗੋਪ ਸਭੌ ਮਨ ਮੈ ਡਰੁ ਕੀਆ ॥
dait ko roop bhayaanak dekh kai gop sabhau man mai ddar keea |

રાક્ષસનું ભયાનક સ્વરૂપ જોઈને બધી ગોપાઓ ગભરાઈ ગઈ

ਮਾਨਸ ਕੀ ਕਹ ਹੈ ਗਨਤੀ ਸੁਰ ਰਾਜਹਿ ਕੋ ਪਿਖਿ ਫਾਟਤ ਹੀਆ ॥
maanas kee kah hai ganatee sur raajeh ko pikh faattat heea |

માણસોનું શું કહેવું, દેવોના રાજા ઈન્દ્ર પણ રાક્ષસનું શરીર જોઈને ભયથી ભરાઈ ગયા.

ਐਸੋ ਮਹਾ ਬਿਕਰਾਲ ਸਰੂਪ ਤਿਸੈ ਹਰਿ ਨੇ ਛਿਨ ਮੈ ਹਨਿ ਲੀਆ ॥
aaiso mahaa bikaraal saroop tisai har ne chhin mai han leea |

કૃષ્ણે આ ભયંકર રાક્ષસને એક જ ક્ષણમાં મારી નાખ્યો

ਆਇ ਸੁਨਿਓ ਅਪੁਨੇ ਗ੍ਰਿਹ ਮੈ ਤਿਹ ਕੋ ਬਿਰਤਾਤ ਸਭੈ ਕਹਿ ਦੀਆ ॥੧੧੧॥
aae sunio apune grih mai tih ko birataat sabhai keh deea |111|

પછી તે પોતાના ઘરે પાછો ફર્યો અને બધા રહેવાસીઓએ આ બધી ઘટના વિશે પોતાની વચ્ચે વાત કરી.111.

ਦੈ ਬਹੁ ਬਿਪਨ ਕੋ ਤਬ ਦਾਨ ਸੁ ਖੇਲਤ ਹੈ ਸੁਤ ਸੋ ਫੁਨਿ ਮਾਈ ॥
dai bahu bipan ko tab daan su khelat hai sut so fun maaee |

પછી માતા (જસોધા) ઘણા શ્રમણોને ભિક્ષા આપીને પુત્ર સાથે રમવા લાગી.

ਅੰਗੁਲ ਕੈ ਮੁਖ ਸਾਮੁਹਿ ਹੋਤ ਹੀ ਲੇਤ ਭਲੇ ਹਰਿ ਜੀ ਮੁਸਕਾਈ ॥
angul kai mukh saamuhi hot hee let bhale har jee musakaaee |

બ્રાહ્મણોને દાનમાં ઘણી ભેટો આપ્યા પછી, માતા યશોદા ફરીથી તેના બાળક કૃષ્ણ સાથે રમે છે, જે તેના હોઠ પર ઝીણી ઝીણી રાખીને ધીમે ધીમે હળવું સ્મિત કરે છે.

ਆਨੰਦ ਹੋਤ ਮਹਾ ਜਸੁਦਾ ਮਨਿ ਅਉਰ ਕਹਾ ਕਹੋ ਤੋਹਿ ਬਡਾਈ ॥
aanand hot mahaa jasudaa man aaur kahaa kaho tohi baddaaee |

માતા યશોદા ખૂબ આનંદ અનુભવે છે અને તેમની ખુશી વર્ણવી શકાતી નથી

ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਉਪਮਾ ਅਤਿ ਪੈ ਕਬਿ ਕੇ ਮਨ ਮੈ ਤਨ ਤੇ ਅਤਿ ਭਾਈ ॥੧੧੨॥
taa chhab kee upamaa at pai kab ke man mai tan te at bhaaee |112|

આ દ્રશ્ય કવિના મનને પણ અત્યંત આકર્ષિત કરે છે.112.