શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 904


ਕਬਿਤੁ ॥
kabit |

કબિત

ਘੋਰਾ ਕਹੂੰ ਭਯੋ ਕਹੂੰ ਹਾਥੀ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਗਯੋ ਕਹੂੰ ਪੰਛੀ ਰੂਪ ਲਯੋ ਕਹੂੰ ਫਲ ਫੂਲ ਰਹਿਯੋ ਹੈ ॥
ghoraa kahoon bhayo kahoon haathee hvai kai gayo kahoon panchhee roop layo kahoon fal fool rahiyo hai |

'ક્યારેક તે ઘોડાઓમાં, ક્યારેક હાથીઓમાં અને ક્યારેક ગાયોમાં પ્રગટ થાય છે, 'ક્યારેક તે પક્ષીઓમાં અને ક્યારેક વનસ્પતિમાં છે,

ਪਾਵਕ ਹ੍ਵੈ ਦਹਿਯੋ ਕਹੂੰ ਪੌਨ ਰੂਪ ਕਹਿਯੋ ਕਹੂੰ ਚੀਤ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਗਹਿਯੋ ਕਹੂੰ ਪਾਨੀ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਬਹਿਯੋ ਹੈ ॥
paavak hvai dahiyo kahoon pauan roop kahiyo kahoon cheet hvai kai gahiyo kahoon paanee hvai kai bahiyo hai |

'તે અગ્નિના આકારમાં બળે છે અને પછી હવા બનીને આવે છે,' ક્યારેક તે મનમાં વસે છે તો ક્યારેક પાણીના આકારમાં વહે છે.

ਅੰਬਰ ਉਤਾਰੇ ਰਾਵਨਾਦਿਕ ਸੰਘਾਰੇ ਕਹੂੰ ਬਨ ਮੈ ਬਿਹਾਰੇ ਐਸੇ ਬੇਦਨ ਮੈ ਕਹਿਯੋ ਹੈ ॥
anbar utaare raavanaadik sanghaare kahoon ban mai bihaare aaise bedan mai kahiyo hai |

'ક્યારેક રાવણ (શેતાન)નો નાશ કરવા સ્વર્ગમાંથી નીચે આવે છે, 'જંગલમાં, જેનું વર્ણન વેદોમાં પણ છે.

ਪੁਰਖ ਹ੍ਵੈ ਆਪੁ ਕਹੂੰ ਇਸਤ੍ਰਿਨ ਕੋ ਰੂਪ ਧਰਿਯੋ ਮੂਰਖਨ ਭੇਦ ਤਾ ਕੋ ਨੈਕ ਹੂੰ ਨ ਲਹਿਯੋ ਹੈ ॥੧੮॥
purakh hvai aap kahoon isatrin ko roop dhariyo moorakhan bhed taa ko naik hoon na lahiyo hai |18|

'ક્યાંક તે પુરુષ છે તો ક્યાંક તે સ્ત્રીનો રૂપ ધારણ કરે છે. 'ફક્ત મૂર્ખ લોકો તેના રહસ્યોને સમજી શકતા નથી.(18)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਕਵਨ ਮਰੈ ਕਾ ਕੋ ਕੋਊ ਮਾਰੈ ॥
kavan marai kaa ko koaoo maarai |

કોણ મરે, કોણ માર્યું;

ਭੂਲਾ ਲੋਕ ਭਰਮ ਬੀਚਾਰੈ ॥
bhoolaa lok bharam beechaarai |

'તે કોને મારી નાખે છે અને શા માટે, નિર્દોષ લોકો સમજી શકતા નથી.

ਯਹ ਨ ਮਰਤ ਮਾਰਤ ਹੈ ਨਾਹੀ ॥
yah na marat maarat hai naahee |

ઓ રાજન! આ વાત ધ્યાનમાં રાખો

ਯੌ ਰਾਜਾ ਸਮਝਹੁ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥੧੯॥
yau raajaa samajhahu man maahee |19|

'ન તો તે મારી નાખે છે અને ન તો તે મૃત્યુ પામે છે, અને તમે તેને સ્વીકારવાનો પ્રયત્ન કરો, હે રાજા.(19)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਬਿਨਾ ਨਾਮ ਤਾ ਕੇ ਜਪੇ ਬਾਲ ਬ੍ਰਿਧ ਕੋਊ ਹੋਇ ॥
binaa naam taa ke jape baal bridh koaoo hoe |

'વૃદ્ધ અને યુવાન, બધાએ તેનું ધ્યાન કરવું જોઈએ,

ਰਾਵ ਰੰਕ ਰਾਜਾ ਸਭੈ ਜਿਯਤ ਨ ਰਹਸੀ ਕੋਇ ॥੨੦॥
raav rank raajaa sabhai jiyat na rahasee koe |20|

'(તેમના નામ વિના) શાસકો અથવા વિષય, કંઈ જ રહેશે નહીં. (20)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਜੋ ਜਿਯ ਲਖਿ ਪਾਵੈ ॥
sat naam jo jiy lakh paavai |

જે (વ્યક્તિ) હૃદયમાં સતિનામને સમજે છે,

ਤਾ ਕੇ ਕਾਲ ਨਿਕਟ ਨਹਿ ਆਵੈ ॥
taa ke kaal nikatt neh aavai |

'જે લોકો સતનામને ઓળખે છે, મૃત્યુનો દેવદૂત તેમની નજીક નથી આવતો.

ਬਿਨਾ ਨਾਮ ਤਾ ਕੇ ਜੋ ਰਹਿ ਹੈ ॥
binaa naam taa ke jo reh hai |

જેઓ તેમના નામ વિના જીવે છે (તે બધા અને)

ਬਨ ਗਿਰ ਪੁਰ ਮੰਦਰ ਸਭ ਢਹਿ ਹੈ ॥੨੧॥
ban gir pur mandar sabh dteh hai |21|

'અને તેમના નામ વિના તમામ જંગલો, પર્વતો, હવેલીઓ અને નગરો વિનાશનો સામનો કરે છે.(21)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਚਕਿਯਾ ਕੈਸੇ ਪਟ ਬਨੇ ਗਗਨ ਭੂਮਿ ਪੁਨਿ ਦੋਇ ॥
chakiyaa kaise patt bane gagan bhoom pun doe |

'આકાશ અને પૃથ્વી બે પીસતા પથ્થર જેવા છે.

ਦੁਹੂੰ ਪੁਰਨ ਮੈ ਆਇ ਕੈ ਸਾਬਿਤ ਗਯਾ ਨ ਕੋਇ ॥੨੨॥
duhoon puran mai aae kai saabit gayaa na koe |22|

'વચ્ચે કોઈ પણ વસ્તુ આવવાથી બચી શકાતી નથી.(22)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਸਤਿ ਨਾਮ ਜੋ ਪੁਰਖ ਪਛਾਨੈ ॥
sat naam jo purakh pachhaanai |

જે પુરૂષ સતનામને ઓળખે છે

ਸਤਿ ਨਾਮ ਲੈ ਬਚਨ ਪ੍ਰਮਾਨੈ ॥
sat naam lai bachan pramaanai |

'જે લોકો સતનામને સ્વીકારે છે, સતનામ તેમની વક્તૃત્વમાં પ્રવર્તે છે.

ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਮਾਰਗ ਲੈ ਚਲਹੀ ॥
sat naam maarag lai chalahee |

તે સતનામ સાથે માર્ગ પર ચાલે છે,

ਤਾ ਕੋ ਕਾਲ ਨ ਕਬਹੂੰ ਦਲਹੀ ॥੨੩॥
taa ko kaal na kabahoon dalahee |23|

'તેઓ સતનામના માર્ગે આગળ વધે છે અને મૃત્યુના રાક્ષસો તેમને પરેશાન કરતા નથી.'(23)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਐਸੇ ਬਚਨਨ ਸੁਨਤ ਹੀ ਰਾਜਾ ਭਯੋ ਉਦਾਸੁ ॥
aaise bachanan sunat hee raajaa bhayo udaas |

આવી રજૂઆત સાંભળીને રાજા ઉદાસ થઈ ગયા.

ਭੂਮਿ ਦਰਬੁ ਘਰ ਰਾਜ ਤੇ ਚਿਤ ਮੈ ਭਯੋ ਨਿਰਾਸੁ ॥੨੪॥
bhoom darab ghar raaj te chit mai bhayo niraas |24|

અને અસ્થાયી જીવન, ઘર, સંપત્તિ અને સાર્વભૌમત્વથી ઉદાસ હતો.(24)

ਜਬ ਰਾਨੀ ਐਸੇ ਸੁਨਿਯੋ ਦੁਖਤ ਭਈ ਮਨ ਮਾਹ ॥
jab raanee aaise suniyo dukhat bhee man maah |

જ્યારે રાણીએ આ બધું સાંભળ્યું, ત્યારે તેણીને દુઃખ થયું,

ਦੇਸ ਦਰਬੁ ਗ੍ਰਿਹ ਛਾਡਿ ਕੈ ਜਾਤ ਲਖਿਯੋ ਨਰ ਨਾਹ ॥੨੫॥
des darab grih chhaadd kai jaat lakhiyo nar naah |25|

જેમ તેણીને ખબર પડી કે રાજા રાજ્ય, સંપત્તિ અને ઘર છોડીને જતા રહ્યા છે.(25)

ਤਬ ਰਾਨੀ ਅਤਿ ਦੁਖਿਤ ਹ੍ਵੈ ਮੰਤ੍ਰੀ ਲਯੋ ਬੁਲਾਇ ॥
tab raanee at dukhit hvai mantree layo bulaae |

જ્યારે રાની ભારે તકલીફમાં હતી; તેણીએ મંત્રીને બોલાવ્યા.

ਕ੍ਯੋਹੂੰ ਨ੍ਰਿਪ ਗ੍ਰਿਹ ਰਾਖਿਯੈ ਕੀਜੈ ਕਛੂ ਉਪਾਇ ॥੨੬॥
kayohoon nrip grih raakhiyai keejai kachhoo upaae |26|

તેણીએ તેને તેણીને કોઈ સંકલ્પ સૂચવવા કહ્યું જેથી રાજાને ઘરે રાખી શકાય.(26)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਤਬ ਮੰਤ੍ਰੀ ਇਮਿ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥
tab mantree im bachan uchaare |

પછી મંત્રીએ આમ કહ્યું,

ਸੁਨੁ ਰਾਨੀ ਤੈ ਮੰਤ੍ਰ ਹਮਾਰੇ ॥
sun raanee tai mantr hamaare |

ત્યારે મંત્રીએ એવું સૂચન કર્યું, 'રાણી, તમારા મંત્રીની વાત સાંભળો.

ਐਸੋ ਜਤਨ ਆਜੁ ਹਮ ਕਰਿ ਹੈ ॥
aaiso jatan aaj ham kar hai |

અમે આજે આવો પ્રયાસ કરીએ છીએ

ਨ੍ਰਿਪ ਗ੍ਰਿਹ ਰਾਖਿ ਜੋਗਿਯਹਿ ਮਰਿ ਹੈ ॥੨੭॥
nrip grih raakh jogiyeh mar hai |27|

'હું, આજે, એવી રીતે આગળ વધીશ કે હું રાજાને ઘરે રાખીશ અને યોગીને ખતમ કરીશ.(27)

ਰਾਨੀ ਜੋ ਹੌ ਕਹੌ ਸੁ ਕਰਿਯਹੁ ॥
raanee jo hau kahau su kariyahu |

ઓ રાણી! હું કહું તે કરો

ਰਾਜਾ ਜੂ ਤੇ ਨੈਕ ਨ ਡਰਿਯਹੁ ॥
raajaa joo te naik na ddariyahu |

'અરે, રાણી, હું જે કહું તે તું કર, અને રાજાથી ડરતી નથી.

ਯਾ ਜੁਗਿਯਾ ਕਹ ਧਾਮ ਬੁਲੈਯਹੁ ॥
yaa jugiyaa kah dhaam bulaiyahu |

આ જોગીને ઘરે બોલાવો

ਲੌਨ ਡਾਰਿ ਭੂਅ ਮਾਝ ਗਡੈਯਹੁ ॥੨੮॥
lauan ddaar bhooa maajh gaddaiyahu |28|

'તમે યોગીને ઘરે બોલાવો, તેમને મીઠું ઢાંકીને જમીનમાં દાટી દો.'(28)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਤਬ ਰਾਨੀ ਤਯੋ ਹੀ ਕਿਯੋ ਜੁਗਿਯਹਿ ਲਯੋ ਬੁਲਾਇ ॥
tab raanee tayo hee kiyo jugiyeh layo bulaae |

રાણીએ તે પ્રમાણે કાર્ય કર્યું અને યોગીને ઘરે બોલાવ્યા.

ਲੌਨ ਡਾਰਿ ਭੂਅ ਖੋਦਿ ਕੈ ਗਹਿ ਤਿਹ ਦਯੋ ਦਬਾਇ ॥੨੯॥
lauan ddaar bhooa khod kai geh tih dayo dabaae |29|

તેણીએ તેને પકડી લીધો, તેના પર મીઠું ચડાવ્યું અને તેને જમીનમાં દાટી દીધો.(29)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਜਾਇ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਪਤਿ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥
jaae nripat pat bachan uchaare |

(રાણીએ) જઈને તેના પતિને રાજાને કહ્યું

ਜੁਗਿਯ ਮਾਟੀ ਲਈ ਤਿਹਾਰੇ ॥
jugiy maattee lee tihaare |

પછી તેણીએ રાજા પાસે જઈને કહ્યું, 'યોગી મૃત્યુ પામ્યા છે.