શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1187


ਸੁਨੁ ਸਰਦਾਰ ਪਰੀ ਜੁ ਹਮ ਜਿਹ ਹਿਤ ਅਤਿ ਸ੍ਰਮ ਕੀਨ ॥
sun saradaar paree ju ham jih hit at sram keen |

(સખી પરી શાહ પરી કહેવા લાગી.) હે શાહ પરી! સાંભળો જેના માટે મેં સખત મહેનત કરી છે,

ਅਬ ਤੈ ਯਾਹਿ ਬਰਿਯੋ ਚਹਤ ਮਿਲਨ ਨ ਤਾ ਕਹ ਦੀਨ ॥੪੪॥
ab tai yaeh bariyo chahat milan na taa kah deen |44|

હવે તમે તેને છૂટાછેડા આપવા માગો છો અને તેને (રાજ કુમારી સાથે) મળવા પણ ન આપો. 44.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਸਖਿ ਸਰਦਾਰ ਪਰੀ ਕ੍ਯਾ ਕਰੈ ॥
sakh saradaar paree kayaa karai |

ઓ સખી! શાહ પરી પણ શું કરે?

ਬਿਰਹ ਤਾਪ ਤਨ ਛਤਿਯਾ ਜਰੈ ॥
birah taap tan chhatiyaa jarai |

(તેના) દુરુપયોગમાં (મારું) શરીર અને સ્તન બળી રહ્યા છે.

ਜਬ ਮੈ ਯਾ ਕੋ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
jab mai yaa ko roop nihaariyo |

જ્યારે મેં તેનું સ્વરૂપ જોયું,

ਸ੍ਵਰਗ ਬਿਖੈ ਕੋ ਬਾਸ ਬਿਸਾਰਿਯੋ ॥੪੫॥
svarag bikhai ko baas bisaariyo |45|

તેથી સ્વર્ગમાં રહેવાનો વિચાર ત્યજી દેવામાં આવ્યો છે. 45.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਕਹਾ ਕਰੋ ਮੈ ਜਾਉ ਕਤ ਲਗੈ ਨਿਗੋਡੇ ਨੈਨ ॥
kahaa karo mai jaau kat lagai nigodde nain |

મારે શું કરવું જોઈએ, મારે ક્યાં જવું જોઈએ? (મારી પાસે) ખરાબ મોલ્સ છે.

ਬਿਨੁ ਹੇਰੇ ਕਲ ਨ ਪਰੈ ਨਿਰਖਤ ਲਾਗਤ ਚੈਨ ॥੪੬॥
bin here kal na parai nirakhat laagat chain |46|

(તેમને) જોયા વિના શાંતિ મળતી નથી અને જોઈને સુખનો અનુભવ થાય છે. 46.

ਬਿਨ ਦੇਖੇ ਮਹਬੂਬ ਕੇ ਪਲਕ ਲਗਤ ਹੈ ਜਾਮ ॥
bin dekhe mahaboob ke palak lagat hai jaam |

મહેબૂબને જોયા વિના આંખનું પલક પણ ઘડિયાળ જેવું લાગે છે.

ਤਬ ਸਰਦਾਰ ਪਰੀ ਹੁਤੀ ਅਬ ਇਹ ਭਈ ਗੁਲਾਮ ॥੪੭॥
tab saradaar paree hutee ab ih bhee gulaam |47|

ત્યારે શાહ પરી હતી, હવે ગુલામ થઈ ગઈ. 47.

ਕਹਾ ਕਰੌ ਕਾ ਸੌ ਕਹੌ ਕਹੇ ਨ ਆਵਤ ਬੈਨ ॥
kahaa karau kaa sau kahau kahe na aavat bain |

મારે શું કરવું જોઈએ, કોને કહેવું જોઈએ? (મારી) સાથે વાત કરવામાં આવી રહી નથી.

ਬਿਨੁ ਦੇਖੇ ਮਹਬੂਬ ਕੇ ਭਏ ਜਹਮਤੀ ਨੈਨ ॥੪੮॥
bin dekhe mahaboob ke bhe jahamatee nain |48|

મહેબૂબને જોયા વિના નયન બીમાર થઈ ગયો છે ('જહમતી'). 48.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਪਲਕ ਨ ਇਤ ਉਤ ਜਾਇ ਨੈਨ ਐਸੇ ਲਗੇ ॥
palak na it ut jaae nain aaise lage |

આંખો એવી છે કે તે એક ક્ષણ માટે પણ અહીં અને ત્યાં ખસેડતી નથી (એટલે કે જુઓ).

ਪਿਯ ਦੇਖਨ ਕੇ ਪ੍ਰੇਮ ਦੋਊ ਇਹ ਬਿਧਿ ਪਗੇ ॥
piy dekhan ke prem doaoo ih bidh page |

બંને પ્રિયતમને જોવા માટે તેમના પ્રેમમાં મગ્ન છે.

ਲਗਨ ਲਾਗਿ ਮੁਰਿ ਗਈ ਨਿਗੋਡਿ ਨ ਛੂਟਈ ॥
lagan laag mur gee nigodd na chhoottee |

હું (એવો) નિરંતર બની ગયો છું કે દુષ્ટ ભાગી ન જાય.

ਹੋ ਨੈਕੁ ਨਿਹਾਰੇ ਬਿਨੁ ਸਖਿ ਪ੍ਰਾਨ ਨਿਖੂਟਈ ॥੪੯॥
ho naik nihaare bin sakh praan nikhoottee |49|

ઓ સખી! તેને જોયા વિના પણ, (મારો) જીવ નીકળી રહ્યો છે. 49.

ਛੁਟਤ ਛੁਟਾਏ ਨਾਹਿ ਨਿਗੋਡੇ ਜਹ ਲਗੇ ॥
chhuttat chhuttaae naeh nigodde jah lage |

એવા ખરાબ છે જે દૂર કરી શકાતા નથી.

ਪਲਕ ਨ ਇਤ ਉਤ ਹੋਇ ਪ੍ਰੇਮ ਪਿਯ ਕੇ ਪਗੇ ॥
palak na it ut hoe prem piy ke page |

પ્રિયતમના પ્રેમમાં તલ્લીન થઈને આંખનું પલક પણ અહીં-ત્યાં ખસતું નથી.

ਜਹਾ ਲਗੇ ਏ ਨੈਨ ਤਹੀ ਕੈ ਹ੍ਵੈ ਰਹੇ ॥
jahaa lage e nain tahee kai hvai rahe |

જ્યાં પણ આ પથ્થરો નાખવામાં આવ્યા છે, ત્યાં જ રહી ગયા છે.

ਹੋ ਫਿਰਿ ਆਵਨ ਕੇ ਨਾਹਿ ਕਬਿਨ ਐਸੇ ਕਹੇ ॥੫੦॥
ho fir aavan ke naeh kabin aaise kahe |50|

કવિઓએ એવું કહ્યું છે કે (જ્યાં જાય છે) ત્યાંથી પાછા ફરતા નથી. 50.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਥਰਹਰਾਇ ਥਿਰ ਨ ਰਹਹਿ ਪਲਕ ਨਹੀ ਠਹਰਾਹਿ ॥
tharaharaae thir na raheh palak nahee tthaharaeh |

તેઓ એક ક્ષણ માટે પણ ઓસીલેટીંગ, અસ્થિર, અસ્થિર છે.

ਜਹ ਲਾਗੇ ਏ ਲੋਇਨਾ ਫਿਰਿ ਆਵਨ ਕੇ ਨਾਹਿ ॥੫੧॥
jah laage e loeinaa fir aavan ke naeh |51|

જ્યાં હવે આ મોતી રોપવામાં આવ્યા છે, ત્યાંથી પાછા ફરશે નહીં. 51.

ਨਿਰਖਿ ਨੈਨ ਮਹਬੂਬ ਕੇ ਨੈਨ ਗਡੇ ਤਿਨ ਮਾਹਿ ॥
nirakh nain mahaboob ke nain gadde tin maeh |

પ્રેમીની આંખો જોઈને, (મારી) આંખો તેમાં સમાઈ ગઈ છે.

ਉਡੈ ਅਘਾਨੇ ਬਾਜ ਜ੍ਯੋ ਫਿਰ ਆਵਨ ਕੇ ਨਾਹਿ ॥੫੨॥
auddai aghaane baaj jayo fir aavan ke naeh |52|

તેઓ બાજની જેમ ઉડી ગયા છે, તેઓ પાછા ફરવાના નથી. 52.

ਜਹਾ ਲਗੇ ਏ ਲੋਇਨਾ ਤਹ ਹੀ ਕੇ ਸੁ ਭਏ ॥
jahaa lage e loeinaa tah hee ke su bhe |

જ્યાં આ મોતી વાવવામાં આવ્યા હતા, (પછી) ત્યાં તે બની ગયા.

ਬਹਰੀ ਜ੍ਯੋਂ ਕਹਰੀ ਦੋਊ ਗਏ ਸੁ ਗਏ ਗਏ ॥੫੩॥
baharee jayon kaharee doaoo ge su ge ge |53|

હરણ (શિકારના પક્ષી)ની જેમ, તે બંને ગુસ્સે છે, (એકવાર) તેઓ ગયા, પછી તેઓ કાયમ માટે ચાલ્યા ગયા. 53.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਜਿਤ ਲਾਗੇ ਏ ਨੈਨ ਸੁ ਤਿਤਹੀ ਕੇ ਭਏ ॥
jit laage e nain su titahee ke bhe |

જ્યાં આ મોતી રોપવામાં આવ્યા હતા, (પછી) ત્યાં જ રહી ગયા.

ਕਰਿ ਹਾਰੀ ਹੌ ਜਤਨ ਨ ਭੂਲਿ ਇਤੈ ਅਏ ॥
kar haaree hau jatan na bhool itai ae |

હું આટલો પ્રયત્ન કરીને થાકી ગયો છું, (આ) ભૂલીને પણ હું અહીં આવ્યો નથી.

ਛੁਟੀ ਬਾਤ ਮੁਰਿ ਕਰ ਤੇ ਕਹੋ ਹੌ ਕ੍ਯਾ ਕਰੌ ॥
chhuttee baat mur kar te kaho hau kayaa karau |

મારા હાથમાંથી શબ્દ જતો રહ્યો (એટલે કે હવે મારામાં કંઈ બચ્યું નથી) મને કહો, મારે શું કરવું જોઈએ?

ਹੋ ਮਦਨ ਤਾਪ ਤਨ ਤਈ ਸਦਾ ਜਿਯ ਮੈ ਜਰੌ ॥੫੪॥
ho madan taap tan tee sadaa jiy mai jarau |54|

વાસનાથી બળી ગયેલો (હું) હ્રદયમાં સદા બળી રહ્યો છું. 54.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਕੋਟਿ ਜਤਨ ਕਰਿ ਰਹੀ ਸਖੀ ਸਬ ॥
kott jatan kar rahee sakhee sab |

બધી સખીઓ આટલી મહેનત કરીને થાકી ગઈ છે,

ਲਗਨ ਨਿਗੌਡੀ ਲਾਗਿ ਗਈ ਜਬ ॥
lagan nigauaddee laag gee jab |

પરંતુ જ્યારે ખરાબ પ્રેમ શરૂ થયો.

ਤਬ ਤਿਨ ਪਰੀ ਉਪਾਇ ਬਿਚਾਰੋ ॥
tab tin paree upaae bichaaro |

પછી એ પરીઓએ એક યોજના વિચારી

ਰਾਜ ਪੁਤ੍ਰ ਸੌ ਜਾਇ ਉਚਾਰੋ ॥੫੫॥
raaj putr sau jaae uchaaro |55|

અને રાજકુમાર પાસે જઈને કહ્યું.55.

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਤੈ ਜਿਹ ਬਰ ਲਾਇਕ ॥
raaj kuar tai jih bar laaeik |

હે રાજકુમાર! તમે કોના લાયક છો,

ਜਾ ਕੀ ਪਰੀ ਲਗਹਿ ਸਭ ਪਾਇਕ ॥
jaa kee paree lageh sabh paaeik |

બધા એન્જલ્સ તેના પગ પર પડે છે.

ਅਬ ਤੁਹਿ ਬਰਿਯੋ ਚਹਤ ਹਮਰੀ ਪਤਿ ॥
ab tuhi bariyo chahat hamaree pat |

હવે અમારી સરદારની (રાજકુમારી પરી) તમારી મુલાકાત લેવા માંગે છે.

ਕਹਾ ਤਿਹਾਰੇ ਆਵਤ ਹੈ ਮਤਿ ॥੫੬॥
kahaa tihaare aavat hai mat |56|

તમારા મનમાં શું આવે છે (અમને કહો) 56.

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੁਨਾ ਜਬ ॥
raaj kuar ih bhaat sunaa jab |

જ્યારે રાજ કુમારે આ સાંભળ્યું.

ਬਚਨ ਪਰੀ ਸੋ ਕਹੇ ਬਿਹਸਿ ਤਬ ॥
bachan paree so kahe bihas tab |

ત્યારે પરી હસીને બોલી,

ਮੈ ਸਰਦਾਰ ਪਰਿਹਿ ਨਹਿ ਬਰਿ ਹੌਂ ॥
mai saradaar parihi neh bar hauan |

હું શાહ પરી સાથે લગ્ન નહીં કરું

ਲਾਗਿ ਬਿਰਹ ਸੁ ਕੁਅਰਿ ਕੇ ਮਰਿ ਹੌਂ ॥੫੭॥
laag birah su kuar ke mar hauan |57|

અને એ રાજ કુમારીની ગેરહાજરીમાં હું મરી જઈશ. 57.