શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1151


ਭੀਤ ਤਰੇ ਤੇ ਸਾਹੁ ਕੋ ਮ੍ਰਿਤਕ ਨਿਕਾਸਿਯੋ ਜਾਇ ॥੨੭॥
bheet tare te saahu ko mritak nikaasiyo jaae |27|

અને દિવાલની નીચે જઈને શાહને મૃત અવસ્થામાં બહાર કાઢ્યો હતો. 27.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਟੂਕ ਬਿਲੋਕਿ ਚਕ੍ਰਿਤ ਹ੍ਵੈ ਰਹਿਯੋ ॥
ttook bilok chakrit hvai rahiyo |

(શાહના શરીરનું) વિકૃત જોઈને તે ચોંકી ગયો.

ਸਾਚੁ ਭਯੋ ਜੋ ਮੁਹਿ ਇਨ ਕਹਿਯੋ ॥
saach bhayo jo muhi in kahiyo |

તેણે મને જે કહ્યું તે સાચું નીકળ્યું.

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਛੂ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥
bhed abhed na kachhoo bichaariyo |

(તેણે) કંઈપણ અસ્પષ્ટ માન્યું ન હતું

ਸੁਤ ਕੋ ਪਕਰਿ ਕਾਟਿ ਸਿਰ ਡਾਰਿਯੋ ॥੨੮॥
sut ko pakar kaatt sir ddaariyo |28|

અને પુત્રને પકડીને (તેનું) માથું કાપી નાખ્યું. 28.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਪ੍ਰਥਮ ਮਾਤ ਪਿਤੁ ਮਾਰਿ ਬਹੁਰਿ ਨਿਜੁ ਮੀਤ ਸੰਘਾਰਿਯੋ ॥
pratham maat pit maar bahur nij meet sanghaariyo |

પહેલા તેણે તેના માતા-પિતાની હત્યા કરી અને પછી તેણે તેના મિત્રની હત્યા કરી.

ਛਲਿਯੋ ਮੂੜ ਮਤਿ ਰਾਇ ਜਵਨ ਨਹਿ ਨ੍ਯਾਇ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥
chhaliyo moorr mat raae javan neh nayaae bichaariyo |

(પછી) મૂર્ખ રાજાને પણ છેતર્યો, જેણે ન્યાયનો (સાચો) વિચાર કર્યો ન હતો.

ਸੁਨੀ ਨ ਐਸੀ ਕਾਨ ਕਹੂੰ ਆਗੇ ਨਹਿ ਹੋਈ ॥
sunee na aaisee kaan kahoon aage neh hoee |

આવી વાત કાને સાંભળી નથી અને ફરી થશે પણ નહીં.

ਹੋ ਤ੍ਰਿਯ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕੀ ਬਾਤ ਜਗਤ ਜਾਨਤ ਨਹਿ ਕੋਈ ॥੨੯॥
ho triy charitr kee baat jagat jaanat neh koee |29|

સ્ત્રીઓના ચારિત્ર્ય વિશે દુનિયામાં કોઈ જાણતું નથી. 29.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਚੌਆਲੀਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੪੪॥੪੫੬੪॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane triyaa charitre mantree bhoop sanbaade doe sau chauaalees charitr samaapatam sat subham sat |244|4564|afajoon|

અહીં શ્રી ચારિત્રોપાખ્યાનના ત્રિય ચરિત્રના મંત્રી ભૂપ સંબદના 244મા ચરિત્રનું સમાપન છે, બધું જ શુભ છે. 244.4564. ચાલે છે

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਪ੍ਰਾਚੀ ਦਿਸਾ ਪ੍ਰਗਟ ਇਕ ਨਗਰੀ ॥
praachee disaa pragatt ik nagaree |

પૂર્વ દિશામાં એક શહેર

ਖੰਭਾਵਤਿ ਸਭ ਜਗਤ ਉਜਗਰੀ ॥
khanbhaavat sabh jagat ujagaree |

પોલ્હાવત નામની દુનિયામાં તે ખૂબ જ પ્રખ્યાત હતો.

ਰੂਪ ਸੈਨ ਰਾਜਾ ਤਹ ਕੇਰਾ ॥
roop sain raajaa tah keraa |

તેના રાજાનું નામ રૂપ સાન હતું

ਜਾ ਕੈ ਦੁਸਟ ਨ ਬਾਚਾ ਨੇਰਾ ॥੧॥
jaa kai dusatt na baachaa neraa |1|

જેની નજીક કોઈ દુષ્ટતા બાકી ન હતી. 1.

ਮਦਨ ਮੰਜਰੀ ਨਾਰਿ ਤਵਨ ਕੀ ॥
madan manjaree naar tavan kee |

તેમની પત્નીનું નામ મદન મંજરી હતું.

ਸਸਿ ਕੀ ਸੀ ਛਬਿ ਲਗਤਿ ਜਵਨ ਕੀ ॥
sas kee see chhab lagat javan kee |

તેની સુંદરતા ચંદ્ર જેવી હતી.

ਮ੍ਰਿਗ ਕੇ ਨੈਨ ਦੋਊ ਹਰਿ ਲੀਨੇ ॥
mrig ke nain doaoo har leene |

તેણે હરણના બંને શીંગો ચોર્યા હતા.

ਸੁਕ ਨਾਸਾ ਕੋਕਿਲ ਬਚ ਦੀਨੇ ॥੨॥
suk naasaa kokil bach deene |2|

(તેને) પોપટ દ્વારા નાક અને કોયલ દ્વારા અવાજ આપવામાં આવ્યો હતો. 2.

ਰਾਜਾ ਪਿਯਤ ਅਮਲ ਸਭ ਭਾਰੀ ॥
raajaa piyat amal sabh bhaaree |

બહુ કરીને રાજા

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸੌ ਭੋਗਤ ਨਾਰੀ ॥
bhaat bhaat sau bhogat naaree |

તે મહિલાઓ સાથે અનેક રીતે અત્યાચાર કરતો હતો.

ਪੋਸਤ ਭਾਗ ਅਫੀਮ ਚੜਾਵੈ ॥
posat bhaag afeem charraavai |

તે ખસખસ, શણ અને અફીણ ખાતો હતો

ਪ੍ਯਾਲੇ ਪੀ ਪਚਾਸਇਕ ਜਾਵੈ ॥੩॥
payaale pee pachaaseik jaavai |3|

અને તે લગભગ પચાસ કપ (આ દવાઓમાંથી) પીતો હતો. 3.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਰਨਯਨਿ ਸੌ ਭੋਗ ਕਮਾਵਈ ॥
bhaat bhaat ranayan sau bhog kamaavee |

(તે) રાણીઓ સાથે વિવિધ વસ્તુઓનો આનંદ માણતો હતો.

ਆਸਨ ਚੁੰਬਨ ਕਰਤ ਨ ਗਨਨਾ ਆਵਈ ॥
aasan chunban karat na gananaa aavee |

તે મુદ્રાઓ લેતો અને ચુંબન કરતો (એટલો બધો) કે તેની ગણતરી ન થતી.

ਚਾਰਿ ਪਹਰ ਰਤਿ ਕਰੈ ਅਧਿਕ ਸੁਖ ਪਾਇ ਕੈ ॥
chaar pahar rat karai adhik sukh paae kai |

તે ચાર કલાક (રાત) ખુશીથી રમતા.

ਹੋ ਜੋ ਰਾਨੀ ਤਿਹ ਰਮੈ ਰਹੈ ਉਰਝਾਇ ਕੈ ॥੪॥
ho jo raanee tih ramai rahai urajhaae kai |4|

જે રાણી તેની સાથે પ્રેમ કરતી હતી, તે પણ (તે જ) મૂંઝવણમાં રહેતી (એટલે કે મોહિત). 4.

ਸ੍ਰੀ ਰਸ ਤਿਲਕ ਮੰਜਰੀ ਤ੍ਰਿਯਿਕ ਬਖਾਨਿਯੈ ॥
sree ras tilak manjaree triyik bakhaaniyai |

રાસ તિલક મંજરી નામની સ્ત્રી હતી.

ਅਧਿਕ ਜਗਤ ਕੇ ਮਾਝ ਧਨਵੰਤੀ ਜਾਨਿਯੈ ॥
adhik jagat ke maajh dhanavantee jaaniyai |

(તે) વિશ્વમાં ખૂબ જ અમીર માનવામાં આવતો હતો.

ਜਾਵਿਤ੍ਰੀ ਜਾਇਫਰ ਨ ਸਾਹੁ ਚਬਾਵਈ ॥
jaavitree jaaeifar na saahu chabaavee |

(તે) શાહ જલવાત્રી અને જફલ વગેરે કંઈ ચાવ્યું નહિ

ਹੋ ਸੋਫੀ ਸੂਮ ਨ ਭੂਲਿ ਭਾਗ ਕੌ ਖਾਵਈ ॥੫॥
ho sofee soom na bhool bhaag kau khaavee |5|

અને સોફી અને શુમ હોવાને કારણે તે ભૂલી ગયો હોય તો પણ ભાંગ ખાતી નથી. 5.

ਸਾਹੁ ਆਪੁ ਕੌ ਸ੍ਯਾਨੋ ਅਧਿਕ ਕਹਾਵਈ ॥
saahu aap kau sayaano adhik kahaavee |

શાહ પોતાને બહુ જ્ઞાની કહેતા

ਭੂਲ ਭਾਗ ਸੁਪਨੇ ਹੂੰ ਨ ਘੋਟਿ ਚੜਾਵਈ ॥
bhool bhaag supane hoon na ghott charraavee |

અને તેણે સ્વપ્નમાં ભૂલીને ભાંગ પીધી ન હતી.

ਪਿਯੈ ਜੁ ਰਾਨੀ ਭਾਗ ਅਧਿਕ ਤਾ ਸੌ ਲਰੈ ॥
piyai ju raanee bhaag adhik taa sau larai |

ભાંગ પીતી રાણી તેની સાથે ઘણી લડાઈ કરતી

ਹੋ ਕੌਡੀ ਕਰ ਤੇ ਦਾਨ ਨ ਸੋਕਾਤੁਰ ਕਰੈ ॥੬॥
ho kauaddee kar te daan na sokaatur karai |6|

અને તેણે કોઈ ગરીબ વ્યક્તિને દાન આપ્યું ન હતું. 6.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਪਿਯਤ ਭਾਗ ਕਾਹੂ ਜੋ ਹੇਰੈ ॥
piyat bhaag kaahoo jo herai |

જો (તે) કોઈને ભાંગ પીતા જુએ,

ਠਾਢੇ ਹੋਤ ਨ ਤਾ ਕੇ ਨੇਰੈ ॥
tthaadte hot na taa ke nerai |

(તેથી) તેની પાસે ઊભા ન રહો.

ਭਯੋ ਸਦਨ ਤਿਹ ਕਹੈ ਉਜਾਰਾ ॥
bhayo sadan tih kahai ujaaraa |

તે કહેતો હતો કે ઘર ઉજ્જડ થઈ જશે

ਜਾ ਕੈ ਕੂੰਡਾ ਬਜੈ ਦੁਆਰਾ ॥੭॥
jaa kai koonddaa bajai duaaraa |7|

જે ઘરમાં કુંડા સોટા પછાડે (શણ તોડવા) ॥7॥

ਤਾ ਕੋ ਹੋਤ ਉਜਾਰ ਕਹੈ ਘਰ ॥
taa ko hot ujaar kahai ghar |

કહે છે કે તેનું ઘર ઉજ્જડ થઈ જશે

ਭਾਗ ਅਫੀਮ ਭਖਤ ਹੈ ਜੋ ਨਰ ॥
bhaag afeem bhakhat hai jo nar |

એક વ્યક્તિ જે શણ અને અફીણ ખાય છે.

ਸੋਫੀ ਸਕਲ ਬੁਧਿ ਬਲ ਰਹੈ ॥
sofee sakal budh bal rahai |

બધા સૂફીઓ શાણપણના બળ પર જીવે છે

ਅਮਲਿਨ ਕੋ ਕਛੂ ਕੈ ਨਹਿ ਕਹੈ ॥੮॥
amalin ko kachhoo kai neh kahai |8|

અને તેઓ વ્યવહારુને કંઈપણ ગણતા નથી.8.

ਯਹ ਰਸ ਤਿਲਕ ਮੰਜਰੀ ਸੁਨੀ ॥
yah ras tilak manjaree sunee |

જ્યારે તિલક મંજરીએ (આ બધું) સાંભળ્યું.

ਗਈ ਪਾਸ ਹਸਿ ਮੂੰਡੀ ਧੁਨੀ ॥
gee paas has moonddee dhunee |

(તેથી તે) હસતી અને માથું હલાવતી (તેની પાસે) ગઈ.

ਕਹਾ ਬਕਤ ਹੈ ਪਰਿਯੋ ਮੰਦ ਮਤਿ ॥
kahaa bakat hai pariyo mand mat |

(કહેવા લાગ્યો) ઓ ગરીબ બુદ્ધિવાળા! બક બકિંગ છે

ਬਾਹਨ ਸੋਫਿ ਸੀਤਲਾ ਕੀ ਗਤਿ ॥੯॥
baahan sof seetalaa kee gat |9|

સોફીની હાલત સીતાલાના હાથ (એટલે કે ગધેડા) જેવી છે 9.

ਛੰਦ ॥
chhand |

શ્લોક:

ਅਮਲ ਪਿਯਹਿ ਨ੍ਰਿਪ ਰਾਜ ਅਧਿਕ ਇਸਤ੍ਰੀਯਨ ਬਿਹਾਰੈ ॥
amal piyeh nrip raaj adhik isatreeyan bihaarai |

રાજા દારૂ પીવે છે અને ઘણી સ્ત્રીઓ સાથે સંબંધ ધરાવે છે.

ਅਮਲ ਸੂਰਮਾ ਪਿਯਹਿ ਦੁਜਨ ਸਿਰ ਖੜਗ ਪ੍ਰਹਾਰੈ ॥
amal sooramaa piyeh dujan sir kharrag prahaarai |

સુરમા અમલને પીવે છે અને દુષ્ટના માથા પર હથોડી મારી દે છે.

ਅਮਲ ਭਖਹਿ ਜੋਗੀਸ ਧ੍ਯਾਨ ਜਦੁਪਤਿ ਕੋ ਧਰਹੀ ॥
amal bhakheh jogees dhayaan jadupat ko dharahee |

યોગી પગલાં લે છે અને તેમનું ધ્યાન ભગવાન પર કેન્દ્રિત કરે છે.

ਚਾਖਿ ਤਵਨ ਕੋ ਸ੍ਵਾਦ ਸੂਮ ਸੋਫੀ ਕ੍ਯਾ ਕਰਹੀ ॥੧੦॥
chaakh tavan ko svaad soom sofee kayaa karahee |10|

એનો (નશા) સ્વાદ ચાખ્યા પછી ભલભલા શુમ સોફી શું કરશે? 10.

ਸਾਹੁ ਬਾਚ ॥
saahu baach |

શાહે કહ્યું:

ਅਮਲ ਪਿਯਤ ਜੇ ਪੁਰਖ ਪਰੇ ਦਿਨ ਰੈਨਿ ਉਘਾਵਤ ॥
amal piyat je purakh pare din rain ughaavat |

અમલ પીનાર માણસ દિવસ-રાત ઊંઘે છે.

ਅਮਲ ਜੁ ਘਰੀ ਨ ਪਿਯਹਿ ਤਾਪ ਤਿਨ ਕਹ ਚੜਿ ਆਵਤ ॥
amal ju gharee na piyeh taap tin kah charr aavat |

જો તેઓ એક કલાક સુધી પીતા નથી, તો તેમને તાવ આવે છે.

ਅਮਲ ਪੁਰਖੁ ਜੋ ਪੀਯੈ ਕਿਸੂ ਕਾਰਜ ਕੇ ਨਾਹੀ ॥
amal purakh jo peeyai kisoo kaaraj ke naahee |

જે માણસો આમાલ પીવે છે તે કોઈ કામના નથી.

ਅਮਲ ਖਾਇ ਜੜ੍ਰਹ ਰਹੈ ਮ੍ਰਿਤਕ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਘਰ ਮਾਹੀ ॥੧੧॥
amal khaae jarrrah rahai mritak hvai kai ghar maahee |11|

ખાધા પછી તેઓ ઘરમાં મૃત હાલતમાં પડે છે. 11.

ਤ੍ਰਿਯੋ ਬਾਚ ॥
triyo baach |

સ્ત્રીએ કહ્યું:

ਸ੍ਯਾਨੇ ਸੋਚਿਤ ਰਹੈ ਰਾਜ ਕੈਫਿਯੈ ਕਮਾਵੈ ॥
sayaane sochit rahai raaj kaifiyai kamaavai |

જ્ઞાની વિચારે અને વ્યવહારુ નિયમ.

ਸੂਮ ਸੰਚਿ ਧਨ ਰਹੇ ਸੂਰ ਦਿਨ ਏਕ ਲੁਟਾਵੈ ॥
soom sanch dhan rahe soor din ek luttaavai |

શુમા સંપત્તિ ભેગી કરતી રહે છે અને સુરમા તેને એક દિવસમાં લૂંટી લે છે.

ਅਮਲ ਪੀਏ ਜਸੁ ਹੋਇ ਦਾਨ ਖਾਡੇ ਨਹਿ ਹੀਨੋ ॥
amal pee jas hoe daan khaadde neh heeno |

અમલ પીવાથી થાય છે અને ભિક્ષા આપવાથી અને ખંડા પછાડવામાં કોઈ નુકસાન નથી.

ਅੰਤ ਗੁਦਾ ਕੇ ਪੈਡ ਸੂਮ ਸੋਫੀ ਜਿਯ ਦੀਨੋ ॥੧੨॥
ant gudaa ke paidd soom sofee jiy deeno |12|

શુમ સોફી પલ્પના અંતે પોતાનો જીવ આપે છે. 12.

ਭਾਗ ਪੁਰਖ ਵੈ ਪਿਯਹਿ ਭਗਤ ਹਰਿ ਕੀ ਜੇ ਕਰਹੀ ॥
bhaag purakh vai piyeh bhagat har kee je karahee |

હરિભક્તિનો અભ્યાસ કરતા પુરુષો ભાંગનું સેવન કરે છે.

ਭਾਗ ਭਖਤ ਵੈ ਪੁਰਖ ਕਿਸੂ ਕੀ ਆਸ ਨ ਧਰਹੀ ॥
bhaag bhakhat vai purakh kisoo kee aas na dharahee |

ભાંગ એવા માણસો પીતા હોય છે જેઓ કોઈની અપેક્ષા રાખતા નથી.

ਅਮਲ ਪਿਯਤ ਤੇ ਬੀਰ ਬਰਤ ਜਿਨ ਤ੍ਰਿਨ ਮਸਤਕ ਪਰ ॥
amal piyat te beer barat jin trin masatak par |

જેમણે પોતાના કપાળ પર સ્ટબલ બાળી છે (એટલે કે તેઓ ખૂબ જ તેજસ્વી છે) તેઓને અમલ પીવે છે.

ਤੇ ਕ੍ਯਾ ਪੀਵਹਿ ਭਾਗ ਰਹੈ ਜਿਨ ਕੇ ਤਕਰੀ ਕਰ ॥੧੩॥
te kayaa peeveh bhaag rahai jin ke takaree kar |13|

શું એ લોકો ભાંગ પીશે જેના હાથ મજબૂત છે. 13.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਸਦਾ ਸਰੋਹੀ ਊਪਰ ਕਰ ਜਿਨ ਕੋ ਰਹੈ ॥
sadaa sarohee aoopar kar jin ko rahai |

(શણ તે લોકો પીતા હોય છે) જેમના હાથ હંમેશા તલવાર પર હોય છે.