શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 447


ਅੜਿਲ ॥
arril |

ARIL

ਭਾਜਿ ਜਛ ਸਬ ਗਏ ਤਬਹਿ ਹਰਿ ਮਹਾ ਬਲ ॥
bhaaj jachh sab ge tabeh har mahaa bal |

જ્યારે બધા યક્ષ ભાગી ગયા, ત્યારે શ્રી કૃષ્ણએ મહાન યજ્ઞ કર્યો

ਰੁਦ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਦੀਓ ਛਾਡ ਸੁ ਕੰਪਿਯੋ ਤਲ ਬਿਤਲ ॥
rudr asatr deeo chhaadd su kanpiyo tal bital |

જ્યારે બધા યક્ષો ભાગી ગયા હતા, ત્યારે પરાક્રમી કૃષ્ણએ રુદ્રસ્ત્ર (રુદ્રના સંબંધમાં હાથ) છોડ્યું, જેનાથી પૃથ્વી અને પાળતુ વિશ્વ ધ્રૂજી ઉઠ્યું.

ਤਬ ਸਿਵ ਜੂ ਉਠਿ ਧਾਏ ਸੂਲ ਸੰਭਾਰ ਕੈ ॥
tab siv joo utth dhaae sool sanbhaar kai |

ત્યારે શિવ ત્રિશૂળ પકડીને ઉભા થયા અને દોડ્યા

ਹੋ ਕਿਉ ਹਰਿ ਸਿਮਰਿਓ ਹਮੈ ਇਹੈ ਜੀਅ ਧਾਰ ਕੈ ॥੧੪੯੯॥
ho kiau har simario hamai ihai jeea dhaar kai |1499|

તેમણે પ્રતિબિંબિત કર્યું કે ભગવાન કૃષ્ણએ તેમને કેવી રીતે યાદ કર્યા હતા?1499.

ਸੰਗ ਰੁਦ੍ਰ ਕੈ ਰੁਦ੍ਰ ਚਲੇ ਭਟ ਉਠਿ ਤਬੈ ॥
sang rudr kai rudr chale bhatt utth tabai |

રુદ્ર અને તેના અન્ય યોદ્ધાઓ તેની સાથે આગળ વધવા લાગ્યા

ਏਕ ਰਦਨ ਜੂ ਚਲੇ ਸੰਗ ਲੈ ਦਲ ਸਬੈ ॥
ek radan joo chale sang lai dal sabai |

ગણેશ પણ તેની તમામ સેના સાથે ગયો

ਔਰ ਸਕਲ ਗਨ ਚਲੈ ਸੁ ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰ ਕੈ ॥
aauar sakal gan chalai su sasatr sanbhaar kai |

અન્ય તમામ ગણો, તેમના શસ્ત્રો લઈને આગળ વધ્યા

ਹੋ ਕੌਨ ਅਜਿਤ ਪ੍ਰਗਟਿਓ ਭਵ ਕਹੈ ਬਿਚਾਰ ਕੈ ॥੧੫੦੦॥
ho kauan ajit pragattio bhav kahai bichaar kai |1500|

તેઓ બધા વિચારી રહ્યા હતા કે વિશ્વમાં જન્મેલ તે શક્તિશાળી વીર કોણ છે, કોને મારવા માટે, તેઓને બોલાવવામાં આવ્યા હતા. 1500.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਕੋ ਭਟ ਉਪਜਿਯੋ ਜਗਤ ਮੈ ਸਬ ਯੌ ਕਰਤ ਬਿਚਾਰ ॥
ko bhatt upajiyo jagat mai sab yau karat bichaar |

એ બધા વિચારતા હોય છે કે દુનિયામાં જન્મેલો પરાક્રમી કોણ હોઈ શકે?

ਸਿਵ ਸਿਖਿ ਬਾਹਨ ਗਨ ਸਹਿਤ ਆਏ ਰਨਿ ਰਿਸਿ ਧਾਰਿ ॥੧੫੦੧॥
siv sikh baahan gan sahit aae ran ris dhaar |1501|

ભગવાન શિવ અને તેમના ગણ, તેમના ક્રોધમાં, તેમના નિવાસસ્થાનમાંથી બહાર આવ્યા. 1501.

ਪ੍ਰਲੈ ਕਾਲ ਕਰਤਾ ਜਹੀ ਆਏ ਤਿਹ ਠਾ ਦੌਰਿ ॥
pralai kaal karataa jahee aae tih tthaa dauar |

જે પ્રલયનો કર્તા છે, (તે) ત્યાં દોડીને આવ્યો છે.

ਰਨ ਨਿਹਾਰਿ ਮਨ ਮੈ ਕਹਿਯੋ ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਕੀ ਠੌਰ ॥੧੫੦੨॥
ran nihaar man mai kahiyo ih chintaa kee tthauar |1502|

જ્યારે વિસર્જનના દેવ સ્વયં યુદ્ધના મેદાનમાં આવ્યા, ત્યારે તે ક્ષેત્ર પોતે જ ચિંતાનું ક્ષેત્ર બની ગયું.1502.

ਗਨ ਗਨੇਸ ਸਿਵ ਖਟਬਦਨ ਦੇਖੈ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਿ ॥
gan ganes siv khattabadan dekhai nain nihaar |

(શિવના) ગણ, ગણેશ, શિવ, છ મુખવાળા (ભગવાન કાર્તિકે) આંખોથી (ધ્યાનપૂર્વક) જુઓ.

ਸੋ ਰਿਸ ਭੂਪਤਿ ਜੁਧ ਹਿਤ ਲੀਨੇ ਆਪ ਹਕਾਰਿ ॥੧੫੦੩॥
so ris bhoopat judh hit leene aap hakaar |1503|

પહેલેથી જ જ્યારે ગણેશ, શિવ, દત્તાત્રેય અને ગણ યુદ્ધભૂમિ જોઈ રહ્યા હતા, ત્યાં અને પછી રાજાએ પોતે તેમને લડવાનો પડકાર આપ્યો.1503.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਰੇ ਸਿਵ ਆਜ ਅਯੋਧਨ ਮੈ ਲਰਿ ਲੈ ਹਮ ਸੋ ਕਰ ਲੈ ਬਲ ਜੇਤੋ ॥
re siv aaj ayodhan mai lar lai ham so kar lai bal jeto |

“હે શિવ! આજે તમારી પાસે જે પણ તાકાત છે, તેનો ઉપયોગ આ યુદ્ધમાં કરો

ਐ ਰੇ ਗਨੇਸ ਲਰੈ ਹਮਰੇ ਸੰਗ ਹੈ ਤੁਮਰੇ ਤਨ ਮੈ ਬਲ ਏਤੋ ॥
aai re ganes larai hamare sang hai tumare tan mai bal eto |

હે ગણેશ! મારી સાથે લડવા જેટલી તાકાત છે?

ਕਿਉ ਰੇ ਖੜਾਨਨ ਤੂ ਗਰਬੈ ਮਰ ਹੈ ਅਬ ਹੀ ਇਕ ਬਾਨ ਲਗੈ ਤੋ ॥
kiau re kharraanan too garabai mar hai ab hee ik baan lagai to |

“હેલો કાર્તિકેય! તમે શેના માટે અહંકારી બની રહ્યા છો? તમને એક તીરથી મારી નાખવામાં આવશે

ਕਾਹੇ ਕਉ ਜੂਝ ਮਰੋ ਰਨ ਮੈ ਅਬ ਲਉ ਨ ਗਯੋ ਕਛੁ ਜੀਅ ਮਹਿ ਚੇਤੋ ॥੧੫੦੪॥
kaahe kau joojh maro ran mai ab lau na gayo kachh jeea meh cheto |1504|

હજી કંઈ ખોટું થયું નથી, તમે યુદ્ધમાં લડતા કેમ મરવા માંગો છો?” 1504.

ਸਿਵ ਜੂ ਬਾਚ ਖੜਗੇਸ ਸੋ ॥
siv joo baach kharrages so |

ખડગ સિંહને સંબોધિત શિવનું ભાષણ:

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਬੋਲਿ ਉਠਿਯੋ ਰਿਸਿ ਕੈ ਸਿਵ ਜੂ ਅਰੇ ਕਿਉ ਸੁਨ ਤੂ ਗਰਬਾਤੁ ਹੈ ਏਤੋ ॥
bol utthiyo ris kai siv joo are kiau sun too garabaat hai eto |

શિવ ગુસ્સામાં બોલ્યા, “હે રાજા! તમને આટલું ગર્વ કેમ છે? અમારી સાથે ઝઘડો ન કરો

ਏਤਨ ਸਿਉ ਜਿਨਿ ਰਾਰਿ ਮੰਡੋ ਅਬਿ ਹੀ ਲਖਿ ਹੈ ਹਮ ਮੈ ਬਲੁ ਜੇਤੋ ॥
etan siau jin raar manddo ab hee lakh hai ham mai bal jeto |

તમે હમણાં જ જોશો કે અમારી પાસે કેટલી તાકાત છે!

ਜੌ ਤੁਮ ਮੈ ਅਤਿ ਪਉਰਖ ਹੈ ਅਬ ਢੀਲ ਕਹਾ ਧਨੁ ਬਾਨਹਿ ਲੇਤੋ ॥
jau tum mai at paurakh hai ab dteel kahaa dhan baaneh leto |

જો તમારી પાસે ઘણી શક્તિ છે, તો તમે હવે શા માટે ઢીલા છો, ધનુષ અને તીર પકડો.

ਜੇਤੋ ਹੈ ਦੀਰਘ ਗਾਤ ਤਿਹਾਰੋ ਸੁ ਬਾਨਨ ਸੋ ਕਰਿ ਹੋ ਲਹੁ ਤੇਤੋ ॥੧੫੦੫॥
jeto hai deeragh gaat tihaaro su baanan so kar ho lahu teto |1505|

“જો તમારામાં હિંમત વધારે છે, તો તમે કેમ વિલંબ કરો છો, તમે તમારા ધનુષ અને બાણ તમારા હાથમાં કેમ નથી લેતા? તારું શરીર ઘણું મોટું છે અને તેને મારા તીરોથી વીંધીને હું તેને હલકો કરીશ.” 1505.

ਖੜਗੇਸ ਬਾਚ ਸਿਵ ਸੋ ॥
kharrages baach siv so |

શિવને સંબોધિત ખડગ સિંહનું ભાષણ:

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਕਿਉ ਸਿਵ ਮਾਨ ਕਰੈ ਇਤਨੋ ਭਜਿ ਹੈ ਤਬ ਹੀ ਜਬ ਮਾਰ ਮਚੈਗੀ ॥
kiau siv maan karai itano bhaj hai tab hee jab maar machaigee |

“હે શિવ! તમને આટલું ગર્વ કેમ છે? હવે જ્યારે ભયંકર લડાઈ થશે, ત્યારે તમે ભાગી જશો

ਏਕ ਹੀ ਬਾਨ ਲਗੈ ਕਪਿ ਜਿਉ ਸਿਗਰੀ ਤੁਮਰੀ ਅਬ ਸੈਨ ਨਚੈਗੀ ॥
ek hee baan lagai kap jiau sigaree tumaree ab sain nachaigee |

એક તીરના પ્રહારથી તારી બધી સેના વાંદરાની જેમ નાચે છે

ਭੂਤ ਪਿਸਾਚਨ ਕੀ ਧੁਜਨੀ ਮਰਿ ਹੈ ਰਨ ਮੈ ਨਹੀ ਨੈਕੁ ਬਚੈਗੀ ॥
bhoot pisaachan kee dhujanee mar hai ran mai nahee naik bachaigee |

"ભૂત અને દાનવોની બધી સેનાનો નાશ થશે અને ત્યાં કોઈ બચશે નહીં.

ਤੇਰੇ ਹੀ ਸ੍ਰਉਨਤ ਸੋ ਸੁਨਿ ਆਜੁ ਧਰਾ ਇਹ ਆਰੁਨ ਬੇਖ ਰਚੈਗੀ ॥੧੫੦੬॥
tere hee sraunat so sun aaj dharaa ih aarun bekh rachaigee |1506|

હે શિવ! સાંભળો, તમારા લોહીથી સંતૃપ્ત આ ધરતી આજે લાલ વસ્ત્ર ધારણ કરશે.” 1506.

ਤੋਟਕ ਛੰਦ ॥
tottak chhand |

ટોટક સ્ટેન્ઝા

ਸਿਵ ਯੌ ਸੁਨਿ ਕੈ ਧਨੁ ਬਾਨ ਲੀਓ ॥
siv yau sun kai dhan baan leeo |

આ સાંભળીને શિવે ધનુષ્ય અને બાણ હાથમાં લીધા

ਕਸਿ ਕਾਨ ਪ੍ਰਮਾਨ ਲਉ ਛਾਡਿ ਦੀਓ ॥
kas kaan pramaan lau chhaadd deeo |

આ શબ્દો સાંભળીને શિવે પોતાનું ધનુષ્ય અને બાણ પકડી રાખ્યા અને ધનુષ્યને પોતાના કાન સુધી ખેંચીને રાજાના મુખ પર વાગતા તીરને છોડી દીધું.

ਨ੍ਰਿਪ ਕੇ ਮੁਖ ਲਾਗ ਬਿਰਾਜ ਰਹਿਓ ॥
nrip ke mukh laag biraaj rahio |

(તે તીર) રાજાના ચહેરા પર વાગ્યું,

ਖਗਰਾਜ ਮਨੋ ਅਹਿ ਰਾਜ ਗਹਿਓ ॥੧੫੦੭॥
khagaraaj mano eh raaj gahio |1507|

એવું લાગતું હતું કે ગરુડે સાપના રાજાને પકડી લીધો હતો.1507.

ਬਰਛੀ ਤਬ ਭੂਪ ਚਲਾਇ ਦਈ ॥
barachhee tab bhoop chalaae dee |

રાજાએ તરત જ ભાલો ફેંકી દીધો

ਸਿਵ ਕੇ ਉਰ ਮੈ ਲਗ ਕ੍ਰਾਤਿ ਭਈ ॥
siv ke ur mai lag kraat bhee |

પછી રાજાએ તેની લાંસ પર પ્રહાર કર્યો, જે શિવની છાતી પર વાગ્યો

ਉਪਮਾ ਕਬਿ ਨੇ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕਹੀ ॥
aupamaa kab ne ih bhaat kahee |

(તે) તેનું સામ્ય કવિએ આમ કહ્યું છે,

ਰਵਿ ਕੀ ਕਰ ਕੰਜ ਪੈ ਮੰਡਿ ਰਹੀ ॥੧੫੦੮॥
rav kee kar kanj pai mandd rahee |1508|

એવું દેખાયું કે સૂર્યનું કિરણ કમળ પર મંડરાતું હતું.1508.

ਤਬ ਹੀ ਹਰਿ ਦ੍ਵੈ ਕਰਿ ਖੈਂਚਿ ਨਿਕਾਰੀ ॥
tab hee har dvai kar khainch nikaaree |

ત્યારે જ શિવે બંને હાથ વડે (ભાલો) ખેંચી લીધો

ਗਹਿ ਡਾਰ ਦਈ ਮਨੋ ਨਾਗਨਿ ਕਾਰੀ ॥
geh ddaar dee mano naagan kaaree |

ત્યારે શિવે તેને પોતાના બંને હાથ વડે ખેંચી લીધો અને તે ભાલાને કાળી નાગની જેમ પૃથ્વી પર ફેંકી દીધી.

ਬਹੁਰੋ ਨ੍ਰਿਪ ਮ੍ਯਾਨ ਤੇ ਖਗੁ ਨਿਕਾਰਿਓ ॥
bahuro nrip mayaan te khag nikaario |

પછી રાજાએ મ્યાનમાંથી તલવાર કાઢી

ਕਰਿ ਕੈ ਬਲੁ ਕੋ ਸਿਵ ਊਪਰ ਡਾਰਿਓ ॥੧੫੦੯॥
kar kai bal ko siv aoopar ddaario |1509|

પછી રાજાએ સ્કેબાર્ડમાંથી તેની તલવાર કાઢી અને ખૂબ જ બળથી તેનો પ્રહાર શિવ પર કર્યો.1509.

ਹਰ ਮੋਹਿ ਰਹਿਓ ਗਿਰ ਭੂਮਿ ਪਰਿਓ ॥
har mohi rahio gir bhoom pario |

શિવ બેહોશ થઈને જમીન પર પડ્યા.

ਮਨੋ ਬਜ੍ਰ ਪਰਿਓ ਗਿਰਿ ਸ੍ਰਿੰਗ ਝਰਿਓ ॥
mano bajr pario gir sring jhario |

શિવ બેભાન થઈ ગયા અને વજ્રના પ્રહારથી પર્વતના શિખરની જેમ જમીન પર પડ્યા.