શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 231


ਅਛਰੋ ਉਛਾਹ ॥੩੦੩॥
achharo uchhaah |303|

ગીધ ભાગી ગયા અને યોદ્ધાઓ એકબીજાની સામે પડ્યા. તેઓ સરસ રીતે સુશોભિત હતા અને તેમનામાં અનંત ઉત્સાહ હતો.303.

ਪਖਰੇ ਪਵੰਗ ॥
pakhare pavang |

ઘોડાઓ (પવાંગ) બાજુઓ સાથે (સુશોભિત હતા),

ਮੋਹਲੇ ਮਤੰਗ ॥
mohale matang |

હાથીઓ મસ્ત હતા.

ਚਾਵਡੀ ਚਿੰਕਾਰ ॥
chaavaddee chinkaar |

તેઓએ ચીસો પાડી,

ਉਝਰੇ ਲੁਝਾਰ ॥੩੦੪॥
aujhare lujhaar |304|

બખ્તરોથી સજ્જ ઘોડાઓ અને નશામાં ધૂત હાથીઓ હતા. ગીધની ચીસો સંભળાઈ અને યોદ્ધાઓ એકબીજા સાથે ફસાયેલા જોવા મળ્યા.304.

ਸਿੰਧਰੇ ਸੰਧੂਰ ॥
sindhare sandhoor |

હાથીઓ સ્તબ્ધ થઈ ગયા.

ਬਜਏ ਤੰਦੂਰ ॥
baje tandoor |

નાના ડ્રમ્સ (તંદૂર) વગાડવામાં આવ્યા હતા,

ਸਜੀਏ ਸੁਬਾਹ ॥
sajee subaah |

સુંદર યુવાનોને શણગારવામાં આવ્યા હતા,

ਅਛਰੋ ਉਛਾਹ ॥੩੦੫॥
achharo uchhaah |305|

સમુદ્ર જેવા શાંત હાથીઓ ત્યાં હતા અને ટ્રમ્પેટ ગૂંજી રહ્યા હતા, અપ્રતિમ ઉત્સાહ સાથે લાંબા સશસ્ત્ર યોદ્ધાઓ પ્રભાવશાળી દેખાતા હતા.305.

ਬਿਝੁੜੇ ਉਝਾੜ ॥
bijhurre ujhaarr |

યોદ્ધાઓ વિખેરાઈ ગયા અને (યુદ્ધભૂમિ) ખાલી થઈ ગયું.

ਸੰਮਲੇ ਸੁਮਾਰ ॥
samale sumaar |

જે યોદ્ધાઓ ક્યારેય પડ્યા ન હતા તેઓ પડવા લાગ્યા અને ફરીથી પોતાનો કાબૂ મેળવી લીધો

ਹਾਹਲੇ ਹੰਕਾਰ ॥
haahale hankaar |

અને હા-હા-કારનો જવાબ આપતો હતો,

ਅੰਕੜੇ ਅੰਗਾਰ ॥੩੦੬॥
ankarre angaar |306|

ચારે બાજુથી અહંકારી હુમલાઓ થયા અને યોદ્ધાઓ અંગારાની જેમ ભડક્યા.306.

ਸੰਮਲੇ ਲੁਝਾਰ ॥
samale lujhaar |

યોદ્ધાઓએ (પોતાની) સંભાળ લીધી,

ਛੁਟਕੇ ਬਿਸਿਯਾਰ ॥
chhuttake bisiyaar |

વિહુલ તીર (બિસિયાર) મારતા હતા.

ਹਾਹਲੇਹੰ ਬੀਰ ॥
haahalehan beer |

નાયકો બૂમો પાડતા હતા,

ਸੰਘਰੇ ਸੁ ਬੀਰ ॥੩੦੭॥
sanghare su beer |307|

યોદ્ધાઓ તેમના નિયંત્રણમાં હતા અને શસ્ત્રો નાગની જેમ તેમના હાથમાંથી સરકી જવા લાગ્યા.307.

ਅਨੂਪ ਨਰਾਜ ਛੰਦ ॥
anoop naraaj chhand |

અનૂપ નરરાજ સ્તંઝા

ਗਜੰ ਗਜੇ ਹਯੰ ਹਲੇ ਹਲਾ ਹਲੀ ਹਲੋ ਹਲੰ ॥
gajan gaje hayan hale halaa halee halo halan |

હાથીઓ રડતા હતા, ઘોડાઓ દોડતા હતા, એક ફટકો સાથે (સેનામાં) હંગામો થયો હતો.

ਬਬਜ ਸਿੰਧਰੇ ਸੁਰੰ ਛੁਟੰਤ ਬਾਣ ਕੇਵਲੰ ॥
babaj sindhare suran chhuttant baan kevalan |

ઘોડાઓ ચાલવા લાગ્યા અને હાથી ગર્જના કરવા લાગ્યા, ચારેય બાજુ ગૂંચવાડો થયો, વાજિંત્રો ગૂંજી ઉઠ્યા અને તીરો છોડવાનો સુમેળભર્યો અવાજ સંભળાયો.

ਪਪਕ ਪਖਰੇ ਤੁਰੇ ਭਭਖ ਘਾਇ ਨਿਰਮਲੰ ॥
papak pakhare ture bhabhakh ghaae niramalan |

વાજબી પગવાળા ઘોડાઓના ઘામાંથી શુદ્ધ (લોહી) નીકળ્યું.

ਪਲੁਥ ਲੁਥ ਬਿਥਰੀ ਅਮਥ ਜੁਥ ਉਥਲੰ ॥੩੦੮॥
paluth luth bitharee amath juth uthalan |308|

ઘોડાઓ ઝડપે એકબીજા સાથે હરીફાઈ કરતા હતા અને ઘાવમાંથી શુદ્ધ લોહી નીકળતું હતું. યુદ્ધના ઉથલપાથલમાં, ધૂળમાં લપસી રહેલી લાશો, ત્યાં-ત્યાં વિખરાયેલી.308.

ਅਜੁਥ ਲੁਥ ਬਿਥਰੀ ਮਿਲੰਤ ਹਥ ਬਖਯੰ ॥
ajuth luth bitharee milant hath bakhayan |

ચિઠ્ઠીઓ દૂર દૂર સુધી વિખરાયેલી હતી. (લોથા) એકબીજાના ખિસ્સામાં હાથ હતા,

ਅਘੁਮ ਘਾਇ ਘੁਮ ਏ ਬਬਕ ਬੀਰ ਦੁਧਰੰ ॥
aghum ghaae ghum e babak beer dudharan |

તલવારના મારામારી કમર પર અટકી જવાને કારણે, લાશો વેરવિખેર થઈ ગઈ અને યોદ્ધાઓ, મુશ્કેલીથી વળ્યા, બેધારી ખંજર વડે ધનુષ્ય પ્રહાર કરવા લાગ્યા.

ਕਿਲੰ ਕਰੰਤ ਖਪਰੀ ਪਿਪੰਤ ਸ੍ਰੋਣ ਪਾਣਯੰ ॥
kilan karant khaparee pipant sron paanayan |

યોગિનીઓ બૂમો પાડીને લોહી હાથમાં લઈને તેને પીવા લાગ્યા

ਹਹਕ ਭੈਰਵੰ ਸ੍ਰੁਤੰ ਉਠੰਤ ਜੁਧ ਜ੍ਵਾਲਯੰ ॥੩੦੯॥
hahak bhairavan srutan utthant judh jvaalayan |309|

ભૈરવો મેદાનમાં ફર્યા અને યુદ્ધની આગ ભભૂકી ઉઠી.309.

ਫਿਕੰਤ ਫਿੰਕਤੀ ਫਿਰੰ ਰੜੰਤ ਗਿਧ ਬ੍ਰਿਧਣੰ ॥
fikant finkatee firan rarrant gidh bridhanan |

શિયાળ અને મોટાં ગીધ યુદ્ધના મેદાનમાં અહીં-તહીં ફરતા હતા

ਡਹਕ ਡਾਮਰੀ ਉਠੰ ਬਕਾਰ ਬੀਰ ਬੈਤਲੰ ॥
ddahak ddaamaree utthan bakaar beer baitalan |

વેમ્પાયર્સ ઘોંઘાટ કરે છે અને બેતાલ (ભૂતો)એ તેમનો તીક્ષ્ણ અવાજ ઉઠાવ્યો હતો.

ਖਹਤ ਖਗ ਖਤ੍ਰੀਯੰ ਖਿਮੰਤ ਧਾਰ ਉਜਲੰ ॥
khahat khag khatreeyan khimant dhaar ujalan |

જ્યારે યોદ્ધાઓની તલવારો અથડાઈ (એકબીજા સાથે), ત્યારે તેમની સફેદ પટ્ટાઓ ચમકી.

ਘਣੰਕ ਜਾਣ ਸਾਵਲੰ ਲਸੰਤ ਬੇਗ ਬਿਜੁਲੰ ॥੩੧੦॥
ghanank jaan saavalan lasant beg bijulan |310|

ક્ષત્રિયો (રામ અને લક્ષ્મણ)ના હાથમાં સફેદ ધારવાળી ખંજર કાળા વાદળોમાં વીજળીની જેમ તેમના હાથમાં સારી રીતે મૂકવામાં આવી હતી.310.

ਪਿਪੰਤ ਸ੍ਰੋਣ ਖਪਰੀ ਭਖੰਤ ਮਾਸ ਚਾਵਡੰ ॥
pipant sron khaparee bhakhant maas chaavaddan |

શિંગડાવાળા દૈત્યોએ લોહી પીધું અને માંસ ખાધું.

ਹਕਾਰ ਵੀਰ ਸੰਭਿੜੈ ਲੁਝਾਰ ਧਾਰ ਦੁਧਰੰ ॥
hakaar veer sanbhirrai lujhaar dhaar dudharan |

વાટકાવાળા યોગિનીઓ લોહી પીતા હતા અને પતંગો માંસ ખાતા હતા, યોદ્ધાઓ તેમના બેધારી ભાલા પર કાબૂ રાખતા લડતા હતા, જ્યારે તેમના સાથીઓ પર બૂમો પાડી રહ્યા હતા.

ਪੁਕਾਰ ਮਾਰ ਕੈ ਪਰੇ ਸਹੰਤ ਅੰਗ ਭਾਰਯੰ ॥
pukaar maar kai pare sahant ang bhaarayan |

તેઓ બૂમો પાડતા અને શરીર પર વેદનાનો ભાર ઉઠાવતા નીચે પડી જતા.

ਬਿਹਾਰ ਦੇਵ ਮੰਡਲੰ ਕਟੰਤ ਖਗ ਧਾਰਯੰ ॥੩੧੧॥
bihaar dev manddalan kattant khag dhaarayan |311|

તેઓ બૂમો પાડી રહ્યા હતા.

ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਾਰ ਪੈਜ ਕੈ ਖੁਮਾਰਿ ਘਾਇ ਘੂਮਹੀ ॥
prachaar vaar paij kai khumaar ghaae ghoomahee |

(યોદ્ધાઓ) તેમનું પાનું રાખ્યું અને ઘા સાથે swaggered અને આ રીતે પડ્યા,

ਤਪੀ ਮਨੋ ਅਧੋ ਮੁਖੰ ਸੁ ਧੂਮ ਆਗ ਧੂਮ ਹੀ ॥
tapee mano adho mukhan su dhoom aag dhoom hee |

યોદ્ધાઓ, તેમના પ્રહારો કરતા, તપસ્યા કરતા તપસ્વીઓની જેમ નશામાં ફરતા હતા અને ધુમાડા પર નીચે તરફ નમેલા ચહેરા સાથે ઝૂલતા હતા.

ਤੁਟੰਤ ਅੰਗ ਭੰਗਯੰ ਬਹੰਤ ਅਸਤ੍ਰ ਧਾਰਯੰ ॥
tuttant ang bhangayan bahant asatr dhaarayan |

(જેના પર) બાણની ધાર વહી ગઈ, (તેમના) અંગો ભાંગી પડ્યા.

ਉਠੰਤ ਛਿਛ ਇਛਯੰ ਪਿਪੰਤ ਮਾਸ ਹਾਰਯੰ ॥੩੧੨॥
autthant chhichh ichhayan pipant maas haarayan |312|

શસ્ત્રોનો પ્રવાહ છે અને તૂટેલા અંગો નીચે પડી રહ્યા છે, વિજયની ઇચ્છાના તરંગો ઉછળી રહ્યા છે અને કાપેલું માંસ પડી રહ્યું છે.312.

ਅਘੋਰ ਘਾਇ ਅਘਏ ਕਟੇ ਪਰੇ ਸੁ ਪ੍ਰਾਸਨੰ ॥
aghor ghaae aghe katte pare su praasanan |

અઘોરીઓ કાપેલા ઘાયલોને ખાઈને પ્રસન્ન થઈ ગયા (પ્રસનામ).

ਘੁਮੰਤ ਜਾਣ ਰਾਵਲੰ ਲਗੇ ਸੁ ਸਿਧ ਆਸਣੰ ॥
ghumant jaan raavalan lage su sidh aasanan |

અઘોરી (સાધુઓ) કાપેલા અંગો ખાઈને પ્રસન્ન લાગે છે અને માંસ અને લોહીના ભક્ષણ કરનારા સિદ્ધો અને રાવલપંથીઓ મુદ્રામાં બેઠા છે.

ਪਰੰਤ ਅੰਗ ਭੰਗ ਹੁਇ ਬਕੰਤ ਮਾਰ ਮਾਰਯੰ ॥
parant ang bhang hue bakant maar maarayan |

(તેમાંના ઘણા) તૂટેલા અંગો સાથે આડા પડ્યા હતા અને બડબડાટ કરી રહ્યા હતા.

ਬਦੰਤ ਜਾਣ ਬੰਦੀਯੰ ਸੁਕ੍ਰਿਤ ਕ੍ਰਿਤ ਅਪਾਰਯੰ ॥੩੧੩॥
badant jaan bandeeyan sukrit krit apaarayan |313|

"મારી નાખો, મારી નાખો" એવી બૂમો પાડતા યોદ્ધાઓ તૂટેલા અંગો સાથે પડી રહ્યા છે અને તેમની બહાદુરીને કારણે તેમને વધાવવામાં આવી રહ્યા છે.313.

ਬਜੰਤ ਤਾਲ ਤੰਬੂਰੰ ਬਿਸੇਖ ਬੀਨ ਬੇਣਯੰ ॥
bajant taal tanbooran bisekh been benayan |

ચાઇમ્સ, નાના ડ્રમ્સ, વાંસળી,

ਮ੍ਰਿਦੰਗ ਝਾਲਨਾ ਫਿਰੰ ਸਨਾਇ ਭੇਰ ਭੈ ਕਰੰ ॥
mridang jhaalanaa firan sanaae bher bhai karan |

ઢાલ પરના મારામારીમાં અવરોધરૂપ વિશિષ્ટ અવાજ સંભળાઈ રહ્યો છે, વીણા, વાંસળી, ઢોલ, કીટલી-ડ્રમ વગેરેનો મિશ્ર અવાજ ભયજનક વાતાવરણ સર્જી રહ્યો છે.

ਉਠੰਤ ਨਾਦਿ ਨਿਰਮਲੰ ਤੁਟੰਤ ਤਾਲ ਤਥਿਯੰ ॥
autthant naad niramalan tuttant taal tathiyan |

(જેનામાંથી) શુદ્ધ શબ્દો નીકળ્યા (અને શસ્ત્રના મારથી) તેનો લય તૂટી ગયો નહીં.

ਬਦੰਤ ਕਿਤ ਬੰਦੀਅੰ ਕਬਿੰਦ੍ਰ ਕਾਬਯ ਕਥਿਯੰ ॥੩੧੪॥
badant kit bandeean kabindr kaabay kathiyan |314|

સુંદર નાદ પણ વિવિધ પ્રકારના શસ્ત્રોના મારામારીની ધૂનને ઉછેરીને યુદ્ધના મેદાનમાં ઉદ્ભવે છે, ક્યાંક સેવકો પ્રાર્થનામાં વ્યસ્ત છે તો ક્યાંક કવિઓ તેમની રચનાઓનું પઠન કરી રહ્યા છે.314.

ਢਲੰਤ ਢਾਲ ਮਾਲਯੰ ਖਹੰਤ ਖਗ ਖੇਤਯੰ ॥
dtalant dtaal maalayan khahant khag khetayan |

ધલ ધલ એ ધલ દી માર (મલયાન) માંથી આવેલો શબ્દ હતો અને તલવારોનો ઉપયોગ યુદ્ધના મેદાનમાં થતો હતો.

ਚਲੰਤ ਬਾਣ ਤੀਛਣੰ ਅਨੰਤ ਅੰਤ ਕੰਕਯੰ ॥
chalant baan teechhanan anant ant kankayan |

ઢાલને અવરોધવાનો અવાજ અને પ્રહાર કરતી તલવારોનો અવાજ સંભળાય છે અને અસંખ્ય લોકોનો નાશ કરનારા તીક્ષ્ણ તીરો છૂટા પડી રહ્યા છે.