શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 314


ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਮਾਘ ਬਿਤੀਤ ਭਏ ਰੁਤਿ ਫਾਗੁਨ ਆਇ ਗਈ ਸਭ ਖੇਲਤ ਹੋਰੀ ॥
maagh biteet bhe rut faagun aae gee sabh khelat horee |

માઘ મહિના પછી ફાગણની ઋતુમાં સૌ હોળી રમવા લાગ્યા

ਗਾਵਤ ਗੀਤ ਬਜਾਵਤ ਤਾਲ ਕਹੈ ਮੁਖ ਤੇ ਭਰੂਆ ਮਿਲਿ ਹੋਰੀ ॥
gaavat geet bajaavat taal kahai mukh te bharooaa mil horee |

બધા લોકો યુગલોમાં ભેગા થયા અને સંગીતનાં સાધનો વગાડતા ગીતો ગાયાં

ਡਾਰਤ ਹੈ ਅਲਿਤਾ ਬਨਿਤਾ ਛਟਿਕਾ ਸੰਗਿ ਮਾਰਤ ਬੈਸਨ ਥੋਰੀ ॥
ddaarat hai alitaa banitaa chhattikaa sang maarat baisan thoree |

સ્ત્રીઓ પર વિવિધ રંગોના છાંટા પડ્યા અને સ્ત્રીઓએ પુરુષોને લાકડી વડે માર્યા (સ્નેહથી)

ਖੇਲਤ ਸ੍ਯਾਮ ਧਮਾਰ ਅਨੂਪ ਮਹਾ ਮਿਲਿ ਸੁੰਦਰਿ ਸਾਵਲ ਗੋਰੀ ॥੨੨੫॥
khelat sayaam dhamaar anoop mahaa mil sundar saaval goree |225|

કવિ શ્યામ કહે છે કે કૃષ્ણ અને સુંદર યુવતીઓ સાથે મળીને આ તોફાની હોળી રમે છે.225.

ਅੰਤ ਬਸੰਤ ਭਏ ਰੁਤਿ ਗ੍ਰੀਖਮ ਆਇ ਗਈ ਹਰ ਖੇਲ ਮਚਾਇਓ ॥
ant basant bhe rut greekham aae gee har khel machaaeio |

જ્યારે વસંતઋતુનો અંત આવ્યો, અને ઉનાળાની શરૂઆત સાથે, કૃષ્ણએ ધામધૂમથી હોળી રમવાનું શરૂ કર્યું

ਆਵਹੁ ਮਿਕ ਦੁਹੂੰ ਦਿਸ ਤੇ ਤੁਮ ਕਾਨ੍ਰਹ ਭਏ ਧਨਠੀ ਸੁਖ ਪਾਯੋ ॥
aavahu mik duhoon dis te tum kaanrah bhe dhanatthee sukh paayo |

લોકો બંને બાજુથી ઉમટી પડ્યા અને કૃષ્ણને તેમના નેતા તરીકે જોઈને ખુશ થયા

ਦੈਤ ਪ੍ਰਲੰਬ ਬਡੋ ਕਪਟੀ ਤਬ ਬਾਲਕ ਰੂਪ ਧਰਿਯੋ ਨ ਜਨਾਯੋ ॥
dait pralanb baddo kapattee tab baalak roop dhariyo na janaayo |

આ બધા કોલાહલમાં પ્રલંબ નામનો રાક્ષસ યુવકનું રૂપ ધારણ કરીને આવ્યો અને અન્ય યુવકો સાથે ભળી ગયો.

ਕੰਧ ਚੜਾਇ ਹਲੀ ਕੋ ਉਡਿਓ ਤਿਨਿ ਮੂਕਨ ਸੋ ਧਰਿ ਮਾਰਿ ਗਿਰਾਯੋ ॥੨੨੬॥
kandh charraae halee ko uddio tin mookan so dhar maar giraayo |226|

તેણે કૃષ્ણને પોતાના ખભા પર ઉઠાવ્યો અને કૃષ્ણએ તેની મુઠ્ઠીઓ વડે તે રાક્ષસનું પતન કરાવ્યું.226.

ਕੇਸਵ ਰਾਮ ਭਏ ਧਨਠੀ ਮਿਕ ਬਾਲ ਕਏ ਤਬ ਹੀ ਸਭ ਪਿਆਰੇ ॥
kesav raam bhe dhanatthee mik baal ke tab hee sabh piaare |

કૃષ્ણ નેતા બન્યા અને સુંદર છોકરાઓ સાથે રમવા લાગ્યા

ਦੈਤ ਮਿਕਿਯੋ ਸੁਤ ਨੰਦਹਿ ਕੇ ਸੰਗਿ ਖੇਲਿ ਜਿਤ੍ਯੋ ਮੁਸਲੀ ਹਰਿ ਹਾਰੇ ॥
dait mikiyo sut nandeh ke sang khel jitayo musalee har haare |

રાક્ષસ પણ કૃષ્ણનો રમતવીર બન્યો અને એ નાટકમાં બલરામનો વિજય થયો અને કૃષ્ણનો પરાજય થયો

ਆਵ ਚੜੋ ਨ ਚੜਿਓ ਸੁ ਕਹਿਯੋ ਇਨ ਪੈ ਤਿਹ ਕੇ ਬਪੁ ਕੋ ਪਗ ਧਾਰੇ ॥
aav charro na charrio su kahiyo in pai tih ke bap ko pag dhaare |

ત્યારે કૃષ્ણએ હલધરને તે રાક્ષસના શરીર પર ચઢવા કહ્યું

ਮਾਰਿ ਗਿਰਾਇ ਦਯੋ ਧਰਨੀ ਪਰ ਬੀਰ ਬਡੋ ਉਨ ਮੂਕਨ ਮਾਰੇ ॥੨੨੭॥
maar giraae dayo dharanee par beer baddo un mookan maare |227|

બલરામે તેના શરીર પર પગ મૂક્યો અને તેના પડી જવાથી, તેણે તેને (જમીન પર) ફેંકી દીધો અને તેની મુઠ્ઠીઓથી તેને મારી નાખ્યો.227.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਪ੍ਰਲੰਬ ਦੈਤ ਬਧਹਿ ॥
eit sree bachitr naattake krisanaavataare pralanb dait badheh |

બચિત્તર નાટકમાં કૃષ્ણાવતારમાં રાક્ષસ પાલમ્બની હત્યાનો અંત.

ਅਥ ਲੁਕ ਮੀਚਨ ਖੇਲ ਕਥਨੰ ॥
ath luk meechan khel kathanan |

હવે શરૂ થાય છે ‘હાઈડ એન્ડ સીક’ ના નાટકનું વર્ણન

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਮਾਰਿ ਪ੍ਰਲੰਬ ਲਯੋ ਮੁਸਲੀ ਜਬ ਯਾਦ ਕਰੀ ਹਰਿ ਜੀ ਤਬ ਗਾਈ ॥
maar pralanb layo musalee jab yaad karee har jee tab gaaee |

હલધરે રાક્ષસ પ્રલંબને મારી નાખ્યો અને કૃષ્ણને બોલાવ્યો

ਚੂਮਨ ਲਾਗ ਤਬੈ ਬਛਰਾ ਮੁਖ ਧੇਨ ਵਹੈ ਉਨ ਕੀ ਅਰੁ ਮਾਈ ॥
chooman laag tabai bachharaa mukh dhen vahai un kee ar maaee |

પછી કૃષ્ણે ગાય અને વાછરડાના મુખને ચુંબન કર્યું

ਹੋਇ ਪ੍ਰਸੰਨ੍ਯ ਤਬੈ ਕਰੁਨਾਨਿਧ ਤਉ ਲੁਕ ਮੀਚਨ ਖੇਲ ਮਚਾਈ ॥
hoe prasanay tabai karunaanidh tau luk meechan khel machaaee |

પ્રસન્ન થઈને, દયાના ખજાના (કૃષ્ણ) એ છુપાવો અને બીજનું નાટક શરૂ કર્યું.

ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਅਤਿ ਹੀ ਉਪਮਾ ਕਬਿ ਕੇ ਮਨ ਮੈ ਬਹੁ ਭਾਤਿਨ ਭਾਈ ॥੨੨੮॥
taa chhab kee at hee upamaa kab ke man mai bahu bhaatin bhaaee |228|

આ તમાશો કવિએ વિવિધ રીતે વર્ણવ્યો છે.228.

ਕਬਿਤੁ ॥
kabit |

કબિટ

ਬੈਠਿ ਕਰਿ ਗ੍ਵਾਰ ਆਖੈ ਮੀਚੈ ਏਕ ਗ੍ਵਾਰ ਹੂੰ ਕੀ ਛੋਰਿ ਦੇਤ ਤਾ ਕੋ ਸੋ ਤੋ ਅਉਰੋ ਗਹੈ ਧਾਇ ਕੈ ॥
baitth kar gvaar aakhai meechai ek gvaar hoon kee chhor det taa ko so to aauro gahai dhaae kai |

એક ગોપા છોકરાએ બીજા છોકરાની આંખો બંધ કરી અને તેને છોડીને બીજા છોકરાની આંખો બંધ કરી

ਆਖੈ ਮੂੰਦਤ ਹੈ ਤਬ ਓਹੀ ਗੋਪ ਹੂੰ ਕੀ ਫੇਰਿ ਜਾ ਕੇ ਤਨ ਕੋ ਜੋ ਛੁਐ ਕਰ ਸਾਥ ਜਾਇ ਕੈ ॥
aakhai moondat hai tab ohee gop hoon kee fer jaa ke tan ko jo chhuaai kar saath jaae kai |

પછી તે છોકરો તે છોકરાની આંખો બંધ કરે છે જે આંખો બંધ કરી રહ્યો હતો અને જેના શરીરને હાથથી સ્પર્શ કરવામાં આવ્યો હતો

ਤਹ ਤੋ ਛਲ ਬਲ ਕੈ ਪਲਾਵੈ ਹਾਥਿ ਆਵੈ ਨਹੀ ਤਉ ਮਿਟਾਵੈ ਆਖੈ ਆਪ ਹੀ ਤੇ ਸੋ ਤੋ ਆਇ ਕੈ ॥
tah to chhal bal kai palaavai haath aavai nahee tau mittaavai aakhai aap hee te so to aae kai |

પછી છેતરપિંડી સાથે, તે હાથથી સ્પર્શ ન કરવાનો પ્રયાસ કરે છે