શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 515


ਭੈਨ ਭ੍ਰਾਤ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥੨੧੬੨॥
bhain bhraat at hee sukh paayo |2162|

જ્યારે રુકમણીએ પોતાના ભાઈ રુક્મીને જોયો, ત્યારે બંને ભાઈ અને બહેન અત્યંત પ્રસન્ન થયા.2162.

ਬ੍ਯਾਹ ਭਲੋ ਅਨਰੁਧ ਕੋ ਕਯੋ ॥
bayaah bhalo anarudh ko kayo |

અનુરુધાએ સારા લગ્ન કર્યા.

ਜਦੁਪਤਿ ਆਪ ਸੇਹਰਾ ਦਯੋ ॥
jadupat aap seharaa dayo |

અનિરુદ્ધના લગ્ન ખૂબ જ સરસ રીતે સંપન્ન થયા હતા અને કૃષ્ણે પોતે જ તેમને લગ્નની પુષ્પાંજલિ આપી હતી.

ਜੂਪ ਮੰਤ੍ਰ ਉਤ ਰੁਕਮਿ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥
joop mantr ut rukam bichaariyo |

દરમિયાન રુક્મીએ જુગાર રમવાનો વિચાર કર્યો

ਖੇਲ ਹਲੀ ਹਮ ਸੰਗ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥੨੧੬੩॥
khel halee ham sang uchaariyo |2163|

રુક્મીએ જુગાર રમવાનો વિચાર કર્યો અને તેણે તેના માટે બલરામને આમંત્રણ આપ્યું.2163.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਸੰਗ ਹਲੀ ਕੇ ਤਬੈ ਰੁਕਮੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂਆ ਹੂ ਕੋ ਖੇਲੁ ਮਚਾਯੋ ॥
sang halee ke tabai rukamee kab sayaam jooaa hoo ko khel machaayo |

કવિ શ્યામ (કહે છે) પછી રુક્મીએ બલરામ સાથે જુગાર રમાડ્યો.

ਭੂਪ ਘਨੇ ਜਿਹ ਥੇ ਤਿਨ ਦੇਖਤ ਦਰਬ ਘਨੋ ਤਿਹ ਮਾਝਿ ਲਗਾਯੋ ॥
bhoop ghane jih the tin dekhat darab ghano tih maajh lagaayo |

રુક્મી બલરામ સાથે જુગાર રમવા લાગી અને ત્યાં ઉભેલા ઘણા રાજાઓએ પોતાની અસીમ સંપત્તિ દાવ પર લગાવી દીધી.

ਦਾਵ ਪਰਿਯੋ ਮੁਸਲੀ ਕੋ ਸਭੋ ਰੁਕਮੀ ਹੂ ਕੋ ਦਾਵ ਪਰਿਯੋ ਯੌ ਸੁਨਾਯੋ ॥
daav pariyo musalee ko sabho rukamee hoo ko daav pariyo yau sunaayo |

બધો દાવ બલરામ માટે હતો, (પરંતુ શ્રી કૃષ્ણે) આમ કહીને કહ્યું કે રુક્મીનો દાવ દાવ પર હતો.

ਹਾਸ ਕੀਯੋ ਮਿਲਿ ਕੈ ਅਤਿ ਹੀ ਗਰੁੜ ਧੁਜ ਭ੍ਰਾਤ ਘਨੋ ਰਿਸਵਾਯੋ ॥੨੧੬੪॥
haas keeyo mil kai at hee garurr dhuj bhraat ghano risavaayo |2164|

જ્યારે રુક્મીએ પોતાની દાવનો ઉપયોગ કર્યો, બલરામની બાજુમાંથી વાત કરી, ત્યારે બધા હસ્યા, કૃષ્ણ ખુશ થયા, પરંતુ બલરામ ગુસ્સે થયા.2164.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચૌપાઈ

ਐਸੇ ਘਨੀ ਬੇਰ ਡਹਕਾਯੋ ॥
aaise ghanee ber ddahakaayo |

આમ ઘણી વખત ચીડવ્યું,

ਜਦੁਪਤਿ ਭ੍ਰਾਤ ਕ੍ਰੋਧ ਅਤਿ ਆਯੋ ॥
jadupat bhraat krodh at aayo |

આ રીતે, ઘણી વખત ચિડાઈને, બલરામ ખૂબ જ ગુસ્સે થયા

ਏਕ ਗਦਾ ਉਠਿ ਕਰ ਮੈ ਧਰੀ ॥
ek gadaa utth kar mai dharee |

(તે) ઊભો થયો અને તેના હાથમાં ગદા પકડી

ਸਭ ਭੂਪਨ ਕੀ ਪੂਜਾ ਕਰੀ ॥੨੧੬੫॥
sabh bhoopan kee poojaa karee |2165|

તેણે પોતાની ગદા પોતાના હાથમાં લીધી અને બધા રાજાઓને હરાવ્યા.2165.

ਘਨੇ ਚਾਇ ਸੋ ਭੂਪ ਸੰਘਾਰੇ ॥
ghane chaae so bhoop sanghaare |

રાજાઓ ભારે ઉત્સાહ સાથે પછાડવામાં આવ્યા છે.

ਪਰੇ ਝੂਮ ਕੈ ਭੂ ਬਿਸੰਭਾਰੇ ॥
pare jhoom kai bhoo bisanbhaare |

તેણે ઘણા રાજાઓને મારી નાખ્યા અને તેઓ બેભાન થઈને પૃથ્વી પર પડ્યા

ਗਿਰੇ ਸ੍ਰਉਨ ਕੇ ਰਸ ਸੋ ਰਾਤੇ ॥
gire sraun ke ras so raate |

તેઓ લોહીથી લથબથ પડ્યા છે.

ਖੇਡਿ ਬਸੰਤ ਮਨੋ ਮਦਮਾਤੇ ॥੨੧੬੬॥
khedd basant mano madamaate |2166|

લોહીથી સંતૃપ્ત થઈને, તેઓ વસંતમાં ફરતા અને નશામાં દેખાયા.2166.

ਫਿਰਤ ਭੂਤ ਸੋ ਤਿਨ ਮੈ ਹਲੀ ॥
firat bhoot so tin mai halee |

બલરામ તેમનામાં ભૂત બનીને ફરે છે

ਜੈਸੇ ਅੰਤ ਕਾਲ ਸਿਵ ਬਲੀ ॥
jaise ant kaal siv balee |

તે બધાની વચ્ચે બલરામ કયામતના દિવસે કાલી જેવા ભૂતની જેમ ફરતા હતા

ਜਿਉ ਰਿਸਿ ਡੰਡ ਲੀਏ ਜਮੁ ਆਵੈ ॥
jiau ris ddandd lee jam aavai |

(અથવા) જેમ યમરાજ લાકડી લઈને આવે છે,

ਤੈਸੇ ਹੀ ਮੁਸਲੀ ਛਬਿ ਪਾਵੈ ॥੨੧੬੭॥
taise hee musalee chhab paavai |2167|

તે યમની જેમ તેનો સ્ટાફ લઈ જતા દેખાયા.2167.

ਰੁਕਮੀ ਭਯੋ ਗਦਾ ਗਹਿ ਠਾਢੋ ॥
rukamee bhayo gadaa geh tthaadto |

(બીજી બાજુથી) રુક્મી પણ ગદા પકડીને ઊભી હતી.

ਘਨੋ ਕ੍ਰੋਧ ਤਾ ਕੈ ਚਿਤਿ ਬਾਢੋ ॥
ghano krodh taa kai chit baadto |

રુકમી પોતાની ગદા લઈને ઊભી થઈ અને ભયંકર રીતે ગુસ્સે થઈ ગઈ

ਭਾਜਤ ਭਯੋ ਨ ਸਾਮੁਹੇ ਆਯੋ ॥
bhaajat bhayo na saamuhe aayo |

(તે) ભાગ્યો નહિ, પણ આગળ આવ્યો અને અડગ રહ્યો.

ਆਇ ਹਲੀ ਸੋ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥੨੧੬੮॥
aae halee so judh machaayo |2168|

તે ભાગ્યો નહિ અને બલરામની સામે આવીને તેની સાથે લડવા લાગ્યો.2168.

ਹਲੀ ਗਦਾ ਤਬ ਤਾ ਪਰ ਮਾਰੀ ॥
halee gadaa tab taa par maaree |

ત્યારે બલરામે તેને (રુક્મી) પર ગદાથી પ્રહાર કર્યો.

ਉਨ ਹੂ ਕੋਪ ਸੋ ਤਾ ਪਰ ਝਾਰੀ ॥
aun hoo kop so taa par jhaaree |

જ્યારે બલરામે તેમની ગદાનો પ્રહાર તેમના પર કર્યો ત્યારે તેમણે પણ ભારે ક્રોધમાં બલરામ પર પોતાની ગદાનો પ્રહાર કર્યો.

ਸ੍ਰਉਨਤ ਛੁਟਿਯੋ ਅਰੁਨ ਦੋਊ ਭਏ ॥
sraunat chhuttiyo arun doaoo bhe |

(બંને) લોહી વહેવા લાગ્યું અને બંને (લોહીથી) લાલ થઈ ગયા.

ਮਾਨਹੁ ਕ੍ਰੋਧ ਰੂਪ ਹੁਇ ਗਏ ॥੨੧੬੯॥
maanahu krodh roop hue ge |2169|

બંને લોહીના પ્રવાહથી લાલ થઈ ગયા અને ક્રોધની જેમ દેખાયા.2169.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਦਾਤ ਕਾਢਿ ਇਕ ਹਸਤ ਥੋ ਸੋ ਇਹ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਿ ॥
daat kaadt ik hasat tho so ih nain nihaar |

એક યોદ્ધા તેને જોઈને હસી રહ્યો હતો, હસતો હતો

ਰੁਕਮਿਨਿ ਜੁਧੁ ਕੋ ਛੋਰ ਕੈ ਤਾ ਪਰ ਚਲਿਯੋ ਹਕਾਰਿ ॥੨੧੭੦॥
rukamin judh ko chhor kai taa par chaliyo hakaar |2170|

રુકમી સાથેની લડાઈ છોડીને, બલરામે તેને પડકાર્યો અને તેના પર પડ્યા.2170.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਸਭ ਤੋਰ ਕੈ ਦਾਤ ਦਏ ਤਿਹ ਕੇ ਬਲਭਦ੍ਰ ਗਦਾ ਸੰਗ ਪੈ ਗਹਿ ਕੈ ॥
sabh tor kai daat de tih ke balabhadr gadaa sang pai geh kai |

બલરામે પોતાની ગદા વડે તેના બધા દાંત તોડી નાખ્યા

ਦੋਊ ਮੂਛ ਉਖਾਰ ਲਈ ਤਿਹ ਕੀ ਅਤਿ ਸ੍ਰਉਨ ਚਲਿਯੋ ਤਿਹ ਤੇ ਬਹਿ ਕੈ ॥
doaoo moochh ukhaar lee tih kee at sraun chaliyo tih te beh kai |

તેણે તેના બંને મૂછો ઉખાડી નાખ્યા અને તેમાંથી લોહી નીકળ્યું

ਫਿਰਿ ਅਉਰ ਹਨੇ ਬਲਵੰਤ ਘਨੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਚਿਤ ਮੈ ਚਹਿ ਕੈ ॥
fir aaur hane balavant ghane kab sayaam kahai chit mai cheh kai |

પછી બલરામે ઘણા યોદ્ધાઓને મારી નાખ્યા

ਫਿਰਿ ਆਇ ਭਿਰਿਯੋ ਰੁਕਮੀ ਸੰਗ ਯੌ ਤੁਹਿ ਮਾਰਤ ਹਉ ਮੁਖ ਤੇ ਕਹਿ ਕੈ ॥੨੧੭੧॥
fir aae bhiriyo rukamee sang yau tuhi maarat hau mukh te keh kai |2171|

તે ફરીથી રુક્મી સાથે લડવા લાગ્યો, “હું તને મારી નાખીશ.” 2171.

ਧਾਵਤ ਭਯੋ ਰੁਕਮੀ ਪੈ ਹਲੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਚਿਤਿ ਰੋਸ ਬਢੈ ਕੈ ॥
dhaavat bhayo rukamee pai halee kab sayaam kahai chit ros badtai kai |

કવિ શ્યામ કહે છે, બલરામ હૃદયમાં વધતા ક્રોધ સાથે રુક્મી પર પડી ગયા.

ਰੋਮ ਖਰੇ ਕਰਿ ਕੈ ਅਪੁਨੇ ਪੁਨਿ ਅਉਰ ਪ੍ਰਚੰਡ ਗਦਾ ਕਰਿ ਲੈ ਕੈ ॥
rom khare kar kai apune pun aaur prachandd gadaa kar lai kai |

ભારે ક્રોધમાં, અને તેના વાળ, તેમના છેડા પર ઉભા હતા, અને તેની શક્તિશાળી ગદા હાથમાં લઈને, બલરામ રુકમી પર પડ્યા.

ਆਵਤ ਭਯੋ ਉਤ ਤੇ ਸੋਊ ਬੀਰ ਸੁ ਆਪਸ ਮੈ ਰਨ ਦੁੰਦ ਮਚੈ ਕੈ ॥
aavat bhayo ut te soaoo beer su aapas mai ran dund machai kai |

બીજી બાજુથી અન્ય યોદ્ધા પણ આગળ આવ્યા અને તેમની વચ્ચે ભયંકર લડાઈ થઈ

ਹੁਇ ਬਿਸੰਭਾਰ ਪਰੇ ਦੋਊ ਬੀਰ ਧਰਾ ਪਰ ਘਾਇਨ ਕੇ ਸੰਗ ਘੈ ਕੈ ॥੨੧੭੨॥
hue bisanbhaar pare doaoo beer dharaa par ghaaein ke sang ghai kai |2172|

બંને યોદ્ધાઓ બેભાન થઈને નીચે પડ્યા અને અન્ય ઘાયલોમાં ઘાયલ થયા.2172.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચૌપાઈ

ਪਹਰ ਦੋਇ ਤਹ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥
pahar doe tah judh machaayo |

તેઓએ બે કલાક યુદ્ધ કર્યું.

ਏਕ ਨ ਦੋ ਮੈ ਮਾਰਨ ਪਾਯੋ ॥
ek na do mai maaran paayo |

ત્યાં લગભગ અડધા દિવસ સુધી યુદ્ધ લડવામાં આવ્યું અને તેમાંથી કોઈ પણ બીજાને મારી શક્યું નહીં

ਬਿਹਬਲ ਹੋਇ ਦੋਊ ਧਰਿ ਪਰੇ ॥
bihabal hoe doaoo dhar pare |

બંને ગભરાઈને જમીન પર પડી ગયા.

ਜੀਵਤ ਬਚੇ ਸੁ ਮਾਨਹੋ ਮਰੇ ॥੨੧੭੩॥
jeevat bache su maanaho mare |2173|

ખૂબ જ ઉશ્કેરાઈને, બંને યોદ્ધાઓ જીવતા મરેલાની જેમ પૃથ્વી પર પડ્યા.2173.