શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 458

ਸ੍ਰੋਨਤ ਕੀ ਸਰਤਾ ਤਹਾ ਚਲੀ ਮਹਾ ਅਰਿਰਾਇ ॥

sronat kee sarataa tahaa chalee mahaa ariraae |

લોહીની નદી ત્યાં વહી રહી છે અને ખૂબ અવાજ કરે છે

ਮੇਦ ਮਾਸ ਮਜਿਯਾ ਬਹੁਤ ਬੈਤਰੁਨੀ ਕੇ ਭਾਇ ॥੧੬੦੭॥

med maas majiyaa bahut baitarunee ke bhaae |1607|

ત્યાં પૂરમાં લોહીનો પ્રવાહ વહેતો હતો અને તે માંસ અને કાલની વૈતરણી ધારા જેવો દેખાયો હતો.1607.

ਕਬਿਤੁ ॥

kabit |

કબિટ

ਮਚਿਯੋ ਰਨ ਦਾਰੁਨ ਦਿਲਾਵਰ ਦਲੇਲ ਖਾ ਸਿਚਾਨਨ ਕੀ ਭਾਤਿ ਰਨ ਭੂਮਿ ਝਟਪਟੀ ਸੀ ॥

machiyo ran daarun dilaavar dalel khaa sichaanan kee bhaat ran bhoom jhattapattee see |

એક ભયાનક યુદ્ધ શરૂ થયું અને દિલાવર ખાન, દલેલ ખાન વગેરે બાજની જેમ ઝડપથી યુદ્ધમાં જોડાયા.

ਹਟੀ ਨ ਨਿਪਟ ਖਟਪਟੀ ਸੁਭਟਨ ਹੂੰ ਕੀ ਆਨਨ ਕੀ ਆਭਾ ਤਾ ਕੀ ਲਾਗੈ ਨੈਕੁ ਲਟੀ ਸੀ ॥

hattee na nipatt khattapattee subhattan hoon kee aanan kee aabhaa taa kee laagai naik lattee see |

આ સંપૂર્ણ નિરંતર યોદ્ધાઓ વિનાશમાં રોકાયેલા છે અને તેમની કીર્તિ આંખોને મોહક લાગે છે

ਭੂਪਤਿ ਸੰਭਾਰ ਕੈ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਪਾਨਿ ਤਾਨਿ ਅਭਿਮਾਨ ਕੈ ਸੰਘਾਰੀ ਸੈਨ ਬਚੀ ਫੂਟੀ ਫਟੀ ਸੀ ॥

bhoopat sanbhaar kai kripaan paan taan abhimaan kai sanghaaree sain bachee foottee fattee see |

રાજાએ પણ તેની તલવાર પકડી

ਕਹੂੰ ਬਾਜ ਮਾਰੇ ਕਹੂੰ ਗਿਰੇ ਗਜ ਭਾਰੇ ਭਾਰੇ ਭੂਪ ਮਾਨੋ ਕਰੀ ਭਟ ਕਟੀ ਬਨ ਕਟੀ ਸੀ ॥੧੬੦੮॥

kahoon baaj maare kahoon gire gaj bhaare bhaare bhoop maano karee bhatt kattee ban kattee see |1608|

ગર્વથી હાથીઓને તોડીને નાશ કર્યો, યોદ્ધાઓને રાજા દ્વારા કાપી નાખવામાં આવ્યા હતા જેમ કે વૃક્ષો કાપીને જંગલમાં ફેંકી દેવામાં આવ્યા હતા.1608.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਤਬ ਖੜਗ ਗਹਿ ਅਤਿ ਚਿਤਿ ਕੋਪ ਬਢਾਇ ॥

kharrag singh tab kharrag geh at chit kop badtaae |

ત્યારે ખડગસિંહે તલવાર પકડીને ચિત્તમાં ગુસ્સો વધાર્યો

ਸੈਨ ਮਲੇਛਨ ਕੀ ਹਨੀ ਜਮਪੁਰਿ ਦਈ ਪਠਾਇ ॥੧੬੦੯॥

sain malechhan kee hanee jamapur dee patthaae |1609|

પછી ખડગ સિંહે ગુસ્સામાં પોતાની તલવાર પકડીને, મલેશની સેનાને યમના ધામમાં મોકલી દીધી.1609.

ਸੋਰਠਾ ॥

soratthaa |

સોર્થા

ਦੋਇ ਛੂਹਨੀ ਸੈਨ ਜਬ ਮਲੇਛ ਕੀ ਨ੍ਰਿਪ ਹਨੀ ॥

doe chhoohanee sain jab malechh kee nrip hanee |

જ્યારે રાજા (ખડગ સિંહ)એ બે અસ્પૃશ્ય મલેચ સેનાને મારી નાખી

ਅਉਰ ਸੁਭਟ ਜੇ ਐਨਿ ਚਲੇ ਨਾਮ ਕਬਿ ਦੇਤ ਕਹਿ ॥੧੬੧੦॥

aaur subhatt je aain chale naam kab det keh |1610|

જ્યારે રાજાએ મલેછાઓની સેનાના બે અત્યંત મોટા એકમોનો નાશ કર્યો, ત્યારે બાકીના યોદ્ધાઓ જે યુદ્ધ માટે આગળ વધ્યા, તેમના નામ આ પ્રમાણે છે, 1610

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਭੀਮ ਗਦਾ ਕਰਿ ਭੀਮ ਲੀਏ ਇਖੁਧੀ ਕਟਿ ਸੋ ਕਸਿ ਪਾਰਥ ਧਾਯੋ ॥

bheem gadaa kar bheem lee ikhudhee katt so kas paarath dhaayo |

ભીમ તેની ગદા લઈને અને અર્જુન ધ્રુજારી સાથે તેની કમર જકડીને આગળ વધ્યા

ਰਾਇ ਜੁਧਿਸਟਰ ਲੈ ਧਨੁ ਹਾਥਿ ਚਲਿਯੋ ਚਿਤ ਮੈ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧ ਬਢਾਯੋ ॥

raae judhisattar lai dhan haath chaliyo chit mai at krodh badtaayo |

યુધિષ્ઠર પોતાના હાથમાં ધનુષ અને બાણ લઈ ગયા

ਭ੍ਰਾਤ ਬਲੀ ਦੋਊ ਸਾਥ ਲੀਏ ਦਲੁ ਜੇਤਕ ਸੰਗ ਹੁਤੋ ਸੁ ਬੁਲਾਯੋ ॥

bhraat balee doaoo saath lee dal jetak sang huto su bulaayo |

તે બે મજબૂત ભાઈઓને પોતાની સાથે લઈ ગયો છે અને (તેમને પણ) પોતાની પાસે જેટલી સેના હતી તે પણ બોલાવી છે.

ਐਸੇ ਭਿਰੇ ਬ੍ਰਿਤਰਾਸੁਰ ਸਿਉ ਮਘਵਾ ਰਿਸਿ ਕੈ ਜਿਮ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥੧੬੧੧॥

aaise bhire britaraasur siau maghavaa ris kai jim judh machaayo |1611|

તે પોતાની સાથે બંને ભાઈઓ અને સૈન્યને લઈ ગયો અને ઈન્દ્રની જેમ વ્રતસુર સાથે યુદ્ધ શરૂ કર્યું.1611.

ਸੋਰਠਾ ॥

soratthaa |

સોર્થા

ਮਨ ਮਹਿ ਕੋਪ ਬਢਾਇ ਸੁਭਟਨ ਸਭੈ ਸੁਨਾਇ ਕੈ ॥

man meh kop badtaae subhattan sabhai sunaae kai |

મનમાં ક્રોધ ઊભો કરીને સર્વ યોદ્ધાઓને કહી

ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਸਮੁਹਾਇ ਬਚਨ ਕਹਤ ਭਯੋ ਕ੍ਰਿਸਨ ਸਿਉ ॥੧੬੧੨॥

kharrag singh samuhaae bachan kahat bhayo krisan siau |1612|

તેના મનમાં ગુસ્સે થઈને, ખડગ સિંહ કૃષ્ણની સામે ગયો અને બધા યોદ્ધાઓની વાત સાંભળીને બોલ્યો.1612.

ਖੜਗੇਸ ਬਾਚ ਸਭਨ ਭਟਨ ਸੋ ॥

kharrages baach sabhan bhattan so |

તમામ યોદ્ધાઓને સંબોધિત ખડગ સિંહનું ભાષણ:

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਪਸਚਿਮ ਸੂਰ ਚੜੈ ਕਬਹੂ ਅਰੁ ਗੰਗ ਬਹੀ ਉਲਟੀ ਜੀਅ ਆਵੈ ॥

pasachim soor charrai kabahoo ar gang bahee ulattee jeea aavai |

“ભલે સૂર્ય પશ્ચિમમાંથી ઉગે અને ગંગા તેના માર્ગની વિરુદ્ધ વહેતી હોય

ਜੇਠ ਕੇ ਮਾਸ ਤੁਖਾਰ ਪਰੇ ਬਨ ਅਉਰ ਬਸੰਤ ਸਮੀਰ ਜਰਾਵੈ ॥

jetth ke maas tukhaar pare ban aaur basant sameer jaraavai |

ભલે જ્યેષ્ઠ મહિનામાં હિમવર્ષા થાય અને વસંતનો પવન કાળઝાળ ગરમી આપે.

ਲੋਕ ਹਲੈ ਧਰੂਅ ਕੋ ਜਲ ਕੋ ਥਲੁ ਹੁਇ ਥਲ ਕੋ ਕਬਹੂੰ ਜਲ ਜਾਵੈ ॥

lok halai dharooa ko jal ko thal hue thal ko kabahoon jal jaavai |

ધ્રુવોને ખસેડવા દો, જમીનને પાણીની જગ્યાએ જવા દો, પાણીને જમીનને બદલવા દો;

ਕੰਚਨ ਕੋ ਨਗੁ ਪੰਖਨ ਧਾਰਿ ਉਡੈ ਖੜਗੇਸ ਨ ਪੀਠ ਦਿਖਾਵੈ ॥੧੬੧੩॥

kanchan ko nag pankhan dhaar uddai kharrages na peetth dikhaavai |1613|

“જો સ્થિર ધ્રુવ તારો ફરે અને જો પાણી સાદા અને સાદા પાણીમાં ફેરવાય અને સુમેરુ પર્વત પાંખો વડે ઉડે તો પણ ખડગ સિંહ યુદ્ધના મેદાનમાંથી ક્યારેય પાછો નહીં આવે.1613.

ਯੌ ਕਹਿ ਕੈ ਧਨੁ ਕੋ ਗਹਿ ਕੈ ਲਹਿ ਕੈ ਚਹਿ ਕੈ ਬਹੁ ਬੀਰ ਕਟੇ ॥

yau keh kai dhan ko geh kai leh kai cheh kai bahu beer katte |

એમ કહીને અને પોતાનું ધનુષ્ય પકડીને, તેણે, આનંદી મૂડમાં, ઘણા યોદ્ધાઓને કાપી નાખ્યા.

ਇਕ ਧਾਇ ਪਰੈ ਪੁਨਿ ਸਾਮੁਹਿ ਹ੍ਵੈ ਇਕ ਭਾਜਿ ਗਏ ਇਕ ਸੂਰ ਲਟੇ ॥

eik dhaae parai pun saamuhi hvai ik bhaaj ge ik soor latte |

કેટલાક યોદ્ધાઓ તેની સામે લડવા માટે આવ્યા અને કેટલાક ભાગ્યા, કેટલાક યોદ્ધાઓ પૃથ્વી પર પડ્યા.

ਬਲਬੰਡ ਘਨੇ ਛਿਤ ਪੈ ਪਟਕੇ ਭਟ ਐਸੀ ਦਸਾ ਬਹੁ ਹੇਰਿ ਹਟੇ ॥

balabandd ghane chhit pai pattake bhatt aaisee dasaa bahu her hatte |

તેણે ઘણા યોદ્ધાઓને જમીન પર પછાડ્યા અને યુદ્ધનો આવો નજારો જોઈને ઘણા યોદ્ધાઓ તેમના પગથિયાં પાછા ફર્યા.

ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਤਿਹ ਆਹਵ ਮੈ ਸੁ ਰਹੇ ਕੇਊ ਬੀਰ ਫਟੇ ਈ ਫਟੇ ॥੧੬੧੪॥

kab sayaam bhanai tih aahav mai su rahe keaoo beer fatte ee fatte |1614|

કવિ કહે છે કે યુદ્ધના મેદાનમાં જે યોદ્ધાઓ હતા, તેમને ઓછામાં ઓછી થોડી ઈજા થઈ હતી.1614.

ਧਨੁ ਪਾਰਥ ਕੋ ਤਿਹ ਕਾਟਿ ਦਯੋ ਪੁਨਿ ਕਾਟਿ ਕੈ ਭੀਮ ਗਦਾ ਊ ਗਿਰਾਈ ॥

dhan paarath ko tih kaatt dayo pun kaatt kai bheem gadaa aoo giraaee |

તેણે અર્જુનનું ધનુષ્ય નીચે પડ્યું અને ભીમની ગદા પણ

ਭੂਪਤਿ ਕੀ ਕਰਵਾਰ ਕਟੀ ਕਹੂੰ ਜਾਇ ਪਰੀ ਕਛੁ ਜਾਨਿ ਨ ਜਾਈ ॥

bhoopat kee karavaar kattee kahoon jaae paree kachh jaan na jaaee |

રાજાની તલવાર પોતે જ કપાઈ ગઈ હતી અને તે ક્યાં પડી તે જાણી શકાયું નથી

ਭ੍ਰਾਤ ਦੋਊ ਅਰੁ ਸੈਨ ਘਨੀ ਅਤਿ ਰੋਸ ਭਰੀ ਨ੍ਰਿਪ ਊਪਰ ਧਾਈ ॥

bhraat doaoo ar sain ghanee at ros bharee nrip aoopar dhaaee |

રાજા યુધિષ્ઠરના બે ભાઈઓ અને મોટી સેના ગુસ્સે થઈને ખડગ સિંહ પર હુમલો કરે છે.

ਭੂਪਤਿ ਬਾਨ ਹਨੈ ਤਿਹ ਕਉ ਤਨ ਫੋਰਿ ਦਈ ਉਹ ਓਰਿ ਦਿਖਾਈ ॥੧੬੧੫॥

bhoopat baan hanai tih kau tan for dee uh or dikhaaee |1615|

અર્જુન અને ભીમના અસંખ્ય રાજા પર પડ્યા, જેમણે તેમના મોટા અવાજથી તીરોના સ્રાવ સાથે, તે બધાના શરીરને વીંધી નાખ્યું.1615.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਸੈਨ ਅਛੂਹਨਿ ਤੁਰਤ ਹੀ ਦੀਨੀ ਤਿਨਹਿ ਸੰਘਾਰਿ ॥

sain achhoohan turat hee deenee tineh sanghaar |

તેણે તરત જ (એક) અસ્પૃશ્ય સેનાને મારી નાખી છે

ਪੁਨਿ ਰਿਸਿ ਸਿਉ ਧਾਵਤ ਭਯੋ ਅਪੁਨੇ ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰਿ ॥੧੬੧੬॥

pun ris siau dhaavat bhayo apune sasatr sanbhaar |1616|

રાજાએ તરત જ લશ્કરી એકમના એક મોટા વિભાગને મારી નાખ્યો અને પછી તેના ક્રોધમાં, તેના હથિયારો પકડીને, તે દુશ્મન પર પડ્યો.1616.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਏਕ ਚਟਾਕ ਚਪੇਟ ਹਨੈ ਇਕ ਲੈ ਕਰ ਮੈ ਕਰਵਾਰ ਸੰਘਾਰੈ ॥

ek chattaak chapett hanai ik lai kar mai karavaar sanghaarai |

તેણે કેટલાક યોદ્ધાઓને અન્ય શસ્ત્રોથી અને કેટલાકને તેની તલવાર હાથમાં લઈને મારી નાખ્યા

ਏਕਨ ਕੇ ਉਰ ਫਾਰਿ ਕਟਾਰਨ ਕੇਸਨ ਤੇ ਗਹਿ ਏਕ ਪਛਾਰੈ ॥

ekan ke ur faar kattaaran kesan te geh ek pachhaarai |

તેણે પોતાની તલવાર વડે કેટલાકના હૃદય ફાડી નાખ્યા અને ઘણાને વાળમાંથી પકડીને નીચે પછાડી દીધા.

ਏਕ ਚਲਾਇ ਦਏ ਦਸਹੂੰ ਦਿਸ ਏਕ ਡਰੇ ਮਰ ਗੇ ਬਿਨੁ ਮਾਰੈ ॥

ek chalaae de dasahoon dis ek ddare mar ge bin maarai |

તેણે કેટલાકને તમામ દસ દિશામાં ફેંકી દીધા અને વિખેર્યા અને કેટલાક માત્ર ભયથી મૃત્યુ પામ્યા

ਪੈਦਲੁ ਕੋ ਦਲੁ ਮਾਰ ਦਯੋ ਦੁਹ ਹਾਥਨ ਹਾਥੀਨ ਦਾਤ ਉਖਾਰੈ ॥੧੬੧੭॥

paidal ko dal maar dayo duh haathan haatheen daat ukhaarai |1617|

તેણે પગ પર સૈનિકોના મેળાવડાને મારી નાખ્યા અને બંને હાથ વડે તેણે હાથીઓના દાંત ઉખેડી નાખ્યા.1617.

ਪਾਰਥ ਆਨਿ ਕਮਾਨ ਗਹੀ ਤਿਹ ਭੂਪਤਿ ਕੋ ਇਕ ਬਾਨ ਲਗਾਯੋ ॥

paarath aan kamaan gahee tih bhoopat ko ik baan lagaayo |

અર્જને આવીને ધનુષ્ય લીધું અને તેણે રાજા પર તીર માર્યું.

ਲਾਗਤ ਹੀ ਅਵਸਾਨ ਗੁਮਾਨ ਗਯੋ ਖੜਗੇਸ ਮਹਾ ਦੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥

laagat hee avasaan gumaan gayo kharrages mahaa dukh paayo |

ધનુષ્ય પકડીને અર્જુને રાજાને એક તીર છોડ્યું, જેના પ્રહારથી રાજાનો અભિમાન નષ્ટ થઈ ગયો અને તેને ભારે દુઃખ થયું.

ਪਉਰਖ ਪੇਖ ਕੈ ਜੀ ਹਰਿਖਿਓ ਬਲ ਟੇਰ ਨਰੇਸ ਸੁ ਐਸ ਸੁਨਾਯੋ ॥

paurakh pekh kai jee harikhio bal tter nares su aais sunaayo |

(અર્જનની) બહાદુરી (ખડગ સિંહ) જોઈને તેના હૃદયમાં આનંદ થયો અને મોટા અવાજે રાજાએ આમ કહ્યું.

ਧੰਨ ਪਿਤਾ ਧੰਨ ਵੇ ਜਨਨੀ ਜੁ ਧਨੰਜੈ ਨਾਮ ਜਿਨੋ ਸੁਤ ਜਾਯੋ ॥੧੬੧੮॥

dhan pitaa dhan ve jananee ju dhananjai naam jino sut jaayo |1618|

અર્જુનની બહાદુરી જોઈને રાજાનું હૃદય પ્રસન્ન થયું અને તેણે સાંભળતાં જ કહ્યું, 'અર્જુનના પેટન્ટ માટે બ્રાવો, જેણે તેને જન્મ આપ્યો.'1618.

ਖੜਗੇਸ ਬਾਚ ਪਾਰਥ ਸੋ ॥

kharrages baach paarath so |

અર્જુનને સંબોધિત ખડગ સિંહનું ભાષણ:

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428