શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 538

ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਪਤਿ ਜਹ ਠਾਢੋ ਹੋ ਤਹ ਹੀ ਪਹੁਚਿਓ ਜਾਇ ॥੨੩੭੦॥

sree jadupat jah tthaadto ho tah hee pahuchio jaae |2370|

પછી, ક્રોધિત થઈને, રાક્ષસ બકાત્ર ત્યાં પહોંચ્યો જ્યાં કૃષ્ણ ઊભા હતા.2370.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਕਉ ਜਬ ਹੀ ਤਿਨ ਆਇ ਆਯੋਧਨ ਬੀਚ ਹਕਾਰਿਯੋ ॥

sree brij naaeik kau jab hee tin aae aayodhan beech hakaariyo |

જ્યારે તે યુદ્ધના મેદાનમાં આવ્યો અને શ્રીકૃષ્ણને પડકાર્યો અને કહ્યું,

ਹਉ ਮਰਿਹਉ ਨਹੀ ਯੌ ਕਹਿਯੋ ਤਾਹਿ ਸੁ ਜਿਉ ਸਿਸੁਪਾਲ ਬਲੀ ਤੁਹਿ ਮਾਰਿਯੋ ॥

hau marihau nahee yau kahiyo taeh su jiau sisupaal balee tuhi maariyo |

તેણે યુદ્ધના મેદાનમાં કૃષ્ણને ફરીથી પડકાર ફેંક્યો અને કહ્યું, “જે રીતે તેં બહાદુર શિશુપાલને માર્યો છે, હું તે રીતે મરીશ નહીં.

ਐਸੇ ਸੁਨਿਯੋ ਜਬ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਬੈਨ ਤਬੈ ਹਰਿ ਜੂ ਪੁਨਿ ਬਾਨ ਸੰਭਾਰਿਯੋ ॥

aaise suniyo jab sayaam joo bain tabai har joo pun baan sanbhaariyo |

જ્યારે કૃષ્ણજીએ આ પ્રકારનું ભાષણ સાંભળ્યું, ત્યારે શ્રી કૃષ્ણએ ફરીથી તીર પકડ્યું.

ਸਤ੍ਰੁ ਕੋ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਰਥ ਤੇ ਫੁਨਿ ਮੂਰਛ ਕੈ ਕਰਿ ਭੂ ਪਰ ਡਾਰਿਯੋ ॥੨੩੭੧॥

satru ko sayaam bhanai rath te fun moorachh kai kar bhoo par ddaariyo |2371|

આ સાંભળીને કૃષ્ણે પોતાનું તીર હાથમાં પકડીને દુશ્મનને બેભાન કરીને પૃથ્વી પર પછાડી દીધો.2371.

ਲੈ ਸੁਧਿ ਹ੍ਵੈ ਸੋਊ ਲੋਪ ਗਯੋ ਫਿਰਿ ਕੋਪ ਭਰਿਯੋ ਰਨ ਭੀਤਰ ਆਯੋ ॥

lai sudh hvai soaoo lop gayo fir kop bhariyo ran bheetar aayo |

ઇન્દ્રિયો સ્વસ્થ થતાં તે (ત્યાંથી) અદૃશ્ય થઈ ગયો અને ક્રોધથી ભરપૂર ફરી યુદ્ધભૂમિમાં આવ્યો.

ਕਾਨ੍ਰਹ ਕੇ ਬਾਪ ਕੋ ਕਾਨ੍ਰਹ ਹੀ ਕਉ ਕਟਿ ਮਾਯਾ ਕੋ ਕੈ ਇਕ ਮੂੰਡ ਦਿਖਾਯੋ ॥

kaanrah ke baap ko kaanrah hee kau katt maayaa ko kai ik moondd dikhaayo |

જ્યારે રાક્ષસ બકાત્રને હોશ આવ્યો, ત્યારે તે અદૃશ્ય થઈ ગયો અને પછી, ક્રોધથી ભરાઈને, માયાના પ્રભાવ હેઠળ, તેણે કૃષ્ણના પિતાનું માથું કાપી નાખ્યું અને તેને બતાવ્યું.

ਕੋਪ ਕੀਯੋ ਘਨਿ ਸ੍ਯਾਮ ਤਬੈ ਅਰੁ ਨੈਨ ਦੁਹੂਨ ਤੇ ਨੀਰ ਬਹਾਯੋ ॥

kop keeyo ghan sayaam tabai ar nain duhoon te neer bahaayo |

કૃષ્ણ અત્યંત ગુસ્સે થયા અને તેમની આંખોમાંથી આંસુ વહી ગયા

ਹਾਥ ਪੈ ਚਕ੍ਰ ਸੁਦਰਸਨ ਲੈ ਅਰਿ ਕੋ ਸਿਰ ਕਾਟਿ ਕੈ ਭੂਮਿ ਗਿਰਾਯੋ ॥੨੩੭੨॥

haath pai chakr sudarasan lai ar ko sir kaatt kai bhoom giraayo |2372|

હવે તેણે તેની ડિસ્કસ હાથમાં લીધી અને દુશ્મનનું માથું કાપીને તે જમીન પર પડી ગયું.2372.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਸਕੰਧ ਪੁਰਾਣੇ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਦੰਤ ਬਕਤ੍ਰ ਦੈਤ ਬਧਹ ਧਿਆਇ ਸੰਪੂਰਨੰ ॥

eit sree dasam sakandh puraane bachitr naattak granthe krisanaavataare dant bakatr dait badhah dhiaae sanpooranan |

"બકાત્રા રાક્ષસની હત્યા" શીર્ષકવાળા પ્રકરણનો અંત.

ਅਥ ਬੈਦੂਰਥ ਦੈਤ ਬਧ ਕਥਨੰ ॥

ath baidoorath dait badh kathanan |

હવે રાક્ષસ વિદુરથના વધનું વર્ણન છે

ਕਬਿਯੋ ਬਾਚ ॥

kabiyo baach |

કવિનું વક્તવ્ય:

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਜਾਹਿ ਸਿਵਾਦਿਕ ਬ੍ਰਹਮ ਨਿਮਿਓ ਸੁ ਸਦਾ ਅਪਨੇ ਚਿਤ ਬੀਚ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

jaeh sivaadik braham nimio su sadaa apane chit beech bichaariyo |

જેમને બ્રહ્મા અને શિવ વગેરે વંદન કરે છે, (જેણે) પોતાના મનમાં હંમેશા ચિંતન કર્યું છે (એટલે કે મનમાં લાવ્યું છે).

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਤਿਹ ਕਉ ਤਬ ਹੀ ਕਬ ਹੀ ਕਿਰਪਾ ਨਿਧਿ ਰੂਪ ਦਿਖਾਰਿਯੋ ॥

sayaam bhanai tih kau tab hee kab hee kirapaa nidh roop dikhaariyo |

જેમણે મનમાં સર્જનહાર બ્રહ્મા, શિવ વગેરેને યાદ કર્યા છે કે ભગવાન, દયાના સાગર તરત જ તેમની સમક્ષ પ્રગટ થયા.

ਰੰਗ ਨ ਰੂਪ ਅਉ ਰਾਗ ਨ ਰੇਖ ਇਹੈ ਚਹੂੰ ਬੇਦਨ ਭੇਦ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥

rang na roop aau raag na rekh ihai chahoon bedan bhed uchaariyo |

જેનું કોઈ સ્વરૂપ નથી, રંગ નથી અને કોઈ પરિમાણ નથી અને જેનું રહસ્ય ચારેય વેદોએ ઉચ્ચાર્યું છે.

ਤਾ ਧਰਿ ਮੂਰਤਿ ਜੁਧ ਬਿਖੈ ਇਹ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਰਨ ਬੀਚ ਸੰਘਾਰਿਯੋ ॥੨੩੭੩॥

taa dhar moorat judh bikhai ih sayaam bhanai ran beech sanghaariyo |2373|

એ જ પોતે પ્રગટ થઈને, યુદ્ધના મેદાનમાં મારવામાં વ્યસ્ત છે.2373.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਕ੍ਰਿਸਨ ਕੋਪ ਜਬ ਸਤ੍ਰ ਦ੍ਵੈ ਰਨ ਮੈ ਦਏ ਖਪਾਇ ॥

krisan kop jab satr dvai ran mai de khapaae |

જ્યારે કૃષ્ણએ ક્રોધિત થઈને યુદ્ધના મેદાનમાં બે શત્રુઓનો નાશ કર્યો.

ਤੀਸਰ ਜੋ ਜੀਵਤ ਬਚਿਯੋ ਸੋ ਤਹ ਪਹੁਚਿਯੋ ਆਇ ॥੨੩੭੪॥

teesar jo jeevat bachiyo so tah pahuchiyo aae |2374|

જ્યારે કૃષ્ણે પોતાના ગુસ્સામાં બે શત્રુઓને લડાઈમાં મારી નાખ્યા અને ત્રીજો જે બચી ગયો, તે પણ યુદ્ધના મેદાનમાં આવ્યો.2374.

ਦਾਤਨ ਸੋ ਦੋਊ ਹੋਠ ਕਟਿ ਦੋਊ ਨਚਾਵਤ ਨੈਨ ॥

daatan so doaoo hotth katt doaoo nachaavat nain |

તે દાંત વડે બંને હોઠ કરડતો હતો અને બંને આંખોથી તાકી રહ્યો હતો.

ਤਬ ਹਲਧਰ ਤਿਹ ਸੋ ਕਹੇ ਕਹਿਤ ਸ੍ਯਾਮ ਏ ਬੈਨ ॥੨੩੭੫॥

tab haladhar tih so kahe kahit sayaam e bain |2375|

તેના બંને હોઠને દાંત વડે કાપીને અને તેની બંને આંખોને નાચતા બલરામે તેને આ કહ્યું, 2375

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਕਿਉ ਜੜ ਜੁਧ ਕਰੈ ਹਰਿ ਸਿਉ ਮਧੁ ਕੀਟਭ ਸੇ ਜਿਹ ਸਤ੍ਰੁ ਖਪਾਏ ॥

kiau jarr judh karai har siau madh keettabh se jih satru khapaae |

“ઓ મૂર્ખ! તેણે, જેમણે મધુ અને કૈતાભ રાક્ષસોનો વધ કર્યો

ਰਾਵਨ ਸੇ ਹਰਿਨਾਖਸ ਸੇ ਹਰਿਨਾਛ ਹੂ ਸੇ ਜਗਿ ਜਾਨਿ ਨ ਪਾਏ ॥

raavan se harinaakhas se harinaachh hoo se jag jaan na paae |

તે, જેણે રાવણનો અંત કર્યો, હિરણ્યકશિપુ,

ਕੰਸਹਿ ਸੇ ਅਰੁ ਸੰਧਿ ਜਰਾ ਸੰਗ ਦੇਸਨ ਦੇਸਨ ਕੇ ਨ੍ਰਿਪ ਆਏ ॥

kanseh se ar sandh jaraa sang desan desan ke nrip aae |

તેણે કંસ, જરાસંધ અને વિવિધ દેશોના રાજાઓને મારી નાખ્યા, તમે તેની સાથે કેમ લડો છો?

ਤੈ ਰੇ ਕਹਾ ਅਰੇ ਸੋ ਛਿਨ ਮੈ ਇਹ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਜਮਲੋਕ ਪਠਾਏ ॥੨੩੭੬॥

tai re kahaa are so chhin mai ih sayaam bhanai jamalok patthaae |2376|

તમે કંઈ નથી, તેમને યમના ધામમાં ખૂબ મોટા દુશ્મનો મોકલવામાં આવ્યા હતા.2376.

ਸ੍ਰੀ ਬਿਜਨਾਥ ਤਬੈ ਤਿਹ ਸੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥

sree bijanaath tabai tih so kab sayaam kahai ih bhaat uchaariyo |

ત્યારે કૃષ્ણે તેને કહ્યું, “મેં બકાસુર અને અઘાસુરનો વધ કર્યો

ਮੈ ਬਕ ਬੀਰ ਅਘਾਸੁਰ ਮਾਰਿ ਸੁ ਕੇਸਨਿ ਤੇ ਗਹਿ ਕੰਸ ਪਛਾਰਿਯੋ ॥

mai bak beer aghaasur maar su kesan te geh kans pachhaariyo |

મેં કંસને તેના વાળમાંથી પકડીને નીચે પછાડ્યો

ਤੇਈ ਛੂਹਨ ਸੰਧਿ ਜਰਾ ਹੂ ਕੀ ਮੈ ਸੁਨਿ ਸੈਨ ਸੁਧਾਰਿ ਬਿਦਾਰਿਯੋ ॥

teee chhoohan sandh jaraa hoo kee mai sun sain sudhaar bidaariyo |

“મેં જરાસંધને તેના ત્રેવીસ મોટા સૈન્ય એકમો સાથે નષ્ટ કર્યો

ਤੈ ਹਮਰੇ ਬਲ ਅਗ੍ਰਜ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹਿਯੋ ਘਨ ਸ੍ਯਾਮ ਤੇ ਕਉਨ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥੨੩੭੭॥

tai hamare bal agraj sayaam kahiyo ghan sayaam te kaun bichaariyo |2377|

હવે તમે મને કહો કે તમે મારા કરતાં કોને મજબૂત માનો છો?” 2377.

ਮੋਹਿ ਡਰਾਵਤ ਹੈ ਕਹਿ ਯੌ ਮੁਹਿ ਕੰਸ ਕੋ ਬੀਰ ਬਕੀ ਬਕ ਮਾਰਿਯੋ ॥

mohi ddaraavat hai keh yau muhi kans ko beer bakee bak maariyo |

જવાબમાં તેણે કહ્યું, આમ કહીને મને ડરાવ્યો કે કંસના શૂરવીર 'બકી' અને 'બક'ને મારી નાખ્યા છે.

ਸੰਧਿ ਜਰਾ ਹੂ ਕੀ ਸੈਨ ਸਭੈ ਮੋਹਿ ਭਾਖਤ ਹੋ ਛਿਨ ਮਾਹਿ ਸੰਘਾਰਿਯੋ ॥

sandh jaraa hoo kee sain sabhai mohi bhaakhat ho chhin maeh sanghaariyo |

ત્યારે તેણે જવાબ આપ્યો, “તમે કંસ, બકાસુર અને જરાસંધ, જરાસંધના સૈન્ય વગેરેને ક્ષણવારમાં મારી નાખ્યા છે એવું કહીને તમે મને ડરાવી રહ્યા છો.

ਮੋ ਕਉ ਕਹੈ ਬਲੁ ਤੇਰੋ ਅਰੇ ਮੇਰੇ ਪਉਰਖ ਅਗ੍ਰਜ ਕਉਨ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

mo kau kahai bal tero are mere paurakh agraj kaun bichaariyo |

“તમે મને પૂછો છો કે તમારાથી વધુ શક્તિશાળી કોણ છે? આ યોદ્ધાઓની પરંપરા નથી

ਸੂਰਨ ਕੀ ਇਹ ਰੀਤਿ ਨਹੀ ਹਰਿ ਛਤ੍ਰੀ ਹੈ ਤੂ ਕਿ ਭਯੋ ਭਠਿਆਰਿਯੋ ॥੨੩੭੮॥

sooran kee ih reet nahee har chhatree hai too ki bhayo bhatthiaariyo |2378|

અને હે કૃષ્ણ! શું તમે ક્ષત્રિય છો કે અનાજ-પારચર?2378.

ਆਪਨੇ ਕੋਪ ਕੀ ਪਾਵਕ ਮੈ ਬਲ ਤੇਰੋ ਸਬੈ ਸਮ ਫੂਸ ਜਰੈ ਹੋ ॥

aapane kop kee paavak mai bal tero sabai sam foos jarai ho |

“મારા ક્રોધની આગમાં હું તમારા ક્રોધને ઘાસની પટ્ટીની જેમ બાળી નાખીશ

ਸ੍ਰਉਨ ਜਿਤੋ ਤੁਹ ਅੰਗਨ ਮੈ ਸੁ ਸਭੈ ਸਮ ਨੀਰਹ ਕੀ ਆਵਟੈ ਹੋ ॥

sraun jito tuh angan mai su sabhai sam neerah kee aavattai ho |

તમારા શરીરમાં જે પણ લોહી છે, હું તેને મારા ઉકળતા પાણીની જેમ નષ્ટ કરીશ

ਦੇਗਚਾ ਆਪਨੇ ਪਉਰਖ ਕੋ ਰਨ ਮੈ ਜਬ ਹੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਚੜੈ ਹੋ ॥

degachaa aapane paurakh ko ran mai jab hee kab sayaam charrai ho |

કવિ શ્યામ કહે છે કે જ્યારે હું અરણ્યમાં મારી બહાદુરીની કઢાઈ અર્પણ કરીશ,

ਤਉ ਤੇਰੋ ਅੰਗ ਕੋ ਮਾਸੁ ਸਬੈ ਤਿਹ ਭੀਤਰ ਡਾਰ ਕੈ ਆਛੈ ਪਕੈ ਹੋ ॥੨੩੭੯॥

tau tero ang ko maas sabai tih bheetar ddaar kai aachhai pakai ho |2379|

"જ્યારે હું મારી શક્તિના પાત્રને મારા ક્રોધની અગ્નિ પર મૂકીશ, ત્યારે તમારા અંગોનું માંસ કોઈપણ કાળજી વિના સરસ રીતે રાંધવામાં આવશે."2379.

ਐਸੇ ਬਿਬਾਦ ਕੈ ਆਹਵ ਮੈ ਦੋਊ ਕ੍ਰੋਧ ਭਰੇ ਅਤਿ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥

aaise bibaad kai aahav mai doaoo krodh bhare at judh machaayo |

આ રીતે, તકરાર કરીને, બંને યુદ્ધના મેદાનમાં ભયંકર લડાઈમાં વ્યસ્ત થઈ ગયા

ਬਾਨਨ ਸਿਉ ਦਿਵ ਅਉਰ ਦਿਵਾਕਰਿ ਧੂਰਿ ਉਠੀ ਰਥ ਪਹੀਯਨ ਛਾਯੋ ॥

baanan siau div aaur divaakar dhoor utthee rath paheeyan chhaayo |

તીરના વિસર્જન સાથે ધૂળ ઉભી થઈ, જેણે યુદ્ધની તમાશો જોવા માટે તમામ રથ વગેરેને આવરી લીધા.

ਕਉਤੁਕ ਦੇਖਨ ਕਉ ਸਸਿ ਸੂਰਜ ਆਏ ਹੁਤੇ ਤਿਨ ਮੰਗਲ ਗਾਯੋ ॥

kautuk dekhan kau sas sooraj aae hute tin mangal gaayo |

સૂર્ય અને ચંદ્ર અને અન્ય દેવો સ્તુતિના ગીતો ગાતા ગાતા પહોંચ્યા

ਅੰਤ ਨ ਸ੍ਯਾਮ ਤੇ ਜੀਤ ਸਕਿਯੋ ਸੋਊ ਅੰਤਹਿ ਕੇ ਫੁਨਿ ਧਾਮਿ ਸਿਧਾਯੋ ॥੨੩੮੦॥

ant na sayaam te jeet sakiyo soaoo anteh ke fun dhaam sidhaayo |2380|

દુશ્મન આખરે કૃષ્ણ પર વિજય મેળવી શક્યો નહીં અને યમના ધામમાં પહોંચી ગયો.2380.

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਹਨਿਯੋ ਅਰਿ ਕੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਕਰਿ ਗਾਢ ਅਯੋਧਨ ॥

sree brijanaath haniyo ar ko kab sayaam kahai kar gaadt ayodhan |

તે ભયાનક લડાઈમાં, કૃષ્ણએ દુશ્મનને મારી નાખ્યો

ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਕੁਰੂਪ ਪਰਿਯੋ ਧਰਿ ਜੁਧ ਕੀ ਤਉਨ ਸਮੈ ਬਯਦੂਰਥ ਕੋ ਤਨ ॥

hvai kai kuroop pariyo dhar judh kee taun samai bayadoorath ko tan |

રાક્ષસ વિદુરથ દેવનું શરીર વિકૃત થઈને પૃથ્વી પર પડી ગયું

ਸ੍ਰਉਨਤ ਸੰਗ ਭਰਿਯੋ ਪਰਿਯੋ ਦੇਖਿ ਦਯਾ ਉਪਜੀ ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਕੇ ਮਨਿ ॥

sraunat sang bhariyo pariyo dekh dayaa upajee karunaanidh ke man |

(જ્યારે) શ્રી કૃષ્ણએ લોહીથી ઢંકાયેલું શરીર જોયું, ત્યારે (તેમના) મનમાં (કરુણાની) લાગણી જન્મી.

ਛੋਰਿ ਸਰਾਸਨ ਟੇਰ ਕਹਿਯੋ ਦਿਨ ਆਜੁ ਕੇ ਤੈ ਕਰਿਹੋ ਨ ਕਬੈ ਰਨ ॥੨੩੮੧॥

chhor saraasan tter kahiyo din aaj ke tai kariho na kabai ran |2381|

તેમના શરીરને લોહીથી લથપથ જોઈને, દયા અને ઉદાસીનતાથી ભરેલા કૃષ્ણએ તેમના ધનુષ અને બાણનો ત્યાગ કરીને કહ્યું, "હવે આજથી હું યુદ્ધ કરીશ નહીં."2381.

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428