શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1061


ਜੋਬਨ ਖਾ ਤਹ ਬੀਰ ਬੁਲਾਏ ॥
joban khaa tah beer bulaae |

જોબન ખાને પોતાના યોદ્ધાઓને બોલાવ્યા

ਬੈਠਿ ਬੈਠਿ ਕਰਿ ਮੰਤ੍ਰ ਪਕਾਏ ॥
baitth baitth kar mantr pakaae |

અને બેસીને સલાહ લીધી

ਕਵਨ ਉਪਾਇ ਆਜੁ ਹ੍ਯਾਂ ਕੀਜੈ ॥
kavan upaae aaj hayaan keejai |

આજે આપણે અહીં કઈ યુક્તિ કરવી જોઈએ?

ਜਾ ਤੇ ਦੁਰਗ ਤੋਰਿ ਕਰਿ ਦੀਜੈ ॥੫॥
jaa te durag tor kar deejai |5|

જેની મદદથી કિલ્લાને તોડી શકાય છે. 5.

ਬਲਵੰਡ ਖਾਨ ਸੈਨ ਸੰਗ ਲਿਯੋ ॥
balavandd khaan sain sang liyo |

બલવંદ ખાન પોતાની સાથે લશ્કર લઈ ગયો

ਤਵਨ ਦੁਰਗ ਪਰ ਹਲਾ ਕਿਯੋ ॥
tavan durag par halaa kiyo |

અને તે કિલ્લા પર હુમલો કર્યો.

ਗੜ ਕੇ ਲੋਗ ਤੀਰ ਤੇ ਜਾਈ ॥
garr ke log teer te jaaee |

લોકો કિલ્લાની નજીક ગયા

ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਕਰਿ ਕੂਕਿ ਸੁਨਾਈ ॥੬॥
maar maar kar kook sunaaee |6|

માર લાઉ 'માર લાઉ'ની બૂમ પાડી. 6.

ਗੋਲੀ ਅਧਿਕ ਦੁਰਗ ਤੇ ਛੂਟੀ ॥
golee adhik durag te chhoottee |

કિલ્લામાંથી ઘણી ગોળીઓ છોડવામાં આવી હતી

ਬਹੁਤ ਸੂਰਮਨਿ ਮੂੰਡੀ ਫੂਟੀ ॥
bahut sooraman moonddee foottee |

અને ઘણા યોદ્ધાઓના માથા ફાડી નાખવામાં આવ્યા હતા.

ਗਿਰਿ ਗਿਰਿ ਗਏ ਬੀਰ ਰਨ ਮਾਹੀ ॥
gir gir ge beer ran maahee |

હીરો યુદ્ધમાં પડ્યા

ਤਨ ਮੈ ਰਹੀ ਨੈਕ ਸੁਧਿ ਨਾਹੀ ॥੭॥
tan mai rahee naik sudh naahee |7|

અને શરીરોમાં સહેજ પણ દેખાતું નહોતું. 7.

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥
bhujang chhand |

ભુજંગ શ્લોક:

ਕਹੂੰ ਬਾਜ ਜੂਝੇ ਕਹੂੰ ਰਾਜ ਮਾਰੇ ॥
kahoon baaj joojhe kahoon raaj maare |

ક્યાંક ઘોડાઓ લડી રહ્યા છે તો ક્યાંક રાજાઓ માર્યા ગયા છે.

ਕਹੂੰ ਤਾਜ ਬਾਜੀਨ ਕੇ ਸਾਜ ਡਾਰੇ ॥
kahoon taaj baajeen ke saaj ddaare |

ક્યાંક તાજ અને ઘોડાના હાર્નેસ પડી ગયા છે.

ਕਿਤੇ ਛੋਰ ਛੇਕੇ ਕਿਤੇ ਛੈਲ ਮੋਰੇ ॥
kite chhor chheke kite chhail more |

ક્યાંક (યોદ્ધાઓને) વીંધવામાં આવ્યા છે, અને ક્યાંક યુવાનોને વળાંક આપવામાં આવ્યા છે.

ਕਿਤੇ ਛਤ੍ਰ ਧਾਰੀਨ ਕੇ ਛਤ੍ਰ ਤੋਰੇ ॥੮॥
kite chhatr dhaareen ke chhatr tore |8|

ક્યાંક છત્રીઓનાં તાળાં તૂટ્યાં છે.8.

ਲਗੇ ਜ੍ਵਾਨ ਗੋਲੀਨ ਕੇ ਖੇਤ ਜੂਝੇ ॥
lage jvaan goleen ke khet joojhe |

યુદ્ધના મેદાનમાં કેટલાય યુવાનો ગોળીઓના કારણે શહીદ થયા છે.

ਚਲੇ ਭਾਜਿ ਕੇਤੇ ਨਹੀ ਜਾਤ ਬੂਝੇ ॥
chale bhaaj kete nahee jaat boojhe |

કેટલા ભાગી ગયા, (તેઓ) ગણી શકાય નહીં.

ਭਰੇ ਲਾਜ ਕੇਤੇ ਹਠੀ ਕੋਪਿ ਢੂਕੇ ॥
bhare laaj kete hatthee kop dtooke |

કેટકેટલા લોજમાં જિદ્દી ગુસ્સાથી ભરેલા છે.

ਚਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰ ਕੂਕੇ ॥੯॥
chahoon or te maar hee maar kooke |9|

તેઓ ચારે બાજુ 'મારો મારો' ના નારા લગાવી રહ્યા છે. 9.

ਚਹੂੰ ਓਰ ਗਾੜੇ ਗੜੈ ਘੇਰਿ ਆਏ ॥
chahoon or gaarre garrai gher aae |

કિલ્લાને ચારે બાજુથી મજબૂત રીતે ઘેરી લેવામાં આવ્યો છે.

ਹਠੀ ਖਾਨ ਕੋਪੇ ਲੀਏ ਸੈਨ ਘਾਏ ॥
hatthee khaan kope lee sain ghaae |

હાતિલે ખાન તેના ક્રોધથી ભરેલા લશ્કર સાથે તૂટી પડ્યો.

ਇਤੇ ਸੂਰ ਸੋਹੈ ਉਤੈ ਵੈ ਬਿਰਾਜੈ ॥
eite soor sohai utai vai biraajai |

અહીં નાયકો પોતાને શણગારે છે અને ત્યાં તેઓ બેસે છે

ਮੰਡੇ ਕ੍ਰੋਧ ਕੈ ਕੈ ਨਹੀ ਪੈਗ ਭਾਜੇ ॥੧੦॥
mandde krodh kai kai nahee paig bhaaje |10|

અને ગુસ્સાથી ભરાઈને તેઓ એક ડગલું પણ ચલાવતા નથી. 10.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਛੋਰਿ ਖੇਤ ਪਗ ਨ ਟਰੇ ਭਿਰੇ ਸੂਰਮਾ ਚਾਇ ॥
chhor khet pag na ttare bhire sooramaa chaae |

યોદ્ધા (યુદ્ધના મેદાન સિવાય) એક પણ પગલું ભરતો ન હતો અને પૂરી તાકાતથી લડતો હતો.

ਦਸੋ ਦਿਸਨ ਗਾਡੇ ਗੜਹਿ ਘੇਰਿ ਲਿਯੋ ਭਟ ਆਇ ॥੧੧॥
daso disan gaadde garreh gher liyo bhatt aae |11|

યોદ્ધાઓ દસ દિશામાંથી આવ્યા અને કિલ્લાને ઘેરી લીધો. 11.

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥
bhujang chhand |

ભુજંગ શ્લોક:

ਕਿਤੇ ਗੋਲਿ ਗੋਲਾ ਮਹਾ ਬਾਨ ਛੋਰੇ ॥
kite gol golaa mahaa baan chhore |

ક્યાંક શૂટરો ગોળીઓ ચલાવી રહ્યા હતા તો ક્યાંક શૂટરો તીર મારી રહ્યા હતા.

ਕਿਤੇ ਗਰਬ ਧਾਰੀਨ ਕੇ ਗਰਬ ਤੋਰੇ ॥
kite garab dhaareen ke garab tore |

ક્યાંક ગર્વની ગાંઠો તૂટી રહી હતી.

ਪਰੀ ਮਾਰਿ ਭਾਰੀ ਕਹਾ ਲੌ ਬਖਾਨੋ ॥
paree maar bhaaree kahaa lau bakhaano |

જ્યાં સુધી હું વર્ણન કરી શકું ત્યાં સુધી મને ખૂબ જ દુઃખ થયું હતું.

ਉਡੀ ਜਾਨ ਮਾਖੀਰੁ ਕੀ ਮਾਖਿ ਮਾਨੋ ॥੧੨॥
auddee jaan maakheer kee maakh maano |12|

(એવું લાગતું હતું કે) જાણે મધમાખીઓ ઉડી ગઈ હોય. 12.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਬਜ੍ਰ ਬਾਨ ਬਿਛੂਅਨ ਭਏ ਬੀਰ ਲਰੇ ਰਨ ਮੰਡ ॥
bajr baan bichhooan bhe beer lare ran mandd |

યોદ્ધાઓ બાજરાનાં બાણ અને વીંછી સાથે યુદ્ધના મેદાનમાં લડતા હતા.

ਲਗੀ ਤੁਪਕ ਕੀ ਉਰ ਬਿਖੈ ਜੂਝੇ ਖਾ ਬਲਵੰਡ ॥੧੩॥
lagee tupak kee ur bikhai joojhe khaa balavandd |13|

છાતીમાં બંદૂકની ગોળી વાગવાને કારણે બલવંદ ખાનનું મોત થયું હતું. 13.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਬਲਵੰਡ ਖਾ ਜਬ ਹੀ ਰਨ ਜੂਝੇ ॥
balavandd khaa jab hee ran joojhe |

બલવંદ ખાન યુદ્ધના મેદાનમાં માર્યો ગયો

ਔ ਭਟ ਮੁਏ ਜਾਤ ਨਹਿ ਬੂਝੇ ॥
aau bhatt mue jaat neh boojhe |

અને તેનાથી પણ વધુ અજાણ, કેટલા યોદ્ધાઓ માર્યા ગયા.

ਭਜੇ ਸੁਭਟ ਆਵਤ ਭਏ ਤਹਾ ॥
bhaje subhatt aavat bhe tahaa |

યોદ્ધાઓ ત્યાં દોડી આવ્યા

ਜੋਬਨ ਖਾਨ ਖੇਤ ਮੈ ਜਹਾ ॥੧੪॥
joban khaan khet mai jahaa |14|

જ્યાં જોબન ખાન લડી રહ્યો હતો. 14.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਬਲਵੰਡ ਖਾ ਕੋ ਸੁਨਿ ਮੁਏ ਸੰਕਿ ਰਹੇ ਸਭ ਸੂਰ ॥
balavandd khaa ko sun mue sank rahe sabh soor |

બલવંદ ખાનના મૃત્યુની વાત સાંભળીને બધા યોદ્ધાઓ શંકાસ્પદ બની ગયા.

ਬਿਨ ਸ੍ਰਯਾਰੇ ਸੀਤਲ ਭਏ ਖਾਏ ਜਨਕ ਕਪੂਰ ॥੧੫॥
bin srayaare seetal bhe khaae janak kapoor |15|

તેઓ તાવ વિના શરદી થઈ ગયા જાણે (તેઓએ) કપૂર ખાધું હોય. 15.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਚਪਲ ਕਲਾ ਜੋਬਨ ਖਾ ਜਬੈ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
chapal kalaa joban khaa jabai nihaariyo |

જ્યારે ચપલ કલાએ જોબન ખાનને જોયો

ਗਿਰੀ ਧਰਨਿ ਮੁਰਛਾਇ ਕਾਮ ਸਰ ਮਾਰਿਯੋ ॥
giree dharan murachhaae kaam sar maariyo |

તેથી વાસનાનું તીર ખાધા પછી તે જમીન પર બેહોશ થઈને નીચે પડી ગઈ.

ਪਤ੍ਰੀ ਲਿਖੀ ਬਨਾਇ ਬਿਸਿਖ ਸੌ ਬਾਧਿ ਕਰਿ ॥
patree likhee banaae bisikh sau baadh kar |

તેણે એક પત્ર લખ્યો અને તેને તીરથી બાંધ્યો