શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 355


ਛਾਜਤ ਜਾ ਮੁਖ ਚੰਦ ਪ੍ਰਭਾ ਸਮ ਰਾਜਤ ਕੰਚਨ ਸੇ ਦ੍ਰਿਗ ਭਾਰੇ ॥
chhaajat jaa mukh chand prabhaa sam raajat kanchan se drig bhaare |

તેમના ચહેરાનો મહિમા ચંદ્ર જેવો છે અને તેમની આંખો મોટા કમળના ફૂલો જેવી છે

ਜਾ ਪਿਖਿ ਕੰਦ੍ਰਪ ਰੀਝ ਰਹੈ ਪਿਖਿਏ ਜਿਹ ਕੇ ਮ੍ਰਿਗ ਆਦਿਕ ਹਾਰੇ ॥
jaa pikh kandrap reejh rahai pikhie jih ke mrig aadik haare |

જેને જોઈને પ્રેમના દેવતા પણ આકર્ષિત થઈ રહ્યા છે અને હરણ ઈટ્સ. તેમના હૃદયને સમર્પણ કર્યું છે

ਕੇਹਰਿ ਕੋਕਿਲ ਕੇ ਸਭ ਭਾਵ ਕਿਧੌ ਇਨ ਪੈ ਗਨ ਊਪਰ ਵਾਰੇ ॥੬੧੨॥
kehar kokil ke sabh bhaav kidhau in pai gan aoopar vaare |612|

કૃષ્ણ તેમના પર સિંહ અને નાઇટિંગેલમાં હાજર તમામ લાગણીઓનું બલિદાન આપી રહ્યા છે.612.

ਜਾਹਿ ਬਿਭੀਛਨਿ ਰਾਜ ਦੀਯੋ ਜਿਨ ਹੂੰ ਬਰ ਰਾਵਨ ਸੋ ਰਿਪੁ ਸਾਧੋ ॥
jaeh bibheechhan raaj deeyo jin hoon bar raavan so rip saadho |

જેણે વિભીષણને (લંકાનું) રાજ્ય આપ્યું હતું અને જેણે બળથી રાવણ જેવા દુશ્મનને બનાવ્યો હતો.

ਖੇਲਤ ਹੈ ਸੋਊ ਭੂਮਿ ਬਿਖੈ ਬ੍ਰਿਜ ਲਾਜ ਜਹਾਜਨ ਕੋ ਤਜਿ ਬਾਧੋ ॥
khelat hai soaoo bhoom bikhai brij laaj jahaajan ko taj baadho |

જેણે રાજ્યને અંગૂઠા વિભીષણ આપ્યું અને રાવણ જેવા શત્રુનો નાશ કર્યો, તે જ સર્વ પ્રકારના સંકોચનો ત્યાગ કરીને બ્રજ દેશમાં રમી રહ્યો છે.

ਜਾਹਿ ਨਿਕਾਸ ਲਯੋ ਮੁਰਿ ਪ੍ਰਾਨ ਸੁ ਮਾਪ ਲੀਯੋ ਬਲਿ ਕੋ ਤਨ ਆਧੋ ॥
jaeh nikaas layo mur praan su maap leeyo bal ko tan aadho |

જેણે મુર નામના રાક્ષસનો વધ કર્યો હતો અને બાલીના અડધા શરીરને માપ્યું હતું

ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਸੰਗ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਕੇ ਅਤਿ ਹੀ ਰਸਿ ਕੈ ਸੋਊ ਖੇਲਤ ਮਾਧੋ ॥੬੧੩॥
sayaam kahai sang gvaarin ke at hee ras kai soaoo khelat maadho |613|

કવિ શ્યામ કહે છે કે એ જ માધવે ગોપીઓ સાથે રમણીય અને ઉત્કટ રમતમાં લીન છે.613.

ਜੋ ਮੁਰ ਨਾਮ ਮਹਾ ਰਿਪੁ ਪੈ ਕੁਪ ਕੈ ਅਤਿ ਹੀ ਡਰਈਯਾ ਫੁਨਿ ਭੀਰਨਿ ॥
jo mur naam mahaa rip pai kup kai at hee ddareeyaa fun bheeran |

તે, જેણે મુર નામના મહાન રાક્ષસ અને દુશ્મનને ડરાવ્યો હતો

ਜੋ ਗਜ ਸੰਕਟ ਕੋ ਕਟੀਯਾ ਹਰਤਾ ਜੋਊ ਸਾਧਨ ਕੇ ਦੁਖ ਪੀਰਨਿ ॥
jo gaj sankatt ko katteeyaa harataa joaoo saadhan ke dukh peeran |

જેણે હાથીના દુઃખો દૂર કર્યા છે અને જે સંતોના દુઃખોનો નાશ કરનાર છે

ਸੋ ਬ੍ਰਿਜ ਮੈ ਜਮੁਨਾ ਤਟ ਪੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਹਰੈਯਾ ਤ੍ਰੀਯ ਚੀਰਨਿ ॥
so brij mai jamunaa tatt pai kab sayaam kahai haraiyaa treey cheeran |

કવિ કહે છે શ્યામ, જે બ્રજભૂમિમાં જમના કિનારે સ્ત્રીઓનાં વસ્ત્રો પહેરે છે,

ਤਾ ਕਰ ਕੈ ਰਸ ਕੋ ਚਸਕੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕਹਿਯੋ ਗਨ ਬੀਚ ਅਹੀਰਨਿ ॥੬੧੪॥
taa kar kai ras ko chasako ih bhaat kahiyo gan beech aheeran |614|

એ જ યમુના કિનારે ગોપીઓના વસ્ત્રો ચોર્યા છે અને જુસ્સા અને મોજશોખમાં ફસાયેલી આહીર છોકરીઓમાં ફરે છે.614.

ਕਾਨ੍ਰਹ ਜੂ ਬਾਚ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਸੋ ॥
kaanrah joo baach gvaarin so |

ગોપીઓને સંબોધિત કૃષ્ણનું પ્રવચન:

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਕੇਲ ਕਰੋ ਹਮ ਸੰਗ ਕਹਿਓ ਅਪਨੇ ਮਨ ਮੈ ਕਛੁ ਸੰਕ ਨ ਆਨੋ ॥
kel karo ham sang kahio apane man mai kachh sank na aano |

રમૂજી અને જુસ્સાદાર નાટકમાં મારી સાથે જોડાઓ

ਝੂਠ ਕਹਿਯੋ ਨਹਿ ਮਾਨਹੁ ਰੀ ਕਹਿਯੋ ਹਮਰੋ ਤੁਮ ਸਾਚ ਪਛਾਨੋ ॥
jhootth kahiyo neh maanahu ree kahiyo hamaro tum saach pachhaano |

હું તને જૂઠું નહિ બોલું સાચું બોલું છું

ਗੁਆਰਨੀਯਾ ਹਰਿ ਕੀ ਸੁਨਿ ਬਾਤ ਗਈ ਤਜਿ ਲਾਜ ਕਬੈ ਜਸੁ ਠਾਨੋ ॥
guaaraneeyaa har kee sun baat gee taj laaj kabai jas tthaano |

કૃષ્ણની વાત સાંભળીને ગોપીઓએ શરમનો ત્યાગ કરીને પોતાના મનમાં કૃષ્ણ સાથે વાસનાપૂર્ણ રમતમાં જોડાવાનું નક્કી કર્યું.

ਰਾਤਿ ਬਿਖੈ ਤਜਿ ਝੀਲਹਿ ਕੋ ਨਭ ਬੀਚ ਚਲਿਯੋ ਜਿਮ ਜਾਤ ਟਨਾਨੋ ॥੬੧੫॥
raat bikhai taj jheeleh ko nabh beech chaliyo jim jaat ttanaano |615|

તેઓ સરોવરના કિનારેથી ઉછળીને આકાશ તરફ આગળ વધતા કૃષ્ણ તરફ આગળ વધતા દેખાયા.615.

ਬ੍ਰਿਖਭਾਨੁ ਸੁਤਾ ਹਰਿ ਕੇ ਹਿਤ ਗਾਵਤ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਕੇ ਸੁ ਕਿਧੌ ਗਨ ਮੈ ॥
brikhabhaan sutaa har ke hit gaavat gvaarin ke su kidhau gan mai |

રાધા ગોપીઓના સમૂહમાં શ્રીકૃષ્ણને પ્રસન્ન કરવા માટે જ ગાય છે.

ਇਮ ਨਾਚਤ ਹੈ ਅਤਿ ਪ੍ਰੇਮ ਭਰੀ ਬਿਜਲੀ ਜਿਹ ਭਾਤਿ ਘਨੇ ਘਨ ਮੈ ॥
eim naachat hai at prem bharee bijalee jih bhaat ghane ghan mai |

રાધા ગોપીઓના સમૂહમાં કૃષ્ણ માટે ગીત ગાઈ રહી છે અને વાદળોની વચ્ચે વીજળીના ચમકારાની જેમ નૃત્ય કરી રહી છે.

ਕਬਿ ਨੇ ਉਪਮਾ ਤਿਹ ਗਾਇਬ ਕੀ ਸੁ ਬਿਚਾਰ ਕਹੀ ਅਪਨੇ ਮਨ ਮੈ ॥
kab ne upamaa tih gaaeib kee su bichaar kahee apane man mai |

કવિ (શ્યામ) એ પોતાના મનમાં વિચારીને પોતાના ગીતની ઉપમા કહી છે,

ਰੁਤਿ ਚੇਤ ਕੀ ਮੈ ਮਨ ਆਨੰਦ ਕੈ ਕੁਹਕੈ ਮਨੋ ਕੋਕਿਲਕਾ ਬਨ ਮੈ ॥੬੧੬॥
rut chet kee mai man aanand kai kuhakai mano kokilakaa ban mai |616|

કવિ, તેના ગાયનની પ્રશંસા કરતા કહે છે કે ચૈત્ર મહિનામાં જંગલમાં કોકિલાની જેમ ઠંડક અનુભવાય છે.616.

ਹਰਿ ਕੇ ਸੰਗ ਖੇਲਤ ਰੰਗ ਭਰੀ ਸੁ ਤ੍ਰੀਯਾ ਸਜਿ ਸਾਜ ਸਭੈ ਤਨ ਮੈ ॥
har ke sang khelat rang bharee su treeyaa saj saaj sabhai tan mai |

તે સ્ત્રીઓ (ગોપીઓ) કૃષ્ણ સાથે રમતી, રંગ (પ્રેમ) થી ભરપૂર તેમના શરીર પર તમામ શણગાર સાથે.

ਅਤਿ ਹੀ ਕਰ ਕੈ ਹਿਤ ਕਾਨਰ ਸੋ ਕਰ ਕੈ ਨਹੀ ਬੰਧਨ ਔ ਧਨ ਮੈ ॥
at hee kar kai hit kaanar so kar kai nahee bandhan aau dhan mai |

કૃષ્ણ પ્રત્યેના અતિશય પ્રેમમાં અને તમામ સંયમનો ત્યાગ કરીને શયનખંડથી સજ્જ તમામ સ્ત્રીઓ કૃષ્ણ સાથે રમી રહી છે, તેમના પ્રેમમાં લીન છે.

ਫੁਨਿ ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਅਤਿ ਹੀ ਉਪਮਾ ਉਪਜੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕੇ ਯੌ ਮਨ ਮੈ ॥
fun taa chhab kee at hee upamaa upajee kab sayaam ke yau man mai |

પછી કવિ શ્યામના મનમાં એમની છબીનું બહુ સરસ ઉપમા આ રીતે ઊભું થયું,