શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 89

ਕਾਟ ਕੈ ਦਾਮਨ ਛੇਦ ਕੈ ਭੇਦ ਕੈ ਸਿੰਧੁਰ ਕੀ ਕਰੀ ਭਿੰਨ ਅੰਬਾਰੀ ॥

kaatt kai daaman chhed kai bhed kai sindhur kee karee bhin anbaaree |

તેણીએ છત્રોનો નાશ કર્યો, પાલખીઓને હાથીઓથી અલગ કરી.,

ਮਾਨਹੁ ਆਗ ਲਗਾਇ ਹਨੂ ਗੜ ਲੰਕ ਅਵਾਸ ਕੀ ਡਾਰੀ ਅਟਾਰੀ ॥੧੩੨॥

maanahu aag lagaae hanoo garr lank avaas kee ddaaree attaaree |132|

એવું લાગતું હતું કે હનુમાને લંકાને આગ લગાડ્યા પછી, કિલ્લાના મહેલની ટોચ નીચે ફેંકી દીધી છે. 132.,

ਤੋਰ ਕੈ ਮੋਰ ਕੈ ਦੈਤਨ ਕੇ ਮੁਖ ਘੋਰ ਕੇ ਚੰਡਿ ਮਹਾ ਅਸਿ ਲੀਨੋ ॥

tor kai mor kai daitan ke mukh ghor ke chandd mahaa as leeno |

ચંડીએ તેની શાનદાર તલવાર લઈને, તેના મારામારીથી રાક્ષસોના ચહેરાને વળાંક આપ્યો.,

ਜੋਰ ਕੈ ਕੋਰ ਕੈ ਠੋਰ ਕੈ ਬੀਰ ਸੁ ਰਾਛਸ ਕੋ ਹਤਿ ਕੈ ਤਿਹ ਦੀਨੋ ॥

jor kai kor kai tthor kai beer su raachhas ko hat kai tih deeno |

તેણીએ તે રાક્ષસોનો નાશ કર્યો, જેમણે હરોળમાં ગોઠવાઈને તેમની શક્તિથી તેની આગળ વધવામાં અવરોધ કર્યો હતો.

ਖੋਰ ਕੈ ਤੋਰ ਕੈ ਬੋਰ ਕੈ ਦਾਨਵ ਲੈ ਤਿਨ ਕੇ ਕਰੇ ਹਾਡ ਚਬੀਨੋ ॥

khor kai tor kai bor kai daanav lai tin ke kare haadd chabeeno |

ભય પેદા કરીને રાક્ષસોને નાબૂદ કરીને, તેણીએ આખરે તેમના હાડકાંને કચડી નાખ્યા.,

ਸ੍ਰਉਣ ਕੋ ਪਾਨ ਕਰਿਓ ਜਿਉ ਦਵਾ ਹਰਿ ਸਾਗਰ ਕੋ ਜਲ ਜਿਉ ਰਿਖਿ ਪੀਨੋ ॥੧੩੩॥

sraun ko paan kario jiau davaa har saagar ko jal jiau rikh peeno |133|

તેણીએ લોહી પીધું કારણ કે કૃષ્ણએ અગ્નિ પ્રજ્વલિત કર્યો અને ઋષિ અગસ્ત્યએ સમુદ્રનું પાણી પીધું.133.,

ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕੁਵੰਡ ਕਰੰ ਗਹਿ ਜੁਧ ਕਰਿਓ ਨ ਗਨੇ ਭਟ ਆਨੇ ॥

chandd prachandd kuvandd karan geh judh kario na gane bhatt aane |

ચંડીએ તેના હાથમાં ધનુષ્ય પકડીને ખૂબ જ ઝડપથી યુદ્ધની શરૂઆત કરી, તેણે બિનહિસાબી સંખ્યામાં રાક્ષસોનો સંહાર કર્યો.

ਮਾਰਿ ਦਈ ਸਭ ਦੈਤ ਚਮੂੰ ਤਿਹ ਸ੍ਰਉਣਤ ਜੰਬੁਕ ਗ੍ਰਿਝ ਅਘਾਨੇ ॥

maar dee sabh dait chamoon tih sraunat janbuk grijh aghaane |

તેણીએ રક્તવિજ રાક્ષસની બધી સેનાને મારી નાખી અને તેમના લોહીથી શિયાળ અને ગીધોએ તેમની ભૂખ સંતોષી.

ਭਾਲ ਭਇਆਨਕ ਦੇਖਿ ਭਵਾਨੀ ਕੋ ਦਾਨਵ ਇਉ ਰਨ ਛਾਡਿ ਪਰਾਨੇ ॥

bhaal bheaanak dekh bhavaanee ko daanav iau ran chhaadd paraane |

દેવીનું ભયાનક મુખ જોઈને રાક્ષસો ખેતરમાંથી આ રીતે ભાગી ગયા.

ਪਉਨ ਕੇ ਗਉਨ ਕੇ ਤੇਜ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੇ ਪੀਪਰ ਕੇ ਜਿਉ ਪਾਤ ਉਡਾਨੇ ॥੧੩੪॥

paun ke gaun ke tej prataap te peepar ke jiau paat uddaane |134|

જેમ ઝડપી અને જોરદાર પવન ફૂંકાવાથી, અંજીરના ઝાડ (પીપળ) ના પાંદડા ઉડી જાય છે.134.,

ਆਹਵ ਮੈ ਖਿਝ ਕੈ ਬਰ ਚੰਡ ਕਰੰ ਧਰ ਕੈ ਹਰਿ ਪੈ ਅਰਿ ਮਾਰੇ ॥

aahav mai khijh kai bar chandd karan dhar kai har pai ar maare |

મહાન બળવાન ચંડિકાએ હાથમાં તલવાર પકડીને ઘોડાઓ અને શત્રુઓનો નાશ કર્યો.

ਏਕਨ ਤੀਰਨ ਚਕ੍ਰ ਗਦਾ ਹਤਿ ਏਕਨ ਕੇ ਤਨ ਕੇਹਰਿ ਫਾਰੇ ॥

ekan teeran chakr gadaa hat ekan ke tan kehar faare |

ઘણાને તીર, ડિસ્ક અને ગદા વડે માર્યા ગયા અને ઘણાના મૃતદેહ સિંહે ફાડી નાખ્યા.

ਹੈ ਦਲ ਗੈ ਦਲ ਪੈਦਲ ਘਾਇ ਕੈ ਮਾਰ ਰਥੀ ਬਿਰਥੀ ਕਰ ਡਾਰੇ ॥

hai dal gai dal paidal ghaae kai maar rathee birathee kar ddaare |

તેણીએ ઘોડાઓ, હાથીઓ અને પગપાળા સૈન્યને મારી નાખ્યા અને રથ પર સવાર લોકોને ઘાયલ કરીને તેઓને રથ વિના રેન્ડર કર્યા.

ਸਿੰਧੁਰ ਐਸੇ ਪਰੇ ਤਿਹ ਠਉਰ ਜਿਉ ਭੂਮ ਮੈ ਝੂਮਿ ਗਿਰੇ ਗਿਰ ਭਾਰੇ ॥੧੩੫॥

sindhur aaise pare tih tthaur jiau bhoom mai jhoom gire gir bhaare |135|

તે જગ્યાએ જમીન પર પડેલા તત્વો ભૂકંપ દરમિયાન પહાડોની જેમ પડી ગયા હોય તેવું લાગે છે.135.,

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા,

ਰਕਤ ਬੀਜ ਕੀ ਚਮੂੰ ਸਭ ਭਾਗੀ ਕਰਿ ਤਿਹ ਤ੍ਰਾਸ ॥

rakat beej kee chamoon sabh bhaagee kar tih traas |

રક્તવિજની બધી સેના દેવીના ડરથી ભાગી ગઈ.

ਕਹਿਓ ਦੈਤ ਪੁਨਿ ਘੇਰ ਕੈ ਕਰੋ ਚੰਡਿ ਕੋ ਨਾਸ ॥੧੩੬॥

kahio dait pun gher kai karo chandd ko naas |136|

રાક્ષસ તેઓને લાવ્યો અને કહ્યું, ‘હું ચન્દીનો નાશ કરીશ.’ 136.,

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥

svaiyaa |

સ્વય્યા,

ਕਾਨਨ ਮੈ ਸੁਨਿ ਕੈ ਇਹ ਬਾਤ ਸੁ ਬੀਰ ਫਿਰੇ ਕਰ ਮੈ ਅਸਿ ਲੈ ਲੈ ॥

kaanan mai sun kai ih baat su beer fire kar mai as lai lai |

આ શબ્દો કાનથી સાંભળીને, યોદ્ધાઓ પાછા ફર્યા અને તેમની તલવારો તેમના હાથમાં પકડી,

ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਸੋ ਜੁਧੁ ਕਰਿਓ ਬਲਿ ਕੈ ਅਤ ਹੀ ਮਨ ਕ੍ਰੁਧਤ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ॥

chandd prachandd so judh kario bal kai at hee man krudhat hvai kai |

અને તેમના મનમાં ભારે ક્રોધ સાથે, ખૂબ જ બળ અને ઝડપીતા સાથે, તેઓએ દેવી સાથે યુદ્ધ શરૂ કર્યું.

ਘਾਉ ਲਗੈ ਤਿਨ ਕੇ ਤਨ ਮੈ ਇਮ ਸ੍ਰਉਣ ਗਿਰਿਓ ਧਰਨੀ ਪਰੁ ਚੁਐ ਕੈ ॥

ghaau lagai tin ke tan mai im sraun girio dharanee par chuaai kai |

તેમના ઘામાંથી લોહી વહેતું હતું અને મોતિયાના પાણીની જેમ જમીન પર પડે છે.

ਆਗ ਲਗੇ ਜਿਮੁ ਕਾਨਨ ਮੈ ਤਨ ਤਿਉ ਰਹੀ ਬਾਨਨ ਕੀ ਧੁਨਿ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ॥੧੩੭॥

aag lage jim kaanan mai tan tiau rahee baanan kee dhun hvai kai |137|

તીરનો અવાજ જરૂરિયાતોને બાળી નાખતી આગ દ્વારા ઉત્પન્ન થતા ક્રેકીંગ અવાજ જેવો દેખાય છે.137.,

ਆਇਸ ਪਾਇ ਕੈ ਦਾਨਵ ਕੋ ਦਲ ਚੰਡਿ ਕੇ ਸਾਮੁਹੇ ਆਇ ਅਰਿਓ ਹੈ ॥

aaeis paae kai daanav ko dal chandd ke saamuhe aae ario hai |

રક્તવિજની આજ્ઞા સાંભળીને રાક્ષસોની સેનાએ આવીને દેવી સમક્ષ પ્રતિકાર કર્યો.

ਢਾਰ ਅਉ ਸਾਗ ਕ੍ਰਿਪਾਨਨਿ ਲੈ ਕਰ ਮੈ ਬਰ ਬੀਰਨ ਜੁਧ ਕਰਿਓ ਹੈ ॥

dtaar aau saag kripaanan lai kar mai bar beeran judh kario hai |

યોદ્ધાઓ તેમની ઢાલ, તલવારો અને ખંજર હાથમાં લઈને યુદ્ધ કરવા લાગ્યા.

ਫੇਰ ਫਿਰੇ ਨਹਿ ਆਹਵ ਤੇ ਮਨ ਮਹਿ ਤਿਹ ਧੀਰਜ ਗਾਢੋ ਧਰਿਓ ਹੈ ॥

fer fire neh aahav te man meh tih dheeraj gaadto dhario hai |

તેઓ આવવામાં સંકોચ અનુભવતા નહોતા અને તેમના હૃદયને મજબૂતીથી ઉપાડી ગયા હતા.,

ਰੋਕ ਲਈ ਚਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਚੰਡਿ ਸੁ ਭਾਨ ਮਨੋ ਪਰਬੇਖ ਪਰਿਓ ਹੈ ॥੧੩੮॥

rok lee chahoon or te chandd su bhaan mano parabekh pario hai |138|

તેઓએ ચંડીને ચારે બાજુઓથી રોકી રાખ્યા જેમ કે સૂર્ય ચારેય દિશાઓથી વાદળોથી ઘેરાયેલો હતો.138.,

ਕੋਪ ਕੈ ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕੁਵੰਡ ਮਹਾ ਬਲ ਕੈ ਬਲਵੰਡ ਸੰਭਾਰਿਓ ॥

kop kai chandd prachandd kuvandd mahaa bal kai balavandd sanbhaario |

શક્તિશાળી ચંડી, ભારે ક્રોધમાં, તેના શક્તિશાળી ધનુષ્યને ખૂબ જ બળથી પકડ્યું.

ਦਾਮਿਨਿ ਜਿਉ ਘਨ ਸੇ ਦਲ ਪੈਠਿ ਕੈ ਕੈ ਪੁਰਜੇ ਪੁਰਜੇ ਦਲੁ ਮਾਰਿਓ ॥

daamin jiau ghan se dal paitth kai kai puraje puraje dal maario |

વાદળો જેવા શત્રુ વચ્ચે વીજળીની જેમ ઘૂસીને, તેણીએ રાક્ષસોના સૈન્યને કાપી નાખ્યું છે.

ਬਾਨਨਿ ਸਾਥ ਬਿਦਾਰ ਦਏ ਅਰਿ ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਕਵਿ ਭਾਉ ਬਿਚਾਰਿਓ ॥

baanan saath bidaar de ar taa chhab ko kav bhaau bichaario |

તેણીએ તેના તીરોથી દુશ્મનનો નાશ કર્યો છે, કવિએ તેની આ રીતે કલ્પના કરી છે:

ਸੂਰਜ ਕੀ ਕਿਰਨੇ ਸਰਮਾਸਹਿ ਰੇਨ ਅਨੇਕ ਤਹਾ ਕਰਿ ਡਾਰਿਓ ॥੧੩੯॥

sooraj kee kirane saramaaseh ren anek tahaa kar ddaario |139|

એવું લાગે છે કે તીર સૂર્યના તેજસ્વી કિરણોની જેમ ફરતા હોય છે અને રાક્ષસોના માંસના ટુકડાઓ ધૂળની જેમ અહીં-ત્યાં ઉડતા હોય છે.139.,

ਚੰਡਿ ਚਮੂੰ ਬਹੁ ਦੈਤਨ ਕੀ ਹਤਿ ਫੇਰਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕੁਵੰਡ ਸੰਭਾਰਿਓ ॥

chandd chamoon bahu daitan kee hat fer prachandd kuvandd sanbhaario |

રાક્ષસોની પ્રચંડ સેનાનો વધ કર્યા પછી, ચંડીએ ઝડપથી પોતાનું ધનુષ્ય પકડી લીધું.

ਬਾਨਨ ਸੋ ਦਲ ਫੋਰ ਦਇਓ ਬਲ ਕੈ ਬਰ ਸਿੰਘ ਮਹਾ ਭਭਕਾਰਿਓ ॥

baanan so dal for deio bal kai bar singh mahaa bhabhakaario |

તેણીએ તેના તીરોથી દળોને ફાડી નાખ્યા છે અને બળવાન સિંહ પણ જોરથી ગર્જ્યા છે.

ਮਾਰ ਦਏ ਸਿਰਦਾਰ ਬਡੇ ਧਰਿ ਸ੍ਰਉਣ ਬਹਾਇ ਬਡੋ ਰਨ ਪਾਰਿਓ ॥

maar de siradaar badde dhar sraun bahaae baddo ran paario |

આ મહાન યુદ્ધમાં ઘણા સરદારો માર્યા ગયા છે અને જમીન પર લોહી વહી રહ્યું છે.

ਏਕ ਕੇ ਸੀਸ ਦਇਓ ਧਨੁ ਯੌ ਜਨੁ ਕੋਪ ਕੈ ਗਾਜ ਨੇ ਮੰਡਪ ਮਾਰਿਓ ॥੧੪੦॥

ek ke sees deio dhan yau jan kop kai gaaj ne manddap maario |140|

એક રાક્ષસના માથાને ધનુષ્ય દ્વારા દૂર ફેંકવામાં આવ્યું છે, જેમ કે વીજળી મહેલને અપવિત્ર કરે છે.140.,

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા,

ਚੰਡਿ ਚਮੂੰ ਸਭ ਦੈਤ ਕੀ ਐਸੇ ਦਈ ਸੰਘਾਰਿ ॥

chandd chamoon sabh dait kee aaise dee sanghaar |

ચંડીએ આ રીતે રાક્ષસોની સેનાનો નાશ કર્યો.

ਪਉਨ ਪੂਤ ਜਿਉ ਲੰਕ ਕੋ ਡਾਰਿਓ ਬਾਗ ਉਖਾਰਿ ॥੧੪੧॥

paun poot jiau lank ko ddaario baag ukhaar |141|

જેમ પવન-દેવતાના પુત્ર હનુમાને લંકાના બગીચાને જડમૂળથી ઉખેડી નાખ્યો.141.,

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥

svaiyaa |

સ્વય્યા,

ਗਾਜ ਕੈ ਚੰਡਿ ਮਹਾਬਲਿ ਮੇਘ ਸੀ ਬੂੰਦਨ ਜਿਉ ਅਰਿ ਪੈ ਸਰ ਡਾਰੇ ॥

gaaj kai chandd mahaabal megh see boondan jiau ar pai sar ddaare |

વાદળોની જેમ ગર્જના કરતી અત્યંત શક્તિશાળી ચંડીએ વરસાદના ટીપાંની જેમ શત્રુ પર પોતાના તીરો વરસાવ્યા છે.

ਦਾਮਿਨਿ ਸੋ ਖਗ ਲੈ ਕਰਿ ਮੈ ਬਹੁ ਬੀਰ ਅਧੰ ਧਰ ਕੈ ਧਰਿ ਮਾਰੇ ॥

daamin so khag lai kar mai bahu beer adhan dhar kai dhar maare |

તેના હાથમાં વીજળી જેવી તલવાર લઈને, તેણે યોદ્ધાઓના થડને અડધા ભાગમાં કાપી નાખ્યા અને તેને જમીન પર ફેંકી દીધા.

ਘਾਇਲ ਘੂਮ ਪਰੇ ਤਿਹ ਇਉ ਉਪਮਾ ਮਨ ਮੈ ਕਵਿ ਯੌ ਅਨੁਸਾਰੇ ॥

ghaaeil ghoom pare tih iau upamaa man mai kav yau anusaare |

ઘાયલો ફરે છે અને કવિની કલ્પના અનુસાર આની જેમ.

ਸ੍ਰਉਨ ਪ੍ਰਵਾਹ ਮਨੋ ਸਰਤਾ ਤਿਹ ਮਧਿ ਧਸੀ ਕਰਿ ਲੋਥ ਕਰਾਰੇ ॥੧੪੨॥

sraun pravaah mano sarataa tih madh dhasee kar loth karaare |142|

લોહીના વહેતા પ્રવાહમાં (પ્રવાહના) કિનારો રચતી લાશો ડૂબી જાય છે.142.,

ਐਸੇ ਪਰੇ ਧਰਨੀ ਪਰ ਬੀਰ ਸੁ ਕੈ ਕੈ ਦੁਖੰਡ ਜੁ ਚੰਡਿਹਿ ਡਾਰੇ ॥

aaise pare dharanee par beer su kai kai dukhandd ju chanddihi ddaare |

આ રીતે, ચંડીએ અર્ધભાગમાં કાપી નાખેલા યોદ્ધાઓ, જમીન પર પડેલા છે.,

ਲੋਥਨ ਉਪਰ ਲੋਥ ਗਿਰੀ ਬਹਿ ਸ੍ਰਉਣ ਚਲਿਓ ਜਨੁ ਕੋਟ ਪਨਾਰੇ ॥

lothan upar loth giree beh sraun chalio jan kott panaare |

લાશો પર લાશ પડી છે અને લોહી પ્રચંડ રીતે વહી રહ્યું છે જાણે લાખો ટહુકાઓ પ્રવાહને પોષી રહ્યા હોય.,

ਲੈ ਕਰਿ ਬਿਯਾਲ ਸੋ ਬਿਯਾਲ ਬਜਾਵਤ ਸੋ ਉਪਮਾ ਕਵਿ ਯੌ ਮਨਿ ਧਾਰੇ ॥

lai kar biyaal so biyaal bajaavat so upamaa kav yau man dhaare |

હાથીઓ સામે હાથીઓ ટકરાય છે અને કવિ તેની આ રીતે કલ્પના કરે છે,

ਮਾਨੋ ਮਹਾ ਪ੍ਰਲਏ ਬਹੇ ਪਉਨ ਸੋ ਆਪਸਿ ਮੈ ਭਿਰ ਹੈ ਗਿਰਿ ਭਾਰੇ ॥੧੪੩॥

maano mahaa prale bahe paun so aapas mai bhir hai gir bhaare |143|

તે પવનના ફૂંકા સાથે એકબીજાને.143.,

ਲੈ ਕਰ ਮੈ ਅਸਿ ਦਾਰੁਨ ਕਾਮ ਕਰੇ ਰਨ ਮੈ ਅਰਿ ਸੋ ਅਰਿਣੀ ਹੈ ॥

lai kar mai as daarun kaam kare ran mai ar so arinee hai |

તેના હાથમાં તેની ભયંકર તલવાર પકડીને, ચંદીએ યુદ્ધના મેદાનમાં શક્તિશાળી હિલચાલ સાથે તેના કાર્યની શરૂઆત કરી.

ਸੂਰ ਹਨੇ ਬਲਿ ਕੈ ਬਲੁਵਾਨ ਸੁ ਸ੍ਰਉਨ ਚਲਿਓ ਬਹਿ ਬੈਤਰਨੀ ਹੈ ॥

soor hane bal kai baluvaan su sraun chalio beh baitaranee hai |

મહાન બળથી તેણીએ ઘણા યોદ્ધાઓને મારી નાખ્યા છે અને તેમનું વહેતું લોહી વૈતરણી પ્રવાહ જેવું લાગે છે.

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428