શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 648

ਕੇਈ ਸੁਨਤ ਪਾਠ ਪਰਮੰ ਪੁਨੀਤ ॥

keee sunat paatth paraman puneet |

ઘણા લોકો સૌથી પવિત્ર લખાણ સાંભળે છે

ਨਹੀ ਮੁਰਤ ਕਲਪ ਬਹੁਤ ਜਾਤ ਬੀਤ ॥੧੫੮॥

nahee murat kalap bahut jaat beet |158|

ઘણા લોકો બેસીને પવિત્ર ધાર્મિક ગ્રંથોનું પઠન સાંભળતા હોય છે અને ઘણા લોકો ઘણા કલ્પો સુધી પણ પાછળ જોતા નથી.158.

ਕੇਈ ਬੈਠ ਕਰਤ ਜਲਿ ਕੋ ਅਹਾਰ ॥

keee baitth karat jal ko ahaar |

ઘણા બેઠા બેઠા પાણી ખાય છે.

ਕੇਈ ਭ੍ਰਮਤ ਦੇਸ ਦੇਸਨ ਪਹਾਰ ॥

keee bhramat des desan pahaar |

ઘણા લોકો બેઠા થઈને પાણી પી રહ્યા છે અને ઘણા પર્વતો અને દૂર દૂરના દેશોમાં વિહાર કરી રહ્યા છે

ਕੇਈ ਜਪਤ ਮਧ ਕੰਦਰੀ ਦੀਹ ॥

keee japat madh kandaree deeh |

મોટી ગુફાઓ (ગુફાઓમાં) ઘણા લોકો જપ કરે છે (બેસે છે).

ਕੇਈ ਬ੍ਰਹਮਚਰਜ ਸਰਤਾ ਮਝੀਹ ॥੧੫੯॥

keee brahamacharaj sarataa majheeh |159|

ઘણા ગુફાઓમાં બેસીને ભગવાનના નામનું રટણ કરી રહ્યા છે અને ઘણા બ્રહ્મચારીઓ પ્રવાહમાં આગળ વધી રહ્યા છે.159.

ਕੇਈ ਰਹਤ ਬੈਠਿ ਮਧ ਨੀਰ ਜਾਇ ॥

keee rahat baitth madh neer jaae |

ઘણા પાણીમાં બેસે છે.

ਕੇਈ ਅਗਨ ਜਾਰਿ ਤਾਪਤ ਬਨਾਇ ॥

keee agan jaar taapat banaae |

ઘણા પાણીમાં બેઠા છે અને ઘણા આગ સળગાવીને પોતાને ગરમ કરી રહ્યા છે

ਕੇਈ ਰਹਤ ਸਿਧਿ ਮੁਖ ਮੋਨ ਠਾਨ ॥

keee rahat sidh mukh mon tthaan |

ઘણા પ્રામાણિક લોકો મોઢા પર મૌન રાખે છે.

ਅਨਿ ਆਸ ਚਿਤ ਇਕ ਆਸ ਮਾਨ ॥੧੬੦॥

an aas chit ik aas maan |160|

ઘણા નિષ્ણાતો મૌન પાળે છે, ભગવાનને યાદ કરે છે અને ઘણા તેમના મનમાં આકાશમાં એકાગ્રતામાં લીન થઈ જાય છે.160.

ਅਨਡੋਲ ਗਾਤ ਅਬਿਕਾਰ ਅੰਗ ॥

anaddol gaat abikaar ang |

(ઘણાના) દેહ ડગમગતા નથી અને અંગો પણ પીડાતા નથી.

ਮਹਿਮਾ ਮਹਾਨ ਆਭਾ ਅਭੰਗ ॥

mahimaa mahaan aabhaa abhang |

(તેમનો) મહિમા મહાન છે અને આભા અભંગ (અવિનાશી) છે.

ਅਨਭੈ ਸਰੂਪ ਅਨਭਵ ਪ੍ਰਕਾਸ ॥

anabhai saroop anabhav prakaas |

(તેઓ) સ્વરૂપમાં નિર્ભય છે અને અનુભવથી પ્રબુદ્ધ છે.

ਅਬਯਕਤ ਤੇਜ ਨਿਸ ਦਿਨ ਉਦਾਸ ॥੧੬੧॥

abayakat tej nis din udaas |161|

ઘણા તે સ્થિર અને અવગુણ ભગવાનના ધ્યાનમાં લીન છે, જે સર્વોપરી અને પ્રશંસાપાત્ર છે, જેનો મહિમા અનન્ય છે, જે અનુભૂતિ-અવતારી અને પ્રકાશ-અવતાર છે, જેનું વૈભવ અપ્રગટ છે અને જે અલિપ્ત છે.161.

ਇਹ ਭਾਤਿ ਜੋਗਿ ਕੀਨੇ ਅਪਾਰ ॥

eih bhaat jog keene apaar |

આમ (ઘણાએ) અમાપ ગુણો કર્યા છે.

ਗੁਰ ਬਾਝ ਯੌ ਨ ਹੋਵੈ ਉਧਾਰ ॥

gur baajh yau na hovai udhaar |

આ રીતે, તેમણે વિવિધ રીતે યોગાસન કર્યા, પરંતુ ગુરુ વિના મોક્ષ પ્રાપ્ત થતો નથી

ਤਬ ਪਰੇ ਦਤ ਕੇ ਚਰਨਿ ਆਨਿ ॥

tab pare dat ke charan aan |

પછી (તેઓ) આવીને દત્તના પગે પડ્યા

ਕਹਿ ਦੇਹਿ ਜੋਗ ਕੇ ਗੁਰ ਬਿਧਾਨ ॥੧੬੨॥

keh dehi jog ke gur bidhaan |162|

પછી તેઓ બધા દત્તના ચરણોમાં પડ્યા અને તેમને યોગની પદ્ધતિ શીખવવા વિનંતી કરી.162.

ਜਲ ਮਧਿ ਜੌਨ ਮੁੰਡੇ ਅਪਾਰ ॥

jal madh jauan mundde apaar |

તે અપાર (શિષ્યો) જેઓ પાણીમાં સ્નાન કરતા હતા,

ਬਨ ਨਾਮ ਤਉਨ ਹ੍ਵੈਗੇ ਕੁਮਾਰ ॥

ban naam taun hvaige kumaar |

જેમને પાણીમાં તણાઈ વિધિ કરવામાં આવી હતી, તે બધા રાજકુમારો (છોકરાઓ) તમારા આશ્રયમાં છે.

ਗਿਰਿ ਮਧਿ ਸਿਖ ਕਿਨੇ ਅਨੇਕ ॥

gir madh sikh kine anek |

(જે) ઘણા શીખોએ પર્વતોમાં કર્યું,

ਗਿਰਿ ਭੇਸ ਸਹਤਿ ਸਮਝੋ ਬਿਬੇਕ ॥੧੬੩॥

gir bhes sahat samajho bibek |163|

જેઓ પર્વતોમાં શિષ્ય તરીકે દીક્ષિત થયા હતા, તેઓ છોકરીના નામથી જાણીતા હતા.163.

ਭਾਰਥ ਭਣੰਤ ਜੇ ਭੇ ਦੁਰੰਤ ॥

bhaarath bhanant je bhe durant |

ભરતનું વર્ણન કરતા જે અનંત (શિષ્યો) બન્યા,

ਭਾਰਥੀ ਨਾਮ ਤਾ ਕੇ ਭਣੰਤ ॥

bhaarathee naam taa ke bhanant |

તેમનું નામ 'ભારતી' કહેવાય છે.

ਪੁਰਿ ਜਾਸ ਸਿਖ ਕੀਨੇ ਅਪਾਰ ॥

pur jaas sikh keene apaar |

(જે) મહાન શિષ્યોએ શહેરોમાં કર્યું,

ਪੁਰੀ ਨਾਮ ਤਉਨ ਜਾਨ ਬਿਚਾਰ ॥੧੬੪॥

puree naam taun jaan bichaar |164|

તેમણે શહેરોમાં ભટક્યા અને બારાત, પરથ, પુરી વગેરેને સન્યાસી બનાવ્યા.164.

ਪਰਬਤ ਬਿਖੈ ਸਜੇ ਸਿਖ ਕੀਨ ॥

parabat bikhai saje sikh keen |

શિષ્યો જે પર્વતોમાં શણગારવામાં આવ્યા હતા,

ਪਰਬਤਿ ਸੁ ਨਾਮ ਲੈ ਤਾਹਿ ਦੀਨ ॥

parabat su naam lai taeh deen |

તેઓનું નામ 'પારબતી' રાખવામાં આવ્યું.

ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਰਿ ਕਰਿ ਪੰਚ ਨਾਮ ॥

eih bhaat uchar kar panch naam |

આ રીતે પાંચ નામો ઉચ્ચારવામાં આવ્યા.

ਤਬ ਦਤ ਦੇਵ ਕਿੰਨੇ ਬਿਸ੍ਰਾਮ ॥੧੬੫॥

tab dat dev kine bisraam |165|

પર્વતો પર જેમને શિષ્ય બનાવવામાં આવ્યા હતા, તેમનું નામ 'પર્વત' રાખવામાં આવ્યું હતું અને આ રીતે પાંચ નામો ઉચ્ચારીને દત્તે વિશ્રામ લીધો હતો.165.

ਸਾਗਰ ਮੰਝਾਰ ਜੇ ਸਿਖ ਕੀਨ ॥

saagar manjhaar je sikh keen |

જેમણે સમુદ્રમાં શિષ્યો બનાવ્યા,

ਸਾਗਰਿ ਸੁ ਨਾਮ ਤਿਨ ਕੇ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥

saagar su naam tin ke prabeen |

જેમને સમુદ્રમાં શિષ્ય તરીકે દીક્ષા આપવામાં આવી હતી, તેઓનું નામ 'સાગર' રાખવામાં આવ્યું હતું અને

ਸਾਰਸੁਤਿ ਤੀਰ ਜੇ ਕੀਨ ਚੇਲ ॥

saarasut teer je keen chel |

જેઓ સરસ્વતીના કિનારે અનુસર્યા હતા,

ਸਾਰਸੁਤੀ ਨਾਮ ਤਿਨ ਨਾਮ ਮੇਲ ॥੧੬੬॥

saarasutee naam tin naam mel |166|

સરસ્વતી નદીના કિનારે જેઓને શિષ્ય બનાવવામાં આવ્યા હતા, તેઓનું નામ 'સરસ્વતી' રાખવામાં આવ્યું હતું.166.

ਤੀਰਥਨ ਬੀਚ ਜੇ ਸਿਖ ਕੀਨ ॥

teerathan beech je sikh keen |

જેઓ મંદિરોમાં સેવા આપતા હતા,

ਤੀਰਥਿ ਸੁ ਨਾਮ ਤਿਨ ਕੋ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥

teerath su naam tin ko prabeen |

જેઓ બનાવવામાં આવ્યા હતા તેઓને તીર્થસ્થાનો પર શિષ્ય બનાવવામાં આવ્યા હતા, તે કુશળ શિષ્યોને 'તીરથ' નામ આપવામાં આવ્યું હતું.

ਜਿਨ ਚਰਨ ਦਤ ਕੇ ਗਹੇ ਆਨਿ ॥

jin charan dat ke gahe aan |

જેઓએ આવીને દત્તના પગ પકડી લીધા હતા,

ਤੇ ਭਏ ਸਰਬ ਬਿਦਿਆ ਨਿਧਾਨ ॥੧੬੭॥

te bhe sarab bidiaa nidhaan |167|

જેઓએ આવીને દત્તના પગ પકડ્યા, તે બધા વિદ્યાનો ખજાનો બની ગયા.167.

ਇਮਿ ਕਰਤ ਸਿਖ ਜਹ ਤਹ ਬਿਹਾਰਿ ॥

eim karat sikh jah tah bihaar |

જેઓ જ્યાં રહ્યા ત્યાં શિષ્યો બનાવ્યા

ਆਸ੍ਰਮਨ ਬੀਚ ਜੋ ਜੋ ਨਿਹਾਰਿ ॥

aasraman beech jo jo nihaar |

આ રીતે, જ્યાં પણ શિષ્યો રહેતા હતા અને જ્યાં પણ કોઈ શિષ્ય કંઈપણ કરતા હતા,

ਤਹ ਤਹੀ ਸਿਖ ਜੋ ਕੀਨ ਜਾਇ ॥

tah tahee sikh jo keen jaae |

અને ત્યાં જઈને તેઓને નોકર બનાવ્યા.

ਆਸ੍ਰਮਿ ਸੁ ਨਾਮ ਕੋ ਤਿਨ ਸੁਹਾਇ ॥੧੬੮॥

aasram su naam ko tin suhaae |168|

તેમના નામે ત્યાં સંન્યાસીની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.

ਆਰੰਨ ਬੀਚ ਜੇਅ ਭੇ ਦਤ ॥

aaran beech jea bhe dat |

બાનમાં ('આર્ન') જેઓ દત્તના અનુયાયીઓ હતા

ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਰਾਜ ਅਤਿ ਬਿਮਲ ਮਤਿ ॥

sanayaas raaj at bimal mat |

અને સંન્યાસ શિરોમણી અને અત્યંત શુદ્ધ બુદ્ધિ (દત્ત).

ਤਹ ਤਹ ਸੁ ਕੀਨ ਜੇ ਸਿਖ ਜਾਇ ॥

tah tah su keen je sikh jaae |

જે શિષ્યો ત્યાં ગયા અને બનાવ્યા,

ਅਰਿੰਨਿ ਨਾਮ ਤਿਨ ਕੋ ਰਖਾਇ ॥੧੬੯॥

arin naam tin ko rakhaae |169|

તે નિર્ભય પુરૂષ દત્તે અરણ્યક (ફોરેટ્સ)માં અનેક શિષ્યો બનાવ્યા, તેઓનું નામ 'અરણાયક' રાખવામાં આવ્યું.169.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਦਤ ਮਹਾਤਮੇ ਅਨਭਉ ਪ੍ਰਕਾਸੇ ਦਸ ਨਾਮ ਧ੍ਰਯਾਯ ਸੰਪੂਰਣ ॥

eit sree bachitr naattak granthe dat mahaatame anbhau prakaase das naam dhrayaay sanpooran |

બચિત્તર નાટકમાં "ધ ઋષિ દત્તના કોગ્નિશન-અવતાર શિષ્યોના દસ નામ" શીર્ષકવાળા પ્રકરણનો અંત.

ਪਾਧੜੀ ਛੰਦ ॥

paadharree chhand |

(હવે બીજા ગુરુ તરીકે મન બનાવવાનું વર્ણન શરૂ થાય છે) પાધારી સ્તંખ

ਆਜਾਨ ਬਾਹੁ ਅਤਿਸੈ ਪ੍ਰਭਾਵ ॥

aajaan baahu atisai prabhaav |

ઘૂંટણની લંબાઈની સ્લીવ્ડ અને ખૂબ જ પ્રભાવશાળી

ਅਬਿਯਕਤ ਤੇਜ ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਰਾਵ ॥

abiyakat tej sanayaas raav |

તે સન્યાસી રાજાનો મહિમા અવર્ણનીય હતો અને તેના લાંબા હાથની અસર પ્રચંડ હતી.

ਜਹ ਜਹ ਬਿਹਾਰ ਮੁਨਿ ਕਰਤ ਦਤ ॥

jah jah bihaar mun karat dat |

જ્યાં તે બેઠો હતો,

ਅਨਭਉ ਪ੍ਰਕਾਸ ਅਰੁ ਬਿਮਲ ਮਤ ॥੧੭੦॥

anbhau prakaas ar bimal mat |170|

ઋષિ દત્ત જ્યાં પણ ગયા ત્યાં પણ તેજો ચમક્યો અને શુદ્ધ બુદ્ધિનો વિસ્તાર થયો.170.

ਜੇ ਹੁਤੇ ਦੇਸ ਦੇਸਨ ਨ੍ਰਿਪਾਲ ॥

je hute des desan nripaal |

જેઓ દેશોના રાજા હતા,

ਤਜਿ ਗਰਬ ਪਾਨ ਲਾਗੇ ਸੁ ਢਾਲ ॥

taj garab paan laage su dtaal |

દૂર-દૂરના દેશોના રાજાઓ પોતાનું અભિમાન છોડીને તેના પગે પડ્યા

ਤਜਿ ਦੀਨ ਅਉਰ ਝੂਠੇ ਉਪਾਇ ॥

taj deen aaur jhootthe upaae |

(તેઓએ) અન્ય કચરાના પગલાં છોડી દીધા

ਦ੍ਰਿੜ ਗਹਿਓ ਏਕ ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਰਾਇ ॥੧੭੧॥

drirr gahio ek sanayaas raae |171|

તેઓએ તમામ ખોટા ઉપાયો છોડી દીધા અને નિશ્ચય સાથે યોગીઓના રાજા દત્તને તેમનો આધાર બનાવ્યો.171.

ਤਜਿ ਸਰਬ ਆਸ ਇਕ ਆਸ ਚਿਤ ॥

taj sarab aas ik aas chit |

બીજી બધી આશાઓ છોડીને, એક આશા (ધારી હતી) ચિત્તમાં.

ਅਬਿਕਾਰ ਚਿਤ ਪਰਮੰ ਪਵਿਤ ॥

abikaar chit paraman pavit |

બીજી બધી ઈચ્છાઓનો ત્યાગ કરીને પ્રભુને મળવાની એક જ ઈચ્છા તેમના હૃદયમાં રહી ગઈ અને

ਜਹ ਕਰਤ ਦੇਸ ਦੇਸਨ ਬਿਹਾਰ ॥

jah karat des desan bihaar |

જ્યાં પણ (દત્ત) ભૂમિઓ વચ્ચે ભટક્યા,

ਉਠਿ ਚਲਤ ਸਰਬ ਰਾਜਾ ਅਪਾਰ ॥੧੭੨॥

autth chalat sarab raajaa apaar |172|

તે બધાનું મન પરમ શુદ્ધ હતું અને કોઈપણ દુર્ગુણ વગર દત્ત જે પણ દેશમાં ગયા ત્યાંના રાજા તેમના પગમાં પડ્યા.172.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਗਵਨ ਕਰਤ ਜਿਹਾਂ ਜਿਹਾਂ ਦਿਸਾ ਮੁਨਿ ਮਨ ਦਤ ਅਪਾਰ ॥

gavan karat jihaan jihaan disaa mun man dat apaar |

મહાન મન ધરાવતા મુનિ દત્ત જ્યાં પણ ભટકતા હતા,

ਸੰਗਿ ਚਲਤ ਉਠਿ ਸਬ ਪ੍ਰਜਾ ਤਜ ਘਰ ਬਾਰ ਪਹਾਰ ॥੧੭੩॥

sang chalat utth sab prajaa taj ghar baar pahaar |173|

દત્ત ગમે તે દિશામાં ગયા, તે જગ્યાના લોકો તેમના ઘર છોડીને તેમની સાથે ગયા.173.

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચૌપાઈ

ਜਿਹ ਜਿਹ ਦੇਸ ਮੁਨੀਸਰ ਗਏ ॥

jih jih des muneesar ge |

મહાન ઋષિ (દત્ત) જે પણ દેશમાં ગયા,

ਊਚ ਨੀਚ ਸਬ ਹੀ ਸੰਗਿ ਭਏ ॥

aooch neech sab hee sang bhe |

મહાન ઋષિ દત્ત જે પણ દેશમાં ગયા, બધા વડીલો અને સગીરો તેમની સાથે હતા.

ਏਕ ਜੋਗ ਅਰੁ ਰੂਪ ਅਪਾਰਾ ॥

ek jog ar roop apaaraa |

એક યોગિક અને બીજું અમાપ સ્વરૂપ,

ਕਉਨ ਨ ਮੋਹੈ ਕਹੋ ਬਿਚਾਰਾ ॥੧੭੪॥

kaun na mohai kaho bichaaraa |174|

જ્યાં તેઓ યોગી હતા, તે અત્યંત સુંદર પણ હતા, તો પછી મોહ વિના કોણ હશે.174.

ਜਹ ਤਹ ਚਲਾ ਜੋਗੁ ਸੰਨ੍ਯਾਸਾ ॥

jah tah chalaa jog sanayaasaa |

સન્યાસ યોગ ક્યાં ગયો?

ਰਾਜ ਪਾਟ ਤਜ ਭਏ ਉਦਾਸਾ ॥

raaj paatt taj bhe udaasaa |

જ્યાં જ્યાં તેમના યોગ અને સંન્યાસની અસર પહોંચી ત્યાં લોકો તેમની બધી સામગ્રી છોડીને અસંબંધિત થઈ ગયા.

ਐਸੀ ਭੂਮਿ ਨ ਦੇਖੀਅਤ ਕੋਈ ॥

aaisee bhoom na dekheeat koee |

આવી કોઈ જમીન જોઈ નથી,

ਜਹਾ ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਜੋਗ ਨਹੀ ਹੋਈ ॥੧੭੫॥

jahaa sanayaas jog nahee hoee |175|

એવું કોઈ સ્થાન દેખાતું ન હતું, જ્યાં યોગ અને સંન્યાસની અસર ન હોય.175.

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428