શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 148


ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચૌપાઈ

ਅਸੁਮੇਧ ਅਰੁ ਅਸਮੇਦਹਾਰਾ ॥
asumedh ar asamedahaaraa |

અસુમેધ અને અસુમેધન (જનમેજાના પુત્રો),

ਮਹਾ ਸੂਰ ਸਤਵਾਨ ਅਪਾਰਾ ॥
mahaa soor satavaan apaaraa |

મહાન નાયકો અને સત્યવાદી (રાજકુમારો) હતા.

ਮਹਾ ਬੀਰ ਬਰਿਆਰ ਧਨੁਖ ਧਰ ॥
mahaa beer bariaar dhanukh dhar |

તેઓ ખૂબ જ બહાદુર, પરાક્રમી અને ધનુર્ધારી હતા.

ਗਾਵਤ ਕੀਰਤ ਦੇਸ ਸਭ ਘਰ ਘਰ ॥੧॥੨੩੮॥
gaavat keerat des sabh ghar ghar |1|238|

દેશના દરેક ઘરમાં તેમના ગુણગાન ગવાયા.1.238.

ਮਹਾ ਬੀਰ ਅਰੁ ਮਹਾ ਧਨੁਖ ਧਰ ॥
mahaa beer ar mahaa dhanukh dhar |

તેઓ સર્વોચ્ચ યોદ્ધા અને સર્વોચ્ચ તીરંદાજ હતા.

ਕਾਪਤ ਤੀਨ ਲੋਕ ਜਾ ਕੇ ਡਰ ॥
kaapat teen lok jaa ke ddar |

તેઓના ભયથી ત્રણે લોક ધ્રૂજી ઉઠ્યા.

ਬਡ ਮਹੀਪ ਅਰੁ ਅਖੰਡ ਪ੍ਰਤਾਪਾ ॥
badd maheep ar akhandd prataapaa |

તેઓ અવિભાજ્ય કીર્તિના રાજાઓ હતા.

ਅਮਿਤ ਤੇਜ ਜਾਪਤ ਜਗ ਜਾਪਾ ॥੨॥੨੩੯॥
amit tej jaapat jag jaapaa |2|239|

તેઓ અમર્યાદિત વૈભવના વ્યક્તિ હતા અને સમગ્ર વિશ્વ તેમને યાદ કરે છે.2.239.

ਅਜੈ ਸਿੰਘ ਉਤ ਸੂਰ ਮਹਾਨਾ ॥
ajai singh ut soor mahaanaa |

બીજી તરફ, અજય સિંહ એક શાનદાર હીરો હતો,

ਬਡ ਮਹੀਪ ਦਸ ਚਾਰ ਨਿਧਾਨਾ ॥
badd maheep das chaar nidhaanaa |

જે એક મહાન રાજા અને ચૌદ વિદ્યામાં પારંગત હતા.

ਅਨਬਿਕਾਰ ਅਨਤੋਲ ਅਤੁਲ ਬਲ ॥
anabikaar anatol atul bal |

તે કોઈ પણ અવગુણ વગરનો હતો, તે અજોડ અને તોલ ન કરી શકાય એવો હતો,

ਅਰ ਅਨੇਕ ਜੀਤੇ ਜਿਨ ਦਲਮਲ ॥੩॥੨੪੦॥
ar anek jeete jin dalamal |3|240|

જેણે ઘણા દુશ્મનો પર વિજય મેળવ્યો અને તેમને છૂંદ્યા.3.240.

ਜਿਨ ਜੀਤੇ ਸੰਗ੍ਰਾਮ ਅਨੇਕਾ ॥
jin jeete sangraam anekaa |

તે ઘણા યુદ્ધોના વિજેતા હતા.

ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਧਰਿ ਛਾਡਨ ਏਕਾ ॥
sasatr asatr dhar chhaaddan ekaa |

કોઈ પણ શસ્ત્રધારકો તેનાથી બચી શક્યા નહીં.

ਮਹਾ ਸੂਰ ਗੁਨਵਾਨ ਮਹਾਨਾ ॥
mahaa soor gunavaan mahaanaa |

તે મહાન ગુણો ધરાવતો મહાન વીર હતો

ਮਾਨਤ ਲੋਕ ਸਗਲ ਜਿਹ ਆਨਾ ॥੪॥੨੪੧॥
maanat lok sagal jih aanaa |4|241|

અને સમગ્ર વિશ્વએ તેમની પૂજા કરી.4.241.

ਮਰਨ ਕਾਲ ਜਨਮੇਜੇ ਰਾਜਾ ॥
maran kaal janameje raajaa |

મૃત્યુ સમયે રાજા જન્મેજા,

ਮੰਤ੍ਰ ਕੀਓ ਮੰਤ੍ਰੀਨ ਸਮਾਜਾ ॥
mantr keeo mantreen samaajaa |

તેમની મંત્રીમંડળની સલાહ લીધી,

ਰਾਜ ਤਿਲਕ ਭੂਪਤ ਅਭਖੇਖਾ ॥
raaj tilak bhoopat abhakhekhaa |

રાજાશાહી કોને આપવી જોઈએ?

ਨਿਰਖਤ ਭਏ ਨ੍ਰਿਪਤ ਕੀ ਰੇਖਾ ॥੫॥੨੪੨॥
nirakhat bhe nripat kee rekhaa |5|242|

તેઓ રાજાશાહીની નિશાની શોધતા હતા.5.242.

ਇਨ ਮਹਿ ਰਾਜ ਕਵਨ ਕਉ ਦੀਜੈ ॥
ein meh raaj kavan kau deejai |

આ ત્રણમાંથી કોને રાજપદ આપવું જોઈએ?

ਕਉਨ ਨ੍ਰਿਪਤ ਸੁਤ ਕਉ ਨ੍ਰਿਪੁ ਕੀਜੈ ॥
kaun nripat sut kau nrip keejai |

રાજાના કયા પુત્રને રાજા બનાવવો જોઈએ?

ਰਜੀਆ ਪੂਤ ਨ ਰਾਜ ਕੀ ਜੋਗਾ ॥
rajeea poot na raaj kee jogaa |

નોકર-ચાકરનો પુત્ર રાજા બનવાનો હકદાર નથી

ਯਾਹਿ ਕੇ ਜੋਗ ਨ ਰਾਜ ਕੇ ਭੋਗਾ ॥੬॥੨੪੩॥
yaeh ke jog na raaj ke bhogaa |6|243|

રાજાશાહીનો આનંદ તેના માટે નથી.6.243.

ਅਸ੍ਵਮੇਦ ਕਹੁ ਦੀਨੋ ਰਾਜਾ ॥
asvamed kahu deeno raajaa |

(સૌથી મોટા પુત્ર) અસુમેધને રાજા બનાવવામાં આવ્યો,

ਜੈ ਪਤਿ ਭਾਖ੍ਯੋ ਸਕਲ ਸਮਾਜਾ ॥
jai pat bhaakhayo sakal samaajaa |

અને બધા લોકોએ તેને રાજા તરીકે વધાવ્યો.

ਜਨਮੇਜਾ ਕੀ ਸੁਗਤਿ ਕਰਾਈ ॥
janamejaa kee sugat karaaee |

જનમેજાના અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવ્યા હતા.

ਅਸ੍ਵਮੇਦ ਕੈ ਵਜੀ ਵਧਾਈ ॥੭॥੨੪੪॥
asvamed kai vajee vadhaaee |7|244|

અસુમેઘ.7.244 ના ઘરમાં ભારે ઉલ્લાસ હતો.

ਦੂਸਰ ਭਾਇ ਹੁਤੋ ਜੋ ਏਕਾ ॥
doosar bhaae huto jo ekaa |

રાજાનો બીજો એક ભાઈ હતો,

ਰਤਨ ਦੀਏ ਤਿਹ ਦਰਬ ਅਨੇਕਾ ॥
ratan dee tih darab anekaa |

અપાર સંપત્તિ અને કિંમતી વસ્તુઓ આપવામાં આવી હતી.

ਮੰਤ੍ਰੀ ਕੈ ਅਪਨਾ ਠਹਰਾਇਓ ॥
mantree kai apanaa tthaharaaeio |

તેમને મંત્રીઓમાંના એક પણ બનાવવામાં આવ્યા હતા,

ਦੂਸਰ ਠਉਰ ਤਿਸਹਿ ਬੈਠਾਇਓ ॥੮॥੨੪੫॥
doosar tthaur tiseh baitthaaeio |8|245|

અને તેને બીજા સ્થાને મૂક્યો.8.245.

ਤੀਸਰ ਜੋ ਰਜੀਆ ਸੁਤ ਰਹਾ ॥
teesar jo rajeea sut rahaa |

ત્રીજો, જે નોકર-ચાકરનો પુત્ર હતો.

ਸੈਨਪਾਲ ਤਾ ਕੋ ਪੁਨ ਕਹਾ ॥
sainapaal taa ko pun kahaa |

તેમને આર્મી જનરલનું પદ આપવામાં આવ્યું હતું

ਬਖਸੀ ਕਰਿ ਤਾਕੌ ਠਹਰਾਇਓ ॥
bakhasee kar taakau tthaharaaeio |

તેમને બક્ષી બનાવવામાં આવ્યા હતા

ਸਬ ਦਲ ਕੋ ਤਿਹ ਕਾਮੁ ਚਲਾਇਓ ॥੯॥੨੪੬॥
sab dal ko tih kaam chalaaeio |9|246|

અને તેણે દળોના તમામ કામનો વહીવટ કર્યો.9.246.

ਰਾਜੁ ਪਾਇ ਸਭਹੂ ਸੁਖ ਪਾਇਓ ॥
raaj paae sabhahoo sukh paaeio |

(બધા ભાઈઓ) રાજ્યમાં સ્થાન મેળવીને ખુશ હતા.

ਭੂਪਤ ਕਉ ਨਾਚਬ ਸੁਖ ਆਇਓ ॥
bhoopat kau naachab sukh aaeio |

રાજાને નૃત્ય જોઈને ખૂબ આનંદ થયો.

ਤੇਰਹ ਸੈ ਚੌਸਠ ਮਰਦੰਗਾ ॥
terah sai chauasatth maradangaa |

તેરસો ચોસઠ મૃદંગ હતા,

ਬਾਜਤ ਹੈ ਕਈ ਕੋਟ ਉਪੰਗਾ ॥੧੦॥੨੪੭॥
baajat hai kee kott upangaa |10|247|

અને અન્ય લાખો સંગીતનાં સાધનો તેમની હાજરીમાં ગુંજી ઉઠ્યા.10.247.

ਦੂਸਰ ਭਾਇ ਭਏ ਮਦ ਅੰਧਾ ॥
doosar bhaae bhe mad andhaa |

બીજા ભાઈએ ભારે પીધું.

ਦੇਖਤ ਨਾਚਤ ਲਾਇ ਸੁਗੰਧਾ ॥
dekhat naachat laae sugandhaa |

તેને પરફ્યુમ લગાવવાનો અને ડાન્સ જોવાનો શોખ હતો.

ਰਾਜ ਸਾਜ ਦੁਹਹੂੰ ਤੇ ਭੂਲਾ ॥
raaj saaj duhahoon te bhoolaa |

બંને ભાઈઓ શાહી જવાબદારીઓ નિભાવવાનું ભૂલી ગયા,

ਵਾਹੀ ਕੈ ਜਾਇ ਛਤ੍ਰ ਸਿਰ ਝੂਲਾ ॥੧੧॥੨੪੮॥
vaahee kai jaae chhatr sir jhoolaa |11|248|

અને ત્રીજના મસ્તક પર રાજવીની શામળી રાખવામાં આવી હતી.11.248.

ਕਰਤ ਕਰਤ ਬਹੁ ਦਿਨ ਅਸ ਰਾਜਾ ॥
karat karat bahu din as raajaa |

આ રીતે રાજ્યમાં ઘણા દિવસો પસાર થયા પછી,

ਉਨ ਦੁਹੂੰ ਭੂਲਿਓ ਰਾਜ ਸਮਾਜਾ ॥
aun duhoon bhoolio raaj samaajaa |

બંને ભાઈઓ શાહી જવાબદારીઓ ભૂલી ગયા.

ਮਦ ਕਰਿ ਅੰਧ ਭਏ ਦੋਊ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
mad kar andh bhe doaoo bhraataa |

બંને ભાઈ ભારે દારૂ પીવાથી અંધ બન્યા,