શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1286


ਕਹ ਲਗਿ ਪ੍ਰਭਾ ਕਰੈ ਕਵਨੈ ਕਬਿ ॥
kah lag prabhaa karai kavanai kab |

કોઈ પણ કવિ તેની સુંદરતાનું ક્યાં સુધી વર્ણન કરી શકે?

ਨਿਰਖਿ ਸੂਰ ਸਸਿ ਰਹਤ ਇੰਦ੍ਰ ਦਬਿ ॥੩॥
nirakh soor sas rahat indr dab |3|

તેને જોઈને સૂર્ય, ચંદ્ર અને ઈન્દ્ર વશમાં રહે છે. 3.

ਛੈਲ ਛਬੀਲੋ ਕੁਅਰ ਅਪਾਰਾ ॥
chhail chhabeelo kuar apaaraa |

તે અત્યંત સુંદર અને યુવાન કુમારને

ਆਪੁ ਘੜਾ ਜਾਨੁਕ ਕਰਤਾਰਾ ॥
aap gharraa jaanuk karataaraa |

જાણે ભગવાને પોતે જ બનાવ્યું હોય.

ਕਨਕ ਅਵਟਿ ਸਾਚੇ ਜਨ ਢਾਰਿਯੋ ॥
kanak avatt saache jan dtaariyo |

જાણે કે સોનાને શુદ્ધ કરી ઢગલો કરવામાં આવ્યો હોય.

ਰੀਝਿ ਰਹਤ ਜਿਨ ਬ੍ਰਹਮ ਸਵਾਰਿਯੋ ॥੪॥
reejh rahat jin braham savaariyo |4|

(તેમને) બનાવનાર બ્રહ્મા પણ (જોઈને) પ્રસન્ન થાય છે. 4.

ਨੈਨ ਫਬਤ ਮ੍ਰਿਗ ਸੇ ਕਜਰਾਰੇ ॥
nain fabat mrig se kajaraare |

તેની નીલમણિની આંખો ચમકતી હતી (હરણની આંખો જેવી).

ਕੇਸ ਜਾਲ ਜਨੁ ਫਾਸ ਸਵਾਰੇ ॥
kes jaal jan faas savaare |

કેસો ('જાલ')નું વિખેરવું જાણે ફાંસી (ફાંસી) ગોઠવવામાં આવી હોય.

ਜਾ ਕੇ ਪਰੇ ਗਰੈ ਸੋਈ ਜਾਨੈ ॥
jaa ke pare garai soee jaanai |

(વાળના ફાંસો) જેની ગરદન પર પડે છે, તે જ (તેમની અસર) જાણી શકે છે.

ਬਿਨੁ ਬੂਝੈ ਕੋਈ ਕਹਾ ਪਛਾਨੈ ॥੫॥
bin boojhai koee kahaa pachhaanai |5|

સારું શું છે તે જાણ્યા વિના વ્યક્તિ શું ઓળખી શકે? 5.

ਜੇਤਿਕ ਦੇਤ ਪ੍ਰਭਾ ਸਭ ਹੀ ਕਬਿ ॥
jetik det prabhaa sabh hee kab |

તેણીની સુંદરતા (ઉપમા) બધા કવિઓ આપે છે,

ਤੇਤਿਕ ਹੁਤੀ ਤਵਨ ਭੀਤਰਿ ਛਬਿ ॥
tetik hutee tavan bheetar chhab |

તેઓ તેની સુંદરતા માટે આંતરિક છે (એટલે કે, તે ઉપમાઓ તેણીની સુંદરતાનું ચોક્કસ ચિત્ર આપી શકતા નથી).

ਪੁਰਖ ਨਾਰਿ ਚਿਤਵਹ ਜੋ ਤਾਹਿ ॥
purakh naar chitavah jo taeh |

જે પુરુષ અને સ્ત્રીને જુએ છે,

ਕਛੁ ਨ ਸੰਭਾਰ ਰਹਤ ਤਬ ਵਾਹਿ ॥੬॥
kachh na sanbhaar rahat tab vaeh |6|

પછી તેને (પોતાની) કોઈ પરવા નથી. 6.

ਚੰਚਰੀਟ ਦੁਤਿ ਦੇਖਿ ਬਿਕਾਨੇ ॥
chanchareett dut dekh bikaane |

મામોલ (પક્ષીઓ) તેની સુંદરતા જોઈને વેચાય છે

ਭਵਰ ਆਜੁ ਲਗਿ ਫਿਰਤਿ ਦਿਵਾਨੇ ॥
bhavar aaj lag firat divaane |

અને બ્રાઉની હજુ પણ ક્રેઝી થઈ રહી છે.

ਮਹਾਦੇਵ ਤੇ ਨੈਕ ਨਿਹਾਰੇ ॥
mahaadev te naik nihaare |

મહાદેવે તેને થોડું જોયું

ਅਬ ਲਗਿ ਬਨ ਮੈ ਬਸਤ ਉਘਾਰੇ ॥੭॥
ab lag ban mai basat ughaare |7|

અત્યાર સુધી, તે બનમાં નગ્ન રહે છે.7.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਚਤੁਰਾਨਨ ਮੁਖ ਚਤੁਰ ਲਖਿ ਯਾਹੀ ਤੇ ਕਰੈ ॥
chaturaanan mukh chatur lakh yaahee te karai |

તેમને જોવા માટે બ્રહ્માએ ચાર મુખ બનાવ્યા હતા.

ਸਿਖਿ ਬਾਹਨ ਖਟ ਬਦਨ ਸੁ ਯਾਹੀ ਤੇ ਧਰੈ ॥
sikh baahan khatt badan su yaahee te dharai |

કાર્તિકેય ('શીખ બાહ્ન' મોરનો સવાર) આ કારણથી છ ચહેરા ધરાવતા હતા.

ਪੰਚਾਨਨ ਯਾ ਤੇ ਸਿਵ ਭਏ ਬਚਾਰਿ ਕਰਿ ॥
panchaanan yaa te siv bhe bachaar kar |

શિવ પણ એ જ વિચારથી પંચમુખી બની ગયા.

ਹੋ ਸਹਸਾਨਨ ਨਹੁ ਸਕਾ ਪ੍ਰਭਾ ਕੋ ਸਿੰਧੁ ਤਰਿ ॥੮॥
ho sahasaanan nahu sakaa prabhaa ko sindh tar |8|

હજાર મુખવાળી શેષનાગા પણ (તેના) સુંદરતાના સાગરને તરી શકતી નથી.8.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਜੇ ਅਬਲਾ ਤਿਹ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਤ ॥
je abalaa tih roop nihaarat |

જે સ્ત્રી તેનું સ્વરૂપ જુએ છે,

ਲਾਜ ਸਾਜ ਧਨ ਧਾਮ ਬਿਸਾਰਤ ॥
laaj saaj dhan dhaam bisaarat |

તે લોજ, ફર્નિચર, સંપત્તિ, ઘર વગેરે (બધું) ભૂલી જશે.

ਮਨ ਮੈ ਰਹਤ ਮਗਨ ਹ੍ਵੈ ਨਾਰੀ ॥
man mai rahat magan hvai naaree |

સ્ત્રીઓ મનમાં મગ્ન હોય છે

ਜਾਨੁ ਬਿਸਿਖ ਤਨ ਮ੍ਰਿਗੀ ਪ੍ਰਹਾਰੀ ॥੯॥
jaan bisikh tan mrigee prahaaree |9|

જાણે તીર હરણના શરીરમાં અટવાઈ ગયું હોય (તે બેભાન થઈ જાય છે) 9.

ਸਾਹ ਜੈਨ ਅਲਾਵਦੀਨ ਜਹ ॥
saah jain alaavadeen jah |

જ્યાં સમ્રાટ જૈન અલાઉદ્દીન (અલાઉદ્દીન ખિલજી) હતા,

ਆਯੋ ਕੁਅਰ ਰਹਨ ਚਾਕਰ ਤਹ ॥
aayo kuar rahan chaakar tah |

આ કુમાર તેમની પાસે નોકરી કરવા આવ્યો હતો.

ਫੂਲਮਤੀ ਹਜਰਤਿ ਕੀ ਨਾਰੀ ॥
foolamatee hajarat kee naaree |

ફુલમતી રાજાની પત્ની હતી.

ਤਾ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਇਕ ਭਈ ਕੁਮਾਰੀ ॥੧੦॥
taa ke grih ik bhee kumaaree |10|

તેના ઘરે રાજકુમારીનો જન્મ થયો. 10.

ਸ੍ਰੀ ਦਿਮਾਗ ਰੋਸਨ ਵਹ ਬਾਰੀ ॥
sree dimaag rosan vah baaree |

તે છોકરીનું નામ રોશન ડેમરન હતું.

ਜਨੁ ਰਤਿ ਪਤਿ ਤੇ ਭਈ ਕੁਮਾਰੀ ॥
jan rat pat te bhee kumaaree |

(તે ખૂબ સુંદર હતી) જાણે તે કામદેવની પુત્રી હોય.

ਜਨੁਕ ਚੀਰਿ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਬਨਾਈ ॥
januk cheer chandramaa banaaee |

જાણે ચંદ્ર ફાટ્યો હોય (તેના માટે).

ਤਾਹੀ ਤੇ ਤਾ ਮੈ ਅਤਿਤਾਈ ॥੧੧॥
taahee te taa mai atitaaee |11|

તેથી જ તેને તેનામાં ઘણું ગૌરવ હતું (અર્થ - તેની પાસે ઘણી સુંદરતા હતી). 11.

ਬੀਰਮ ਦੇ ਮੁਜਰਾ ਕਹ ਆਯੋ ॥
beeram de mujaraa kah aayo |

(એક દિવસ) બીરામ દેવ મુજરે (નમસ્કાર) માટે આવ્યા,

ਸਾਹੁ ਸੁਤਾ ਕੋ ਹ੍ਰਿਦੈ ਚੁਰਾਯੋ ॥
saahu sutaa ko hridai churaayo |

તેથી (તેણે) રાજાની પુત્રીનું હૃદય ચોરી લીધું.

ਅਨਿਕ ਜਤਨ ਅਬਲਾ ਕਰਿ ਹਾਰੀ ॥
anik jatan abalaa kar haaree |

તે છોકરીએ ખૂબ પ્રયાસ કર્યો,

ਕੈ ਸਿਹੁ ਮਿਲਾ ਨ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥੧੨॥
kai sihu milaa na preetam payaaree |12|

પરંતુ તે પ્રેમિકાને કોઈક રીતે પ્રેમી મળ્યો નહીં. 12.

ਕਾਮਾਤੁਰ ਭੀ ਅਧਿਕ ਬਿਗਮ ਜਬ ॥
kaamaatur bhee adhik bigam jab |

જ્યારે (તે) બેગમ ખૂબ ઉત્સુક બની ગયા,

ਪਿਤਾ ਪਾਸ ਤਜਿ ਲਾਜ ਕਹੀ ਤਬ ॥
pitaa paas taj laaj kahee tab |

પછી તેણે લોજ છોડીને તેના પિતાને કહ્યું,

ਕੈ ਬਾਬੁਲ ਗ੍ਰਿਹ ਗੋਰਿ ਖੁਦਾਓ ॥
kai baabul grih gor khudaao |

ઓ બાપ! અથવા મારા ઘરમાં કબર ખોદી

ਕੈ ਬੀਰਮ ਦੇ ਮੁਹਿ ਬਰ ਦ੍ਰਯਾਓ ॥੧੩॥
kai beeram de muhi bar drayaao |13|

અથવા મારા લગ્ન બિરમ દેવ સાથે કરો. 13.

ਭਲੀ ਭਲੀ ਤਬ ਸਾਹ ਉਚਾਰੀ ॥
bhalee bhalee tab saah uchaaree |

ત્યારે રાજાએ કહ્યું કે (તમારી વાણી) સારી છે.

ਮੁਸਲਮਾਨ ਬੀਰਮ ਕਰ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥
musalamaan beeram kar payaaree |

પણ ઓ વહાલી દીકરી! પ્રથમ, તમે બિરમ દેવને મુસ્લિમ બનાવી દો.

ਬਹੁਰਿ ਤਾਹਿ ਤੁਮ ਕਰੌ ਨਿਕਾਹਾ ॥
bahur taeh tum karau nikaahaa |

પછી તમે તેની સાથે લગ્ન કર્યા,

ਜਿਹ ਸੌ ਤੁਮਰੀ ਲਗੀ ਨਿਗਾਹਾ ॥੧੪॥
jih sau tumaree lagee nigaahaa |14|

જેનાથી તમારી આંખો સ્થિર છે. 14.