श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1286


ਕਹ ਲਗਿ ਪ੍ਰਭਾ ਕਰੈ ਕਵਨੈ ਕਬਿ ॥
कह लगि प्रभा करै कवनै कबि ॥

तिच्या सौंदर्याचं वर्णन कुठलाही कवी किती काळ करू शकेल?

ਨਿਰਖਿ ਸੂਰ ਸਸਿ ਰਹਤ ਇੰਦ੍ਰ ਦਬਿ ॥੩॥
निरखि सूर ससि रहत इंद्र दबि ॥३॥

त्याला पाहून सूर्य, चंद्र आणि इंद्र वश राहतात. 3.

ਛੈਲ ਛਬੀਲੋ ਕੁਅਰ ਅਪਾਰਾ ॥
छैल छबीलो कुअर अपारा ॥

त्या अत्यंत देखण्या आणि तरुण कुमारला

ਆਪੁ ਘੜਾ ਜਾਨੁਕ ਕਰਤਾਰਾ ॥
आपु घड़ा जानुक करतारा ॥

जणू काही देवानेच ते स्वतः निर्माण केले आहे.

ਕਨਕ ਅਵਟਿ ਸਾਚੇ ਜਨ ਢਾਰਿਯੋ ॥
कनक अवटि साचे जन ढारियो ॥

जणू सोन्याला परिष्कृत करून ढिगाऱ्यात साचेबद्ध केले आहे.

ਰੀਝਿ ਰਹਤ ਜਿਨ ਬ੍ਰਹਮ ਸਵਾਰਿਯੋ ॥੪॥
रीझि रहत जिन ब्रहम सवारियो ॥४॥

ज्या ब्रह्मदेवाने (त्याला) निर्माण केले तेही (पाहून) प्रसन्न होतात. 4.

ਨੈਨ ਫਬਤ ਮ੍ਰਿਗ ਸੇ ਕਜਰਾਰੇ ॥
नैन फबत म्रिग से कजरारे ॥

त्याचे पाचूचे डोळे चमकले (मृगाच्या डोळ्यांसारखे).

ਕੇਸ ਜਾਲ ਜਨੁ ਫਾਸ ਸਵਾਰੇ ॥
केस जाल जनु फास सवारे ॥

फाशी (फसे) लावल्याप्रमाणे केस ('जाल') विखुरणे.

ਜਾ ਕੇ ਪਰੇ ਗਰੈ ਸੋਈ ਜਾਨੈ ॥
जा के परे गरै सोई जानै ॥

(केसांचे सापळे) ज्याच्या मानेवर पडतात, तोच (त्यांचा परिणाम) जाणू शकतो.

ਬਿਨੁ ਬੂਝੈ ਕੋਈ ਕਹਾ ਪਛਾਨੈ ॥੫॥
बिनु बूझै कोई कहा पछानै ॥५॥

चांगले काय आहे हे जाणून घेतल्याशिवाय काय ओळखता येईल? ५.

ਜੇਤਿਕ ਦੇਤ ਪ੍ਰਭਾ ਸਭ ਹੀ ਕਬਿ ॥
जेतिक देत प्रभा सभ ही कबि ॥

तिच्या सौंदर्याची (उपमा) सर्व कवी देतात,

ਤੇਤਿਕ ਹੁਤੀ ਤਵਨ ਭੀਤਰਿ ਛਬਿ ॥
तेतिक हुती तवन भीतरि छबि ॥

ते तिच्या सौंदर्याचे अंतर्निहित आहेत (म्हणजे, ती उपमा तिच्या सौंदर्याचे अचूक चित्र देऊ शकत नाहीत).

ਪੁਰਖ ਨਾਰਿ ਚਿਤਵਹ ਜੋ ਤਾਹਿ ॥
पुरख नारि चितवह जो ताहि ॥

जो स्त्री आणि पुरुष पाहतो,

ਕਛੁ ਨ ਸੰਭਾਰ ਰਹਤ ਤਬ ਵਾਹਿ ॥੬॥
कछु न संभार रहत तब वाहि ॥६॥

मग त्याला (स्वतःची) काळजी नसते. 6.

ਚੰਚਰੀਟ ਦੁਤਿ ਦੇਖਿ ਬਿਕਾਨੇ ॥
चंचरीट दुति देखि बिकाने ॥

तिचे सौंदर्य पाहून मामोले (पक्षी) विकले जातात

ਭਵਰ ਆਜੁ ਲਗਿ ਫਿਰਤਿ ਦਿਵਾਨੇ ॥
भवर आजु लगि फिरति दिवाने ॥

आणि brownies अजूनही वेडा जात आहेत.

ਮਹਾਦੇਵ ਤੇ ਨੈਕ ਨਿਹਾਰੇ ॥
महादेव ते नैक निहारे ॥

महादेवाने त्याला थोडेसे पाहिले

ਅਬ ਲਗਿ ਬਨ ਮੈ ਬਸਤ ਉਘਾਰੇ ॥੭॥
अब लगि बन मै बसत उघारे ॥७॥

आत्तापर्यंत, तो बनमध्ये नग्न राहात आहे.7.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਚਤੁਰਾਨਨ ਮੁਖ ਚਤੁਰ ਲਖਿ ਯਾਹੀ ਤੇ ਕਰੈ ॥
चतुरानन मुख चतुर लखि याही ते करै ॥

ब्रह्मदेवाने त्याला पाहण्यासाठी चार मुखे केली होती.

ਸਿਖਿ ਬਾਹਨ ਖਟ ਬਦਨ ਸੁ ਯਾਹੀ ਤੇ ਧਰੈ ॥
सिखि बाहन खट बदन सु याही ते धरै ॥

या कारणास्तव कार्तिकेय ('शिख बहन' मोराचा स्वार) याला सहा मुखे होते.

ਪੰਚਾਨਨ ਯਾ ਤੇ ਸਿਵ ਭਏ ਬਚਾਰਿ ਕਰਿ ॥
पंचानन या ते सिव भए बचारि करि ॥

त्याच विचाराने शिवही पंचमुखी झाला.

ਹੋ ਸਹਸਾਨਨ ਨਹੁ ਸਕਾ ਪ੍ਰਭਾ ਕੋ ਸਿੰਧੁ ਤਰਿ ॥੮॥
हो सहसानन नहु सका प्रभा को सिंधु तरि ॥८॥

हजार मुख असलेल्या शेषनागालाही (तिच्या) सौंदर्याचा सागर पोहू शकला नाही.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਜੇ ਅਬਲਾ ਤਿਹ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਤ ॥
जे अबला तिह रूप निहारत ॥

जी स्त्री त्याचे रूप पाहते,

ਲਾਜ ਸਾਜ ਧਨ ਧਾਮ ਬਿਸਾਰਤ ॥
लाज साज धन धाम बिसारत ॥

ती लॉज, फर्निचर, संपत्ती, घर इत्यादी (सर्वकाही) विसरायची.

ਮਨ ਮੈ ਰਹਤ ਮਗਨ ਹ੍ਵੈ ਨਾਰੀ ॥
मन मै रहत मगन ह्वै नारी ॥

स्त्रिया मनात तल्लीन असतात

ਜਾਨੁ ਬਿਸਿਖ ਤਨ ਮ੍ਰਿਗੀ ਪ੍ਰਹਾਰੀ ॥੯॥
जानु बिसिख तन म्रिगी प्रहारी ॥९॥

हरिणीच्या अंगात बाण अडकल्याप्रमाणे (ती बेशुद्ध पडते) ९.

ਸਾਹ ਜੈਨ ਅਲਾਵਦੀਨ ਜਹ ॥
साह जैन अलावदीन जह ॥

सम्राट जैन अलाउद्दीन (अलाउद्दीन खिलजी) कुठे होता,

ਆਯੋ ਕੁਅਰ ਰਹਨ ਚਾਕਰ ਤਹ ॥
आयो कुअर रहन चाकर तह ॥

हा कुमार त्याच्याकडे नोकरीसाठी आला होता.

ਫੂਲਮਤੀ ਹਜਰਤਿ ਕੀ ਨਾਰੀ ॥
फूलमती हजरति की नारी ॥

फुलमती ही राजाची पत्नी होती.

ਤਾ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਇਕ ਭਈ ਕੁਮਾਰੀ ॥੧੦॥
ता के ग्रिह इक भई कुमारी ॥१०॥

त्याच्या घरी एका राजकन्येचा जन्म झाला. 10.

ਸ੍ਰੀ ਦਿਮਾਗ ਰੋਸਨ ਵਹ ਬਾਰੀ ॥
स्री दिमाग रोसन वह बारी ॥

रोशन डेमरन असे त्या मुलीचे नाव होते.

ਜਨੁ ਰਤਿ ਪਤਿ ਤੇ ਭਈ ਕੁਮਾਰੀ ॥
जनु रति पति ते भई कुमारी ॥

(ती खूप सुंदर होती) जणू ती कामदेवची मुलगी आहे.

ਜਨੁਕ ਚੀਰਿ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਬਨਾਈ ॥
जनुक चीरि चंद्रमा बनाई ॥

जणू चंद्र दुभंगला (त्याच्यासाठी).

ਤਾਹੀ ਤੇ ਤਾ ਮੈ ਅਤਿਤਾਈ ॥੧੧॥
ताही ते ता मै अतिताई ॥११॥

म्हणूनच त्याला त्याच्याबद्दल खूप अभिमान होता (म्हणजे - त्याच्याकडे खूप सौंदर्य होते). 11.

ਬੀਰਮ ਦੇ ਮੁਜਰਾ ਕਹ ਆਯੋ ॥
बीरम दे मुजरा कह आयो ॥

(एक दिवस) बीराम देव मुजरे (नमस्कार) साठी आला.

ਸਾਹੁ ਸੁਤਾ ਕੋ ਹ੍ਰਿਦੈ ਚੁਰਾਯੋ ॥
साहु सुता को ह्रिदै चुरायो ॥

म्हणून (त्याने) राजाच्या मुलीचे हृदय चोरले.

ਅਨਿਕ ਜਤਨ ਅਬਲਾ ਕਰਿ ਹਾਰੀ ॥
अनिक जतन अबला करि हारी ॥

त्या मुलीने खूप प्रयत्न केले,

ਕੈ ਸਿਹੁ ਮਿਲਾ ਨ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥੧੨॥
कै सिहु मिला न प्रीतम प्यारी ॥१२॥

पण त्या प्रेयसीला कसा तरी प्रियकर मिळाला नाही. 12.

ਕਾਮਾਤੁਰ ਭੀ ਅਧਿਕ ਬਿਗਮ ਜਬ ॥
कामातुर भी अधिक बिगम जब ॥

जेव्हा (ती) बेगम खूप उत्सुक झाली,

ਪਿਤਾ ਪਾਸ ਤਜਿ ਲਾਜ ਕਹੀ ਤਬ ॥
पिता पास तजि लाज कही तब ॥

मग तो लॉज सोडला आणि वडिलांना म्हणाला,

ਕੈ ਬਾਬੁਲ ਗ੍ਰਿਹ ਗੋਰਿ ਖੁਦਾਓ ॥
कै बाबुल ग्रिह गोरि खुदाओ ॥

अरे बाबा! किंवा माझ्या घरात कबर खोद

ਕੈ ਬੀਰਮ ਦੇ ਮੁਹਿ ਬਰ ਦ੍ਰਯਾਓ ॥੧੩॥
कै बीरम दे मुहि बर द्रयाओ ॥१३॥

किंवा माझा विवाह बिरम देवाशी कर. 13.

ਭਲੀ ਭਲੀ ਤਬ ਸਾਹ ਉਚਾਰੀ ॥
भली भली तब साह उचारी ॥

तेव्हा राजा म्हणाला की (तुझे बोलणे) चांगले आहे.

ਮੁਸਲਮਾਨ ਬੀਰਮ ਕਰ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥
मुसलमान बीरम कर प्यारी ॥

पण अरे प्रिय कन्या! आधी तुम्ही बिरम देव यांना मुस्लिम बनवा.

ਬਹੁਰਿ ਤਾਹਿ ਤੁਮ ਕਰੌ ਨਿਕਾਹਾ ॥
बहुरि ताहि तुम करौ निकाहा ॥

मग तू तिच्याशी लग्न केलंस.

ਜਿਹ ਸੌ ਤੁਮਰੀ ਲਗੀ ਨਿਗਾਹਾ ॥੧੪॥
जिह सौ तुमरी लगी निगाहा ॥१४॥

ज्याने तुमचे डोळे स्थिर होतात. 14.