श्री दसाम ग्रंथ

पान - 96


ਮਾਨੋ ਮਹਾ ਬਨ ਮੈ ਬਰ ਬ੍ਰਿਛਨ ਕਾਟਿ ਕੈ ਬਾਢੀ ਜੁਦੇ ਕੈ ਧਰੇ ਹੈ ॥੧੯੧॥
मानो महा बन मै बर ब्रिछन काटि कै बाढी जुदे कै धरे है ॥१९१॥

हे झाडं दिसते आणि त्यांना वेगळे ठेवले.191.,

ਮਾਰ ਲਇਓ ਦਲੁ ਅਉਰ ਭਜਿਓ ਮਨ ਮੈ ਤਬ ਕੋਪ ਨਿਸੁੰਭ ਕਰਿਓ ਹੈ ॥
मार लइओ दलु अउर भजिओ मन मै तब कोप निसुंभ करिओ है ॥

जेव्हा काही सैन्य मारले गेले आणि काही पळून गेले, तेव्हा निसुंभ त्याच्या मनात खूप उग्र झाला.

ਚੰਡਿ ਕੇ ਸਾਮੁਹੇ ਆਨਿ ਅਰਿਓ ਅਤਿ ਜੁਧੁ ਕਰਿਓ ਪਗੁ ਨਾਹਿ ਟਰਿਓ ਹੈ ॥
चंडि के सामुहे आनि अरिओ अति जुधु करिओ पगु नाहि टरिओ है ॥

तो चंडीसमोर खंबीरपणे उभा राहिला आणि हिंसक युद्ध केले, तो एक पाऊलही मागे पडला नाही.

ਚੰਡਿ ਕੇ ਬਾਨ ਲਗਿਓ ਮੁਖ ਦੈਤ ਕੇ ਸ੍ਰਉਨ ਸਮੂਹ ਧਰਾਨਿ ਪਰਿਓ ਹੈ ॥
चंडि के बान लगिओ मुख दैत के स्रउन समूह धरानि परिओ है ॥

चंडीचे बाण राक्षसांच्या चेहऱ्यावर पडले आणि पृथ्वीवर खूप रक्त वाहू लागले.

ਮਾਨਹੁ ਰਾਹੁ ਗ੍ਰਸਿਓ ਨਭਿ ਭਾਨੁ ਸੁ ਸ੍ਰਉਨਤ ਕੋ ਅਤਿ ਬਉਨ ਕਰਿਓ ਹੈ ॥੧੯੨॥
मानहु राहु ग्रसिओ नभि भानु सु स्रउनत को अति बउन करिओ है ॥१९२॥

राहूने आकाशात सूर्याला पकडले आहे असे दिसते, परिणामी सूर्याने रक्ताचे उत्कृष्ट कोरीव काम केले आहे.192.,

ਸਾਗ ਸੰਭਾਰਿ ਕਰੰ ਬਲੁ ਧਾਰ ਕੈ ਚੰਡਿ ਦਈ ਰਿਪੁ ਭਾਲ ਮੈ ਐਸੇ ॥
साग संभारि करं बलु धार कै चंडि दई रिपु भाल मै ऐसे ॥

हातात भाला धरून चंडीने मोठ्या ताकदीने तो शत्रूच्या कपाळावर अशा प्रकारे घातला,

ਜੋਰ ਕੈ ਫੋਰ ਗਈ ਸਿਰ ਤ੍ਰਾਨ ਕੋ ਪਾਰ ਭਈ ਪਟ ਫਾਰਿ ਅਨੈਸੇ ॥
जोर कै फोर गई सिर त्रान को पार भई पट फारि अनैसे ॥

की हे हेल्मेटला कापडासारखे टोचले.,

ਸ੍ਰਉਨ ਕੀ ਧਾਰ ਚਲੀ ਪਥ ਊਰਧ ਸੋ ਉਪਮਾ ਸੁ ਭਈ ਕਹੁ ਕੈਸੇ ॥
स्रउन की धार चली पथ ऊरध सो उपमा सु भई कहु कैसे ॥

रक्ताचा प्रवाह वरच्या दिशेने वाहतो, कवीने त्याची कोणती तुलना केली आहे?,

ਮਾਨੋ ਮਹੇਸ ਕੇ ਤੀਸਰੇ ਨੈਨ ਕੀ ਜੋਤ ਉਦੋਤ ਭਈ ਖੁਲ ਤੈਸੇ ॥੧੯੩॥
मानो महेस के तीसरे नैन की जोत उदोत भई खुल तैसे ॥१९३॥

शिवाचा तिसरा डोळा उघडल्याने या प्रवाहाप्रमाणे प्रकाश दिसू लागला.193.,

ਦੈਤ ਨਿਕਾਸ ਕੈ ਸਾਗ ਵਹੈ ਬਲਿ ਕੈ ਤਬ ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕੇ ਦੀਨੀ ॥
दैत निकास कै साग वहै बलि कै तब चंडि प्रचंड के दीनी ॥

राक्षसाने आपल्या बळावर तो भाला बाहेर काढला आणि त्याच वेगाने चंडीवर प्रहार केला.

ਜਾਇ ਲਗੀ ਤਿਹ ਕੇ ਮੁਖ ਮੈ ਬਹਿ ਸ੍ਰਉਨ ਪਰਿਓ ਅਤਿ ਹੀ ਛਬਿ ਕੀਨੀ ॥
जाइ लगी तिह के मुख मै बहि स्रउन परिओ अति ही छबि कीनी ॥

देवीच्या चेहऱ्यावर भाल्याचा प्रहार झाल्याने तिच्या चेहऱ्यावरून रक्त वाहू लागले, ज्यामुळे एक सुंदर दृश्य निर्माण झाले.

ਇਉ ਉਪਮਾ ਉਪਜੀ ਮਨ ਮੈ ਕਬਿ ਨੇ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੋਈ ਕਹਿ ਦੀਨੀ ॥
इउ उपमा उपजी मन मै कबि ने इह भाति सोई कहि दीनी ॥

कवीच्या मनात जी तुलना निर्माण झाली, ती अशी सांगता येईल:

ਮਾਨਹੁ ਸਿੰਗਲ ਦੀਪ ਕੀ ਨਾਰਿ ਗਰੇ ਮੈ ਤੰਬੋਰ ਕੀ ਪੀਕ ਨਵੀਨੀ ॥੧੯੪॥
मानहु सिंगल दीप की नारि गरे मै तंबोर की पीक नवीनी ॥१९४॥

मला असे वाटले की लंकेतील सर्वात सुंदर स्त्रीच्या घशात चघळलेल्या सुपारीची लाळ दिसली आहे.194.,

ਜੁਧੁ ਨਿਸੁੰਭ ਕਰਿਓ ਅਤਿ ਹੀ ਜਸੁ ਇਆ ਛਬਿ ਕੋ ਕਬਿ ਕੋ ਬਰਨੈ ॥
जुधु निसुंभ करिओ अति ही जसु इआ छबि को कबि को बरनै ॥

निसुंभने अतिशय भयंकर युद्ध केले आहे, ज्याचे वैभव कवी वर्णन करू शकेल?,

ਨਹਿ ਭੀਖਮ ਦ੍ਰੋਣਿ ਕ੍ਰਿਪਾ ਅਰੁ ਦ੍ਰੋਣਜ ਭੀਮ ਨ ਅਰਜਨ ਅਉ ਕਰਨੈ ॥
नहि भीखम द्रोणि क्रिपा अरु द्रोणज भीम न अरजन अउ करनै ॥

असे युद्ध भीष्म, द्रोणाचार्य, कृपाचार्य, भीम, अर्जुन आणि करण यांनी केले नाही.

ਬਹੁ ਦਾਨਵ ਕੇ ਤਨ ਸ੍ਰਉਨ ਕੀ ਧਾਰ ਛੁਟੀ ਸੁ ਲਗੇ ਸਰ ਕੇ ਫਰਨੈ ॥
बहु दानव के तन स्रउन की धार छुटी सु लगे सर के फरनै ॥

अनेक राक्षसांच्या शरीरातून रक्ताचा प्रवाह वाहत आहे, कारण त्यांना बाणांनी भोसकले आहे.

ਜਨੁ ਰਾਤਿ ਕੈ ਦੂਰਿ ਬਿਭਾਸ ਦਸੋ ਦਿਸ ਫੈਲਿ ਚਲੀ ਰਵਿ ਕੀ ਕਿਰਨੈ ॥੧੯੫॥
जनु राति कै दूरि बिभास दसो दिस फैलि चली रवि की किरनै ॥१९५॥

असे दिसते की रात्र संपवण्यासाठी, सूर्यकिरण सर्व दहा दिशांमधून पहाटे विखुरत आहेत. 195.

ਚੰਡਿ ਲੈ ਚਕ੍ਰ ਧਸੀ ਰਨ ਮੈ ਰਿਸਿ ਕ੍ਰੁਧ ਕੀਓ ਬਹੁ ਦਾਨਵ ਮਾਰੇ ॥
चंडि लै चक्र धसी रन मै रिसि क्रुध कीओ बहु दानव मारे ॥

चंडी रणांगणात तिच्या चकतीने घुसली आणि क्रोधाने तिने अनेक राक्षसांना मारले.

ਫੇਰਿ ਗਦਾ ਗਹਿ ਕੈ ਲਹਿ ਕੈ ਚਹਿ ਕੈ ਰਿਪੁ ਸੈਨ ਹਤੀ ਲਲਕਾਰੇ ॥
फेरि गदा गहि कै लहि कै चहि कै रिपु सैन हती ललकारे ॥

मग तिने गदा पकडली आणि ती फिरवली, ती चमकली आणि मोठ्याने ओरडून तिने शत्रूच्या सैन्याला मारले.

ਲੈ ਕਰ ਖਗ ਅਦਗ ਮਹਾ ਸਿਰ ਦੈਤਨ ਕੇ ਬਹੁ ਭੂ ਪਰ ਝਾਰੇ ॥
लै कर खग अदग महा सिर दैतन के बहु भू पर झारे ॥

तिची चमकणारी तलवार आपल्या भूमीत घेऊन तिने मोठ्या राक्षसांची डोकी पृथ्वीवर फेकली आणि विखुरली.

ਰਾਮ ਕੇ ਜੁਧ ਸਮੇ ਹਨੂਮਾਨਿ ਜੁਆਨ ਮਨੋ ਗਰੂਏ ਗਿਰ ਡਾਰੇ ॥੧੯੬॥
राम के जुध समे हनूमानि जुआन मनो गरूए गिर डारे ॥१९६॥

असे दिसते की रामचंद्राने केलेल्या युद्धात पराक्रमी हनुमानाने मोठमोठे पर्वत पाडून टाकले होते.196.,

ਦਾਨਵ ਏਕ ਬਡੋ ਬਲਵਾਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਲੈ ਪਾਨਿ ਹਕਾਰ ਕੈ ਧਾਇਓ ॥
दानव एक बडो बलवान क्रिपान लै पानि हकार कै धाइओ ॥

एक अतिशय शक्तिशाली राक्षस, हातात तलवार धरून जोरात ओरडत धावत आला.

ਕਾਢੁ ਕੈ ਖਗ ਸੁ ਚੰਡਿਕਾ ਮਿਆਨ ਤੇ ਤਾ ਤਨ ਬੀਚ ਭਲੇ ਬਰਿ ਲਾਇਓ ॥
काढु कै खग सु चंडिका मिआन ते ता तन बीच भले बरि लाइओ ॥

चंडीने तिची दुधारी तलवार म्यानातून काढून राक्षसाच्या शरीरावर जोरदार प्रहार केला.

ਟੂਟ ਪਰਿਓ ਸਿਰ ਵਾ ਧਰਿ ਤੇ ਜਸੁ ਇਆ ਛਬਿ ਕੋ ਕਵਿ ਕੇ ਮਨਿ ਆਇਓ ॥
टूट परिओ सिर वा धरि ते जसु इआ छबि को कवि के मनि आइओ ॥

त्याचे डोके फुटले आणि पृथ्वीवर पडले, कवीने ही तुलना अशी कल्पना केली आहे.