श्री दसाम ग्रंथ

पान - 274


ਅਜੈ ਹੈ ॥੭੦੭॥
अजै है ॥७०७॥

तो प्रकृतीचा स्वामी आहे, तो पुरूष आहे, तोच सर्व जग आणि उच्च ब्रह्म आहे.707.

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
भुजंग प्रयात छंद ॥

भुजंग प्रार्थना श्लोक

ਬੁਲਯੋ ਚਤ੍ਰ ਭ੍ਰਾਤੰ ਸੁਮਿਤ੍ਰਾ ਕੁਮਾਰੰ ॥
बुलयो चत्र भ्रातं सुमित्रा कुमारं ॥

श्री रामाने आपल्या चौथ्या भावाला, सुमित्राचा धाकटा मुलगा (शत्रुघ्न) म्हटले.

ਕਰਯੋ ਮਾਥੁਰੇਸੰ ਤਿਸੇ ਰਾਵਣਾਰੰ ॥
करयो माथुरेसं तिसे रावणारं ॥

एके दिवशी रामाने सुमित्राच्या मुलाला बोलावले आणि त्याला म्हणाले:

ਤਹਾ ਏਕ ਦਈਤੰ ਲਵੰ ਉਗ੍ਰ ਤੇਜੰ ॥
तहा एक दईतं लवं उग्र तेजं ॥

एक 'लवण' नावाचा राक्षस भयानक वेगवान असायचा.

ਦਯੋ ਤਾਹਿ ਅਪੰ ਸਿਵੰ ਸੂਲ ਭੇਜੰ ॥੭੦੮॥
दयो ताहि अपं सिवं सूल भेजं ॥७०८॥

दूरच्या प्रदेशात लवण नावाचा एक मोठा राक्षस राहतो, ज्याला शिवाचा त्रिशूळ प्राप्त झाला आहे, ७०८.

ਪਠਯੋ ਤੀਰ ਮੰਤ੍ਰੰ ਦੀਯੋ ਏਕ ਰਾਮੰ ॥
पठयो तीर मंत्रं दीयो एक रामं ॥

राम, युद्धाचा विजेता आणि धर्माचे घर, धनुष्यबाण (हातात).

ਮਹਾ ਜੁਧ ਮਾਲੀ ਮਹਾ ਧਰਮ ਧਾਮੰ ॥
महा जुध माली महा धरम धामं ॥

धर्माचे निवासस्थान असलेल्या रामाचे मोठे शस्त्र असलेल्या मंत्राचे पठण केल्यावर रामाने त्याला बाण दिला.

ਸਿਵੰ ਸੂਲ ਹੀਣੰ ਜਵੈ ਸਤ੍ਰ ਜਾਨਯੋ ॥
सिवं सूल हीणं जवै सत्र जानयो ॥

शिवाच्या त्रिशूळ रहित शत्रूला पाहताना

ਤਬੈ ਸੰਗਿ ਤਾ ਕੈ ਮਹਾ ਜੁਧ ਠਾਨਯੋ ॥੭੦੯॥
तबै संगि ता कै महा जुध ठानयो ॥७०९॥

राम त्याला म्हणाले, जेव्हा तू शिवाच्या त्रिशूलाशिवाय शत्रू पाहशील तेव्हा त्याच्याशी युद्ध कर.

ਲਯੋ ਮੰਤ੍ਰ ਤੀਰੰ ਚਲਯੋ ਨਿਆਇ ਸੀਸੰ ॥
लयो मंत्र तीरं चलयो निआइ सीसं ॥

(शत्रुघ्नाने तो घेतला) बाण (हातात) टेकवला आणि मस्तक टेकवून गेला.

ਤ੍ਰਿਪੁਰ ਜੁਧ ਜੇਤਾ ਚਲਯੋ ਜਾਣ ਈਸੰ ॥
त्रिपुर जुध जेता चलयो जाण ईसं ॥

तो मोहक बाण घेऊन शत्रुघ्न आपले मस्तक टेकवून आपल्या कार्यासाठी निघाला आणि असे वाटू लागले की तो तीन जगाचा विजेता बनत आहे.

ਲਖਯੋ ਸੂਲ ਹੀਣੰ ਰਿਪੰ ਜਉਣ ਕਾਲੰ ॥
लखयो सूल हीणं रिपं जउण कालं ॥

जेव्हा शत्रूला शिवाचा त्रिशूळ कळला.

ਤਬੈ ਕੋਪ ਮੰਡਯੋ ਰਣੰ ਬਿਕਰਾਲੰ ॥੭੧੦॥
तबै कोप मंडयो रणं बिकरालं ॥७१०॥

जेव्हा त्याने शिवाच्या त्रिशूलाशिवाय शत्रू पाहिला, तेव्हा संधी शोधून तो क्रोधाने त्याच्याशी युद्ध करू लागला.710.

ਭਜੈ ਘਾਇ ਖਾਯੰ ਅਗਾਯੰਤ ਸੂਰੰ ॥
भजै घाइ खायं अगायंत सूरं ॥

अनेक जखमा सहन करून सैनिक पळून गेले.

ਹਸੇ ਕੰਕ ਬੰਕੰ ਘੁਮੀ ਗੈਣ ਹੂਰੰ ॥
हसे कंक बंकं घुमी गैण हूरं ॥

जखमी झाल्यावर योद्धे पळू लागले आणि कावळे प्रेत पाहून कावायला लागले. स्वर्गीय दांपत्य आकाशात विहार करू लागले

ਉਠੇ ਟੋਪ ਟੁਕੰ ਕਮਾਣੰ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥
उठे टोप टुकं कमाणं प्रहारे ॥

धनुष्याच्या (बाणांच्या) वाराने शिरस्त्राण चकनाचूर झाले आहे,

ਰਣੰ ਰੋਸ ਰਜੇ ਮਹਾ ਛਤ੍ਰ ਧਾਰੇ ॥੭੧੧॥
रणं रोस रजे महा छत्र धारे ॥७११॥

बाणांच्या प्रहाराने शिरस्त्राण तुटले आणि महान सार्वभौम रणांगणात प्रचंड संतापले.711.

ਫਿਰਯੋ ਅਪ ਦਈਤੰ ਮਹਾ ਰੋਸ ਕੈ ਕੈ ॥
फिरयो अप दईतं महा रोस कै कै ॥

मोठ्या विरोधामुळे, 'मीठ' राक्षस युद्धात वळत आहे.

ਹਣੇ ਰਾਮ ਭ੍ਰਾਤੰ ਵਹੈ ਬਾਣ ਲੈ ਕੈ ॥
हणे राम भ्रातं वहै बाण लै कै ॥

त्या राक्षसाने प्रचंड क्रोधाने फिरून रामाच्या भावावर बाणांचा वर्षाव केला

ਰਿਪੰ ਨਾਸ ਹੇਤੰ ਦੀਯੋ ਰਾਮ ਅਪੰ ॥
रिपं नास हेतं दीयो राम अपं ॥

जे शत्रूला मारण्यासाठी स्वतः रामाने दिले होते.

ਹਣਿਯੋ ਤਾਹਿ ਸੀਸੰ ਦ੍ਰੁਗਾ ਜਾਪ ਜਪੰ ॥੭੧੨॥
हणियो ताहि सीसं द्रुगा जाप जपं ॥७१२॥

रामाने शत्रूच्या नाशासाठी जे बाण दिले होते, ते शत्रुघ्नाने दुर्गा नामाचा उच्चार करीत राक्षसावर सोडले.712.

ਗਿਰਯੋ ਝੂਮ ਭੂਮੰ ਅਘੂਮਯੋ ਅਰਿ ਘਾਯੰ ॥
गिरयो झूम भूमं अघूमयो अरि घायं ॥

(बाणाने) तो लटकत जमिनीवर पडला.

ਹਣਯੋ ਸਤ੍ਰ ਹੰਤਾ ਤਿਸੈ ਚਉਪ ਚਾਯੰ ॥
हणयो सत्र हंता तिसै चउप चायं ॥

शत्रूला एक घायाळ झाला आणि फिरत असताना तो पृथ्वीवर पडला आणि शत्रुघ्नाने त्याचा वध केला