श्री दसाम ग्रंथ

पान - 36


ਧੂਮ੍ਰਾਛ ਬਿਧੁੰਸਨ ਪ੍ਰਲੈ ਪ੍ਰਜੁੰਸਨ ਜਗ ਬਿਧੁੰਸਨ ਸੁਧ ਮਤੇ ॥
धूम्राछ बिधुंसन प्रलै प्रजुंसन जग बिधुंसन सुध मते ॥

तू धुमर लोचन या राक्षसाचा नाश करणारा आहेस, तूच जगाचा शेवट आणि संहार करणार आहेस, तू शुद्ध बुद्धीची देवता आहेस.

ਜਾਲਪਾ ਜਯੰਤੀ ਸਤ੍ਰ ਮਥੰਤੀ ਦੁਸਟ ਪ੍ਰਦਾਹਨ ਗਾੜ੍ਹ ਮਤੇ ॥
जालपा जयंती सत्र मथंती दुसट प्रदाहन गाढ़ मते ॥

हे प्रगल्भ बुद्धीच्या देवता, तू जल्पाचा विजेता, शत्रूंचा माशेर आणि अत्याचारी लोकांचा फडशा पाडणारा आहेस.

ਜੈ ਜੈ ਹੋਸੀ ਮਹਿਖਾਸੁਰ ਮਰਦਨ ਆਦਿ ਜੁਗਾਦਿ ਅਗਾਧਿ ਗਤੇ ॥੧੪॥੨੨੪॥
जै जै होसी महिखासुर मरदन आदि जुगादि अगाधि गते ॥१४॥२२४॥

महिषासुराचा वध करणाऱ्या, जयजयकार! तू आदिम आहेस आणि युगाच्या आरंभापासून तुझी शिस्त अथांग आहे. १४.२२४.

ਖਤ੍ਰਿਆਣ ਖਤੰਗੀ ਅਭੈ ਅਭੰਗੀ ਆਦਿ ਅਨੰਗੀ ਅਗਾਧਿ ਗਤੇ ॥
खत्रिआण खतंगी अभै अभंगी आदि अनंगी अगाधि गते ॥

हे क्षत्रियांचा नाश करणाऱ्या ! तू निर्भय, अगम्य, आदिम, देहरहित, अथांग वैभवाची देवता आहेस.

ਬ੍ਰਿੜਲਾਛ ਬਿਹੰਡਣਿ ਚਛੁਰ ਦੰਡਣਿ ਤੇਜ ਪ੍ਰਚੰਡਣਿ ਆਦਿ ਬ੍ਰਿਤੇ ॥
ब्रिड़लाछ बिहंडणि चछुर दंडणि तेज प्रचंडणि आदि ब्रिते ॥

तू आद्य शक्ती आहेस, राक्षसी वधूचा वध करणारा आणि चिचर राक्षसाचा दंडकर्ता आणि अत्यंत तेजस्वी आहेस.

ਸੁਰ ਨਰ ਪ੍ਰਤਿਪਾਰਣਿ ਪਤਿਤ ਉਧਾਰਣਿ ਦੁਸਟ ਨਿਵਾਰਣਿ ਦੋਖ ਹਰੇ ॥
सुर नर प्रतिपारणि पतित उधारणि दुसट निवारणि दोख हरे ॥

तू देव आणि पुरुषांचा पालनकर्ता, पापींचा रक्षणकर्ता, जुलमींचा विजय करणारा आणि दोषांचा नाश करणारा आहेस.

ਜੈ ਜੈ ਹੋਸੀ ਮਹਿਖਾਸੁਰ ਮਰਦਨਿ ਬਿਸ੍ਵ ਬਿਧੁੰਸਨਿ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਕਰੇ ॥੧੫॥੨੨੫॥
जै जै होसी महिखासुर मरदनि बिस्व बिधुंसनि स्रिसटि करे ॥१५॥२२५॥

महिषासुराचा वध करणाऱ्या, जयजयकार! तू विश्वाचा नाश करणारा आणि जगाचा निर्माता आहेस. १५.२२५.

ਦਾਮਨੀ ਪ੍ਰਕਾਸੇ ਉਨਤਨ ਨਾਸੇ ਜੋਤਿ ਪ੍ਰਕਾਸੇ ਅਤੁਲ ਬਲੇ ॥
दामनी प्रकासे उनतन नासे जोति प्रकासे अतुल बले ॥

तू विजेसारखा तेजस्वी, देहांचा नाश करणारा आहेस, हे अतुलनीय शक्तीचे देवता! तुझा प्रकाश व्याप्त आहे.

ਦਾਨਵੀ ਪ੍ਰਕਰਖਣਿ ਸਰ ਵਰ ਵਰਖਣਿ ਦੁਸਟ ਪ੍ਰਧਰਖਣਿ ਬਿਤਲ ਤਲੇ ॥
दानवी प्रकरखणि सर वर वरखणि दुसट प्रधरखणि बितल तले ॥

तू असुरांच्या शक्तींचा माथा आहेस, तीक्ष्ण बाणांच्या वर्षावाने, तू जुलमींना फुशारकी मारतोस आणि भूतकाळातही व्याप्त आहेस.

ਅਸਟਾਇਧ ਬਾਹਣਿ ਬੋਲ ਨਿਬਾਹਣਿ ਸੰਤ ਪਨਾਹਣਿ ਗੂੜ੍ਹ ਗਤੇ ॥
असटाइध बाहणि बोल निबाहणि संत पनाहणि गूढ़ गते ॥

तू तुझी आठही शस्त्रे चालवतोस, तू तुझ्या शब्दाला खरा आहेस, तू संतांचा आधार आहेस आणि तुला प्रगल्भ शिस्त आहे.

ਜੈ ਜੈ ਹੋਸੀ ਮਹਿਖਾਸੁਰ ਮਰਦਨਿ ਆਦਿ ਅਨਾਦਿ ਅਗਾਧਿ ਬ੍ਰਿਤੇ ॥੧੬॥੨੨੬॥
जै जै होसी महिखासुर मरदनि आदि अनादि अगाधि ब्रिते ॥१६॥२२६॥

महिषासुराचा वध करणाऱ्या, जयजयकार! आदिम, आरंभशून्य देवता! तू अनफाथोमाबेल स्वभावाचा आहेस.16.226.

ਦੁਖ ਦੋਖ ਪ੍ਰਭਛਣਿ ਸੇਵਕ ਰਛਣਿ ਸੰਤ ਪ੍ਰਤਛਣਿ ਸੁਧ ਸਰੇ ॥
दुख दोख प्रभछणि सेवक रछणि संत प्रतछणि सुध सरे ॥

तूच दु:ख आणि दोष यांचे भोक्ता, तुझ्या सेवकांचे रक्षण करणारा, तुझ्या संतांना तुझे दर्शन देणारा आहेस, तुझी धार अत्यंत तीक्ष्ण आहे.

ਸਾਰੰਗ ਸਨਾਹੇ ਦੁਸਟ ਪ੍ਰਦਾਹੇ ਅਰਿ ਦਲ ਗਾਹੇ ਦੋਖ ਹਰੇ ॥
सारंग सनाहे दुसट प्रदाहे अरि दल गाहे दोख हरे ॥

तू तलवार आणि शस्त्रास्त्रे परिधान करणारा आहेस, तू जुलमींना प्रज्वलित करतोस आणि शत्रूंच्या सैन्यावर तुडवतोस, तू दोष दूर करतोस.

ਗੰਜਨ ਗੁਮਾਨੇ ਅਤੁਲ ਪ੍ਰਵਾਨੇ ਸੰਤ ਜਮਾਨੇ ਆਦਿ ਅੰਤੇ ॥
गंजन गुमाने अतुल प्रवाने संत जमाने आदि अंते ॥

तू आरंभापासून शेवटपर्यंत संतांची उपासना करतोस, तू अहंकारी लोकांचा नाश करतोस आणि अमाप अधिकार आहेस.

ਜੈ ਜੈ ਹੋਸੀ ਮਹਿਖਾਸੁਰ ਮਰਦਨ ਸਾਧ ਪ੍ਰਦਛਨ ਦੁਸਟ ਹੰਤੇ ॥੧੭॥੨੨੭॥
जै जै होसी महिखासुर मरदन साध प्रदछन दुसट हंते ॥१७॥२२७॥

महिषासुराचा वध करणाऱ्या, जयजयकार! तू तुझ्या पापांसमोर स्वतःला प्रकट करतोस आणि जुलमींना मारतोस.17.227.

ਕਾਰਣ ਕਰੀਲੀ ਗਰਬ ਗਹੀਲੀ ਜੋਤਿ ਜਤੀਲੀ ਤੁੰਦ ਮਤੇ ॥
कारण करीली गरब गहीली जोति जतीली तुंद मते ॥

तू सर्व कारणांचे कारण आहेस, तू अहंकारी लोकांना शिक्षा करणारा आहेस, तू तेज बुद्धी असलेला प्रकाश-अवतार आहेस.

ਅਸਟਾਇਧ ਚਮਕਣਿ ਸਸਤ੍ਰ ਝਮਕਣਿ ਦਾਮਨ ਦਮਕਣਿ ਆਦਿ ਬ੍ਰਿਤੇ ॥
असटाइध चमकणि ससत्र झमकणि दामन दमकणि आदि ब्रिते ॥

तुझी सर्व शस्त्रे चमकतात, जेव्हा ते डोळे मिचकावतात तेव्हा ते विजेसारखे चमकतात, हे आदिशक्ती.

ਡੁਕਡੁਕੀ ਦਮੰਕੈ ਬਾਘ ਬਬੰਕੈ ਭੁਜਾ ਫਰੰਕੈ ਸੁਧ ਗਤੇ ॥
डुकडुकी दमंकै बाघ बबंकै भुजा फरंकै सुध गते ॥

तुझा डंका वाजत आहे, तुझा सिंह गर्जत आहे, तुझे हात थरथरत आहेत, हे शुद्ध शिस्तीच्या देवता!

ਜੈ ਜੈ ਹੋਸੀ ਮਹਿਖਾਸੁਰ ਮਰਦਨ ਆਦਿ ਜੁਗਾਦਿ ਅਨਾਦਿ ਮਤੇ ॥੧੮॥੨੨੮॥
जै जै होसी महिखासुर मरदन आदि जुगादि अनादि मते ॥१८॥२२८॥

हे महिषासुराच्या वधकर्त्या, जयजयकार! हे बुद्धी-अवतार देवता अगदी सुरुवातीपासून, युगाच्या प्रारंभापासून आणि अगदी सुरुवातीशिवाय.18.228.

ਚਛਰਾਸੁਰ ਮਾਰਣਿ ਨਰਕ ਨਿਵਾਰਣਿ ਪਤਿਤ ਉਧਾਰਣਿ ਏਕ ਭਟੇ ॥
चछरासुर मारणि नरक निवारणि पतित उधारणि एक भटे ॥

तू चिचर राक्षसाचा संहार करणारा, हे अद्वितीय योद्धा, तूच नरकापासून रक्षणकर्ता आणि पाप्यांना मुक्त करणारा आहेस.

ਪਾਪਾਨ ਬਿਹੰਡਣਿ ਦੁਸਟ ਪ੍ਰਚੰਡਣਿ ਖੰਡ ਅਖੰਡਣਿ ਕਾਲ ਕਟੇ ॥
पापान बिहंडणि दुसट प्रचंडणि खंड अखंडणि काल कटे ॥

तू पापांचा नाश करणारा, जुलमींना शिक्षा करणारा, अभंगाचा भंग करणारा आणि मृत्यूचे हेलिकॉप्टरही आहेस.

ਚੰਦ੍ਰਾਨਨ ਚਾਰੇ ਨਰਕ ਨਿਵਾਰੇ ਪਤਿਤ ਉਧਾਰੇ ਮੁੰਡ ਮਥੇ ॥
चंद्रानन चारे नरक निवारे पतित उधारे मुंड मथे ॥

तुझा चेहरा चंद्रापेक्षा अधिक आनंदी आहे, तू नरकापासून रक्षणकर्ता आणि पापींना मुक्त करणारा आहेस, हे राक्षस मुंडाच्या माशका.

ਜੈ ਜੈ ਹੋਸੀ ਮਹਿਖਾਸੁਰ ਮਰਦਨ ਧੂਮ੍ਰ ਬਿਧੁੰਸਨਿ ਆਦਿ ਕਥੇ ॥੧੯॥੨੨੯॥
जै जै होसी महिखासुर मरदन धूम्र बिधुंसनि आदि कथे ॥१९॥२२९॥

हे महिषासुराच्या संहारकाचा जयजयकार! हे धुमर लोचनाचा नाश करणाऱ्या, तुझे आद्य देवता म्हणून वर्णन केले आहे. १९.२२९.

ਰਕਤਾਸੁਰ ਮਰਦਨ ਚੰਡ ਚਕਰਦਨ ਦਾਨਵ ਅਰਦਨ ਬਿੜਾਲ ਬਧੇ ॥
रकतासुर मरदन चंड चकरदन दानव अरदन बिड़ाल बधे ॥

हे राक्षसी रक्तविजाचा निवासी, हे दानव चंदाचा माशकर्ते, हे दानवांचा नाश करणाऱ्या आणि दैत्याचा वधूचा संहार करणाऱ्या.

ਸਰ ਧਾਰ ਬਿਬਰਖਣ ਦੁਰਜਨ ਧਰਖਣ ਅਤੁਲ ਅਮਰਖਣ ਧਰਮ ਧੁਜੇ ॥
सर धार बिबरखण दुरजन धरखण अतुल अमरखण धरम धुजे ॥

तूच तुडतुड्यांचा पाऊस पाडतोस आणि दुष्ट लोकांनाही गलबलतोस, तू अगाध क्रोधाची देवता आहेस आणि धर्माच्या ध्वजाचा रक्षक आहेस.

ਧੂਮ੍ਰਾਛ ਬਿਧੁੰਸਨਿ ਸ੍ਰੌਣਤ ਚੁੰਸਨ ਸੁੰਭ ਨਪਾਤ ਨਿਸੁੰਭ ਮਥੇ ॥
धूम्राछ बिधुंसनि स्रौणत चुंसन सुंभ नपात निसुंभ मथे ॥

हे राक्षसाचा नाश करणाऱ्या धुमर लोचन, हे रक्तविजाचे रक्त पिणाऱ्या, हे राक्षसराज निसुंभाचा संहार करणाऱ्या.

ਜੈ ਜੈ ਹੋਸੀ ਮਹਿਖਾਸੁਰ ਮਰਦਨ ਆਦਿ ਅਨੀਲ ਅਗਾਧ ਕਥੇ ॥੨੦॥੨੩੦॥
जै जै होसी महिखासुर मरदन आदि अनील अगाध कथे ॥२०॥२३०॥

हे महिषासुराचा वध करणाऱ्या, जयजयकार असो, ज्याचे वर्णन आदिम, निर्दोष आणि अथांग आहे. 20.230.

ਤ੍ਵ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ ਪਾਧੜੀ ਛੰਦ ॥
त्व प्रसादि ॥ पाधड़ी छंद ॥

तुझ्या कृपेने पाधारी श्लोक

ਤੁਮ ਕਹੋ ਦੇਵ ਸਰਬੰ ਬਿਚਾਰ ॥
तुम कहो देव सरबं बिचार ॥

हे गुरुदेवा (किंवा हे गुरुदेवा) मी सर्व विचार तुझ्याशी जोडतो.

ਜਿਮ ਕੀਓ ਆਪ ਕਰਤੇ ਪਸਾਰ ॥
जिम कीओ आप करते पसार ॥

मला सर्व संगीत सांगा) निर्मात्याने जगाचा विस्तार कसा निर्माण केला?

ਜਦਪਿ ਅਭੂਤ ਅਨਭੈ ਅਨੰਤ ॥
जदपि अभूत अनभै अनंत ॥

परमेश्वर तत्वरहित, निर्भय आणि अनंत असला तरी!

ਤਉ ਕਹੋ ਜਥਾ ਮਤ ਤ੍ਰੈਣ ਤੰਤ ॥੧॥੨੩੧॥
तउ कहो जथा मत त्रैण तंत ॥१॥२३१॥

मग त्याने या जगाचा पोत कसा वाढवला? १.२३१.

ਕਰਤਾ ਕਰੀਮ ਕਾਦਰ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ॥
करता करीम कादर क्रिपाल ॥

तो कर्ता, परोपकारी, पराक्रमी आणि दयाळू आहे!

ਅਦ੍ਵੈ ਅਭੂਤ ਅਨਭੈ ਦਿਆਲ ॥
अद्वै अभूत अनभै दिआल ॥

तो द्वैत नसलेला, तत्वशून्य, निर्भय आणि सौम्य आहे.

ਦਾਤਾ ਦੁਰੰਤ ਦੁਖ ਦੋਖ ਰਹਤ ॥
दाता दुरंत दुख दोख रहत ॥

तो दाता, अंतहीन आणि दु:ख आणि दोषरहित आहे.!

ਜਿਹ ਨੇਤਿ ਨੇਤਿ ਸਭ ਬੇਦ ਕਹਤ ॥੨॥੨੩੨॥
जिह नेति नेति सभ बेद कहत ॥२॥२३२॥

सर्व वेद त्याला ���नेति, नेति� (हे नाही, थिसल���. अनंत) म्हणतात.2.232.

ਕਈ ਊਚ ਨੀਚ ਕੀਨੋ ਬਨਾਉ ॥
कई ऊच नीच कीनो बनाउ ॥

त्याने वरच्या आणि खालच्या प्रदेशात अनेक प्राणी निर्माण केले आहेत.!

ਸਭ ਵਾਰ ਪਾਰ ਜਾ ਕੋ ਪ੍ਰਭਾਉ ॥
सभ वार पार जा को प्रभाउ ॥

त्याचा महिमा इकडे तिकडे सर्वत्र पसरलेला आहे.

ਸਭ ਜੀਵ ਜੰਤ ਜਾਨੰਤ ਜਾਹਿ ॥
सभ जीव जंत जानंत जाहि ॥

सर्व प्राणी आणि प्राणी त्याला ओळखतात. हे मूर्ख मन!

ਮਨ ਮੂੜ ਕਿਉ ਨ ਸੇਵੰਤ ਤਾਹਿ ॥੩॥੨੩੩॥
मन मूड़ किउ न सेवंत ताहि ॥३॥२३३॥

तू त्याची आठवण का करत नाहीस? ३.२३३.

ਕਈ ਮੂੜ੍ਹ ਪਾਤ੍ਰ ਪੂਜਾ ਕਰੰਤ ॥
कई मूढ़ पात्र पूजा करंत ॥

अनेक मूर्ख पानांची (तुळशीच्या झाडाची) पूजा करतात. !

ਕਈ ਸਿਧ ਸਾਧ ਸੂਰਜ ਸਿਵੰਤ ॥
कई सिध साध सूरज सिवंत ॥

अनेक साधू आणि संत सूर्याची पूजा करतात.

ਕਈ ਪਲਟ ਸੂਰਜ ਸਿਜਦਾ ਕਰਾਇ ॥
कई पलट सूरज सिजदा कराइ ॥

पश्चिमेकडे (सूर्योदयाच्या विरुद्ध दिशेला) अनेक जण लोटांगण घालतात!

ਪ੍ਰਭ ਏਕ ਰੂਪ ਦ੍ਵੈ ਕੈ ਲਖਾਇ ॥੪॥੨੩੪॥
प्रभ एक रूप द्वै कै लखाइ ॥४॥२३४॥

ते परमेश्वराला द्वैत मानतात, जो प्रत्यक्षात एक आहे!4. 234

ਅਨਛਿਜ ਤੇਜ ਅਨਭੈ ਪ੍ਰਕਾਸ ॥
अनछिज तेज अनभै प्रकास ॥

त्याचा महिमा अगम्य आहे आणि त्याचा प्रकाश भयरहित आहे!

ਦਾਤਾ ਦੁਰੰਤ ਅਦ੍ਵੈ ਅਨਾਸ ॥
दाता दुरंत अद्वै अनास ॥

तो अनंत दाता, अद्वैत आणि अविनाशी आहे

ਸਭ ਰੋਗ ਸੋਗ ਤੇ ਰਹਤ ਰੂਪ ॥
सभ रोग सोग ते रहत रूप ॥

तो सर्व व्याधी आणि दु:खांपासून रहित एक अस्तित्व आहे!

ਅਨਭੈ ਅਕਾਲ ਅਛੈ ਸਰੂਪ ॥੫॥੨੩੫॥
अनभै अकाल अछै सरूप ॥५॥२३५॥

तो निर्भय, अमर आणि अजिंक्य अस्तित्व आहे!5. 235