श्री दसाम ग्रंथ

पान - 725


ਦਸਲਾ ਕਰਭਿਖ ਆਦਿ ਕਹਿ ਅੰਤਿ ਸਬਦ ਅਰਿ ਭਾਖੁ ॥
दसला करभिख आदि कहि अंति सबद अरि भाखु ॥

दशला आणि करभिख (धृतराष्ट्राचे पुत्र) वगैरे म्हणा आणि शेवटी 'अरि' शब्दाचा उच्चार करा.

ਅਨੁਜ ਤਨੁਜ ਸਤ੍ਰੁ ਉਚਰਿ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਰਾਖੁ ॥੧੫੮॥
अनुज तनुज सत्रु उचरि नाम बान लखि राखु ॥१५८॥

मुख्यतः दशला आणि करभिख (धृतराष्ट्राचे पुत्र) हे शब्द उच्चारणे आणि नंतर “अरि, अनुज, तनुज आणि सुतारी” हे उच्चार केल्याने बाणांची नावे ओळखली जातात.158.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਭੀਖਮ ਕੇ ਨਾਮ ਲੈ ਅੰਤਿ ਸਬਦ ਅਰਿ ਦੇਹੁ ॥
प्रिथम भीखम के नाम लै अंति सबद अरि देहु ॥

प्रथम भिखमाचे नाव घ्या आणि शेवटी 'अरि' हा शब्द लावा.

ਸੁਤ ਆਦਿ ਅੰਤਅਰਿ ਉਚਰਿ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੫੯॥
सुत आदि अंतअरि उचरि नाम बान लखि लेहु ॥१५९॥

मुख्यतः भीष्मांची नावे ठेवून नंतर “अरि आणि शत्रु” हे शब्द जोडल्यास बाणांची नावे कळतात.१५९.

ਤਟਤਿ ਜਾਨਵੀ ਅਗ੍ਰਜਾ ਪ੍ਰਿਥਮੈ ਸਬਦ ਬਖਾਨ ॥
तटति जानवी अग्रजा प्रिथमै सबद बखान ॥

प्रथम 'ततत जान्हवी' आणि 'अग्रजा' (गंगा नदी) या शब्दांचे पठण करा.

ਤਨੁਜ ਸਤ੍ਰੁ ਸੁਤਅਰਿ ਉਚਰਿ ਨਾਮ ਬਾਨ ਪਹਿਚਾਨ ॥੧੬੦॥
तनुज सत्रु सुतअरि उचरि नाम बान पहिचान ॥१६०॥

प्रामुख्याने “जाह्नवी आणि अग्रजा नंतर “तनुज, शत्रु आणि सुतारी” असे उच्चारताना, बानची नावे ओळखली जातात.160.

ਗੰਗਾ ਗਿਰਿਜਾ ਪ੍ਰਿਥਮ ਕਹਿ ਪੁਤ੍ਰ ਸਬਦ ਪੁਨਿ ਦੇਹੁ ॥
गंगा गिरिजा प्रिथम कहि पुत्र सबद पुनि देहु ॥

प्रथम गंगा, गिरिजा (शब्द) म्हणा आणि नंतर 'पुत्र' शब्द घाला.

ਸਤ੍ਰੁ ਉਚਰਿ ਸੁਤਅਰਿ ਉਚਰਿ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੬੧॥
सत्रु उचरि सुतअरि उचरि नाम बान लखि लेहु ॥१६१॥

प्रामुख्याने "गंगा आणि गिरिजा" म्हणणे, नंतर "पुत्र" शब्द जोडणे आणि नंतर "शत्रु आणि सुतारी" उच्चारणे, बाणांची नावे ओळखली जातात.161.

ਨਾਕਾਲੇ ਸਰਿਤੇਸਰੀ ਪ੍ਰਿਥਮੈ ਸਬਦ ਉਚਾਰਿ ॥
नाकाले सरितेसरी प्रिथमै सबद उचारि ॥

आधी नाकळे आणि सरितसरी (गंगेची नावे) म्हणा.

ਸੁਤਅਰਿ ਕਹਿ ਸੂਤਰਿ ਉਚਰਿ ਸਭ ਸਰ ਨਾਮ ਉਚਾਰਿ ॥੧੬੨॥
सुतअरि कहि सूतरि उचरि सभ सर नाम उचारि ॥१६२॥

प्रामुख्याने “नकळे आणि सर्तेश्वरी” हे शब्द उच्चारताना आणि नंतर “शत-अरी आणि सुतारी” हे शब्द उच्चारताना बाणांची सर्व नावे उच्चारली जातात.162.

ਭੀਖਮ ਸਾਤਨੁ ਸੁਤ ਉਚਰਿ ਪੁਨਿ ਅਰਿ ਸਬਦ ਬਖਾਨ ॥
भीखम सातनु सुत उचरि पुनि अरि सबद बखान ॥

भिखम आणि 'संतानुसुत' (शब्द) म्हटल्यावर 'अरि' शब्द म्हणा.

ਸੂਤ ਉਚਰਿ ਅੰਤ ਅਰਿ ਉਚਰਿ ਨਾਮ ਬਾਨ ਪਹਿਚਾਨ ॥੧੬੩॥
सूत उचरि अंत अरि उचरि नाम बान पहिचान ॥१६३॥

“भीष्म आणि शंतनू” हे शब्द उच्चारणे, नंतर “अरी” जोडणे आणि नंतर “सुतारी” हे शब्द उच्चारल्याने बाणांची नावे ओळखली जातात.163.

ਗਾਗੇਯ ਨਦੀਅਜ ਉਚਰਿ ਸਰਿਤਜ ਸਤ੍ਰੁ ਬਖਾਨ ॥
गागेय नदीअज उचरि सरितज सत्रु बखान ॥

गंगेया, नाडियाजा आणि सरिताजा (भीष्मांची नावे) उच्चार करा आणि (नंतर) 'सत्रु' शब्द जोडा.

ਸੂਤ ਉਚਰਿ ਅੰਤ ਅਰਿ ਉਚਰਿ ਨਾਮ ਬਾਨ ਪਹਿਚਾਨ ॥੧੬੪॥
सूत उचरि अंत अरि उचरि नाम बान पहिचान ॥१६४॥

“गंगे आणि नाडियाज”, नंतर “सरिताज शत्रु”, नंतर “सूट” आणि नंतर “अंतरी” असे उच्चार केल्याने बाणांची नावे कळतात.164.

ਤਾਲਕੇਤੁ ਸਵਿਤਾਸ ਭਨਿ ਆਦਿ ਅੰਤ ਅਰਿ ਦੇਹੁ ॥
तालकेतु सवितास भनि आदि अंत अरि देहु ॥

प्रथम तालकेतू आणि सवितास (भीष्मांची नावे) म्हणा आणि शेवटी 'अरि' जोडा.

ਸੂਤ ਉਚਰਿ ਰਿਪੁ ਪੁਨਿ ਉਚਰਿ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੬੫॥
सूत उचरि रिपु पुनि उचरि नाम बान लखि लेहु ॥१६५॥

“तालकेतु आणि सविता” या शब्दांच्या शेवटी “अरि” हा शब्द जोडून “सूट” आणि “रिपू” हा शब्द उच्चारल्यास बाणांची सर्व नावे कळतात.165.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਦ੍ਰੋਣ ਕਹਿ ਸਿਖ੍ਯ ਕਹਿ ਸੂਤਰਿ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥
प्रिथम द्रोण कहि सिख्य कहि सूतरि बहुरि बखान ॥

आधी 'द्रोण' म्हणा (मग) 'सिख्य' म्हणा. (याच्या) नंतर 'सूत्री' शब्दाचा उच्चार करा.

ਨਾਮ ਬਾਨ ਕੇ ਸਕਲ ਹੀ ਲੀਜੋ ਚਤੁਰ ਪਛਾਨ ॥੧੬੬॥
नाम बान के सकल ही लीजो चतुर पछान ॥१६६॥

प्रथमतः “द्रोण” आणि नंतर “श्श्या” म्हणणे आणि नंतर “सुतारी” हा शब्द उच्चारणे, ज्ञानी लोक बाणांची सर्व नावे ओळखतात.166.

ਭਾਰਦ੍ਵਾਜ ਦ੍ਰੋਣਜ ਪਿਤਾ ਉਚਰਿ ਸਿਖ੍ਯ ਪਦ ਦੇਹੁ ॥
भारद्वाज द्रोणज पिता उचरि सिख्य पद देहु ॥

भारद्वाज 'द्रोणाचा पिता' (द्रोणाचार्यांचे नाव) प्रथम 'सिख्य' शब्द म्हणा.

ਸੂਤਰਿ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਯੈ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੬੭॥
सूतरि बहुरि बखानीयै नाम बान लखि लेहु ॥१६७॥

“भारद्वाज (द्रोणजाचा पिता) हा शब्द उच्चारल्यानंतर, “शिष्य आणि सुतारी” हे शब्द जोडल्यास बाणांची नावे कळतात.167.

ਸੋਰਠਾ ॥
सोरठा ॥

सोर्था

ਪ੍ਰਿਥਮ ਜੁਧਿਸਟਰ ਭਾਖਿ ਬੰਧੁ ਸਬਦ ਪੁਨਿ ਭਾਖਯੈ ॥
प्रिथम जुधिसटर भाखि बंधु सबद पुनि भाखयै ॥

प्रथम 'judhistar' (शब्द), नंतर 'बंधू' (बंधू) म्हणा.

ਜਾਨ ਹ੍ਰਿਦੈ ਮੈ ਰਾਖੁ ਸਕਲ ਨਾਮ ਏ ਬਾਨ ਕੇ ॥੧੬੮॥
जान ह्रिदै मै राखु सकल नाम ए बान के ॥१६८॥

प्रामुख्याने “युधिष्टर” उच्चारणे आणि नंतर “बंधु” हा शब्द उच्चारल्याने बाणाची सर्व नावे ज्ञात आहेत.168.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਦੁਉਭਯਾ ਪੰਚਾਲਿ ਪਤਿ ਕਹਿ ਪੁਨਿ ਭ੍ਰਾਤ ਉਚਾਰਿ ॥
दुउभया पंचालि पति कहि पुनि भ्रात उचारि ॥

दुभय आणि पांचाली पाटी नंतर 'भ्रत' (शब्द) उच्चारतात.

ਸੁਤ ਅਰਿ ਕਹਿ ਸਭ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜੋ ਨਾਮ ਸੁ ਧਾਰਿ ॥੧੬੯॥
सुत अरि कहि सभ बान के लीजो नाम सु धारि ॥१६९॥

“बंधू आणि पांचाली-पती” हे शब्द उच्चारल्यावर आणि नंतर “भ्रता आणि सुतारी” हे शब्द जोडल्यावर बाणांची सर्व नावे बरोबर ओळखली जातात.169.

ਧਰਮਰਾਜ ਧਰਮਜ ਉਚਰਿ ਬੰਧੁ ਸਬਦ ਪੁਨਿ ਦੇਹੁ ॥
धरमराज धरमज उचरि बंधु सबद पुनि देहु ॥

धर्मराजा, धर्मजा (युधिस्त्राचे नाव प्रथम) उच्चारून, नंतर 'बंधु' हा शब्द जोडा.

ਸੂਤਰਿ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਯੈ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੭੦॥
सूतरि बहुरि बखानीयै नाम बान लखि लेहु ॥१७०॥

“धर्मज आणि धर्मराज” हे शब्द उच्चारणे आणि नंतर “बंधू” हा शब्द जोडणे आणि नंतर- “सुतारी” हा शब्द उच्चारल्याने बाणांची नावे कळतात.170.

ਕਾਲਜ ਧਰਮਜ ਸਲਰਿਪੁ ਕਹਿ ਪਦ ਬੰਧੁ ਬਖਾਨ ॥
कालज धरमज सलरिपु कहि पद बंधु बखान ॥

कॉलेज, धर्मजा, साल्रिपू (युधिष्ठाची नावे) म्हणत (तेव्हा) 'बंधू' ही उपाधी लावतात.

ਸੂਤਰਿ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਯੈ ਸਭ ਸਰ ਨਾਮ ਪਛਾਨ ॥੧੭੧॥
सूतरि बहुरि बखानीयै सभ सर नाम पछान ॥१७१॥

“कालज, धर्मज आणि शल्य-रिपू” हे शब्द उच्चारल्यावर, “बंधु” हा शब्द जोडून “सुतारी” म्हटल्यावर बाणाची सर्व नावे कळतात.171.

ਬਈਵਸਤ ਪਦ ਪ੍ਰਿਥਮ ਕਹਿ ਪੁਨਿ ਸੁਤ ਸਬਦ ਬਖਾਨਿ ॥
बईवसत पद प्रिथम कहि पुनि सुत सबद बखानि ॥

प्रथम 'बैवस्त' (सूर्य) शब्दाचा उच्चार करा आणि नंतर 'सूत' शब्दाचा पाठ करा.

ਬੰਧੁ ਉਚਰਿ ਸੂਤਰਿ ਉਚਰਿ ਸਭ ਸਰ ਨਾਮ ਪਛਾਨ ॥੧੭੨॥
बंधु उचरि सूतरि उचरि सभ सर नाम पछान ॥१७२॥

प्रामुख्याने “वैवस्वत” हा शब्द उच्चारणे आणि नंतर “सत्, बंधु आणि सुतारी” हे शब्द क्रमाने उच्चारल्यास बाणांची सर्व नावे ज्ञात आहेत.172.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਸੂਰਜ ਕੇ ਨਾਮ ਲੈ ਬਹੁਰਿ ਪੁਤ੍ਰ ਪਦ ਭਾਖਿ ॥
प्रिथम सूरज के नाम लै बहुरि पुत्र पद भाखि ॥

प्रथम सूर्याचे नाव घेऊन, नंतर 'पुत्र' शब्द घाला.

ਅਨੁਜ ਉਚਰਿ ਸੂਤਰਿ ਉਚਰਿ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਰਾਖੁ ॥੧੭੩॥
अनुज उचरि सूतरि उचरि नाम बान लखि राखु ॥१७३॥

सूर्याची नावे प्रामुख्याने उच्चारणे आणि नंतर क्रमाने "पुत्र, अनुज आणि सुतारी" हे शब्द उच्चारणे, बाणची नावे ओळखली जातात.173.

ਕਾਲਿੰਦ੍ਰੀ ਕੋ ਪ੍ਰਿਥਮ ਕਹਿ ਪੁਨਿ ਪਦ ਅਨੁਜ ਬਖਾਨ ॥
कालिंद्री को प्रिथम कहि पुनि पद अनुज बखान ॥

प्रथम 'कालिंद्री' (पाडा) म्हणा मग 'अनुज' पाडा.

ਤਨੁਜ ਉਚਰਿ ਅਨੁਜ ਅਗ੍ਰ ਕਹਿ ਸਰ ਕੇ ਨਾਮ ਪਛਾਨ ॥੧੭੪॥
तनुज उचरि अनुज अग्र कहि सर के नाम पछान ॥१७४॥

प्रामुख्याने “कालिंद्री” हा शब्द उच्चारणे आणि नंतर “अनुज, तनुज आणि अनुजाग्र” हे शब्द उच्चारल्याने बाणांची नावे ओळखली जातात.174.

ਜਮੁਨਾ ਕਾਲਿੰਦ੍ਰੀ ਅਨੁਜ ਕਹਿ ਸੁਤ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥
जमुना कालिंद्री अनुज कहि सुत बहुरि बखान ॥

जमुना आणि कालिंद्री (जमुनेची नावे) म्हणत नंतर 'अनुज' आणि 'सूत' (श्लोक) पाठ करा.

ਅਨੁਜ ਉਚਰਿ ਸੂਤਰਿ ਉਚਰਿ ਸਰ ਕੇ ਨਾਮ ਪਛਾਨ ॥੧੭੫॥
अनुज उचरि सूतरि उचरि सर के नाम पछान ॥१७५॥

“सुत, अनुज आणि सुतारी” हे शब्द उच्चारल्यावर, “यमुना, कालिंद्री आणि अनुज” हे शब्द उच्चारल्यावर बाणांची नावे कळतात.175.

ਪੰਡੁ ਪੁਤ੍ਰ ਕੁਰ ਰਾਜ ਭਨਿ ਬਹੁਰਿ ਅਨੁਜ ਪਦੁ ਦੇਹੁ ॥
पंडु पुत्र कुर राज भनि बहुरि अनुज पदु देहु ॥

आधी 'पांडुपुत्र' किंवा 'कुर' म्हणा मग 'राज' आणि 'अनुज' म्हणा.

ਸੁਤ ਉਚਾਰਿ ਅੰਤਿ ਅਰਿ ਉਚਰਿ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖ ਲੇਹੁ ॥੧੭੬॥
सुत उचारि अंति अरि उचरि नाम बान लख लेहु ॥१७६॥

“पांडु-पुत्र आणि कुरुराज” हे शब्द उच्चारल्यानंतर, नंतर “अनुज” हा शब्द जोडून आणि नंतर “सूत आणि अरि” हा शब्द उच्चारल्यावर बाणांची नावे उच्चारली जातात.176

ਜਊਧਿਸਟਰ ਭੀਮਾਗ੍ਰ ਭਨਿ ਅਰਜੁਨਾਗ੍ਰ ਪੁਨਿ ਭਾਖੁ ॥
जऊधिसटर भीमाग्र भनि अरजुनाग्र पुनि भाखु ॥

(प्रथम) 'जुधिस्टार' 'भीमग्र' आणि नंतर 'अर्जनाग्र' हे नाव म्हणा.

ਸੁਤ ਆਦਿ ਅੰਤਿ ਅਰਿ ਉਚਰਿ ਨਾਮ ਬਾਨੁ ਲਖਿ ਰਾਖੁ ॥੧੭੭॥
सुत आदि अंति अरि उचरि नाम बानु लखि राखु ॥१७७॥

“युधिष्टर आणि भीमग्रह” हे शब्द उच्चारल्यावर, नंतर “अर्जुननगर” जोडून नंतर “सूत आणि अरि” म्हटल्यावर बाणांची नावे कळतात.१७७.

ਨੁਕਲ ਬੰਧੁ ਸਹਿਦੇਵ ਅਨੁਜ ਕਹਿ ਪਦ ਬੰਧੁ ਉਚਾਰਿ ॥
नुकल बंधु सहिदेव अनुज कहि पद बंधु उचारि ॥

(प्रथम) 'नकुल-बंधु' आणि 'सहदेव अनुज' म्हणा आणि नंतर 'बंधू' शब्द म्हणा.

ਸੁਤ ਆਦਿ ਅੰਤ ਅਰਿ ਉਚਰਿ ਸਰ ਕੇ ਨਾਮ ਬਿਚਾਰ ॥੧੭੮॥
सुत आदि अंत अरि उचरि सर के नाम बिचार ॥१७८॥

“नकुल, सहदेव आणि अनुज” हे शब्द उच्चारल्यानंतर “बंधु आणि सुत-अरी” हे वार्ड म्हटल्याने बाणांची नावे कळतात.178.

ਜਾਗਸੇਨਿ ਕੋ ਪ੍ਰਿਥਮ ਕਹਿ ਪਤਿ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਉਚਾਰਿ ॥
जागसेनि को प्रिथम कहि पति पद बहुरि उचारि ॥

प्रथम 'जगसेनी' (द्रौपदाची कन्या, द्रौपदी) हा शब्द म्हणा, नंतर 'पति' हा शब्द जोडा.

ਅਨੁਜ ਆਦਿ ਸੂਤਾਤ ਕਰਿ ਸਭ ਸਰੁ ਨਾਮ ਅਪਾਰ ॥੧੭੯॥
अनुज आदि सूतात करि सभ सरु नाम अपार ॥१७९॥

प्रामुख्याने “यज्ञसेन” (दारौपदी) हा शब्द उच्चारणे आणि नंतर “पति, अनुज आणि सुतंत-अरी” हे शब्द उच्चारणे, बाणांची अनेक नावे ज्ञात आहेत.179.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਦ੍ਰੁਪਦਜਾ ਉਚਰਿ ਸੁ ਪਤਿ ਪਦ ਦੇਹੁ ॥
प्रिथम द्रोपदी द्रुपदजा उचरि सु पति पद देहु ॥

प्रथम उच्चार 'द्रौपदी' आणि 'द्रौपदजा' (नंतर) 'पति' शब्द जोडा.

ਅਨੁਜ ਉਚਰਿ ਸੂਤਰਿ ਉਚਰਿ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੮੦॥
अनुज उचरि सूतरि उचरि नाम बान लखि लेहु ॥१८०॥

प्रामुख्याने “द्रौपदी आणि द्रुपदजा” हे शब्द उच्चारताना आणि नंतर “सुपती, अनुज आणि सुतारी” असे म्हणताना बाणांची नावे कळतात.180.