श्री दसाम ग्रंथ

पान - 521

ਭਾਖਤ ਭੇ ਨ੍ਰਿਪ ਸੋ ਭਜੀਐ ਬਚ ਹੈ ਨ ਕੋਊ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਕੇ ਆਗੇ ॥੨੨੧੮॥

भाखत भे न्रिप सो भजीऐ बच है न कोऊ ब्रिजनाथ के आगे ॥२२१८॥

“कृष्णापुढे कोणीही वाचणार नाही, हे राजा! आपण पळून जावे.” 2218.

ਭੀਰ ਪਰੀ ਜਬ ਭੂਪਤਿ ਪੈ ਤਬ ਆਪਨੇ ਜਾਨ ਕੈ ਈਸ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥

भीर परी जब भूपति पै तब आपने जान कै ईस निहारियो ॥

राजावर जमाव जमला तेव्हा तो त्याचा (सहाय्यक) ओळखून शिवाकडे वळला.

ਸੰਤ ਸਹਾਇ ਕੋ ਜਾਇ ਭਿਰਿਯੋ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਸੋ ਚਿਤ ਬੀਚ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

संत सहाइ को जाइ भिरियो ब्रिज नाइक सो चित बीच बिचारियो ॥

राजा जेव्हा संकटात सापडला तेव्हा त्याला शिवाचे स्मरण झाले आणि शिवालाही वाटले की राजा संतांचा समर्थक कृष्णाशी युद्ध करायला आला आहे.

ਆਯੁਧ ਲੈ ਅਪਨੇ ਸਭ ਹੀ ਹਰਿ ਓਰ ਸੁ ਜੁਧ ਕੇ ਕਾਜ ਸਿਧਾਰਿਯੋ ॥

आयुध लै अपने सभ ही हरि ओर सु जुध के काज सिधारियो ॥

तो शस्त्रे हातात घेऊन युद्धासाठी कृष्णाकडे निघाला

ਆਵਤ ਹੀ ਸੁ ਕਹੋ ਅਬ ਹਉ ਜਿਹ ਭਾਤਿ ਦੁਹੂ ਤਿਹ ਠਾ ਰਨ ਪਾਰਿਯੋ ॥੨੨੧੯॥

आवत ही सु कहो अब हउ जिह भाति दुहू तिह ठा रन पारियो ॥२२१९॥

आता मी सांगते की त्याने कसे भयानक युद्ध केले.2219.

ਰੁਦ੍ਰ ਹ੍ਵੈ ਰੁਦ੍ਰ ਜਬੈ ਰਨ ਮੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਰਿਸਿ ਨਾਦ ਬਜਾਯੋ ॥

रुद्र ह्वै रुद्र जबै रन मै कबि स्याम भनै रिसि नाद बजायो ॥

कवी श्याम म्हणतात, रुद्राने भयंकर रूप धारण करून नाद वाजवला तेव्हा त्याला राग आला.

ਸੂਰ ਨ ਕਾਹੂੰ ਤੇ ਨੈਕੁ ਟਿਕਿਯੋ ਗਯੋ ਭਾਜ ਗਏ ਨ ਰਤੀ ਕੁ ਦ੍ਰਿੜਾਯੋ ॥

सूर न काहूं ते नैकु टिकियो गयो भाज गए न रती कु द्रिड़ायो ॥

जेव्हा अत्यंत क्रोधाने शिवाने आपले युद्धक्षेत्र उडवले तेव्हा एकही योद्धा फार कमी काळ तेथे राहू शकला नाही.

ਸਤ੍ਰਨ ਕੇ ਦੁਹੂ ਸਤ੍ਰਨ ਸੰਗ ਲੈ ਰੋਖ ਹਲੀ ਸੁ ਸੋਊ ਡਰ ਪਾਯੋ ॥

सत्रन के दुहू सत्रन संग लै रोख हली सु सोऊ डर पायो ॥

शत्रू (बाणासुर) आणि त्याचे इतर साथीदार रागाने बलरामाने घाबरले.

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਸੋ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਤਬ ਹੀ ਸਿਵ ਆਇ ਕੈ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥੨੨੨੦॥

स्री ब्रिजनाथ सो स्याम भनै तब ही सिव आइ कै जुधु मचायो ॥२२२०॥

दोन्ही बाजूचे शत्रू भयभीत झाले, जेव्हा शिवाने कृष्णाशी युद्ध सुरू केले.2220.

ਜੇ ਸਭ ਘਾਇ ਚਲਾਵਤ ਭਯੋ ਸਿਵ ਤੇ ਸਭ ਹੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਬਚਾਏ ॥

जे सभ घाइ चलावत भयो सिव ते सभ ही ब्रिजनाथ बचाए ॥

भगवान श्रीकृष्णाने त्या सर्वांना शिवाच्या हल्ल्यातून वाचवले.

ਤਉਨ ਸਮੈ ਸਿਵ ਕੋ ਆਪੁਨੇ ਸਭ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੇ ਤਕਿ ਘਾਇ ਲਗਾਏ ॥

तउन समै सिव को आपुने सभ स्याम भने तकि घाइ लगाए ॥

कृष्णाने शिवाच्या प्रहारातून स्वतःला वाचवले आणि शिवाला लक्ष्य बनवून त्याला जखमी केले

ਜੁਧੁ ਕੀਯੋ ਬਹੁ ਭਾਤਿ ਦੁਹੂ ਜਿਹ ਕੋ ਸਭ ਹੀ ਸੁਰ ਦੇਖਨ ਆਏ ॥

जुधु कीयो बहु भाति दुहू जिह को सभ ही सुर देखन आए ॥

या दोघांनी अनेक प्रकारचे युद्ध केले जे पाहण्यासाठी सर्व देवता आले आहेत.

ਅੰਤਿ ਖਿਸਾਇ ਰਿਸਾਇ ਕ੍ਰਿਪਾਨਿਧਿ ਏਕ ਗਦਾ ਹੂੰ ਸੋ ਰੁਦ੍ਰ ਗਿਰਾਏ ॥੨੨੨੧॥

अंति खिसाइ रिसाइ क्रिपानिधि एक गदा हूं सो रुद्र गिराए ॥२२२१॥

ते दोघे वेगवेगळ्या प्रकारे लढले आणि ते युद्ध पाहण्यासाठी देव तेथे आले आणि शेवटी, कृष्णाने अत्यंत क्रोधित शिवाला आपल्या गदेच्या प्रहाराने खाली पाडले.2221.

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

चौपाई

ਜਬ ਰੁਦ੍ਰਹਿ ਹਰਿ ਘਾਇ ਲਗਾਯੋ ॥

जब रुद्रहि हरि घाइ लगायो ॥

जेव्हा रुद्राला श्रीकृष्णाने घायाळ केले होते

ਬਿਸੁਧੋ ਕਰਿ ਕਰਿ ਭੂਮਿ ਗਿਰਾਯੋ ॥

बिसुधो करि करि भूमि गिरायो ॥

अशा प्रकारे जेव्हा कृष्णाने शिवाला जखमी करून पृथ्वीवर पाडले.

ਸੰਕਿਤ ਭਯੋ ਨ ਫਿਰਿ ਧਨੁ ਤਾਨਿਯੋ ॥

संकित भयो न फिरि धनु तानियो ॥

जो भयभीत झाला आणि मग त्याने धनुष्य खेचले नाही

ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਬੀਰ ਸਹੀ ਪ੍ਰਭੁ ਜਾਨਿਯੋ ॥੨੨੨੨॥

स्री जदुबीर सही प्रभु जानियो ॥२२२२॥

त्यांनी कृष्णाला त्यांच्या वास्तविक रूपात परमेश्वर (देव) म्हणून ओळखले.२२२२.

ਸੋਰਠਾ ॥

सोरठा ॥

सोर्था

ਰੁਦ੍ਰ ਕੋਪ ਦਯੋ ਤ੍ਯਾਗ ਜਦੁਪਤਿ ਕੋ ਬਲੁ ਹੇਰ ਕੈ ॥

रुद्र कोप दयो त्याग जदुपति को बलु हेर कै ॥

श्रीकृष्णाचे सामर्थ्य पाहून शिवाने आपला राग सोडला.

ਪਾਇਨ ਲਾਗਿਯੋ ਆਇ ਰਹਿਯੋ ਚਰਨ ਗਹਿ ਹਰ ਦੋਊ ॥੨੨੨੩॥

पाइन लागियो आइ रहियो चरन गहि हर दोऊ ॥२२२३॥

कृष्णाचे सामर्थ्य पाहून शिवाने रागाचा त्याग केला आणि कृष्णाच्या पाया पडला.2223.

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

स्वय्या

ਰੁਦ੍ਰ ਕੀ ਦੇਖਿ ਦਸਾ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੁ ਆਪਹਿ ਜੁਧੁ ਕੋ ਭੂਪਤਿ ਆਯੋ ॥

रुद्र की देखि दसा इह भाति सु आपहि जुधु को भूपति आयो ॥

शिवाची ही अवस्था पाहून राजा स्वतः युद्धासाठी आला

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਦਸ ਸੈ ਭੁਜ ਸ੍ਯਾਮ ਕੇ ਊਪਰ ਬਾਨਨ ਓਘ ਚਲਾਯੋ ॥

स्याम भनै दस सै भुज स्याम के ऊपर बानन ओघ चलायो ॥

त्याने आपल्या एक हजार हातांनी बाणांचा वर्षाव केला

ਓਘ ਜੋ ਆਵਤ ਬਾਨਨ ਕੋ ਸਭ ਹੀ ਹਰਿ ਮਾਰਗ ਮੈ ਨਿਵਰਾਯੋ ॥

ओघ जो आवत बानन को सभ ही हरि मारग मै निवरायो ॥

कृष्णाने येणा-या बाणांना मध्यभागी अडवले आणि त्यांना निष्क्रिय केले

ਸਾਰੰਗ ਆਪੁਨ ਹਾਥ ਬਿਖੈ ਧਰਿ ਕੈ ਅਰਿ ਕੋ ਬਹੁ ਘਾਇਨ ਘਾਯੋ ॥੨੨੨੪॥

सारंग आपुन हाथ बिखै धरि कै अरि को बहु घाइन घायो ॥२२२४॥

त्याने आपले धनुष्य हातात घेतले आणि शत्रूला खूप घायाळ केले.2224.

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਕ੍ਰੁਧਿਤ ਹੁਇ ਅਪਨੇ ਕਰ ਮੈ ਧਨ ਸਾਰੰਗ ਲੈ ਕੈ ॥

स्री ब्रिज नाइक क्रुधित हुइ अपने कर मै धन सारंग लै कै ॥

श्रीकृष्णाने संतापून सारंग धनुष्य हातात घेतले

ਜੁਧੁ ਮਚਾਵਤ ਭਯੋ ਦਸ ਸੈ ਭੁਜ ਸੋ ਅਤਿ ਓਜ ਅਖੰਡ ਜਨੈ ਕੈ ॥

जुधु मचावत भयो दस सै भुज सो अति ओज अखंड जनै कै ॥

क्रोधित होऊन धनुष्यबाण हातात घेऊन कृष्णाने सहस्रबाहूचे अविनाशी तेज ओळखून त्याच्याशी भयंकर युद्ध केले.

ਅਉਰ ਹਨੇ ਬਲਵੰਡ ਘਨੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਅਤਿ ਪਉਰਖ ਕੈ ਕੈ ॥

अउर हने बलवंड घने कबि स्याम भनै अति पउरख कै कै ॥

कवी श्याम म्हणतो, त्याने आपल्या शौर्याने इतर अनेक बलवान पुरुषांना मारले.

ਛੋਰਿ ਦਯੋ ਤਿਹ ਭੂਪਤਿ ਕੋ ਰਨ ਮੈ ਤਿਹ ਕੀ ਸੁ ਭੁਜਾ ਫੁਨ ਦ੍ਵੈ ਕੈ ॥੨੨੨੫॥

छोरि दयो तिह भूपति को रन मै तिह की सु भुजा फुन द्वै कै ॥२२२५॥

त्याने आपल्या सामर्थ्याने अनेक बलाढ्य योद्ध्यांना ठार मारले आणि दोन सोडून राजाचे सर्व हात तोडले आणि नंतर त्याला सोडले.2225.

ਕਬਿਯੋ ਬਾਚ ॥

कबियो बाच ॥

कवीचे भाषण:

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

स्वय्या

ਬਾਹ ਸਹੰਸ੍ਰ ਕਹੋ ਤੁਮ ਹੀ ਅਬ ਲਉ ਜਗ ਮੈ ਨਰ ਕਾਹੂ ਕੀ ਹੋਈ ॥

बाह सहंस्र कहो तुम ही अब लउ जग मै नर काहू की होई ॥

“हे सहस्रबाहू ! आजपर्यंत तुमच्यासारखी दयनीय अवस्था कोणीही केली नव्हती

ਅਉਰ ਕਹੋ ਕਿਹ ਭੂਪ ਇਤੀ ਅਪਨੇ ਗ੍ਰਿਹ ਬੀਚ ਸੰਪਤਿ ਸਮੋਈ ॥

अउर कहो किह भूप इती अपने ग्रिह बीच संपति समोई ॥

मला सांग, हे राजा! तू तुझ्या घरात इतकी संपत्ती का जमा केली आहेस?

ਏਤੇ ਪੈ ਸੰਤ ਸੁਨੋ ਹਿਤ ਕੈ ਸਿਵ ਸੋ ਛਰੀਯਾ ਪੁਨਿ ਰਾਖਤ ਹੋਈ ॥

एते पै संत सुनो हित कै सिव सो छरीया पुनि राखत होई ॥

हे संतजनहो! आवडीने ऐका, एवढे होऊनही शिवाशी फसवणूक करणारा वाचला आहे.

ਤਾ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਬਰੁ ਯਾ ਬਿਧਿ ਈਸ ਦਯੋ ਜਗਦੀਸ ਕੀਓ ਭਯੋ ਸੋਈ ॥੨੨੨੬॥

ता न्रिप को बरु या बिधि ईस दयो जगदीस कीओ भयो सोई ॥२२२६॥

"अशा स्थितीत असताना, कोणी शक्तिशाली शिवाला आपला रक्षक का ठेवतो?" त्याला शिवाने वरदान निश्चितच दिले असले, तरी केवळ तेच घडते, जे भगवान-देवाला पटते.2226.