श्री दसाम ग्रंथ

पान - 650


ਧਿਆਨ ਲਾਇ ਮੁਨਿ ਨਿਰਖਨ ਲਾਗੈ ॥੧੮੫॥
धिआन लाइ मुनि निरखन लागै ॥१८५॥

तेथे त्याला एक टॉम मांजर दिसली, जिचे त्याने लक्षपूर्वक स्कॅन करणे चालू ठेवले.185.

ਮੂਸ ਕਾਜ ਜਸ ਲਾਵਤ ਧਿਆਨੂ ॥
मूस काज जस लावत धिआनू ॥

उंदीर पकडण्यासाठी (जे तो) केंद्रित आहे,

ਲਾਜਤ ਦੇਖਿ ਮਹੰਤ ਮਹਾਨੂੰ ॥
लाजत देखि महंत महानूं ॥

उंदरांबद्दलची त्याची मनमिळाऊपणा पाहून मोठ्या संन्याशांनाही लाज वाटली

ਐਸ ਧਿਆਨ ਹਰਿ ਹੇਤ ਲਗਈਐ ॥
ऐस धिआन हरि हेत लगईऐ ॥

(जर) असे लक्ष हरिकडे (प्राप्तीसाठी) दिले जाते,

ਤਬ ਹੀ ਨਾਥ ਨਿਰੰਜਨ ਪਈਐ ॥੧੮੬॥
तब ही नाथ निरंजन पईऐ ॥१८६॥

भगवंतासाठी असे ध्यान धारण केले तरच त्या अव्यक्त ब्रह्माचा साक्षात्कार होऊ शकतो.१८६.

ਪੰਚਮ ਗੁਰੂ ਯਾਹਿ ਹਮ ਜਾਨਾ ॥
पंचम गुरू याहि हम जाना ॥

आम्ही त्यांना (आमचे) पाचवे गुरु मानले.

ਯਾ ਕਹੁ ਭਾਵ ਹੀਐ ਅਨੁਮਾਨਾ ॥
या कहु भाव हीऐ अनुमाना ॥

मी त्यांना माझा पाचवा गुरु मानेन, असा विचार ऋषींचा राजा दत्त यांच्या मनात आला.

ਐਸੀ ਭਾਤਿ ਧਿਆਨ ਜੋ ਲਾਵੈ ॥
ऐसी भाति धिआन जो लावै ॥

ज्या प्रकाराकडे लक्ष दिले जाईल,

ਸੋ ਨਿਹਚੈ ਸਾਹਿਬ ਕੋ ਪਾਵੈ ॥੧੮੭॥
सो निहचै साहिब को पावै ॥१८७॥

जो अशा रीतीने ध्यान करील, त्याला निश्चितपणे परमेश्वराचा साक्षात्कार होईल.187.

ਇਤਿ ਬਿੜਾਲ ਪੰਚਮੋ ਗੁਰੂ ਸਮਾਪਤੰ ॥੫॥
इति बिड़ाल पंचमो गुरू समापतं ॥५॥

टॉम कॅटला पाचवे गुरु म्हणून दत्तक घेण्याच्या वर्णनाचा शेवट.

ਅਥ ਧੁਨੀਆ ਗੁਰੂ ਕਥਨੰ ॥
अथ धुनीआ गुरू कथनं ॥

आता कॉटन कार्डरचे गुरु म्हणून वर्णन सुरू होते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਆਗੇ ਚਲਾ ਰਾਜ ਸੰਨ੍ਯਾਸਾ ॥
आगे चला राज संन्यासा ॥

संन्यास राज (दत्त) पुढे चालले

ਏਕ ਆਸ ਗਹਿ ਐਸ ਅਨਾਸਾ ॥
एक आस गहि ऐस अनासा ॥

इतर सर्व इच्छा सोडून फक्त एकच विचार मनात ठेवून योगींचा राजा दत्त पुढे गेला.

ਤਹ ਇਕ ਰੂਮ ਧੁਨਖਤੋ ਲਹਾ ॥
तह इक रूम धुनखतो लहा ॥

तेव्हा (त्याला) एक 'खोली' (पेंजा) घुटमळताना दिसली (ज्याने त्याच्याजवळून सैन्य गेल्यावरही त्याच्या कामावरून लक्ष न वळवले).

ਐਸ ਭਾਤਿ ਮਨ ਸੌ ਮੁਨਿ ਕਹਾ ॥੧੮੮॥
ऐस भाति मन सौ मुनि कहा ॥१८८॥

तिथे त्याला कापूस काढणारा एक कार्डर दिसला आणि मनातल्या मनात म्हणाला 188

ਭੂਪ ਸੈਨ ਇਹ ਜਾਤ ਨ ਲਹੀ ॥
भूप सैन इह जात न लही ॥

(की या पेंगेने) राजाचे सैन्य जातानाही पाहिले नाही,

ਗ੍ਰੀਵਾ ਨੀਚ ਨੀਚ ਹੀ ਰਹੀ ॥
ग्रीवा नीच नीच ही रही ॥

“या माणसाने सर्व सैन्य आपल्या समोरून जाताना पाहिले नाही आणि त्याची मान झुकलेली आहे

ਸਗਲ ਸੈਨ ਵਾਹੀ ਮਗ ਗਈ ॥
सगल सैन वाही मग गई ॥

सर्व सैन्य त्या मार्गाने गेले,

ਤਾ ਕੌ ਨੈਕੁ ਖਬਰ ਨਹੀ ਭਈ ॥੧੮੯॥
ता कौ नैकु खबर नही भई ॥१८९॥

संपूर्ण सैन्य या मार्गाने निघाले, परंतु त्याला त्याची जाणीव नव्हती. ”१८९.

ਰੂਈ ਧੁਨਖਤੋ ਫਿਰਿ ਨ ਨਿਹਾਰਾ ॥
रूई धुनखतो फिरि न निहारा ॥

मी रडताना मागे वळून पाहिले नाही,

ਨੀਚ ਹੀ ਗ੍ਰੀਵਾ ਰਹਾ ਬਿਚਾਰਾ ॥
नीच ही ग्रीवा रहा बिचारा ॥

कापूस वेचताना त्यांनी मागे वळून पाहिले नाही आणि या नीच व्यक्तीने मान झुकवून ठेवली

ਦਤ ਬਿਲੋਕਿ ਹੀਏ ਮੁਸਕਾਨਾ ॥
दत बिलोकि हीए मुसकाना ॥

ते पाहून दत्त मनातल्या मनात हसले.

ਖਸਟਮ ਗੁਰੂ ਤਿਸੀ ਕਹੁ ਜਾਨਾ ॥੧੯੦॥
खसटम गुरू तिसी कहु जाना ॥१९०॥

त्याला पाहून दत्त मनातल्या मनात हसले आणि म्हणाले, “मी त्यांना माझा सहावा गुरु मानतो.” १९०.

ਰੂਮ ਹੇਤ ਇਹ ਜਿਮ ਚਿਤੁ ਲਾਯੋ ॥
रूम हेत इह जिम चितु लायो ॥

रून (पिंजन) साठी लागवड केली आहे.

ਸੈਨ ਗਈ ਪਰੁ ਸਿਰ ਨ ਉਚਾਯੋ ॥
सैन गई परु सिर न उचायो ॥

आणि सैन्य निघून गेले, परंतु (त्याने) डोके वर केले नाही.

ਤੈਸੀਏ ਪ੍ਰਭ ਸੌ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਗਈਐ ॥
तैसीए प्रभ सौ प्रीति लगईऐ ॥

असे प्रेम परमेश्वरावर असावे.

ਤਬ ਹੀ ਪੁਰਖ ਪੁਰਾਤਨ ਪਈਐ ॥੧੯੧॥
तब ही पुरख पुरातन पईऐ ॥१९१॥

ज्या प्रकारे त्याने आपले चित्त कापसात लीन केले आणि सेना निघून गेली आणि त्याने आपले डोके वर केले नाही, त्याच प्रकारे जेव्हा परमेश्वराची प्रीती होईल, तेव्हा त्या प्राचीन पुरुषाचा म्हणजेच परमेश्वराचा साक्षात्कार होईल.191.

ਇਤਿ ਰੂਈ ਧੁਨਖਤਾ ਪੇਾਂਜਾ ਖਸਟਮੋ ਗੁਰੂ ਸਮਾਪਤੰ ॥੬॥
इति रूई धुनखता पेांजा खसटमो गुरू समापतं ॥६॥

सहावे गुरु म्हणून कार्डर दत्तक घेतल्याचे वर्णन संपले.

ਅਥ ਮਾਛੀ ਸਪਤਮੋ ਗੁਰੂ ਕਥਨੰ ॥
अथ माछी सपतमो गुरू कथनं ॥

आता सातवे गुरु म्हणून फिशरमनचे वर्णन सुरू होते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपी

ਆਗੇ ਚਲਾ ਰਾਜ ਸੰਨ੍ਯਾਸਾ ॥
आगे चला राज संन्यासा ॥

संन्यास राज (दत्त) पुढे चालले

ਮਹਾ ਬਿਮਲ ਮਨ ਭਯੋ ਉਦਾਸਾ ॥
महा बिमल मन भयो उदासा ॥

शुद्ध मनाचा तो महान तपस्वी दत्त पुढे गेला

ਨਿਰਖਾ ਤਹਾ ਏਕ ਮਛਹਾ ॥
निरखा तहा एक मछहा ॥

त्याला एक माची (मासे पकडणारी) दिसली.

ਲਏ ਜਾਰ ਕਰਿ ਜਾਤ ਨ ਕਹਾ ॥੧੯੨॥
लए जार करि जात न कहा ॥१९२॥

तेथे त्याला एक मच्छीमार त्याच्या जाळ्यासह जाताना दिसला.192.

ਬਿਨਛੀ ਏਕ ਹਾਥ ਮੋ ਧਾਰੇ ॥
बिनछी एक हाथ मो धारे ॥

त्याच्या हातात एक आकडी काठी ('बिंची') होती.

ਜਰੀਆ ਅੰਧ ਕੰਧ ਪਰ ਡਾਰੇ ॥
जरीआ अंध कंध पर डारे ॥

तो एका हातात त्याची भाला धरून एका खांद्यावर जाळी घेऊन जात होता

ਇਸਥਿਤ ਏਕ ਮਛਿ ਕੀ ਆਸਾ ॥
इसथित एक मछि की आसा ॥

आणि (मासेमारीत मग्न) (चालले) आंधळ्यासारखे. तो माशाच्या आशेवर होता,

ਜਾਨੁਕ ਵਾ ਕੇ ਮਧ ਨ ਸਾਸਾ ॥੧੯੩॥
जानुक वा के मध न सासा ॥१९३॥

तो माशांच्या निमित्तानं त्याच्या शरीराचा जणू श्वास कोंडल्यासारखा उभा होता.193.

ਏਕਸੁ ਠਾਢ ਮਛ ਕੀ ਆਸੂ ॥
एकसु ठाढ मछ की आसू ॥

तो माशाची वाट पाहत होता,

ਰਾਜ ਪਾਟ ਤੇ ਜਾਨ ਉਦਾਸੂ ॥
राज पाट ते जान उदासू ॥

एक मासा पकडण्याच्या इच्छेने तो उभा होता जणू कोणी धीराने उभा आहे आणि त्याच्या सर्व सामानापासून अलिप्त आहे.

ਇਹ ਬਿਧਿ ਨੇਹ ਨਾਥ ਸੌ ਲਈਐ ॥
इह बिधि नेह नाथ सौ लईऐ ॥

अशा प्रकारे आपण प्रभूवर प्रेम करूया,

ਤਬ ਹੀ ਪੂਰਨ ਪੁਰਖ ਕਹ ਪਈਐ ॥੧੯੪॥
तब ही पूरन पुरख कह पईऐ ॥१९४॥

दत्तांनी विचार केला की जर परमेश्वरासाठी असे प्रेम पाळले गेले तर तो परिपूर्ण पुरुष म्हणजेच लो.

ਇਤਿ ਮਾਛੀ ਗੁਰੂ ਸਪਤਮੋ ਸਮਾਪਤੰ ॥੭॥
इति माछी गुरू सपतमो समापतं ॥७॥

मच्छिमाराला सातवे गुरु म्हणून दत्तक घेण्याच्या वर्णनाचा शेवट.

ਅਥ ਚੇਰੀ ਅਸਟਮੋ ਗੁਰੂ ਕਥਨੰ ॥
अथ चेरी असटमो गुरू कथनं ॥

आता त्याने दासी-दासीला आठवा गुरु म्हणून दत्तक घेतल्याचे वर्णन सुरू होते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਹਰਖਤ ਅੰਗ ਸੰਗ ਸੈਨਾ ਸੁਨਿ ॥
हरखत अंग संग सैना सुनि ॥

दक्ष प्रजापती (घर) मुनी (दत्त).

ਆਯੋ ਦਛ ਪ੍ਰਜਾਪਤਿ ਕੇ ਮੁਨਿ ॥
आयो दछ प्रजापति के मुनि ॥

जेव्हा दत्त ऋषी दक्ष प्रजापतीच्या निवासस्थानी पोहोचले तेव्हा ते आपल्या सैन्यासह अत्यंत प्रसन्न झाले.