श्री दसाम ग्रंथ

पान - 366


ਜੋਊ ਆਈ ਮਨਾਵਨ ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਥੀ ਤਿਹ ਸੋ ਬਤੀਯਾ ਇਮ ਪੈ ਉਚਰੀ ॥
जोऊ आई मनावन ग्वारनि थी तिह सो बतीया इम पै उचरी ॥

त्याला साजरे करायला आलेले गोपी त्याच्याशी असे बोलले.

ਸਖੀ ਕਾਹੇ ਕੌ ਹਉ ਹਰਿ ਪਾਸ ਚਲੋ ਹਰਿ ਕੀ ਕਛੁ ਮੋ ਪਰਵਾਹ ਪਰੀ ॥੭੧੦॥
सखी काहे कौ हउ हरि पास चलो हरि की कछु मो परवाह परी ॥७१०॥

तिची समजूत घालण्यासाठी आलेल्या गोपींना ते म्हणाले, हे मित्रा! मी कृष्णाकडे का जाऊ? मी त्याची काय काळजी करू?���710.

ਯੌ ਇਹ ਉਤਰ ਦੇਤ ਭਈ ਤਬ ਯਾ ਬਿਧਿ ਸੋ ਉਨਿ ਬਾਤ ਕਰੀ ਹੈ ॥
यौ इह उतर देत भई तब या बिधि सो उनि बात करी है ॥

राधाने असे उत्तर दिल्यावर तो मित्र पुन्हा म्हणाला,

ਰਾਧੇ ਬਲਾਇ ਲਿਉ ਰੋਸ ਕਰੋ ਨਹਿ ਕਿਉ ਕਿਹ ਕੋਪ ਕੇ ਸੰਗ ਭਰੀ ਹੈ ॥
राधे बलाइ लिउ रोस करो नहि किउ किह कोप के संग भरी है ॥

हे राधा, तू कृष्णाला म्हणशील तू व्यर्थ रागावत आहेस

ਤੂ ਇਤ ਮਾਨ ਰਹੀ ਕਰਿ ਕੈ ਉਤ ਹੇਰਤ ਪੈ ਰਿਪੁ ਚੰਦ ਹਰੀ ਹੈ ॥
तू इत मान रही करि कै उत हेरत पै रिपु चंद हरी है ॥

तू इथे रागावून बसला आहेस आणि तिकडे चंद्राचा शत्रू (श्रीकृष्ण) बघत आहे (तुमचा मार्ग).

ਤੂ ਨ ਕਰੈ ਪਰਵਾਹ ਹਰੀ ਹਰਿ ਕੌ ਤੁਮਰੀ ਪਰਵਾਹ ਪਰੀ ਹੈ ॥੭੧੧॥
तू न करै परवाह हरी हरि कौ तुमरी परवाह परी है ॥७११॥

��या बाजूला तुम्ही अहंकाराचा प्रतिकार करत आहात आणि त्या बाजूला चंद्रप्रकाशही कृष्णाला वैमनस्यपूर्ण वाटतो, निःसंशयपणे, तुम्हाला कृष्णाची काळजी नाही, पण कृष्ण तुमची पूर्ण काळजी घेतो.���711.

ਯੌਂ ਕਹਿ ਬਾਤ ਕਹੀ ਫਿਰਿ ਯੌ ਉਠਿ ਬੇਗ ਚਲੋ ਚਲਿ ਹੋਹੁ ਸੰਜੋਗੀ ॥
यौं कहि बात कही फिरि यौ उठि बेग चलो चलि होहु संजोगी ॥

एवढं बोलून तो मित्र पुन्हा म्हणाला, हे राधा, तू लवकर जा आणि पटकन कृष्णाला भेट

ਤਾਹੀ ਕੇ ਨੈਨ ਲਗੇ ਇਹ ਠਉਰ ਜੋਊ ਸਭ ਲੋਗਨ ਕੋ ਰਸ ਭੋਗੀ ॥
ताही के नैन लगे इह ठउर जोऊ सभ लोगन को रस भोगी ॥

जो सर्वांच्या उत्कट प्रेमाचा उपभोग घेणारा आहे, त्याची नजर तुझ्या या निवासस्थानावर केंद्रित आहे.

ਤਾ ਕੇ ਨ ਪਾਸ ਚਲੈ ਸਜਨੀ ਉਨ ਕੋ ਕਛ ਜੈ ਹੈ ਨ ਆਪਨ ਖੋਗੀ ॥
ता के न पास चलै सजनी उन को कछ जै है न आपन खोगी ॥

���हे मित्रा! जर तुम्ही त्याच्याकडे गेला नाही तर तो काहीही गमावणार नाही, नुकसान फक्त तुमचेच होईल

ਤੈ ਮੁਖ ਰੀ ਬਲਿ ਦੇਖਨ ਕੋ ਜਦੁਰਾਇ ਕੇ ਨੈਨ ਭਏ ਦੋਊ ਬਿਓਗੀ ॥੭੧੨॥
तै मुख री बलि देखन को जदुराइ के नैन भए दोऊ बिओगी ॥७१२॥

तुझ्यापासून विभक्त झाल्यामुळे कृष्णाचे दोन्ही डोळे दुःखी आहेत.712.

ਪੇਖਤ ਹੈ ਨਹੀ ਅਉਰ ਤ੍ਰੀਯਾ ਤੁਮਰੋ ਈ ਸੁਨੋ ਬਲਿ ਪੰਥ ਨਿਹਾਰੈ ॥
पेखत है नही अउर त्रीया तुमरो ई सुनो बलि पंथ निहारै ॥

���हे राधा! तो इतर कोणत्याही स्त्रीकडे पाहत नाही आणि फक्त तुझ्या येण्याच्या शोधात आहे

ਤੇਰੇ ਹੀ ਧ੍ਯਾਨ ਬਿਖੈ ਅਟਕੇ ਤੁਮਰੀ ਹੀ ਕਿਧੌ ਬਲਿ ਬਾਤ ਉਚਾਰੈ ॥
तेरे ही ध्यान बिखै अटके तुमरी ही किधौ बलि बात उचारै ॥

तो आपले लक्ष तुमच्यावर केंद्रित करतो आणि फक्त तुमच्याबद्दल बोलतो

ਝੂਮਿ ਗਿਰੈ ਕਬਹੂੰ ਧਰਨੀ ਕਰਿ ਤ੍ਵੈ ਮਧਿ ਆਪਨ ਆਪ ਸੰਭਾਰੈ ॥
झूमि गिरै कबहूं धरनी करि त्वै मधि आपन आप संभारै ॥

���कधी तो स्वतःवर ताबा ठेवतो तर कधी तो डोलतो आणि जमिनीवर पडतो

ਤਉਨ ਸਮੈ ਸਖੀ ਤੋਹਿ ਚਿਤਾਰਿ ਕੈ ਸ੍ਯਾਮਿ ਜੂ ਮੈਨ ਕੋ ਮਾਨ ਨਿਵਾਰੈ ॥੭੧੩॥
तउन समै सखी तोहि चितारि कै स्यामि जू मैन को मान निवारै ॥७१३॥

अरे मित्रा! ज्या वेळी त्याला तुझी आठवण येते, त्या वेळी तो प्रेमाच्या देवतेचा अभिमान चिरडून टाकतोय असे वाटते.���713.

ਤਾ ਤੇ ਨ ਮਾਨ ਕਰੋ ਸਜਨੀ ਉਠਿ ਬੇਗ ਚਲੋ ਕਛੁ ਸੰਕ ਨ ਆਨੋ ॥
ता ते न मान करो सजनी उठि बेग चलो कछु संक न आनो ॥

���म्हणून हे मित्रा! अहंकारी होऊ नका आणि तुमचा संकोच सोडून त्वरीत जा

ਸ੍ਯਾਮ ਕੀ ਬਾਤ ਸੁਨੋ ਹਮ ਤੇ ਤੁਮਰੇ ਚਿਤ ਮੈ ਅਪਨੋ ਚਿਤ ਮਾਨੋ ॥
स्याम की बात सुनो हम ते तुमरे चित मै अपनो चित मानो ॥

जर तुम्ही माझ्याकडून कृष्णाविषयी विचाराल तर समजा की त्यांचे मन तुमच्या मनाचाच विचार करते

ਤੇਰੇ ਹੀ ਧ੍ਯਾਨ ਫਸੇ ਹਰਿ ਜੂ ਕਰ ਕੈ ਮਨਿ ਸੋਕ ਅਸੋਕ ਬਹਾਨੋ ॥
तेरे ही ध्यान फसे हरि जू कर कै मनि सोक असोक बहानो ॥

���तो अनेक बहाण्याने तुमच्या विचारात अडकला आहे

ਮੂੜ ਰਹੀ ਅਬਲਾ ਕਰਿ ਮਾਨ ਕਛੂ ਹਰਿ ਕੋ ਨਹੀ ਹੇਤ ਪਛਾਨੋ ॥੭੧੪॥
मूड़ रही अबला करि मान कछू हरि को नही हेत पछानो ॥७१४॥

अरे मूर्ख बाई! तुम्ही व्यर्थ अहंकारी बनत आहात आणि कृष्णाचे हित ओळखत नाही आहात.���714.

ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਕੀ ਸੁਨ ਕੈ ਬਤੀਯਾ ਤਬ ਰਾਧਿਕਾ ਉਤਰ ਦੇਤ ਭਈ ॥
ग्वारनि की सुन कै बतीया तब राधिका उतर देत भई ॥

गोपींचे म्हणणे ऐकून मग राधा उत्तर देऊ लागली.

ਕਿਹ ਹੇਤ ਕਹਿਯੋ ਤਜਿ ਕੈ ਹਰਿ ਪਾਸਿ ਮਨਾਵਨ ਮੋਹੂ ਕੇ ਕਾਜ ਧਈ ॥
किह हेत कहियो तजि कै हरि पासि मनावन मोहू के काज धई ॥

गोपींचे बोलणे ऐकून राधाने उत्तर दिले, कृष्णाला सोडून माझे मन वळवायला तुला कोणी सांगितले होते?

ਨਹਿ ਹਉ ਚਲਿ ਹੋ ਹਰਿ ਪਾਸ ਕਹਿਯੋ ਤੁਮਰੀ ਧਉ ਕਹਾ ਗਤਿ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ਦਈ ॥
नहि हउ चलि हो हरि पास कहियो तुमरी धउ कहा गति ह्वै है दई ॥

मी कृष्णाकडे जाणार नाही, तुझ्याबद्दल काय सांगू, प्रॉव्हिडन्सची इच्छा असली तरी मी त्याच्याकडे जाणार नाही

ਸਖੀ ਅਉਰਨ ਨਾਮ ਸੁ ਮੂੜ ਧਰੈ ਨ ਲਖੈ ਇਹ ਹਉਹੂੰ ਕਿ ਮੂੜ ਮਈ ॥੭੧੫॥
सखी अउरन नाम सु मूड़ धरै न लखै इह हउहूं कि मूड़ मई ॥७१५॥

अरे मित्रा! इतरांची नावे त्याच्या मनात राहतात आणि तो माझ्यासारख्या मूर्खाकडे पाहत नाही.���715.

ਸੁਨ ਕੈ ਬ੍ਰਿਖਭਾਨ ਸੁਤਾ ਕੋ ਕਹਿਯੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੋ ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਉਤਰ ਦੀਨੋ ॥
सुन कै ब्रिखभान सुता को कहियो इह भाति सो ग्वारनि उतर दीनो ॥

राधाचे बोलणे ऐकून गोपींनी उत्तर दिले, हे गोपी! माझे शब्द ऐक

ਰੀ ਸੁਨ ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਮੋ ਬਤੀਯਾ ਤਿਨ ਹੂੰ ਸੁਨਿ ਸ੍ਰੌਨ ਸੁਨੈਬੇ ਕਉ ਕੀਨੋ ॥
री सुन ग्वारनि मो बतीया तिन हूं सुनि स्रौन सुनैबे कउ कीनो ॥

तुमचे लक्ष वेधण्यासाठी त्याने मला तुमच्याशी काही बोलण्यास सांगितले आहे

ਮੋਹਿ ਕਹੈ ਮੁਖ ਤੇ ਕਿ ਤੂ ਮੂੜ ਮੈ ਮੂੜ ਤੁਹੀ ਮਨ ਮੈ ਕਰਿ ਚੀਨੋ ॥
मोहि कहै मुख ते कि तू मूड़ मै मूड़ तुही मन मै करि चीनो ॥

���तुम्ही मला मुर्ख म्हणून संबोधत आहात, पण थोडा वेळ तुमच्या मनात विचार करा की, खरं तर तू मूर्ख आहेस.

ਜੈ ਜਦੁਰਾਇ ਕੀ ਭੇਜੀ ਅਈ ਸੁਨਿ ਤੈ ਜਦੁਰਾਇ ਹੂੰ ਸੋ ਹਠ ਕੀਨੋ ॥੭੧੬॥
जै जदुराइ की भेजी अई सुनि तै जदुराइ हूं सो हठ कीनो ॥७१६॥

मला कृष्णाने इथे पाठवले आहे आणि तुम्ही त्याच्याबद्दलच्या तुमच्या विचारांवर ठाम आहात.���716.

ਯੌ ਕਹਿ ਕੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕਹਿਯੋ ਚਲੀਯੈ ਉਠਿ ਕੈ ਬਲਿ ਸੰਕ ਨ ਆਨੋ ॥
यौ कहि कै इह भाति कहियो चलीयै उठि कै बलि संक न आनो ॥

असे म्हणत गोपी पुढे म्हणाल्या, हे राधा! तुमची शंका सोडून जा

ਤੋ ਹੀ ਸੋ ਹੇਤੁ ਘਨੋ ਹਰਿ ਕੋ ਤਿਹ ਤੇ ਤੁਮਹੂੰ ਕਹਿਯੋ ਸਾਚ ਹੀ ਜਾਨੋ ॥
तो ही सो हेतु घनो हरि को तिह ते तुमहूं कहियो साच ही जानो ॥

कृष्ण तुमच्यावर इतरांपेक्षा जास्त प्रेम करतो हे सत्य समजा

ਪਾਇਨ ਤੋਰੇ ਪਰੋ ਲਲਨਾ ਹਠ ਦੂਰ ਕਰੋ ਕਬਹੂੰ ਫੁਨਿ ਮਾਨੋ ॥
पाइन तोरे परो ललना हठ दूर करो कबहूं फुनि मानो ॥

अरे प्रिये! (मी) तुझ्या पाया पडणे, हट्टीपणा दूर करणे आणि कधीकधी (माझे शब्द) स्वीकारणे.

ਤਾ ਤੇ ਨਿਸੰਕ ਚਲੋ ਤਜਿ ਸੰਕ ਕਿਧੌ ਹਰਿ ਕੀ ਵਹ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਛਾਨੋ ॥੭੧੭॥
ता ते निसंक चलो तजि संक किधौ हरि की वह प्रीति पछानो ॥७१७॥

���हे प्रिये! मी तुझ्या पाया पडतो, तू तुझी जिद्द सोडा आणि कृष्णाचे प्रेम ओळखून न घाबरता त्याच्याकडे जा.���717.

ਕੁੰਜਨ ਮੈ ਸਖੀ ਰਾਸ ਸਮੈ ਹਰਿ ਕੇਲ ਕਰੇ ਤੁਮ ਸੋ ਬਨ ਮੈ ॥
कुंजन मै सखी रास समै हरि केल करे तुम सो बन मै ॥

���हे मित्रा! कृष्ण आपल्या रम्य आणि उत्कट खेळात तुझ्याबरोबर अल्कोव्ह आणि जंगलात गढून गेला होता.

ਜਿਤਨੋ ਉਨ ਕੋ ਹਿਤ ਹੈ ਤੁਹਿ ਮੋ ਤਿਹ ਤੇ ਨਹੀ ਆਧਿਕ ਹੈ ਉਨ ਮੈ ॥
जितनो उन को हित है तुहि मो तिह ते नही आधिक है उन मै ॥

त्याचे तुझ्यावरचे प्रेम इतर गोपींपेक्षा जास्त आहे

ਮੁਰਝਾਇ ਗਏ ਬਿਨੁ ਤੈ ਹਰਿ ਜੂ ਨਹਿ ਖੇਲਤ ਹੈ ਫੁਨਿ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਮੈ ॥
मुरझाइ गए बिनु तै हरि जू नहि खेलत है फुनि ग्वारिन मै ॥

कृष्ण तुझ्याशिवाय कोमेजला आहे आणि तो आता इतर गोपींबरोबर खेळत नाही

ਤਿਹ ਤੇ ਸੁਨ ਬੇਗ ਨਿਸੰਕ ਚਲੋ ਕਰ ਕੈ ਸੁਧਿ ਪੈ ਬਨ ਕੀ ਮਨ ਮੈ ॥੭੧੮॥
तिह ते सुन बेग निसंक चलो कर कै सुधि पै बन की मन मै ॥७१८॥

म्हणून, जंगलातील रसिक खेळाचे स्मरण करून, न डगमगता त्याच्याकडे जा.718.

ਸ੍ਯਾਮ ਬੁਲਾਵਤ ਹੈ ਚਲੀਯੈ ਬਲਿ ਪੈ ਮਨ ਮੈ ਨ ਕਛੂ ਹਠੁ ਕੀਜੈ ॥
स्याम बुलावत है चलीयै बलि पै मन मै न कछू हठु कीजै ॥

हे त्याग! श्रीकृष्ण बोलावतात, म्हणून तुमच्या मनात काहीही ठेऊ नका आणि जा.

ਬੈਠ ਰਹੀ ਕਰਿ ਮਾਨ ਘਨੋ ਕਛੁ ਅਉਰਨ ਹੂੰ ਕੋ ਕਹਿਯੋ ਸੁਨ ਲੀਜੈ ॥
बैठ रही करि मान घनो कछु अउरन हूं को कहियो सुन लीजै ॥

���हे मित्रा! कृष्ण तुला बोलावत आहे, तू विनाकारण त्याच्याकडे जा, तू इथे तुझ्या अभिमानाने बसला आहेस, पण तू इतरांचे म्हणणे ऐकून घे.

ਤਾ ਤੇ ਹਉ ਬਾਤ ਕਰੋ ਤੁਮ ਸੋ ਇਹ ਤੇ ਨ ਕਛੂ ਤੁਮਰੋ ਕਹਿਯੋ ਛੀਜੈ ॥
ता ते हउ बात करो तुम सो इह ते न कछू तुमरो कहियो छीजै ॥

म्हणूनच मी तुझ्याशी बोलतो आणि म्हणतो की तुझी काहीच चूक नाही.

ਨੈਕੁ ਨਿਹਾਰ ਕਹਿਯੋ ਹਮ ਓਰਿ ਸਭੈ ਤਜ ਮਾਨ ਅਬੈ ਹਸਿ ਦੀਜੈ ॥੭੧੯॥
नैकु निहार कहियो हम ओरि सभै तज मान अबै हसि दीजै ॥७१९॥

���म्हणून मी तुम्हाला सांगतो की, जर तुम्ही माझ्याकडे पाहून थोडा वेळ हसलात आणि तुमचा अभिमान सोडलात तर तुमचे काहीही नुकसान होणार नाही.���719.

ਰਾਧੇ ਬਾਚ ਦੂਤੀ ਸੋ ॥
राधे बाच दूती सो ॥

मेसेंजरला उद्देशून राधिकाचे भाषण:

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਮੈ ਨ ਹਸੋ ਹਰਿ ਪਾਸ ਚਲੋ ਨਹੀ ਜਉ ਤੁਹਿ ਸੀ ਸਖੀ ਕੋਟਿਕ ਆਵੈ ॥
मै न हसो हरि पास चलो नही जउ तुहि सी सखी कोटिक आवै ॥

तुझ्यासारखे लाखो मित्र आले तरी मी हसणार नाही आणि जाणार नाही

ਆਇ ਉਪਾਵ ਅਨੇਕ ਕਰੈ ਅਰੁ ਪਾਇਨ ਊਪਰ ਸੀਸ ਨਿਆਵੈ ॥
आइ उपाव अनेक करै अरु पाइन ऊपर सीस निआवै ॥

तुमच्या सारखे मित्र कितीही प्रयत्न करून माझ्या चरणी नतमस्तक झाले तरी चालेल

ਮੈ ਕਬਹੂ ਨਹੀ ਜਾਉ ਤਹਾ ਤੁਹ ਸੀ ਕਹਿ ਕੋਟਿਕ ਬਾਤ ਬਨਾਵੈ ॥
मै कबहू नही जाउ तहा तुह सी कहि कोटिक बात बनावै ॥

मी तिथे जाणार नाही, निःसंशयपणे लाखो गोष्टी सांगू शकतात

ਅਉਰ ਕੀ ਕਉਨ ਗਨੈ ਗਨਤੀ ਬਲਿ ਆਪਨ ਕਾਨ੍ਰਹ੍ਰਹ ਜੂ ਸੀਸ ਝੁਕਾਵੈ ॥੭੨੦॥
अउर की कउन गनै गनती बलि आपन कान्रह्रह जू सीस झुकावै ॥७२०॥

मी इतर कोणाचीही गणना करत नाही आणि म्हणतो की कृष्ण स्वतः येऊन माझ्यापुढे डोके टेकवावे.���720.

ਪ੍ਰਤਿਉਤਰ ਬਾਚ ॥
प्रतिउतर बाच ॥

उत्तरातील भाषण:

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਜੋ ਇਨ ਐਸੀ ਕਹੀ ਬਤੀਯਾ ਤਬ ਹੀ ਉਹ ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਯੌ ਕਹਿਯੌ ਹੋ ਰੀ ॥
जो इन ऐसी कही बतीया तब ही उह ग्वारनि यौ कहियौ हो री ॥

जेव्हा ती (राधा) असे बोलली तेव्हा ती गोपी म्हणाली, नाही!

ਜਉ ਹਮ ਬਾਤ ਕਹੀ ਚਲੀਯੈ ਤੂ ਕਹੈ ਹਮ ਸ੍ਯਾਮ ਸੋ ਪ੍ਰੀਤ ਹੀ ਛੋਰੀ ॥
जउ हम बात कही चलीयै तू कहै हम स्याम सो प्रीत ही छोरी ॥

राधाने असे सांगितल्यावर गोपींनी उत्तर दिले, हे राधा! मी तुला जाण्यास सांगितले तेव्हा तू असे म्हणालास की तुझे कृष्णावरही प्रेम नाही