असा कोणता दुष्कर्म केला आहेस?
निर्लज्जपणे का जगतोय?
मी तिथे जाईन
तुम्ही सर्व लाज कशी गमावली? की तू असे वाईट कृत्य केलेस; मी आता जाईन जिथे राम गेला आहे. '२७६.
कुस्मा बचितर श्लोक
तो (भरत) रामाला बनवासी म्हणून ओळखत होता
जंगलात राहणारे लोक रघुवीर रामाला ओळखतात आणि त्यांचे दुःख आणि सांत्वन यांना आपले मानतात.
(तो म्हणू लागला-) आता (मी) बरगड्यांच्या कातडीचे चिलखत धारण करून बंदी बनेन.
आता मी झाडाची पोळी धारण करेन आणि जंगलात जाईन आणि मेंढ्यासह जंगलातील फळे खाईन.���277.
असे शब्द बोलून (भरत) घरातून निघून गेला.
असे सांगून भरत घरातून निघून गेला आणि दागिने तोडून फेकून दिले आणि साल-साल घातले.
राजा दशरथाचे दफन केल्यानंतर, (भरत) अयोध्या शहर सोडले
त्यांनी राजा दशरथाचा मृत्यू सोहळा पार पाडला आणि अवध सोडला आणि रामाच्या चरणी राहण्यावर लक्ष केंद्रित केले.278.
जळणारी जमीन पाहून तो सर्व काही सोडून पुढे निघाला
वनवासी भरताचे बलवान सैन्य पाहून ऋषीमुनींसह आले आणि राम ज्या ठिकाणी मुक्कामी होते तेथे पोहोचले.
सैन्याचे (आगमन) पाहून रामाला शत्रूचे सैन्य (आले आहे) असे समजले.
प्रबळ शक्ती पाहून रामाला वाटले की काही जुलमी लोक हल्ला करायला आले आहेत, म्हणून त्याने धनुष्य आणि बाण हातात धरले.279.
जेव्हा रामाने धनुष्य हाती घेतले आणि पूर्ण ताकदीने बाण सोडला
राम धनुष्य हातात घेऊन बाण सोडू लागला आणि हे पाहून इंद्र, सूर्य वगैरे भीतीने थरथर कापले.
प्रत्येक घरात चांगली माणसे आणि देव आनंदात होते,
हे पाहून वनवासी त्यांच्या निवासस्थानी प्रसन्न झाले, परंतु अमरपुराचे देव हे युद्ध पाहून चिंताग्रस्त झाले.280.
जेव्हा भरताला त्याच्या मनातील (ही गोष्ट) कळली
तेव्हा भरताने मनात विचार केला की राम युद्ध सुरू करण्याचा विचार करत आहे.
(ते) तळाचे बल सोडून एकटेच बाहेर पडले
म्हणून त्याने आपली सर्व शक्ती सोडली, एकटाच पुढे गेला आणि रामाला पाहून त्याचे सर्व दुःख संपले.281.
जेव्हा शिरोमणीने रामाला डोळ्यांनी पाहिले
जेव्हा भरतने स्वतःच्या डोळ्यांनी पराक्रमी राम पाहिला, तेव्हा सर्व कामना सोडून भरत त्यांना साष्टांग नमस्कार घातला.
ही स्थिती पाहून रामचंद्रांनी (ही गोष्ट) जाणे
हे पाहून रामाला समजले की, तो भरतच आपली राजधानी सोडून आला होता.282.
भरताला ओळखून आणि शत्रुघ्न (रिफा) पाहून.
शत्रुघ्न आणि भरत यांना पाहून रामाने त्यांना ओळखले आणि राम आणि लक्ष्मण यांच्या मनात आले की राजा दशरथ हे जग सोडून गेले.
बाण सोडून राम आणि लछमन देखील (धनुष).
त्यांनी आपला बाण सोडला आणि आपली नाराजी दूर करत डोंगरावरून खाली आले.283.
दल-बल सोडून (चार भावांनी) एकमेकांना मिठी मारली आणि रडले (आणि म्हणू लागले-)
सैन्याला बाजूला ठेवून त्यांनी एकमेकांना मिठी मारली आणि रडले. प्रॉव्हिडन्सने अशा वेदना दिल्या होत्या की त्यांनी सर्व सुखसोयी गमावल्या होत्या.
(भरत म्हणाला-) हे स्वामी रघुबर! आता घरी जाऊया
भरत म्हणाला, हे राहगुवीर, तुझा दृढनिश्चय सोडून तुझ्या घरी परत जा, कारण याच कारणामुळे सर्व लोक तुझ्या पाया पडले होते.
भरताला उद्देशून रामाचे भाषण :
कंठ आभूषण श्लोक
हे भरतकुमार! आग्रह करू नका
���हे भारत! हट्टी होऊ नकोस, तुझ्या घरी जा, इथे राहून मला आणखी त्रास देऊ नकोस
(जे काम) राजाने (दशरथाने) सांगितले आहे, (ते) आम्ही स्वीकारले आहे.
मला जी काही परवानगी दिली आहे, त्याप्रमाणे मी वागत आहे आणि त्यानुसार मी तेरा वर्षे जंगलात राहीन (आणि चौदाव्या वर्षी परत येईन) 285.
तेरा वर्षांनंतर (आम्ही) पुन्हा येऊ,
मी तेरा वर्षांनी परत येईन आणि एका छताखाली सिंहासनावर बसेन.
(तुम्ही) घरी जा आणि माझे शीख व्हा (कारण)
माझी सूचना ऐका आणि घरी परत जा, तुमच्या माता तिथे रडत असतील.���286.
रामाला उद्देशून भारताचे भाषण :