श्री दसाम ग्रंथ

पान - 649


ਇਤਿ ਮਨ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦੂਸਰ ਠਹਰਾਇਆ ਸਮਾਪਤੰ ॥੨॥
इति मन नूं गुरू दूसर ठहराइआ समापतं ॥२॥

मनुष्याचा (मनाचा) दुसरा गुरु म्हणून अंगीकार करणे समाप्त.

ਅਥ ਤ੍ਰਿਤੀ ਗੁਰੂ ਮਕਰਕਾ ਕਥਨੰ ॥
अथ त्रिती गुरू मकरका कथनं ॥

आता स्पायडरला तिसरा गुरु म्हणून दत्तक घेण्याचे वर्णन सुरू होते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਚਉਬੀਸ ਗੁਰੂ ਕੀਨ ਜਿਹਾ ਭਾਤਾ ॥
चउबीस गुरू कीन जिहा भाता ॥

ज्या प्रकारे (दत्ताने) चोवीस गुरु ग्रहण केले,

ਅਬ ਸੁਨ ਲੇਹੁ ਕਹੋ ਇਹ ਬਾਤਾ ॥
अब सुन लेहु कहो इह बाता ॥

दत्ताने ज्या पद्धतीने चोवीस गुरुंना दत्तक घेतले ते ऐकू नका

ਏਕ ਮਕਰਕਾ ਦਤ ਨਿਹਾਰੀ ॥
एक मकरका दत निहारी ॥

दत्तला एक कोळी ('मकरका') दिसला.

ਐਸ ਹ੍ਰਿਦੇ ਅਨੁਮਾਨ ਬਿਚਾਰੀ ॥੧੭੬॥
ऐस ह्रिदे अनुमान बिचारी ॥१७६॥

त्याने एक कोळी पाहिला आणि त्याच्या मनात प्रतिबिंबित झाला.176.

ਆਪਨ ਹੀਐ ਐਸ ਅਨੁਮਾਨਾ ॥
आपन हीऐ ऐस अनुमाना ॥

असा विचार त्याच्या मनात आला

ਤੀਸਰ ਗੁਰੁ ਯਾਹਿ ਹਮ ਮਾਨਾ ॥
तीसर गुरु याहि हम माना ॥

मनात विचार करून ते म्हणाले, “मी त्यांना माझा तिसरा गुरु मानतो

ਪ੍ਰੇਮ ਸੂਤ ਕੀ ਡੋਰਿ ਬਢਾਵੈ ॥
प्रेम सूत की डोरि बढावै ॥

(या कोळ्यासारखा जेव्हा) प्रेमाच्या सूत्राचा धागा वाढवावा

ਤਬ ਹੀ ਨਾਥ ਨਿਰੰਜਨ ਪਾਵੈ ॥੧੭੭॥
तब ही नाथ निरंजन पावै ॥१७७॥

जेव्हा प्रेमाचा धागा विस्तारेल, तेव्हाच परमेश्वराचा (नाथ निरंजन-अव्यक्त ब्रह्म) साक्षात्कार होईल.”१७७.

ਆਪਨ ਆਪੁ ਆਪ ਮੋ ਦਰਸੈ ॥
आपन आपु आप मो दरसै ॥

(कोळी स्वतःला जाळ्यात पाहतो) त्याच प्रकारे (जिग्यासू) स्वतःला (आत) पाहतो.

ਅੰਤਰਿ ਗੁਰੂ ਆਤਮਾ ਪਰਸੈ ॥
अंतरि गुरू आतमा परसै ॥

तेव्हा आतून गुरूंचे आत्मिक रूप दिसते.

ਏਕ ਛਾਡਿ ਕੈ ਅਨਤ ਨ ਧਾਵੈ ॥
एक छाडि कै अनत न धावै ॥

(जेव्हा) एक (मन) सोडून इतरत्र धावणार नाही,

ਤਬ ਹੀ ਪਰਮ ਤਤੁ ਕੋ ਪਾਵੈ ॥੧੭੮॥
तब ही परम ततु को पावै ॥१७८॥

जेव्हा स्वतःचे दर्शन होईल आणि स्वतःमध्येच आत्मा-गुरूचा स्पर्श होईल आणि मन एक सोडून इतर कोठेही जाणार नाही, तेव्हाच परम तत्वाचा साक्षात्कार होईल.१७८.

ਏਕ ਸਰੂਪ ਏਕ ਕਰਿ ਦੇਖੈ ॥
एक सरूप एक करि देखै ॥

एक फॉर्म एक म्हणून स्वीकारा

ਆਨ ਭਾਵ ਕੋ ਭਾਵ ਨੇ ਪੇਖੈ ॥
आन भाव को भाव ने पेखै ॥

आणि द्वैताचे प्रेम न दिसे ।

ਏਕ ਆਸ ਤਜਿ ਅਨਤ ਨ ਧਾਵੈ ॥
एक आस तजि अनत न धावै ॥

एकाची इच्छा सोडून दुसऱ्याकडे धावू नका,

ਤਬ ਹੀ ਨਾਥ ਨਿਰੰਜਨ ਪਾਵੈ ॥੧੭੯॥
तब ही नाथ निरंजन पावै ॥१७९॥

जेव्हा एकाचे स्वरूप एक मानले जाईल आणि पाहिले जाईल आणि दुसरा कोणताही विचार मनात येणार नाही आणि एक ध्येय स्वतःसमोर ठेवून, मन इतरत्र कुठेही धावणार नाही, तेव्हा परमेश्वर (नाथ निरंजन --- अव्यक्त ब्रह्म). 179.

ਕੇਵਲ ਅੰਗ ਰੰਗ ਤਿਹ ਰਾਚੈ ॥
केवल अंग रंग तिह राचै ॥

त्याला त्याचे रूप फक्त त्याच्या रूपात (शरीरात) ग्रहण करू द्या.

ਏਕ ਛਾਡਿ ਰਸ ਨੇਕ ਨ ਮਾਚੈ ॥
एक छाडि रस नेक न माचै ॥

एक रस सोडून इतर रसात तल्लीन होऊ नका.

ਪਰਮ ਤਤੁ ਕੋ ਧਿਆਨ ਲਗਾਵੈ ॥
परम ततु को धिआन लगावै ॥

(त्याने) परमात्म्यात (त्याचे) लक्ष लावावे,

ਤਬ ਹੀ ਨਾਥ ਨਿਰੰਜਨ ਪਾਵੈ ॥੧੮੦॥
तब ही नाथ निरंजन पावै ॥१८०॥

जेव्हा विलीनीकरण फक्त एकात असेल आणि मन इतर कोणातही गुंतून राहणार नाही तेव्हा एकाचा स्वीकार करून केवळ परम तत्वाचेच चिंतन कराल, तेव्हा त्याला प्रभूचा साक्षात्कार होईल (नाथ निरंजन - अव्यक्त ब्रह्म) 180

ਤੀਸਰ ਗੁਰੂ ਮਕਰਿਕਾ ਠਾਨੀ ॥
तीसर गुरू मकरिका ठानी ॥

(अशा प्रकारे) तिसऱ्या गुरुने मकरकाचा स्वीकार केला

ਆਗੇ ਚਲਾ ਦਤ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
आगे चला दत अभिमानी ॥

कोळीला तिसरा गुरु मानून तेजस्वी दत्त पुढे सरसावले

ਤਾ ਕਰ ਭਾਵ ਹ੍ਰਿਦੇ ਮਹਿ ਲੀਨਾ ॥
ता कर भाव ह्रिदे महि लीना ॥

त्या (कोळी) चा अर्थ अशा प्रकारे हृदयात कल्पला गेला,

ਹਰਖਵੰਤ ਤਬ ਚਲਾ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥੧੮੧॥
हरखवंत तब चला प्रबीना ॥१८१॥

अत्यंत प्रसन्न होऊन, तो त्यांच्या अंत:करणात धारण करून पुढे सरकला.181.

ਇਤਿ ਤ੍ਰਿਤੀ ਗੁਰੂ ਮਕਰਕਾ ਸਮਾਪਤੰ ॥੩॥
इति त्रिती गुरू मकरका समापतं ॥३॥

तिसरा गुरु म्हणून स्पायडरला दत्तक घेण्याचा शेवट.

ਅਥ ਬਕ ਚਤਰਥ ਗੁਰੂ ਕਥਨੰ ॥
अथ बक चतरथ गुरू कथनं ॥

आता चौथ्या गुरु क्रेनचे वर्णन सुरू होते.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਜਬੈ ਦਤ ਗੁਰੁ ਅਗੈ ਸਿਧਾਰਾ ॥
जबै दत गुरु अगै सिधारा ॥

जेव्हा दत्तगुरू पुढे चालले,

ਮਛ ਰਾਸਕਰ ਬੈਠਿ ਨਿਹਾਰਾ ॥
मछ रासकर बैठि निहारा ॥

जेव्हा दत्त पुढे सरकले, तेव्हा माशांचा थवा पाहून त्यांनी ध्यान करणाऱ्या क्रेनकडे पाहिले.

ਉਜਲ ਅੰਗ ਅਤਿ ਧਿਆਨ ਲਗਾਵੈ ॥
उजल अंग अति धिआन लगावै ॥

त्याचा रंग पांढरा आहे आणि तो खूप सावध आहे.

ਮੋਨੀ ਸਰਬ ਬਿਲੋਕਿ ਲਜਾਵੈ ॥੧੮੨॥
मोनी सरब बिलोकि लजावै ॥१८२॥

त्याचे हातपाय अत्यंत पांढरे होते आणि त्याला पाहून सर्व मौन पाळणाऱ्या प्राण्यांना लाज वाटली.182.

ਜੈਸਕ ਧਿਆਨ ਮਛ ਕੇ ਕਾਜਾ ॥
जैसक धिआन मछ के काजा ॥

जसा मासा (पकडण्यासाठी बगळा) लक्ष केंद्रित करतो,

ਲਾਵਤ ਬਕ ਨਾਵੈ ਨਿਰਲਾਜਾ ॥
लावत बक नावै निरलाजा ॥

क्रेनने पाहिलेले ध्यान, माशांसाठी केलेल्या ध्यानामुळे त्याचे नाव लज्जास्पद झाले.

ਭਲੀ ਭਾਤਿ ਇਹ ਧਿਆਨ ਲਗਾਵੈ ॥
भली भाति इह धिआन लगावै ॥

तो काळजीपूर्वक निरीक्षण करतो म्हणून,

ਭਾਵ ਤਾਸ ਕੋ ਮੁਨਿ ਮਨ ਭਾਵੈ ॥੧੮੩॥
भाव तास को मुनि मन भावै ॥१८३॥

ते ध्यान अतिशय सुरेखपणे पाहत होते आणि आपल्या मौनाने ते ऋषींना प्रसन्न करत होते.183.

ਐਸੋ ਧਿਆਨ ਨਾਥ ਹਿਤ ਲਈਐ ॥
ऐसो धिआन नाथ हित लईऐ ॥

(जर) असे ध्यान भगवंताला (प्राप्तीसाठी) लावले,

ਤਬ ਹੀ ਪਰਮ ਪੁਰਖ ਕਹੁ ਪਈਐ ॥
तब ही परम पुरख कहु पईऐ ॥

त्या भगवंतासाठी असे ध्यान धारण केले तर त्याचा साक्षात्कार होतो

ਮਛਾਤਕ ਲਖਿ ਦਤ ਲੁਭਾਨਾ ॥
मछातक लखि दत लुभाना ॥

मासे पकडणारा (बगळा) पाहून दत्ताचे मन हेवा वाटू लागले.

ਚਤਰਥ ਗੁਰੂ ਤਾਸ ਅਨੁਮਾਨਾ ॥੧੮੪॥
चतरथ गुरू तास अनुमाना ॥१८४॥

क्रेन पाहून, दत्त त्याच्याकडे आकर्षित झाले आणि त्यांनी त्यांचा चौथा गुरु म्हणून स्वीकार केला.१८४.

ਇਤਿ ਮਛਾਤਕ ਚਤੁਰਥ ਗੁਰੂ ਸਮਾਪਤੰ ॥੪॥
इति मछातक चतुरथ गुरू समापतं ॥४॥

चतुर्थ गुरु म्हणून क्रेनला दत्तक घेतल्याचे वर्णन संपले.

ਅਥ ਬਿੜਾਲ ਪੰਚਮ ਗੁਰੂ ਨਾਮ ॥
अथ बिड़ाल पंचम गुरू नाम ॥

आता पाचव्या गुरु टॉम कॅटचे वर्णन सुरू होते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਆਗੇ ਚਲਾ ਦਤ ਮੁਨਿ ਰਾਈ ॥
आगे चला दत मुनि राई ॥

श्रेष्ठ मुनि दत्त पुढे गेले

ਸੀਸ ਜਟਾ ਕਹ ਜੂਟ ਛਕਾਈ ॥
सीस जटा कह जूट छकाई ॥

दत्त, ऋषींचा राजा, त्याच्या डोक्यावर मॅट कुलूप घेऊन, पुढे सरकला

ਦੇਖਾ ਏਕ ਬਿੜਾਲ ਜੁ ਆਗੇ ॥
देखा एक बिड़ाल जु आगे ॥

पुढे जाऊन त्याला एक बिल दिसले,