श्री दसाम ग्रंथ

पान - 99


ਲੋਥ ਪੈ ਲੋਥ ਗਈ ਪਰ ਇਉ ਸੁ ਮਨੋ ਸੁਰ ਲੋਗ ਕੀ ਸੀਢੀ ਬਨਾਈ ॥੨੧੫॥
लोथ पै लोथ गई पर इउ सु मनो सुर लोग की सीढी बनाई ॥२१५॥

एकमेकांवर पडलेले प्रेत युद्धातील योद्ध्यांनी बनवलेल्या स्वर्गाच्या शिडीसारखे वाटतात. 215.,

ਸੁੰਭ ਚਮੂੰ ਸੰਗ ਚੰਡਿਕਾ ਕ੍ਰੁਧ ਕੈ ਜੁਧ ਅਨੇਕਨਿ ਵਾਰਿ ਮਚਿਓ ਹੈ ॥
सुंभ चमूं संग चंडिका क्रुध कै जुध अनेकनि वारि मचिओ है ॥

चंडीने अत्यंत क्रोधाने सुंभाच्या सैन्याशी अनेक वेळा युद्ध केले.

ਜੰਬੁਕ ਜੁਗਨਿ ਗ੍ਰਿਝ ਮਜੂਰ ਰਕਤ੍ਰ ਕੀ ਕੀਚ ਮੈ ਈਸ ਨਚਿਓ ਹੈ ॥
जंबुक जुगनि ग्रिझ मजूर रकत्र की कीच मै ईस नचिओ है ॥

कोल्हे, पिशाच आणि गिधाडे हे मजुरांसारखे आहेत आणि मांस आणि रक्ताच्या चिखलात उभा असलेला नर्तक स्वतः शिव आहे.

ਲੁਥ ਪੈ ਲੁਥ ਸੁ ਭੀਤੈ ਭਈ ਸਿਤ ਗੂਦ ਅਉ ਮੇਦ ਲੈ ਤਾਹਿ ਗਚਿਓ ਹੈ ॥
लुथ पै लुथ सु भीतै भई सित गूद अउ मेद लै ताहि गचिओ है ॥

प्रेतांवरील प्रेत एक भिंत बनले आहेत आणि चरबी आणि मज्जा हे प्लास्टर (त्या भिंतीवर) आहेत.

ਭਉਨ ਰੰਗੀਨ ਬਨਾਇ ਮਨੋ ਕਰਿਮਾਵਿਸੁ ਚਿਤ੍ਰ ਬਚਿਤ੍ਰ ਰਚਿਓ ਹੈ ॥੨੧੬॥
भउन रंगीन बनाइ मनो करिमाविसु चित्र बचित्र रचिओ है ॥२१६॥

(हे युद्धभूमी नाही) असे दिसते की सुंदर वाड्यांचे निर्माते विश्वकर्मा यांनी हे अद्भुत चित्र तयार केले आहे. २१६.,

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥
स्वैया ॥

स्वय्या,

ਦੁੰਦ ਸੁ ਜੁਧ ਭਇਓ ਰਨ ਮੈ ਉਤ ਸੁੰਭ ਇਤੈ ਬਰ ਚੰਡਿ ਸੰਭਾਰੀ ॥
दुंद सु जुध भइओ रन मै उत सुंभ इतै बर चंडि संभारी ॥

शेवटी दोघांमध्येच लढाई झाली, त्या बाजूने सुंभ आणि या बाजूने चंडी यांनी आपली सत्ता टिकवली.

ਘਾਇ ਅਨੇਕ ਭਏ ਦੁਹੂੰ ਕੈ ਤਨਿ ਪਉਰਖ ਗਯੋ ਸਭ ਦੈਤ ਕੋ ਹਾਰੀ ॥
घाइ अनेक भए दुहूं कै तनि पउरख गयो सभ दैत को हारी ॥

दोघांच्या शरीरावर अनेक जखमा झाल्या होत्या, परंतु राक्षसाने आपली सर्व शक्ती गमावली.

ਹੀਨ ਭਈ ਬਲ ਤੇ ਭੁਜ ਕਾਪਤ ਸੋ ਉਪਮਾ ਕਵਿ ਐਸਿ ਬਿਚਾਰੀ ॥
हीन भई बल ते भुज कापत सो उपमा कवि ऐसि बिचारी ॥

शक्तीहीन राक्षसाचे हात थरथर कापतात ज्यासाठी कवीने ही तुलना केली आहे.

ਮਾਨਹੁ ਗਾਰੜੂ ਕੇ ਬਲ ਤੇ ਲਈ ਪੰਚ ਮੁਖੀ ਜੁਗ ਸਾਪਨਿ ਕਾਰੀ ॥੨੧੭॥
मानहु गारड़ू के बल ते लई पंच मुखी जुग सापनि कारी ॥२१७॥

असे वाटले की ते पाच तोंडांचे काळे नाग आहेत, जे सापाच्या शक्तीने नकळत लटकले आहेत.217.,

ਕੋਪ ਭਈ ਬਰ ਚੰਡਿ ਮਹਾ ਬਹੁ ਜੁਧੁ ਕਰਿਓ ਰਨ ਮੈ ਬਲ ਧਾਰੀ ॥
कोप भई बर चंडि महा बहु जुधु करिओ रन मै बल धारी ॥

रणांगणात अतिशय शक्तिशाली चंडी क्रोधित झाली आणि तिने मोठ्या शक्तीने युद्ध केले.

ਲੈ ਕੈ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਮਹਾ ਬਲਵਾਨ ਪਚਾਰ ਕੈ ਸੁੰਭ ਕੇ ਊਪਰ ਝਾਰੀ ॥
लै कै क्रिपान महा बलवान पचार कै सुंभ के ऊपर झारी ॥

अत्यंत शक्तिशाली चंडी, तलवार घेऊन जोरात ओरडत तिने ती सुंभावर मारली.

ਸਾਰ ਸੋ ਸਾਰ ਕੀ ਸਾਰ ਬਜੀ ਝਨਕਾਰ ਉਠੀ ਤਿਹ ਤੇ ਚਿਨਗਾਰੀ ॥
सार सो सार की सार बजी झनकार उठी तिह ते चिनगारी ॥

तलवारीची धार तलवारीच्या धारेशी आदळली, जिथून टिंगलटवाळी आवाज आणि ठिणग्या उमटल्या.

ਮਾਨਹੁ ਭਾਦਵ ਮਾਸ ਕੀ ਰੈਨਿ ਲਸੈ ਪਟਬੀਜਨ ਕੀ ਚਮਕਾਰੀ ॥੨੧੮॥
मानहु भादव मास की रैनि लसै पटबीजन की चमकारी ॥२१८॥

भांडणाच्या (महिन्यात) उजवीकडे चकचकीत झगमगते असे वाटले.218.,

ਘਾਇਨ ਤੇ ਬਹੁ ਸ੍ਰਉਨ ਪਰਿਓ ਬਲ ਛੀਨ ਭਇਓ ਨ੍ਰਿਪ ਸੁੰਭ ਕੋ ਕੈਸੇ ॥
घाइन ते बहु स्रउन परिओ बल छीन भइओ न्रिप सुंभ को कैसे ॥

सुंभच्या जखमेतून खूप रक्त वाहून गेले, म्हणून त्याची शक्ती गेली, तो कसा दिसतो?,

ਜੋਤਿ ਘਟੀ ਮੁਖ ਕੀ ਤਨ ਕੀ ਮਨੋ ਪੂਰਨ ਤੇ ਪਰਿਵਾ ਸਸਿ ਜੈਸੇ ॥
जोति घटी मुख की तन की मनो पूरन ते परिवा ससि जैसे ॥

पौर्णिमेपासून अमावस्येपर्यंत चंद्राचा प्रकाश कमी झाल्याप्रमाणे त्याच्या चेहऱ्याचे वैभव आणि शरीराची शक्ती कमी झाली आहे.

ਚੰਡਿ ਲਇਓ ਕਰਿ ਸੁੰਭ ਉਠਾਇ ਕਹਿਓ ਕਵਿ ਨੇ ਮੁਖਿ ਤੇ ਜਸੁ ਐਸੇ ॥
चंडि लइओ करि सुंभ उठाइ कहिओ कवि ने मुखि ते जसु ऐसे ॥

चंडीने सुंभ हातात घेतला, या दृश्याची तुलना कवीने अशी केली आहे:

ਰਛਕ ਗੋਧਨ ਕੇ ਹਿਤ ਕਾਨ੍ਰਹ ਉਠਾਇ ਲਇਓ ਗਿਰਿ ਗੋਧਨੁ ਜੈਸੇ ॥੨੧੯॥
रछक गोधन के हित कान्रह उठाइ लइओ गिरि गोधनु जैसे ॥२१९॥

गायींच्या कळपाचे रक्षण करण्यासाठी कृष्णाने गोवर्धन पर्वत उचलला होता असे वाटले.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा,

ਕਰ ਤੇ ਗਿਰਿ ਧਰਨੀ ਪਰਿਓ ਧਰਿ ਤੇ ਗਇਓ ਅਕਾਸਿ ॥
कर ते गिरि धरनी परिओ धरि ते गइओ अकासि ॥

हातातून सुंभ पडला किंवा चंडी पृथ्वीवर पडली आणि पृथ्वीवरून आकाशात उडाली.

ਸੁੰਭ ਸੰਘਾਰਨ ਕੇ ਨਮਿਤ ਗਈ ਚੰਡਿ ਤਿਹ ਪਾਸ ॥੨੨੦॥
सुंभ संघारन के नमित गई चंडि तिह पास ॥२२०॥

सुंभला मारण्यासाठी चंडी त्याच्या जवळ आला.220.

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥
स्वैया ॥

स्वय्या,

ਬੀਚ ਤਬੈ ਨਭ ਮੰਡਲ ਚੰਡਿਕਾ ਜੁਧ ਕਰਿਓ ਜਿਮ ਆਗੇ ਨ ਹੋਊ ॥
बीच तबै नभ मंडल चंडिका जुध करिओ जिम आगे न होऊ ॥

असे युद्ध चंडीने आकाशात केले, जे यापूर्वी कधीही केले नव्हते.

ਸੂਰਜ ਚੰਦੁ ਨਿਛਤ੍ਰ ਸਚੀਪਤਿ ਅਉਰ ਸਭੈ ਸੁਰ ਪੇਖਤ ਸੋਊ ॥
सूरज चंदु निछत्र सचीपति अउर सभै सुर पेखत सोऊ ॥

सूर्य, चंद्र, तारे, इंद्र आणि इतर सर्व देवांनी ते युद्ध पाहिले.