श्री दसाम ग्रंथ

पान - 523

ਬਾਹੈ ਕਟੀ ਸਹਸ੍ਰਾਭੁਜ ਕੀ ਤੁ ਭਲੋ ਤਿਹ ਕੋ ਅਬ ਨਾਸੁ ਨ ਕੀਜੈ ॥੨੨੩੯॥

बाहै कटी सहस्राभुज की तु भलो तिह को अब नासु न कीजै ॥२२३९॥

जरी त्याचे हात कापले गेले आहेत.” 2239.

ਕਾਨ੍ਰਹ ਜੂ ਬਾਚ ਸਿਵ ਜੂ ਪ੍ਰਤਿ ॥

कान्रह जू बाच सिव जू प्रति ॥

कृष्णाचे भाषण:

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

स्वय्या

ਸੋ ਕਰਿਹੋ ਅਬ ਹਉ ਸੁਨਿ ਰੁਦ੍ਰ ਜੂ ਤੋ ਸੰਗਿ ਬੈਨ ਉਚਾਰਤ ਹਉ ॥

सो करिहो अब हउ सुनि रुद्र जू तो संगि बैन उचारत हउ ॥

“हे शिवा! ऐक, मी आता करेन

ਬਾਹੈ ਕਟੀ ਤਿਹ ਭੂਲਿ ਨਿਹਾਰਿ ਅਬ ਹਉ ਹੂ ਸੁ ਕ੍ਰੋਧ ਨਿਵਾਰਤ ਹਉ ॥

बाहै कटी तिह भूलि निहारि अब हउ हू सु क्रोध निवारत हउ ॥

त्याचे हात कापलेले डोन आणि त्याचे अनियमित वर्तन पाहून मी माझा राग सोडला.

ਪ੍ਰਹਲਾਦ ਕੋ ਪੌਤ੍ਰ ਕਹਾਵਤ ਹੈ ਸੁ ਇਹੈ ਜੀਅ ਮਾਹਿ ਬਿਚਾਰਤ ਹਉ ॥

प्रहलाद को पौत्र कहावत है सु इहै जीअ माहि बिचारत हउ ॥

(तो स्वत:ला प्रल्हादाचा पुत्र म्हणवतो, म्हणून मी माझ्या मनात हाच विचार करतो.

ਤਾ ਤੇ ਡੰਡ ਹੀ ਦੈ ਕਰਿ ਛੋਰਿ ਦਯੋ ਇਹ ਤੇ ਨਾਹਿ ਤਾਹਿ ਸੰਘਾਰਤ ਹਉ ॥੨੨੪੦॥

ता ते डंड ही दै करि छोरि दयो इह ते नाहि ताहि संघारत हउ ॥२२४०॥

"मलाही वाटते की तो प्रल्हादचा मुलगा आहे, म्हणून मी त्याला शिक्षा करून सोडतो आणि त्याला मारत नाही."2240.

ਯੌ ਬਖਸਾਇ ਕੈ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਸੋ ਤਿਹ ਭੂਪ ਕੋ ਸ੍ਯਾਮ ਕੇ ਪਾਇਨ ਡਾਰੋ ॥

यौ बखसाइ कै स्याम जू सो तिह भूप को स्याम के पाइन डारो ॥

(शिव) अशा प्रकारे भगवान श्रीकृष्णाचा आशीर्वाद घेऊन त्या राजाला भगवान श्रीकृष्णाच्या चरणी ठेवले.

ਭੂਲ ਕੈ ਭੂਪਤਿ ਕਾਮ ਕਰਿਯੋ ਅਬ ਹੇ ਪ੍ਰਭ ਜੂ ਤੁਮ ਕ੍ਰੋਧ ਨਿਵਾਰੋ ॥

भूल कै भूपति काम करियो अब हे प्रभ जू तुम क्रोध निवारो ॥

अशाप्रकारे राजाला आपली चूक मान्य करून शिवाने त्याला कृष्णाच्या पाया पडायला लावले आणि म्हणाले, “सहस्रबाहूने चुकीचे कृत्य केले आहे, हे भगवान! तुझा राग सोड

ਪੌਤ੍ਰ ਕੋ ਬ੍ਯਾਹ ਕਰੋ ਇਹ ਕੀ ਦੁਹਿਤਾ ਸੰਗਿ ਅਉਰ ਕਛੂ ਮਨ ਮੈ ਨ ਬਿਚਾਰੋ ॥

पौत्र को ब्याह करो इह की दुहिता संगि अउर कछू मन मै न बिचारो ॥

(तुमच्या) नातवाचे लग्न त्याच्या मुलीशी करा, बाकी काही मनात विचार करा.

ਯੌ ਕਰਿ ਬ੍ਯਾਹ ਸੰਗ ਊਖਹ ਲੈ ਅਨਰੁਧ ਕੋ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਧਾਮਿ ਸਿਧਾਰੋ ॥੨੨੪੧॥

यौ करि ब्याह संग ऊखह लै अनरुध को स्याम जू धामि सिधारो ॥२२४१॥

आता कोणताही विचार न करता तुमच्या मुलाचे लग्न त्याच्या मुलीशी करा आणि उषा आणि अनिरुद्ध यांना सोबत घेऊन तुमच्या घरी जा.” 2241.

ਜੋ ਸੁਨਿ ਹੈ ਗੁਨ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਕੇ ਫੁਨਿ ਅਉਰਨ ਤੇ ਅਰੁ ਆਪਨ ਗੈ ਹੈ ॥

जो सुनि है गुन स्याम जू के फुनि अउरन ते अरु आपन गै है ॥

तो, जो इतरांकडून कृष्णाची स्तुती ऐकेल आणि स्वतःही गाईल

ਆਪਨ ਜੋ ਪੜ ਹੈ ਪੜਵਾਇ ਹੈ ਅਉਰ ਕਬਿਤਨ ਬੀਚ ਬਨੈ ਹੈ ॥

आपन जो पड़ है पड़वाइ है अउर कबितन बीच बनै है ॥

जो त्याच्या सद्गुणांचे वाचन करेल आणि इतरांनाही ते वाचायला लावेल आणि श्लोकात गाईल

ਸੋਵਤ ਜਾਗਤ ਧਾਵਤ ਧਾਮ ਸੁ ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਕੀ ਸੁਧਿ ਲੈ ਹੈ ॥

सोवत जागत धावत धाम सु स्री ब्रिज नाइक की सुधि लै है ॥

झोपताना, उठताना, घराभोवती फिरताना तो श्रीकृष्णाचे ध्यान करतो.

ਸੋਊ ਸਦਾ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਫੁਨਿ ਯਾ ਭਵ ਭੀਤਰ ਫੇਰਿ ਨ ਐ ਹੈ ॥੨੨੪੨॥

सोऊ सदा कबि स्याम भनै फुनि या भव भीतर फेरि न ऐ है ॥२२४२॥

जो त्याचे स्मरण करेल, झोपताना, जागेवर आणि फिरताना, तो या संसाराच्या सागरात पुन्हा जन्म घेणार नाही.2242.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਸਿਕੰਧ ਪੁਰਾਣੇ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਬਾਣਾਸੁਰ ਕੋ ਜੀਤਿ ਅਨਰੁਧ ਊਖਾ ਕੋ ਬ੍ਯਾਹ ਲਿਆਵਤ ਭਏ ॥

इति स्री दसम सिकंध पुराणे बचित्र नाटक ग्रंथे क्रिसनावतारे बाणासुर को जीति अनरुध ऊखा को ब्याह लिआवत भए ॥

बाणासुरावर विजय मिळवून अनिरुद्ध आणि उषाचा विवाह कृष्णावतारात (दशम स्कंध पुराणावर आधारित) बचित्तर नाटकातील वर्णनाचा शेवट.

ਅਥ ਡਿਗ ਰਾਜਾ ਕੋ ਉਧਾਰ ਕਥਨੰ ॥

अथ डिग राजा को उधार कथनं ॥

आता दिग राजाच्या तारणाचे वर्णन सुरू होते

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

चौपाई

ਏਕ ਭੂਪ ਛਤ੍ਰੀ ਡਿਗ ਨਾਮਾ ॥

एक भूप छत्री डिग नामा ॥

दिग नावाचा एक छत्री राजा होता.

ਧਰਿਯੋ ਤਾਹਿ ਕਿਰਲਾ ਕੋ ਜਾਮਾ ॥

धरियो ताहि किरला को जामा ॥

दिग नावाचा एक क्षत्रिय राजा होता, तो गिरगिटाच्या रूपात जन्माला आला होता

ਸਭ ਜਾਦਵ ਮਿਲਿ ਖੇਲਨ ਆਏ ॥

सभ जादव मिलि खेलन आए ॥

सर्व यादव (मुले) खेळायला आले.

ਪ੍ਯਾਸੇ ਭਏ ਕੂਪ ਪਿਖਿ ਧਾਏ ॥੨੨੪੩॥

प्यासे भए कूप पिखि धाए ॥२२४३॥

सर्व यादव खेळत असताना तहान लागल्याने ते एका विहिरीजवळ आले.2243.

ਇਕ ਕਿਰਲਾ ਤਿਹ ਮਾਹਿ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥

इक किरला तिह माहि निहारियो ॥

(त्यांना) त्याच्यामध्ये एक सरडा दिसला.

ਕਾਢੈ ਯਾ ਕੋ ਇਹੈ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

काढै या को इहै बिचारियो ॥

विहिरीत एक गिरगिट पाहून सर्वांनी तो बाहेर काढण्याचा विचार केला

ਕਾਢਨ ਲਗੇ ਨ ਕਾਢਿਯੋ ਗਯੋ ॥

काढन लगे न काढियो गयो ॥

(ते) माघार घेऊ लागले, (परंतु ते त्यांच्याकडून मागे घेतले गेले नाही).

ਅਤਿ ਅਸਚਰਜ ਸਭਹਿਨ ਮਨਿ ਭਯੋ ॥੨੨੪੪॥

अति असचरज सभहिन मनि भयो ॥२२४४॥

त्यांनी प्रयत्न केले, पण चोर अपयशी झाल्याचे लक्षात आल्याने सर्वांनाच आश्चर्य वाटले.2244.

ਜਾਦਵ ਬਾਚ ਕਾਨ੍ਰਹ ਜੂ ਸੋ ॥

जादव बाच कान्रह जू सो ॥

कृष्णाला उद्देशून यादवांचे भाषण:

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

डोहरा

ਸਭ ਸੁਚਿੰਤ ਜਾਦਵ ਭਏ ਗਏ ਕ੍ਰਿਸਨ ਪੈ ਧਾਇ ॥

सभ सुचिंत जादव भए गए क्रिसन पै धाइ ॥

असा विचार करून सर्वजण कृष्णाकडे आले आणि म्हणाले, “विहिरीत एक गिरगिट आहे.

ਕਹਿ ਕਿਰਲਾ ਇਕ ਕੂਪ ਮੈ ਤਾ ਕੋ ਕਰਹੁ ਉਪਾਇ ॥੨੨੪੫॥

कहि किरला इक कूप मै ता को करहु उपाइ ॥२२४५॥

काही उपाय करा आणि ते बाहेर काढा.” 2245.

ਕਬਿਤੁ ॥

कबितु ॥

कबिट

ਸੁਨਤ ਹੀ ਬਾਤੈ ਸਭ ਜਾਦਵ ਕੀ ਜਦੁਰਾਇ ਜਾਨਿਓ ਸਭ ਭੇਦ ਕਹੀ ਬਾਤ ਮੁਸਕਾਇ ਕੈ ॥

सुनत ही बातै सभ जादव की जदुराइ जानिओ सभ भेद कही बात मुसकाइ कै ॥

यादवांचे जग ऐकून, संपूर्ण रहस्य समजले.

ਕਹਾ ਵਹ ਕੂਪ ਕਹਾ ਪਰਿਓ ਹੈ ਕਿਰਲਾ ਤਾ ਮੈ ਬੋਲਤ ਭਯੋ ਯੌ ਮੁਹ ਦੀਜੀਐ ਦਿਖਾਇ ਕੈ ॥

कहा वह कूप कहा परिओ है किरला ता मै बोलत भयो यौ मुह दीजीऐ दिखाइ कै ॥

कृष्ण हसत म्हणाला, "ती विहीर कुठे आहे, मला दाखव."

ਆਗੇ ਆਗੇ ਸੋਊ ਘਨ ਸ੍ਯਾਮ ਤਿਨ ਪਾਛੇ ਪਾਛੈ ਚਲਤ ਚਲਤ ਜੋ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ਸੋਊ ਜਾਇ ਕੈ ॥

आगे आगे सोऊ घन स्याम तिन पाछे पाछै चलत चलत जो निहारियो सोऊ जाइ कै ॥

यादवांनी नेतृत्व केले आणि कृष्ण पाठोपाठ गेला आणि तिथे पोहोचल्यावर त्याला विहीर दिसली

ਮਿਟਿ ਗਏ ਪਾਪ ਤਾ ਕੇ ਏਕੋ ਨ ਰਹਨ ਪਾਏ ਭਯੋ ਨਰ ਜਬੈ ਹਰਿ ਲੀਨੋ ਹੈ ਉਠਾਇ ਕੈ ॥੨੨੪੬॥

मिटि गए पाप ता के एको न रहन पाए भयो नर जबै हरि लीनो है उठाइ कै ॥२२४६॥

जेव्हा कृष्णाने त्या गिरगिटाला पकडले तेव्हा त्याची सर्व पापे संपली आणि त्याचे रूपांतर मनुष्यात झाले.2246.

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

स्वय्या

ਤਾਹੀ ਕੀ ਮੋਛ ਭਈ ਛਿਨ ਮੈ ਜਿਨ ਏਕ ਘਰੀ ਘਨ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਧ੍ਰਯਾਯੋ ॥

ताही की मोछ भई छिन मै जिन एक घरी घन स्याम जू ध्रयायो ॥

ज्याने क्षणभर कृष्णाचे स्मरण केले, त्याचा उद्धार झाला

ਅਉਰ ਤਰੀ ਗਨਿਕਾ ਤਬ ਹੀ ਜਿਹ ਹਾਥ ਲਯੋ ਸੁਕ ਸ੍ਯਾਮ ਪੜਾਯੋ ॥

अउर तरी गनिका तब ही जिह हाथ लयो सुक स्याम पड़ायो ॥

पोपटाला सूचना देऊन गणिकेला मोक्ष मिळाला

ਕੋ ਨ ਤਰਿਯੋ ਜਗ ਮੈ ਨਰ ਜਾਹਿ ਨਰਾਇਨ ਕੋ ਚਿਤਿ ਨਾਮੁ ਬਸਾਯੋ ॥

को न तरियो जग मै नर जाहि नराइन को चिति नामु बसायो ॥

असा कोण आहे ज्याने परमेश्वराचे (नारायणाचे) स्मरण केले आणि संसारसागर पार केला नाही?

ਏਤੇ ਪੈ ਕਿਉ ਨ ਤਰੈ ਕਿਰਲਾ ਜਿਹ ਕੋ ਹਰਿ ਆਪਨ ਹਾਥ ਲਗਾਯੋ ॥੨੨੪੭॥

एते पै किउ न तरै किरला जिह को हरि आपन हाथ लगायो ॥२२४७॥

मग हा गिरगिट, ज्याला कृष्णाने थोपवून धरले होते, त्याची सुटका का होऊ नये?247.

ਤੋਟਕ ॥

तोटक ॥

तोटक श्लोक

ਜਬ ਹੀ ਸੋਊ ਸ੍ਯਾਮ ਉਠਾਇ ਲਯੋ ॥

जब ही सोऊ स्याम उठाइ लयो ॥

जेव्हा श्रीकृष्णाने त्याला वर केले.

ਤਬ ਮਾਨੁਖ ਕੋ ਸੋਊ ਬੇਖ ਭਯੋ ॥

तब मानुख को सोऊ बेख भयो ॥

कृष्णाने ते हाती घेतल्यावर त्याचे रूपांतर माणसात झाले

ਤਬ ਯੌ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਸੁ ਬੈਨ ਉਚਾਰੇ ॥

तब यौ ब्रिजनाथ सु बैन उचारे ॥

तेव्हा श्रीकृष्ण त्याच्याशी असे बोलले

ਤੇਰੋ ਦੇਸੁ ਕਹਾ ਤੇਰੋ ਨਾਮ ਕਹਾ ਰੇ ॥੨੨੪੮॥

तेरो देसु कहा तेरो नाम कहा रे ॥२२४८॥

मग कृष्णाने विचारले, “तुझे नाव काय आहे आणि तुझा देश कोणता आहे?” 2248.

ਕਿਰਲਾ ਬਾਚ ਕਾਨ੍ਰਹ ਜੂ ਸੋ ॥

किरला बाच कान्रह जू सो ॥

कृष्णाला उद्देशून गिरगिटाचे भाषण:

ਸੋਰਠਾ ॥

सोरठा ॥

सोर्था

ਡਿਗ ਮੇਰੋ ਥੋ ਨਾਉ ਏਕ ਦੇਸ ਕੋ ਭੂਪ ਹੋ ॥

डिग मेरो थो नाउ एक देस को भूप हो ॥

“माझे नाव डिग आहे आणि मी देशाचा राजा आहे

सूची (1 - 1428)

Jaap पान: 1 - 10

Akal Ustat पान: 11 - 38

Bachittar Natak पान: 39 - 73

Chandi Charittar Ukat Bilas पान: 74 - 99

Chandi Charittar पान: 100 - 118

Vaar Sri Bhagauti Ji Ki पान: 119 - 126

Gyan Prabodh पान: 127 - 154

Chaubees Avtaar पान: 155 - 610

Brahma Avtaar पान: 611 - 634

Rudra Avtaar पान: 635 - 708

Shabad Hazare पान: 709 - 712

33 Svaiyay पान: 712 - 716

Khalsa Mahima पान: 716 - 716

Shastar Naam Mala पान: 717 - 808

Charitropakhyan पान: 809 - 1388

Zafarnama पान: 1389 - 1394

Hikayat पान: 1394 - 1428