श्री दसाम ग्रंथ

पान - 34


ਚਕ੍ਰ ਚਿਹਨ ਨ ਬਰਨ ਜਾ ਕੋ ਜਾਤਿ ਪਾਤਿ ਨ ਭੇਖ ॥੯॥੧੮੯॥
चक्र चिहन न बरन जा को जाति पाति न भेख ॥९॥१८९॥

तो चिन्ह, चिन्ह आणि रंग नसलेला तो जात, वंश आणि वेष रहित आहे.9.189.

ਰੂਪ ਰੇਖ ਨ ਰੰਗ ਜਾ ਕੋ ਰਾਗ ਰੂਪ ਨ ਰੰਗ ॥
रूप रेख न रंग जा को राग रूप न रंग ॥

तो रूप, रेषा आणि रंग नसलेला आहे आणि त्याला सोंड आणि सौंदर्याबद्दल प्रेम नाही.

ਸਰਬ ਲਾਇਕ ਸਰਬ ਘਾਇਕ ਸਰਬ ਤੇ ਅਨਭੰਗ ॥
सरब लाइक सरब घाइक सरब ते अनभंग ॥

तो सर्व काही करण्यास समर्थ आहे, तो सर्वांचा नाश करणारा आहे आणि त्याला कोणीही पराभूत करू शकत नाही.

ਸਰਬ ਦਾਤਾ ਸਰਬ ਗ੍ਯਾਤਾ ਸਰਬ ਕੋ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲ ॥
सरब दाता सरब ग्याता सरब को प्रतिपाल ॥

तो सर्वांचा दाता, जाणता व पालनकर्ता आहे.

ਦੀਨ ਬੰਧੁ ਦਯਾਲ ਸੁਆਮੀ ਆਦਿ ਦੇਵ ਅਪਾਲ ॥੧੦॥੧੯੦॥
दीन बंधु दयाल सुआमी आदि देव अपाल ॥१०॥१९०॥

तो गरिबांचा मित्र आहे, तो परोपकारी परमेश्वर आणि संरक्षक नसलेला आदिदेव आहे.10.190.

ਦੀਨ ਬੰਧੁ ਪ੍ਰਬੀਨ ਸ੍ਰੀ ਪਤਿ ਸਰਬ ਕੋ ਕਰਤਾਰ ॥
दीन बंधु प्रबीन स्री पति सरब को करतार ॥

तो, मायेचा पारंगत प्रभु, नीचांचा मित्र आणि सर्वांचा निर्माता आहे.

ਬਰਨ ਚਿਹਨ ਨ ਚਕ੍ਰ ਜਾ ਕੋ ਚਕ੍ਰ ਚਿਹਨ ਅਕਾਰ ॥
बरन चिहन न चक्र जा को चक्र चिहन अकार ॥

तो रंग, चिन्ह आणि चिन्हाशिवाय आहे, तो चिन्ह, गाणे आणि रूपहीन आहे.

ਜਾਤਿ ਪਾਤਿ ਨ ਗੋਤ੍ਰ ਗਾਥਾ ਰੂਪ ਰੇਖ ਨ ਬਰਨ ॥
जाति पाति न गोत्र गाथा रूप रेख न बरन ॥

तो जात, वंश आणि वंशाशिवाय आहे तो रूप, रेषा आणि रंगहीन आहे.

ਸਰਬ ਦਾਤਾ ਸਰਬ ਗਯਾਤਾ ਸਰਬ ਭੂਅ ਕੋ ਭਰਨ ॥੧੧॥੧੯੧॥
सरब दाता सरब गयाता सरब भूअ को भरन ॥११॥१९१॥

तो सर्वांचा दाता आणि सर्वज्ञ आणि सर्व विश्वाचा पालनकर्ता आहे. 11.191.

ਦੁਸਟ ਗੰਜਨ ਸਤ੍ਰੁ ਭੰਜਨ ਪਰਮ ਪੁਰਖੁ ਪ੍ਰਮਾਥ ॥
दुसट गंजन सत्रु भंजन परम पुरखु प्रमाथ ॥

तो अत्याचारींचा नाश करणारा आणि शत्रूंचा विजय करणारा आणि सर्वशक्तिमान परमपुरुष आहे.

ਦੁਸਟ ਹਰਤਾ ਸ੍ਰਿਸਟ ਕਰਤਾ ਜਗਤ ਮੈ ਜਿਹ ਗਾਥ ॥
दुसट हरता स्रिसट करता जगत मै जिह गाथ ॥

तो जुलमींचा विजय करणारा आणि विश्वाचा निर्माता आहे आणि त्याची कथा संपूर्ण जगात सांगितली जात आहे.

ਭੂਤ ਭਬਿ ਭਵਿਖ ਭਵਾਨ ਪ੍ਰਮਾਨ ਦੇਵ ਅਗੰਜ ॥
भूत भबि भविख भवान प्रमान देव अगंज ॥

तो, अजिंक्य परमेश्वर, भूतकाळ, वर्तमान आणि भविष्यात एकच आहे.

ਆਦਿ ਅੰਤ ਅਨਾਦਿ ਸ੍ਰੀ ਪਤਿ ਪਰਮ ਪੁਰਖ ਅਭੰਜ ॥੧੨॥੧੯੨॥
आदि अंत अनादि स्री पति परम पुरख अभंज ॥१२॥१९२॥

तो, मायेचा स्वामी, अमर आणि अगम्य परमपुरुष, सुरुवातीला होता आणि शेवटीही असेल.12.192.

ਧਰਮ ਕੇ ਅਨਕਰਮ ਜੇਤਕ ਕੀਨ ਤਉਨ ਪਸਾਰ ॥
धरम के अनकरम जेतक कीन तउन पसार ॥

त्याने इतर सर्व धार्मिक प्रथा पसरवल्या आहेत.

ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਗੰਧ੍ਰਬ ਕਿੰਨਰ ਮਛ ਕਛ ਅਪਾਰ ॥
देव अदेव गंध्रब किंनर मछ कछ अपार ॥

त्याने असंख्य देव, दानव, गंधर्व, किन्नर, मत्स्य अवतार आणि कासवाचे अवतार निर्माण केले आहेत.

ਭੂਮ ਅਕਾਸ ਜਲੇ ਥਲੇ ਮਹਿ ਮਾਨੀਐ ਜਿਹ ਨਾਮ ॥
भूम अकास जले थले महि मानीऐ जिह नाम ॥

पृथ्वीवरील, आकाशात, पाण्यात आणि जमिनीवर असलेल्या प्राण्यांद्वारे त्याचे नाव पूजनीयपणे पुनरावृत्ती होते.

ਦੁਸਟ ਹਰਤਾ ਪੁਸਟ ਕਰਤਾ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਹਰਤਾ ਕਾਮ ॥੧੩॥੧੯੩॥
दुसट हरता पुसट करता स्रिसटि हरता काम ॥१३॥१९३॥

त्याच्या कृतींमध्ये जुलमींचा नाश, शक्ती (संतांना) देणे आणि जगाला आधार देणे समाविष्ट आहे.13.193.

ਦੁਸਟ ਹਰਨਾ ਸ੍ਰਿਸਟ ਕਰਨਾ ਦਿਆਲ ਲਾਲ ਗੋਬਿੰਦ ॥
दुसट हरना स्रिसट करना दिआल लाल गोबिंद ॥

प्रिय दयाळू प्रभु जुलमींचा विजय करणारा आणि विश्वाचा निर्माता आहे.

ਮਿਤ੍ਰ ਪਾਲਕ ਸਤ੍ਰ ਘਾਲਕ ਦੀਨ ਦ੍ਯਾਲ ਮੁਕੰਦ ॥
मित्र पालक सत्र घालक दीन द्याल मुकंद ॥

तो मित्रांचा पालनकर्ता आणि शत्रूंचा वध करणारा आहे.

ਅਘੌ ਦੰਡਣ ਦੁਸਟ ਖੰਡਣ ਕਾਲ ਹੂੰ ਕੇ ਕਾਲ ॥
अघौ दंडण दुसट खंडण काल हूं के काल ॥

तो, दीनांचा दयाळू प्रभु, तो पाप्यांना शिक्षा करणारा आणि जुलमींचा नाश करणारा तो मृत्यूचाही विनाश करणारा आहे.

ਦੁਸਟ ਹਰਣੰ ਪੁਸਟ ਕਰਣੰ ਸਰਬ ਕੇ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲ ॥੧੪॥੧੯੪॥
दुसट हरणं पुसट करणं सरब के प्रतिपाल ॥१४॥१९४॥

तो अत्याचारींचा विजय करणारा, शक्ती देणारा (संतांना) आणि सर्वांचा पालनकर्ता आहे.14.194.

ਸਰਬ ਕਰਤਾ ਸਰਬ ਹਰਤਾ ਸਰਬ ਤੇ ਅਨਕਾਮ ॥
सरब करता सरब हरता सरब ते अनकाम ॥

तो सर्वांचा निर्माणकर्ता आणि संहारक आणि सर्वांच्या इच्छा पूर्ण करणारा आहे.

ਸਰਬ ਖੰਡਣ ਸਰਬ ਦੰਡਣ ਸਰਬ ਕੇ ਨਿਜ ਭਾਮ ॥
सरब खंडण सरब दंडण सरब के निज भाम ॥

तो सर्वांचा नाश करणारा व दंडक आहे आणि त्यांचे वैयक्तिक निवासस्थान देखील आहे.

ਸਰਬ ਭੁਗਤਾ ਸਰਬ ਜੁਗਤਾ ਸਰਬ ਕਰਮ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥
सरब भुगता सरब जुगता सरब करम प्रबीन ॥

तो सर्वांचा उपभोग घेणारा आहे आणि सर्वांशी एकरूप आहे, तो सर्व कर्मांमध्ये पारंगत आहे.

ਸਰਬ ਖੰਡਣ ਸਰਬ ਦੰਡਣ ਸਰਬ ਕਰਮ ਅਧੀਨ ॥੧੫॥੧੯੫॥
सरब खंडण सरब दंडण सरब करम अधीन ॥१५॥१९५॥

तो सर्वांचा नाश करणारा व दंडक आहे आणि सर्व कामे त्याच्या नियंत्रणात ठेवतो.15.195.

ਸਰਬ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤਨ ਸਰਬ ਸਾਸਤ੍ਰਨ ਸਰਬ ਬੇਦ ਬਿਚਾਰ ॥
सरब सिंम्रितन सरब सासत्रन सरब बेद बिचार ॥

तो सर्व स्मृती, सर्व शास्त्रे आणि सर्व वेदांच्या चिंतनात नाही.

ਦੁਸਟ ਹਰਤਾ ਬਿਸ੍ਵ ਭਰਤਾ ਆਦਿ ਰੂਪ ਅਪਾਰ ॥
दुसट हरता बिस्व भरता आदि रूप अपार ॥

तो, अनंत आदिम अस्तित्व जुलमींचा विजय करणारा आणि विश्वाचा पालनकर्ता आहे.

ਦੁਸਟ ਦੰਡਣ ਪੁਸਟ ਖੰਡਣ ਆਦਿ ਦੇਵ ਅਖੰਡ ॥
दुसट दंडण पुसट खंडण आदि देव अखंड ॥

तो, आदिम अविभाज्य परमेश्वर जुलमींना शिक्षा करणारा आणि पराक्रमींचा अहंकार मोडणारा आहे.

ਭੂਮ ਅਕਾਸ ਜਲੇ ਥਲੇ ਮਹਿ ਜਪਤ ਜਾਪ ਅਮੰਡ ॥੧੬॥੧੯੬॥
भूम अकास जले थले महि जपत जाप अमंड ॥१६॥१९६॥

त्या अस्थापित परमेश्वराचे नाम पृथ्वी, आकाश, जल आणि भूमीचे प्राणी वारंवार घेत आहेत.16.196.

ਸ੍ਰਿਸਟਾਚਾਰ ਬਿਚਾਰ ਜੇਤੇ ਜਾਨੀਐ ਸਬਚਾਰ ॥
स्रिसटाचार बिचार जेते जानीऐ सबचार ॥

जगातील सर्व धार्मिक विचार ज्ञानाच्या माध्यमातून ओळखले जातात.

ਆਦਿ ਦੇਵ ਅਪਾਰ ਸ੍ਰੀ ਪਤਿ ਦੁਸਟ ਪੁਸਟ ਪ੍ਰਹਾਰ ॥
आदि देव अपार स्री पति दुसट पुसट प्रहार ॥

ते सर्व मायेच्या त्या अनंत आदिम प्रभूमध्ये आहेत, जो पराक्रमी जुलमींचा नाश करतो.

ਅੰਨ ਦਾਤਾ ਗਿਆਨ ਗਿਆਤਾ ਸਰਬ ਮਾਨ ਮਹਿੰਦ੍ਰ ॥
अंन दाता गिआन गिआता सरब मान महिंद्र ॥

तो उदरनिर्वाहाचा दाता, ज्ञानाचा जाणता आणि सर्वांचा आदर करणारा सार्वभौम आहे.

ਬੇਦ ਬਿਆਸ ਕਰੇ ਕਈ ਦਿਨ ਕੋਟਿ ਇੰਦ੍ਰ ਉਪਿੰਦ੍ਰ ॥੧੭॥੧੯੭॥
बेद बिआस करे कई दिन कोटि इंद्र उपिंद्र ॥१७॥१९७॥

त्याने अनेक वेद व्यास आणि लाखो इंद्र आणि इतर देव निर्माण केले आहेत.17.197.

ਜਨਮ ਜਾਤਾ ਕਰਮ ਗਿਆਤਾ ਧਰਮ ਚਾਰ ਬਿਚਾਰ ॥
जनम जाता करम गिआता धरम चार बिचार ॥

तो जन्माचे कारण आहे आणि सुंदर धार्मिक अनुशासनाच्या कृती आणि कल्पनांचा जाणकार आहे.

ਬੇਦ ਭੇਵ ਨ ਪਾਵਈ ਸਿਵ ਰੁਦ੍ਰ ਔਰ ਮੁਖਚਾਰ ॥
बेद भेव न पावई सिव रुद्र और मुखचार ॥

परंतु वेद, शिव, रुद्र आणि ब्रह्मदेव हे त्याचे रहस्य आणि त्याच्या कल्पनांचे रहस्य जाणू शकले नाहीत.

ਕੋਟਿ ਇੰਦ੍ਰ ਉਪਿੰਦ੍ਰ ਬਿਆਸ ਸਨਕ ਸਨਤ ਕੁਮਾਰ ॥
कोटि इंद्र उपिंद्र बिआस सनक सनत कुमार ॥

लाखो इंद्र आणि इतर गौण देव, व्यास, सनक आणि सनत कुमार.

ਗਾਇ ਗਾਇ ਥਕੇ ਸਭੈ ਗੁਨ ਚਕ੍ਰਤ ਭੇ ਮੁਖਚਾਰ ॥੧੮॥੧੯੮॥
गाइ गाइ थके सभै गुन चक्रत भे मुखचार ॥१८॥१९८॥

ते आणि ब्रह्मदेव आश्चर्यचकित अवस्थेत त्यांचे गुणगान गात थकले आहेत.18.198.

ਆਦਿ ਅੰਤ ਨ ਮਧ ਜਾ ਕੋ ਭੂਤ ਭਬ ਭਵਾਨ ॥
आदि अंत न मध जा को भूत भब भवान ॥

तो आरंभ, मध्य आणि अंत आणि भूतकाळ, वर्तमान आणि भविष्यापासून रहित आहे.

ਸਤਿ ਦੁਆਪਰ ਤ੍ਰਿਤੀਆ ਕਲਿਜੁਗ ਚਤ੍ਰ ਕਾਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ॥
सति दुआपर त्रितीआ कलिजुग चत्र काल प्रधान ॥

सत्ययुग, त्रेता, द्वापर आणि कलियुग या चार युगात तो परमव्यापी आहे.

ਧਿਆਇ ਧਿਆਇ ਥਕੇ ਮਹਾ ਮੁਨਿ ਗਾਇ ਗੰਧ੍ਰਬ ਅਪਾਰ ॥
धिआइ धिआइ थके महा मुनि गाइ गंध्रब अपार ॥

महान ऋषी त्यांचे चिंतन करून कंटाळले आहेत आणि अनंत गंधर्व देखील त्यांची स्तुती करीत आहेत.

ਹਾਰਿ ਹਾਰਿ ਥਕੇ ਸਭੈ ਨਹੀਂ ਪਾਈਐ ਤਿਹ ਪਾਰ ॥੧੯॥੧੯੯॥
हारि हारि थके सभै नहीं पाईऐ तिह पार ॥१९॥१९९॥

सर्व थकले आणि पराभव स्वीकारला, परंतु त्याचा अंत कोणालाही कळू शकला नाही.19.199.

ਨਾਰਦ ਆਦਿਕ ਬੇਦ ਬਿਆਸਕ ਮੁਨਿ ਮਹਾਨ ਅਨੰਤ ॥
नारद आदिक बेद बिआसक मुनि महान अनंत ॥

नारद ऋषी आणि इतर, वेद व्यास आणि इतर आणि असंख्य महान ऋषी

ਧਿਆਇ ਧਿਆਇ ਥਕੇ ਸਭੈ ਕਰ ਕੋਟਿ ਕਸਟ ਦੁਰੰਤ ॥
धिआइ धिआइ थके सभै कर कोटि कसट दुरंत ॥

लाखो कठीण कष्ट आणि ध्यानाचा सराव करून सगळे थकले आहेत.

ਗਾਇ ਗਾਇ ਥਕੇ ਗੰਧ੍ਰਬ ਨਾਚ ਅਪਛਰ ਅਪਾਰ ॥
गाइ गाइ थके गंध्रब नाच अपछर अपार ॥

गंधर्व गायन करून थकले आहेत आणि असंख्य अप्सरा (स्वर्गीय कन्या) नृत्य करून थकल्या आहेत.

ਸੋਧਿ ਸੋਧਿ ਥਕੇ ਮਹਾ ਸੁਰ ਪਾਇਓ ਨਹਿ ਪਾਰ ॥੨੦॥੨੦੦॥
सोधि सोधि थके महा सुर पाइओ नहि पार ॥२०॥२००॥

महान देव त्यांच्या सततच्या शोधात थकले, पण त्यांचा अंत त्यांना कळू शकला नाही.20.200.

ਤ੍ਵ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ ਦੋਹਰਾ ॥
त्व प्रसादि ॥ दोहरा ॥

तुझ्या कृपेने. दोहरा (कपलेट)

ਏਕ ਸਮੈ ਸ੍ਰੀ ਆਤਮਾ ਉਚਰਿਓ ਮਤਿ ਸਿਉ ਬੈਨ ॥
एक समै स्री आतमा उचरिओ मति सिउ बैन ॥

एकदा आत्म्याने बुद्धीला हे शब्द सांगितले:

ਸਭ ਪ੍ਰਤਾਪ ਜਗਦੀਸ ਕੋ ਕਹੋ ਸਕਲ ਬਿਧਿ ਤੈਨ ॥੧॥੨੦੧॥
सभ प्रताप जगदीस को कहो सकल बिधि तैन ॥१॥२०१॥

���जगाच्या परमेश्वराचा तो सर्व गौरव मला सर्व प्रकारे वर्णन करा.��� 1.201.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहरा (कपलेट)