श्री दसाम ग्रंथ

पान - 439

ਯੌ ਖੜਗੇਸ ਰਹਿਓ ਥਿਰੁ ਹ੍ਵੈ ਜਿਮ ਪਉਨ ਲਗੈ ਨ ਹਲੇ ਕਨਕਾਚਲੁ ॥

यौ खड़गेस रहिओ थिरु ह्वै जिम पउन लगै न हले कनकाचलु ॥

खरगसिंग सुमेरू पर्वत वाऱ्याच्या धडकेप्रमाणे स्थिर राहिला

ਤਾ ਪੈ ਬਸਾਵਤੁ ਹੈ ਨ ਕਛੁ ਸਬ ਹੀ ਜਦੁ ਬੀਰਨ ਕੋ ਘਟਿ ਗਯੋ ਬਲੁ ॥੧੪੨੨॥

ता पै बसावतु है न कछु सब ही जदु बीरन को घटि गयो बलु ॥१४२२॥

त्याच्यावर कोणताही प्रभाव पडला नाही, परंतु यादवांचे सामर्थ्य कमी होऊ लागले.1422.

ਕੋਪ ਕੀਯੋ ਧਨੁ ਲੈ ਕਰ ਮੈ ਜੁਗ ਭੂਪਨ ਕੀ ਬਹੁ ਸੈਨ ਹਨੀ ਹੈ ॥

कोप कीयो धनु लै कर मै जुग भूपन की बहु सैन हनी है ॥

आपल्या रागात खरगसिंगने दोन्ही राजांच्या मोठ्या सैन्याचा नाश केला

ਬਾਜ ਘਨੇ ਰਥਪਤਿ ਕਰੀ ਅਨੀ ਜੋ ਬਿਧਿ ਤੇ ਨਹੀ ਜਾਤ ਗਨੀ ਹੈ ॥

बाज घने रथपति करी अनी जो बिधि ते नही जात गनी है ॥

त्याने अनेक घोडे, रथ इत्यादींचा नाश केला.

ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਉਪਮਾ ਮਨ ਮੈ ਲਖ ਕੇ ਮੁਖ ਤੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੀ ਹੈ ॥

ता छबि की उपमा मन मै लख के मुख ते कबि स्याम भनी है ॥

कवी श्यामने त्या प्रतिमेच्या उपमाचा विचार करून चेहऱ्यावरून (असे) म्हटले आहे.

ਜੁਧ ਕੀ ਠਉਰ ਨ ਹੋਇ ਮਨੋ ਰਸ ਰੁਦ੍ਰ ਕੇ ਖੇਲ ਕੋ ਠਉਰ ਬਨੀ ਹੈ ॥੧੪੨੩॥

जुध की ठउर न होइ मनो रस रुद्र के खेल को ठउर बनी है ॥१४२३॥

कवी म्हणतो की रणांगण हे युद्धाच्या मैदानासारखे दिसण्याऐवजी रुद्र (शिव) च्या खेळाचे ठिकाण वाटले.1423.

ਲੈ ਧਨੁ ਬਾਨ ਧਸਿਓ ਰਨ ਮੈ ਤਿਹ ਕੇ ਮਨ ਮੈ ਅਤਿ ਕੋਪ ਬਢਿਓ ॥

लै धनु बान धसिओ रन मै तिह के मन मै अति कोप बढिओ ॥

(खड़ग सिंग) धनुष्यबाण घेऊन रणांगणात उतरला आणि त्याचा राग खूप वाढला.

ਜੁ ਹੁਤੋ ਦਲ ਬੈਰਨ ਕੋ ਸਬ ਹੀ ਰਿਸ ਤੇਜ ਕੇ ਸੰਗਿ ਪ੍ਰਤਛ ਡਢਿਓ ॥

जु हुतो दल बैरन को सब ही रिस तेज के संगि प्रतछ डढिओ ॥

त्याच्या मनात राग येऊन तो शत्रूच्या सैन्यात घुसला आणि दुसऱ्या बाजूने शत्रूचे सैन्य अतिशय हिंसक झाले.

ਅਰਿ ਸੈਨ ਕੋ ਨਾਸ ਕੀਓ ਛਿਨ ਮੈ ਜਸੁ ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਪਢਿਓ ॥

अरि सैन को नास कीओ छिन मै जसु ता छबि को कबि स्याम पढिओ ॥

(त्याने) शत्रूच्या सैन्याचा एकाच फटक्यात नाश केला आहे. ती प्रतिमा कवी श्याम (इंजी.) यांनी वाचली आहे.

ਤਮ ਜਿਉ ਡਰ ਕੇ ਅਰਿ ਭਾਜਿ ਗਏ ਇਹ ਸੂਰ ਨਹੀ ਮਾਨੋ ਸੂਰ ਚਢਿਓ ॥੧੪੨੪॥

तम जिउ डर के अरि भाजि गए इह सूर नही मानो सूर चढिओ ॥१४२४॥

खरगसिंगने शत्रूच्या सैन्याचा नाश केला जो सूर्याला घाबरून अंधार दूर पळून जातो.1424.

ਕੋਪਿ ਝਝਾਝੜ ਸਿੰਘ ਤਬੈ ਅਸਿ ਤੀਛਨ ਲੈ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਪ੍ਰਹਾਰਿਓ ॥

कोपि झझाझड़ सिंघ तबै असि तीछन लै करि ताहि प्रहारिओ ॥

तेव्हा झराझार सिंह संतापला आणि त्याने त्याच्यावर (खड़ग सिंग) हातात धारदार तलवारीने हल्ला केला.

ਭੂਪ ਛਿਨਾਇ ਲੀਯੋ ਕਰ ਤੇ ਬਰ ਕੈ ਅਰਿ ਕੇ ਤਨ ਊਪਰਿ ਝਾਰਿਓ ॥

भूप छिनाइ लीयो कर ते बर कै अरि के तन ऊपरि झारिओ ॥

तेव्हा संतापलेल्या झराझारसिंगने हातात तलवार घेऊन खरगसिंग यांच्यावर जोरदार प्रहार केला आणि ती त्याच्या हातातून हिसकावून घेतली.

ਲਾਗਤ ਹੀ ਕਟਿ ਮੂੰਡ ਗਿਰਿਓ ਧਰਿ ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਕਬਿ ਭਾਉ ਨਿਹਾਰਿਓ ॥

लागत ही कटि मूंड गिरिओ धरि ता छबि को कबि भाउ निहारिओ ॥

त्याने तीच तलवार शत्रूच्या अंगावर मारली, ज्याने त्याची सोंड कापली आणि ती जमिनीवर पडली.

ਮਾਨਹੁ ਈਸ੍ਵਰ ਕੋਪ ਭਯੋ ਸਿਰ ਪੂਤ ਕੋ ਕਾਟਿ ਜੁਦਾ ਕਰਿ ਡਾਰਿਓ ॥੧੪੨੫॥

मानहु ईस्वर कोप भयो सिर पूत को काटि जुदा करि डारिओ ॥१४२५॥

कवीच्या मते असे दिसून आले की शिवाने अत्यंत क्रोधाने गणेशाचे डोके कापून फेकले.1425.

ਬੀਰ ਹਨਿਓ ਜਬ ਹੀ ਰਨ ਮੈ ਤਬ ਦੂਸਰ ਕੇ ਮਨਿ ਕੋਪ ਛਯੋ ॥

बीर हनिओ जब ही रन मै तब दूसर के मनि कोप छयो ॥

जेव्हा हा योद्धा मारला गेला तेव्हा दुसरा (जुझानसिंग) त्याच्या मनात चिडला

ਸੁ ਧਵਾਇ ਕੈ ਸ੍ਯੰਦਨ ਤਾਹੀ ਕੀ ਓਰ ਗਯੋ ਅਸਿ ਤੀਛਨ ਪਾਨਿ ਲਯੋ ॥

सु धवाइ कै स्यंदन ताही की ओर गयो असि तीछन पानि लयो ॥

त्याने आपला रथ चालवायला लावला आणि ताबडतोब हातात तलवार घेऊन त्याच्याकडे गेला (खड़गसिंग)

ਤਬ ਭੂਪ ਸਰਾਸਨੁ ਬਾਨ ਲਯੋ ਅਰਿ ਕੋ ਅਸਿ ਮੂਠ ਤੇ ਕਾਟਿ ਦਯੋ ॥

तब भूप सरासनु बान लयो अरि को असि मूठ ते काटि दयो ॥

तेव्हा राजाने (खड़गसिंग) धनुष्यबाण (हातात) घेऊन शत्रूची तलवार टेकडीवरून कापली.

ਮਾਨੋ ਜੀਹ ਨਿਕਾਰਿ ਕੈ ਧਾਇਓ ਹੁਤੋ ਜਮੁ ਜੀਭ ਕਟੀ ਬਿਨੁ ਆਸ ਭਯੋ ॥੧੪੨੬॥

मानो जीह निकारि कै धाइओ हुतो जमु जीभ कटी बिनु आस भयो ॥१४२६॥

तेव्हा राजानेही धनुष्यबाणांनी त्याचे डोके छाटले आणि तो लोभसपणे जीभ हलवत पुढे जाताना दिसत होता, परंतु त्याची जीभ कापल्यामुळे त्याची चव मिळण्याची आशा संपली होती.1426.