श्री दसाम ग्रंथ

पान - 337


ਅਪੁਨਾ ਜਾਨਿ ਮੁਝੈ ਪ੍ਰਤਿਪਰੀਐ ॥
अपुना जानि मुझै प्रतिपरीऐ ॥

प्रत्येक मार्गाने मला तुमचे स्वतःचे म्हणून अनुसरण करा.

ਚੁਨਿ ਚੁਨਿ ਸਤ੍ਰ ਹਮਾਰੇ ਮਰੀਐ ॥
चुनि चुनि सत्र हमारे मरीऐ ॥

मला तुझाच मानून मला टिकवून ठेव आणि माझ्या शत्रूंचा नाश कर, त्यांना उचलून घे

ਦੇਗ ਤੇਗ ਜਗ ਮੈ ਦੋਊ ਚਲੈ ॥
देग तेग जग मै दोऊ चलै ॥

जगात देग आणि तेग दोन्ही चालू राहो.

ਰਾਖੁ ਆਪਿ ਮੁਹਿ ਅਉਰ ਨ ਦਲੈ ॥੪੩੬॥
राखु आपि मुहि अउर न दलै ॥४३६॥

हे परमेश्वरा, तुझ्या कृपेने, माझ्याद्वारे मुक्त स्वयंपाकघर आणि तलवार (नीचांच्या रक्षणासाठी) सदैव फुलू दे आणि तुझ्याशिवाय कोणीही मला मारण्यास सक्षम होऊ नये.436.

ਤੁਮ ਮਮ ਕਰਹੁ ਸਦਾ ਪ੍ਰਤਿਪਾਰਾ ॥
तुम मम करहु सदा प्रतिपारा ॥

तू नेहमी माझी आज्ञा पाळ.

ਤੁਮ ਸਾਹਿਬ ਮੈ ਦਾਸ ਤਿਹਾਰਾ ॥
तुम साहिब मै दास तिहारा ॥

मला सदैव सांभाळ, हे परमेश्वरा! तू माझा स्वामी आहेस आणि मी तुझा दास आहे

ਜਾਨਿ ਆਪਨਾ ਮੁਝੈ ਨਿਵਾਜ ॥
जानि आपना मुझै निवाज ॥

तुझ्या ज्ञानाने मला आशीर्वाद द्या

ਆਪਿ ਕਰੋ ਹਮਰੇ ਸਭ ਕਾਜ ॥੪੩੭॥
आपि करो हमरे सभ काज ॥४३७॥

मला तुझा मानून माझ्यावर कृपा कर आणि माझी सर्व कामे पूर्ण कर.437.

ਤੁਮ ਹੋ ਸਭ ਰਾਜਨ ਕੇ ਰਾਜਾ ॥
तुम हो सभ राजन के राजा ॥

हे परमेश्वरा! तू सर्व राजांचा राजा आणि गरिबांवर कृपाळू आहेस

ਆਪੇ ਆਪੁ ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਜਾ ॥
आपे आपु गरीब निवाजा ॥

माझ्यावर दयाळू व्हा,

ਦਾਸ ਜਾਨ ਕਰਿ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਹੁ ਮੁਹਿ ॥
दास जान करि क्रिपा करहु मुहि ॥

मला तुझाच मानून,

ਹਾਰਿ ਪਰਾ ਮੈ ਆਨਿ ਦਵਾਰਿ ਤੁਹਿ ॥੪੩੮॥
हारि परा मै आनि दवारि तुहि ॥४३८॥

कारण, मी शरणागती पत्करून तुझ्या द्वारी पडलो आहे.438.

ਅਪੁਨਾ ਜਾਨਿ ਕਰੋ ਪ੍ਰਤਿਪਾਰਾ ॥
अपुना जानि करो प्रतिपारा ॥

मला तुझाच मानून मला सांभाळ

ਤੁਮ ਸਾਹਿਬੁ ਮੈ ਕਿੰਕਰ ਥਾਰਾ ॥
तुम साहिबु मै किंकर थारा ॥

तू माझा प्रभू आहेस आणि मी तुझा दास आहे

ਦਾਸ ਜਾਨਿ ਕੈ ਹਾਥਿ ਉਬਾਰੋ ॥
दास जानि कै हाथि उबारो ॥

मला तुझा दास मानून,

ਹਮਰੇ ਸਭ ਬੈਰੀਅਨ ਸੰਘਾਰੋ ॥੪੩੯॥
हमरे सभ बैरीअन संघारो ॥४३९॥

तुझ्या हातांनी मला वाचव आणि माझ्या सर्व शत्रूंचा नाश कर.439.

ਪ੍ਰਥਮਿ ਧਰੋ ਭਗਵਤ ਕੋ ਧ੍ਯਾਨਾ ॥
प्रथमि धरो भगवत को ध्याना ॥

अगदी सुरुवातीलाच मी भागवताचे (भगवान-देव) ध्यान करतो.

ਬਹੁਰਿ ਕਰੋ ਕਬਿਤਾ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
बहुरि करो कबिता बिधि नाना ॥

मग विविध प्रकारच्या कविता रचण्याचा प्रयत्न करा.

ਕ੍ਰਿਸਨ ਜਥਾਮਤਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਉਚਾਰੋ ॥
क्रिसन जथामति चरित्र उचारो ॥

मी माझ्या मते कृष्णाच्या आठवणी सांगतो

ਚੂਕ ਹੋਇ ਕਬਿ ਲੇਹੁ ਸੁਧਾਰੋ ॥੪੪੦॥
चूक होइ कबि लेहु सुधारो ॥४४०॥

बुद्धी आणि त्यात काही उणिवा आठवल्या तर कवी सुधारतील.440.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਦੇਵੀ ਉਸਤਤਿ ਸਮਾਪਤੰ ॥
इति स्री देवी उसतति समापतं ॥

देवीच्या स्तवनाचा शेवट.

ਅਥ ਰਾਸ ਮੰਡਲ ॥
अथ रास मंडल ॥

आता Amurous मनोरंजनाच्या क्षेत्राचे वर्णन सुरू होते

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਜਬ ਆਈ ਹੈ ਕਾਤਿਕ ਕੀ ਰੁਤਿ ਸੀਤਲ ਕਾਨ੍ਰਹ ਤਬੈ ਅਤਿ ਹੀ ਰਸੀਆ ॥
जब आई है कातिक की रुति सीतल कान्रह तबै अति ही रसीआ ॥

कार्तिक महिन्याचा हिवाळा आला की,

ਸੰਗਿ ਗੋਪਿਨ ਖੇਲ ਬਿਚਾਰ ਕਰਿਓ ਜੁ ਹੁਤੋ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾ ਜਸੀਆ ॥
संगि गोपिन खेल बिचार करिओ जु हुतो भगवान महा जसीआ ॥

तेव्हा कृष्णाने गोपींसोबतच्या आपल्या प्रेमळ खेळाचा विचार केला

ਅਪਵਿਤ੍ਰਨ ਲੋਗਨ ਕੇ ਜਿਹ ਕੇ ਪਗਿ ਲਾਗਤ ਪਾਪ ਸਭੈ ਨਸੀਆ ॥
अपवित्रन लोगन के जिह के पगि लागत पाप सभै नसीआ ॥

श्रीकृष्णाच्या चरणस्पर्शाने अधर्मी लोकांची पापे नष्ट होतात

ਤਿਹ ਕੋ ਸੁਨਿ ਤ੍ਰੀਯਨ ਕੇ ਸੰਗਿ ਖੇਲ ਨਿਵਾਰਹੁ ਕਾਮ ਇਹੈ ਬਸੀਆ ॥੪੪੧॥
तिह को सुनि त्रीयन के संगि खेल निवारहु काम इहै बसीआ ॥४४१॥

कृष्णाचा स्त्रियांबरोबरच्या प्रेमळ खेळाविषयीचा विचार ऐकून सर्व गोपी त्याच्याभोवती चारही बाजूंनी जमल्या.441.

ਆਨਨ ਜਾਹਿ ਨਿਸਾਪਤਿ ਸੋ ਦ੍ਰਿਗ ਕੋਮਲ ਹੈ ਕਮਲਾ ਦਲ ਕੈਸੇ ॥
आनन जाहि निसापति सो द्रिग कोमल है कमला दल कैसे ॥

त्यांचे चेहरे चंद्रासारखे, त्यांचे नाजूक डोळे कमळासारखे, त्यांच्या भुवया धनुष्यासारख्या आणि त्यांच्या पापण्या बाणांसारख्या आहेत.

ਹੈ ਭਰੁਟੇ ਧਨੁ ਸੇ ਬਰਨੀ ਸਰ ਦੂਰ ਕਰੈ ਤਨ ਕੇ ਦੁਖਰੈ ਸੇ ॥
है भरुटे धनु से बरनी सर दूर करै तन के दुखरै से ॥

अशा सुंदर स्त्रियांना पाहून शरीराचे सर्व दुःख नाहीसे होतात

ਕਾਮ ਕੀ ਸਾਨ ਕੇ ਸਾਥ ਘਸੇ ਦੁਖ ਸਾਧਨ ਕਟਬੇ ਕਹੁ ਤੈਸੇ ॥
काम की सान के साथ घसे दुख साधन कटबे कहु तैसे ॥

संतांचे दु:ख दूर करण्यासाठी वासनेच्या दगडावर घासलेल्या आणि धार लावलेल्या शस्त्राप्रमाणे या अविचारी स्त्रियांचे शरीर आहेत.

ਕਉਲ ਕੇ ਪਤ੍ਰ ਕਿਧੋ ਸਸਿ ਸਾਥ ਲਗੇ ਕਬਿ ਸੁੰਦਰ ਸ੍ਯਾਮ ਅਰੈ ਸੇ ॥੪੪੨॥
कउल के पत्र किधो ससि साथ लगे कबि सुंदर स्याम अरै से ॥४४२॥

ते सर्व चंद्राशी जोडलेल्या कमळाच्या पानांसारखे दिसतात.442.

ਬਧਿਕ ਹੈ ਟਟੀਆ ਬਰੁਨੀ ਧਰ ਕੋਰਨ ਕੀ ਦੁਤਿ ਸਾਇਕ ਸਾਧੇ ॥
बधिक है टटीआ बरुनी धर कोरन की दुति साइक साधे ॥

(काह्ण) शिकारी आहे आणि पापण्या भयंकर (म्हणजे समोरच्या) आहेत आणि डोळ्याच्या कुंड्यांचे (कानखिस) सौंदर्य (जसे की) बाण आहेत.

ਠਾਢੇ ਹੈ ਕਾਨ੍ਰਹ ਕਿਧੋ ਬਨ ਮੈ ਤਨ ਪੈ ਸਿਰ ਪੈ ਅੰਬੁਵਾ ਰੰਗ ਬਾਧੇ ॥
ठाढे है कान्रह किधो बन मै तन पै सिर पै अंबुवा रंग बाधे ॥

कमरेला कंबरे बांधून आणि पापण्या बाणांप्रमाणे सरळ करून, डोक्यावर पिवळे कापड बांधून, कृष्ण जंगलात उभा आहे.

ਚਾਲ ਚਲੈ ਹਰੂਏ ਹਰੂਏ ਮਨੋ ਸੀਖ ਦਈ ਇਹ ਬਾਧਕ ਪਾਧੇ ॥
चाल चलै हरूए हरूए मनो सीख दई इह बाधक पाधे ॥

तो हळू हळू चालतोय जणू त्याला कोणीतरी हळू चालण्याची सूचना दिली आहे

ਅਉ ਸਭ ਹੀ ਠਟ ਬਧਕ ਸੇ ਮਨ ਮੋਹਨ ਜਾਲ ਪੀਤੰਬਰ ਕਾਧੇ ॥੪੪੩॥
अउ सभ ही ठट बधक से मन मोहन जाल पीतंबर काधे ॥४४३॥

त्याच्या खांद्यावर पिवळे वस्त्र आणि कंबरेला घट्ट बांधलेले, तो अत्यंत प्रभावशाली दिसतो.443.

ਸੋ ਉਠਿ ਠਾਢਿ ਕਿਧੋ ਬਨ ਮੈ ਜੁਗ ਤੀਸਰ ਮੈ ਪਤਿ ਜੋਊ ਸੀਯਾ ॥
सो उठि ठाढि किधो बन मै जुग तीसर मै पति जोऊ सीया ॥

त्रेतायुगात सीतेचा पती जो त्या वेळी बनमध्ये उभा होता तो उठला आणि उभा राहिला.

ਜਮੁਨਾ ਮਹਿ ਖੇਲ ਕੇ ਕਾਰਨ ਕੌ ਘਸਿ ਚੰਦਨ ਭਾਲ ਮੈ ਟੀਕੋ ਦੀਯਾ ॥
जमुना महि खेल के कारन कौ घसि चंदन भाल मै टीको दीया ॥

त्रेतायुगात जो सीतेचा पती राम होता, तो आता अरण्यात उभा आहे आणि यमुनेत आपला खेळ दाखवण्यासाठी त्याने कपाळावर चंदनाचा अग्रभाग लावला आहे.

ਭਿਲਰਾ ਡਰਿ ਨੈਨ ਕੇ ਸੈਨਨ ਕੋ ਸਭ ਗੋਪਿਨ ਕੋ ਮਨ ਚੋਰਿ ਲੀਯਾ ॥
भिलरा डरि नैन के सैनन को सभ गोपिन को मन चोरि लीया ॥

त्याच्या डोळ्यांच्या खुणा पाहून भिल्ल भयभीत झाले, सर्व गोपींची मने कृष्णाने मोहित झाली.

ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਭਗਵਾਨ ਕਿਧੋ ਰਸ ਕਾਰਨ ਕੋ ਠਗ ਬੇਸ ਕੀਆ ॥੪੪੪॥
कबि स्याम कहै भगवान किधो रस कारन को ठग बेस कीआ ॥४४४॥

कवी श्याम म्हणतात की सर्वांना आनंद देण्यासाठी भगवान (कृष्णाने) ठगाचा वेष धारण केला आहे.444.

ਦ੍ਰਿਗ ਜਾਹਿ ਮ੍ਰਿਗੀ ਪਤਿ ਕੀ ਸਮ ਹੈ ਮੁਖ ਜਾਹਿ ਨਿਸਾਪਤਿ ਸੀ ਛਬਿ ਪਾਈ ॥
द्रिग जाहि म्रिगी पति की सम है मुख जाहि निसापति सी छबि पाई ॥

ज्याचे डोळे हरणासारखे आहेत आणि ज्याचे मुख चंद्रासारखे आहे;

ਜਾਹਿ ਕੁਰੰਗਨ ਕੇ ਰਿਪੁ ਸੀ ਕਟਿ ਕੰਚਨ ਸੀ ਤਨ ਨੈ ਛਬਿ ਛਾਈ ॥
जाहि कुरंगन के रिपु सी कटि कंचन सी तन नै छबि छाई ॥

त्या निर्लज्ज बायकांच्या अंगांचे सौंदर्य, ज्यांचे डोळे डोहासारखे आहेत, चेहऱ्याचे सौंदर्य चंद्रासारखे आहे, कंबर सिंहासारखी आहे.

ਪਾਟ ਬਨੇ ਕਦਲੀ ਦਲ ਦ੍ਵੈ ਜੰਘਾ ਪਰ ਤੀਰਨ ਸੀ ਦੁਤਿ ਗਾਈ ॥
पाट बने कदली दल द्वै जंघा पर तीरन सी दुति गाई ॥

ज्याचे पाय सार्डिनच्या खोडासारखे आहेत आणि ज्याच्या मांड्या बाणांनी शोभल्या आहेत (म्हणजे सिद्धी);

ਅੰਗ ਪ੍ਰਤੰਗ ਸੁ ਸੁੰਦਰ ਸ੍ਯਾਮ ਕਛੂ ਉਪਮਾ ਕਹੀਐ ਨਹੀ ਜਾਈ ॥੪੪੫॥
अंग प्रतंग सु सुंदर स्याम कछू उपमा कहीऐ नही जाई ॥४४५॥

त्यांचे पाय कडली (केळी) झाडाच्या खोडासारखे आहेत आणि त्यांचे सौंदर्य बाणाप्रमाणे सोन्यासारखे शरीराचे लालित्य आहे, वर्णन करता येत नाही.445.

ਮੁਖ ਜਾਹਿ ਨਿਸਾਪਤਿ ਕੀ ਸਮ ਹੈ ਬਨ ਮੈ ਤਿਨ ਗੀਤ ਰਿਝਿਯੋ ਅਰੁ ਗਾਯੋ ॥
मुख जाहि निसापति की सम है बन मै तिन गीत रिझियो अरु गायो ॥

ज्याचा चेहरा चंद्रासारखा आहे, त्याने बनमध्ये आनंदाने गाणी गायली आहेत.

ਤਾ ਸੁਰ ਕੋ ਧੁਨਿ ਸ੍ਰਉਨਨ ਮੈ ਬ੍ਰਿਜ ਹੂੰ ਕੀ ਤ੍ਰਿਯਾ ਸਭ ਹੀ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥
ता सुर को धुनि स्रउनन मै ब्रिज हूं की त्रिया सभ ही सुनि पायो ॥

चंद्रमुखी कृष्ण प्रसन्न होऊन वनात गाणी म्हणू लागला आणि तो सूर सर्व ब्रजाच्या स्त्रियांनी आपल्या कानांनी ऐकला.

ਧਾਇ ਚਲੀ ਹਰਿ ਕੇ ਮਿਲਬੇ ਕਹੁ ਤਉ ਸਭ ਕੇ ਮਨ ਮੈ ਜਬ ਭਾਯੋ ॥
धाइ चली हरि के मिलबे कहु तउ सभ के मन मै जब भायो ॥

ते सर्व कृष्णाला भेटायला धावत आहेत

ਕਾਨ੍ਰਹ ਮਨੋ ਮ੍ਰਿਗਨੀ ਜੁਵਤੀ ਛਲਬੇ ਕਹੁ ਘੰਟਕ ਹੇਰਿ ਬਨਾਯੋ ॥੪੪੬॥
कान्रह मनो म्रिगनी जुवती छलबे कहु घंटक हेरि बनायो ॥४४६॥

असे दिसते की कृष्ण स्वतः शिंगासारखा होता आणि शिंगाने मोहित झालेल्या सुंदर स्त्रिया हरणासारख्या होत्या.446.

ਮੁਰਲੀ ਮੁਖ ਕਾਨਰ ਕੇ ਤਰੂਏ ਤਰੁ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਬਿਧਿ ਖੂਬ ਛਕੀ ॥
मुरली मुख कानर के तरूए तरु स्याम कहै बिधि खूब छकी ॥

कृष्णाने आपली बासरी ओठांवर ठेवली आहे आणि तो एका झाडाखाली उभा आहे