श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1324


ਹਮ ਕੋ ਸ੍ਰਾਪ ਏਕ ਰਿਖ ਦਿਯਾ ॥
हम को स्राप एक रिख दिया ॥

आम्हाला एका ऋषींनी शाप दिला होता,

ਤਾ ਤੇ ਜਨਮ ਦੁਹੂੰ ਹ੍ਯਾਂ ਲਿਯਾ ॥੭॥
ता ते जनम दुहूं ह्यां लिया ॥७॥

ज्याच्यामुळे (आम्ही) इथे आलो आणि जन्म घेतला. ७.

ਪੁਨਿ ਹਮ ਸੌ ਰਿਖਿ ਐਸ ਉਚਾਰਾ ॥
पुनि हम सौ रिखि ऐस उचारा ॥

मग रिखी आम्हाला असे म्हणाली,

ਹ੍ਵੈ ਹੈ ਬਹੁਰਿ ਉਧਾਰ ਤੁਹਾਰਾ ॥
ह्वै है बहुरि उधार तुहारा ॥

तुमच्या दोघांवर पुन्हा कर्ज असेल.

ਮਾਤ ਲੋਕ ਬਹੁ ਬਰਿਸ ਬਿਤੈਹੌ ॥
मात लोक बहु बरिस बितैहौ ॥

(तुम्ही) मॅट लोकमध्ये बरीच वर्षे घालवाल

ਬਹੁਰੌ ਦੋਊ ਸ੍ਵਰਗ ਮਹਿ ਐਹੌ ॥੮॥
बहुरौ दोऊ स्वरग महि ऐहौ ॥८॥

आणि मग दोघेही स्वर्गात येतील.8.

ਹਮ ਤੁਮਰੋ ਘਰ ਬਸ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥
हम तुमरो घर बस सुखु पायो ॥

तुमच्या घरात राहून (खूप) आनंद मिळवला आहे,

ਅਬ ਰਿਖਿ ਸ੍ਰਾਪ ਅਵਧਿ ਹ੍ਵੈ ਆਯੋ ॥
अब रिखि स्राप अवधि ह्वै आयो ॥

आता रिखीच्या शापाचा कालावधी संपुष्टात आला आहे.

ਏ ਬਚ ਭਾਖਿ ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਘਰ ਆਈ ॥
ए बच भाखि न्रिपहि घर आई ॥

असे सांगून ती महालात आली

ਸਾਹ ਪਰੀ ਜੁਤ ਲਿਯਾ ਬੁਲਾਈ ॥੯॥
साह परी जुत लिया बुलाई ॥९॥

आणि परीसह शहाला बोलावले. ९.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਗਈ ਇਹ ਗਈ ਧੁੰਨਿ ਤੁਮ ਕਰਿਯਹੁ ॥
गई इह गई धुंनि तुम करियहु ॥

(राणीने परीला नीट समजावले की) 'गई गई' ची धून (ध्वनी) काढण्यासाठी,

ਭੂਪ ਸੁਨਤ ਨਭ ਬਿਖੈ ਉਚਰਿਯਹੁ ॥
भूप सुनत नभ बिखै उचरियहु ॥

आकाशाकडे जाणे, म्हणजे राजाने ऐकले.

ਜਬ ਤਿਨ ਬਾਤ ਭੇਦ ਕੀ ਜਾਨੀ ॥
जब तिन बात भेद की जानी ॥

जेव्हा परीला रहस्य समजले,

ਭਲਾ ਕਹੌਗੀ ਪਰੀ ਬਖਾਨੀ ॥੧੦॥
भला कहौगी परी बखानी ॥१०॥

तर परी म्हणाली की मी (तेच) चांगलं म्हणेन. 10.

ਸਾਹ ਸਹਿਤ ਭੂਪਤਿ ਪਹਿ ਜਾਇ ॥
साह सहित भूपति पहि जाइ ॥

शाहासह राणी राजाकडे गेली आणि म्हणाली,

ਕਹੀ ਜਾਤ ਹੈ ਰਾਨੀ ਰਾਇ ॥
कही जात है रानी राइ ॥

राजन! राणी निघून जाते.

ਇਹ ਬਿਧਿ ਭਾਖਿ ਲੋਪ ਹ੍ਵੈ ਗਈ ॥
इह बिधि भाखि लोप ह्वै गई ॥

असे बोलून (राणी) अदृश्य झाली

ਗਈ ਗਈ ਬਾਨੀ ਨਭ ਭਈ ॥੧੧॥
गई गई बानी नभ भई ॥११॥

आणि 'गई गई' स्वर्गाचा आभाळ झाला. 11.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਗਈ ਇਹ ਗਈ ਚਿਰ ਲੌ ਨਭ ਬਾਨੀ ਭਈ ॥
गई इह गई चिर लौ नभ बानी भई ॥

'गॉन गे' ची आकाश बानी खूप दिवस गायली होती

ਪ੍ਰਜਾ ਸਹਿਤ ਤਿਨ ਭੂਪ ਯਹੈ ਜਿਯ ਮੈ ਠਈ ॥
प्रजा सहित तिन भूप यहै जिय मै ठई ॥

आणि हे प्रजेसह राजालाही त्याच्या मनातील समजले

ਰਾਨੀ ਸੁਰ ਪੁਰ ਗਈ ਭ੍ਰਾਤ ਕੋ ਸਾਥ ਲੈ ॥
रानी सुर पुर गई भ्रात को साथ लै ॥

की राणी आपल्या भावासह स्वर्गात गेली आहे.

ਹੋ ਮੂਰਖ ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਸਕਾ ਬਿਚਾਰਿ ਕੈ ॥੧੨॥
हो मूरख भेद अभेद न सका बिचारि कै ॥१२॥

(कोणीही) मूर्ख भेड अभेद विचार करू शकत नाही. 12.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਮਿਲਿ ਸਭਹਿਨ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੀ ॥
मिलि सभहिन इह भाति उचारी ॥

असे सर्व मिळून म्हणाले,

ਗਈ ਸੁਰਗ ਨ੍ਰਿਪ ਨਾਰਿ ਤੁਮਾਰੀ ॥
गई सुरग न्रिप नारि तुमारी ॥

हे राजन! तुझी पत्नी स्वर्गात गेली आहे.

ਤੁਮ ਚਿੰਤਾ ਚਿਤ ਮੈ ਨਹਿ ਕਰੋ ॥
तुम चिंता चित मै नहि करो ॥

मनात काळजी करू नका.

ਸੁੰਦਰ ਸੁਘਰ ਅਵਰ ਤ੍ਰਿਯ ਬਰੋ ॥੧੩॥
सुंदर सुघर अवर त्रिय बरो ॥१३॥

दुसर्या सुंदर सुंदर स्त्रीशी लग्न करा. 13.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਇਕਹਤਰਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੭੧॥੬੭੩੧॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ इकहतरि चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३७१॥६७३१॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानातील त्रिचरित्रातील मंत्री भूप संबदाच्या ३७१व्या चरित्राचा समारोप येथे आहे, सर्व शुभ आहे.३७१.६७३१. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਇਕ ਅਵਰ ਪ੍ਰਸੰਗਾ ॥
सुनु राजा इक अवर प्रसंगा ॥

हे राजन! दुसरा संदर्भ (पात्र) ऐका.

ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਕਿਯਾ ਨਾਰਿ ਨ੍ਰਿਪ ਸੰਗਾ ॥
जिह बिधि किया नारि न्रिप संगा ॥

एखाद्या स्त्रीने राजाशी केले तसे.

ਜਲਜ ਸੈਨ ਇਕ ਭੂਮ ਭਨਿਜੈ ॥
जलज सैन इक भूम भनिजै ॥

जलज सेन नावाचा राजा ऐकत असे.

ਸੁਛਬਿ ਮਤੀ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਕਹਿਜੈ ॥੧॥
सुछबि मती तिह नारि कहिजै ॥१॥

त्याच्या राणीचे नाव सुचबी माती असे होते. १.

ਸੁਛਬਿਵਤੀ ਤਿਹ ਨਗਰ ਕਹੀਜਤ ॥
सुछबिवती तिह नगर कहीजत ॥

त्यांच्या गावाचे नाव सुचबिवती असे होते.

ਅਮਰ ਪੁਰੀ ਪਟਤਰ ਤਿਹ ਦੀਜਤ ॥
अमर पुरी पटतर तिह दीजत ॥

त्यांना अमर पुरी अशी उपमा दिली होती.

ਰਾਜਾ ਕੋ ਤ੍ਰਿਯ ਹੁਤੀ ਨ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥
राजा को त्रिय हुती न प्यारी ॥

राजा राणीच्या प्रेमात नव्हता.

ਯਾ ਤੇ ਰਾਨੀ ਰਹਤ ਦੁਖਾਰੀ ॥੨॥
या ते रानी रहत दुखारी ॥२॥

त्यामुळे राणी दु:खी असायची. 2.

ਰਾਨੀ ਰੂਪ ਬੈਦ ਕੋ ਠਾਨਿ ॥
रानी रूप बैद को ठानि ॥

राणी वेदाचे रूप घेऊन

ਰਾਜਾ ਕੇ ਘਰ ਕਿਯਾ ਪਯਾਨ ॥
राजा के घर किया पयान ॥

ती राजाच्या घरी गेली. (जाऊन) म्हणाले,

ਕਹਾ ਅਸਾਧ ਭਯਾ ਹੈ ਤੋਹਿ ॥
कहा असाध भया है तोहि ॥

तुला आषाढ (रोग) झाला आहे.

ਬੋਲਿ ਚਕਿਤਸਾ ਕੀਜੈ ਮੋਹਿ ॥੩॥
बोलि चकितसा कीजै मोहि ॥३॥

मला कॉल करा आणि (तुमचे) उपचार करा. 3.

ਧਾਵਤ ਤੁਮੈ ਪਸੀਨੋ ਆਵਤ ॥
धावत तुमै पसीनो आवत ॥

तुम्हाला वेगाने चालताना घाम येतो

ਰਵਿ ਦੇਖਤ ਦ੍ਰਿਗ ਧੁੰਧ ਜਨਾਵਤ ॥
रवि देखत द्रिग धुंध जनावत ॥

आणि सूर्याकडे पाहताना डोळे मिटल्यासारखे वाटते.

ਰਾਜਾ ਬਾਤ ਸਤ੍ਯ ਕਰਿ ਮਾਨੀ ॥
राजा बात सत्य करि मानी ॥

राजाने त्यांचे म्हणणे खरे मानले

ਮੂੜ ਭੇਦ ਕੀ ਕ੍ਰਿਯਾ ਨ ਜਾਨੀ ॥੪॥
मूड़ भेद की क्रिया न जानी ॥४॥

आणि मूर्खाला वेगळेपणाची कृती समजली नाही. 4.

ਮੂਰਖ ਭੂਪ ਭੇਦ ਨਹਿ ਪਾਯੋ ॥
मूरख भूप भेद नहि पायो ॥

मूर्ख राजाला रहस्य समजले नाही.

ਤ੍ਰਿਯ ਤੇ ਬੋਲਿ ਉਪਾਇ ਕਰਾਯੋ ॥
त्रिय ते बोलि उपाइ करायो ॥

(तो वैद्य झाला) त्या स्त्रीला बोलावून तिच्यावर उपचार केले.

ਤਿਨ ਬਿਖ ਡਾਰਿ ਔਖਧੀ ਬੀਚਾ ॥
तिन बिख डारि औखधी बीचा ॥

तिने (महिले) औषधात विष टाकले

ਛਿਨ ਮਹਿ ਕਰੀ ਭੂਪ ਕੀ ਮੀਚਾ ॥੫॥
छिन महि करी भूप की मीचा ॥५॥

आणि डोळ्याच्या झटक्यात राजाला ठार मारले. ५.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਬਹਤਰ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੭੨॥੬੭੩੬॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ बहतर चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३७२॥६७३६॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानातील त्रिचरित्रातील मंत्री भूप संबदाच्या ३७२व्या वर्णाचा समारोप येथे आहे, सर्व शुभ आहे.३७२.६७३६. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਸਹਿਰ ਦੌਲਤਾਬਾਦ ਬਸਤ ਜਹ ॥
सहिर दौलताबाद बसत जह ॥

दौलताबाद शहर कोठे राहते,

ਬਿਕਟ ਸਿੰਘ ਇਕ ਭੂਪ ਹੁਤੋ ਤਹ ॥
बिकट सिंघ इक भूप हुतो तह ॥

बिकट सिंग नावाचा राजा होता.

ਭਾਨ ਮੰਜਰੀ ਤਾ ਕੀ ਦਾਰਾ ॥
भान मंजरी ता की दारा ॥

भान मंजरी त्याची पत्नी होती.

ਜਿਹ ਸਮ ਕਰੀ ਨ ਪੁਨਿ ਕਰਤਾਰਾ ॥੧॥
जिह सम करी न पुनि करतारा ॥१॥

ज्याप्रमाणे देवाने पुन्हा निर्माण केले नाही. १.

ਭੀਮ ਸੈਨ ਇਕ ਤਹ ਥੋ ਸਾਹਾ ॥
भीम सैन इक तह थो साहा ॥

भीमसेन नावाचा राजा होता. (असे वाटत होते)

ਪ੍ਰਗਟ ਭਯੋ ਜਨੁ ਦੂਸਰ ਮਾਹਾ ॥
प्रगट भयो जनु दूसर माहा ॥

जणू दुसरा चंद्र जन्माला आला होता.

ਸ੍ਰੀ ਅਫਤਾਬ ਦੇਇ ਤਿਹ ਨਾਰੀ ॥
स्री अफताब देइ तिह नारी ॥

त्यांच्या पत्नीचे नाव आफताब देई होते.

ਕਨਕ ਅਵਟਿ ਸਾਚੇ ਜਨੁ ਢਾਰੀ ॥੨॥
कनक अवटि साचे जनु ढारी ॥२॥

(असे दिसत होते) जणू सोने वितळून साच्यात रूपांतरित झाले आहे. 2.

ਤਿਨ ਮਨ ਮੈ ਇਹ ਬਾਤ ਬਖਾਨੀ ॥
तिन मन मै इह बात बखानी ॥

तिने (बाई) मनात विचार केला

ਕਿਹ ਬਿਧਿ ਕੈ ਹੂਜਿਯੈ ਭਵਾਨੀ ॥
किह बिधि कै हूजियै भवानी ॥

(मी स्वतः) भवानी कसा होऊ शकतो.

ਸੋਇ ਰਹੀ ਸਭ ਜਗਹਿ ਦਿਖਾਇ ॥
सोइ रही सभ जगहि दिखाइ ॥

बाकी सगळे जागे दिसले तेव्हा ती झोपलेली होती.

ਚਮਕਿ ਉਠੀ ਸੁਪਨੇ ਕਹ ਪਾਇ ॥੩॥
चमकि उठी सुपने कह पाइ ॥३॥

(पण लगेच) उठला आणि उभा राहिला, ( जणू) स्वप्न पाहिलं. 3.

ਕਹਾ ਦਰਸ ਮੁਹਿ ਦਿਯਾ ਭਵਾਨੀ ॥
कहा दरस मुहि दिया भवानी ॥

(तो) म्हणाला की मला भवानीने दर्शन दिले आहे

ਸਭਹਿਨ ਸੌ ਭਾਖੀ ਇਮਿ ਬਾਨੀ ॥
सभहिन सौ भाखी इमि बानी ॥

असे सर्वांना सांगितले.

ਜਿਹ ਬਰਦਾਨ ਦੇਉ ਤਿਹ ਹੋਈ ॥
जिह बरदान देउ तिह होई ॥

(आता) जे वरदान (मी) देईल तेच असेल

ਯਾ ਮਹਿ ਪਰੈ ਫੇਰਿ ਨਹਿ ਕੋਈ ॥੪॥
या महि परै फेरि नहि कोई ॥४॥

आणि त्यात कोणतीही देवाणघेवाण होणार नाही. 4.

ਲੋਗ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਪਗ ਲਾਗੇ ॥
लोग बचन सुनि करि पग लागे ॥

(त्याचे) बोलणे ऐकून लोक त्यांच्या पाया पडले

ਬਰੁ ਮਾਗਨ ਤਾ ਤੇ ਅਨੁਰਾਗੇ ॥
बरु मागन ता ते अनुरागे ॥

आणि प्रेमाने आशीर्वाद मागू लागला.

ਹ੍ਵੈ ਬੈਠੀ ਸਭਹਿਨ ਕੀ ਮਾਈ ॥
ह्वै बैठी सभहिन की माई ॥

ती सर्वांची 'माई' (देवी) झाली.