श्री दसाम ग्रंथ

पान - 147


ਦੋਊ ਸਸਤ੍ਰ ਵਰਤੀ ਦੋਊ ਛਤ੍ਰ ਧਾਰੀ ॥
दोऊ ससत्र वरती दोऊ छत्र धारी ॥

दोघेही त्यांचे शस्त्र वापरणारे आणि छत असलेले राजे होते.

ਦੋਊ ਪਰਮ ਜੋਧਾ ਮਹਾ ਜੁਧਕਾਰੀ ॥੮॥੨੨੬॥
दोऊ परम जोधा महा जुधकारी ॥८॥२२६॥

दोघेही सर्वोच्च योद्धे आणि महान योद्धे होते.8.226.

ਦੋਊ ਖੰਡ ਖੰਡੀ ਦੋਊ ਮੰਡ ਮੰਡੰ ॥
दोऊ खंड खंडी दोऊ मंड मंडं ॥

दोघेही त्यांच्या शत्रूंचा नाश करणारे आणि त्यांचे संस्थापकही होते.

ਦੋਊ ਜੋਧ ਜੈਤਵਾਰੁ ਜੋਧਾ ਪ੍ਰਚੰਡੰ ॥
दोऊ जोध जैतवारु जोधा प्रचंडं ॥

दोघेही महान वीरांचे भयंकर विजेते होते.

ਦੋਊ ਬੀਰ ਬਾਨੀ ਦੋਊ ਬਾਹ ਸਾਹੰ ॥
दोऊ बीर बानी दोऊ बाह साहं ॥

दोन्ही योद्धे बाण मारण्यात निपुण होते आणि त्यांच्याकडे पराक्रमी शस्त्रे होती.

ਦੋਊ ਸੂਰ ਸੈਨੰ ਦੋਊ ਸੂਰ ਮਾਹੰ ॥੯॥੨੨੭॥
दोऊ सूर सैनं दोऊ सूर माहं ॥९॥२२७॥

दोन्ही नायक त्यांच्या शक्तींचे सूर्य आणि चंद्र होते.9.227.

ਦੋਊ ਚਕ੍ਰਵਰਤੀ ਦੋਊ ਸਸਤ੍ਰ ਬੇਤਾ ॥
दोऊ चक्रवरती दोऊ ससत्र बेता ॥

दोघेही योद्धे सार्वत्रिक सम्राट होते आणि त्यांना युद्धशास्त्राचे ज्ञान होते.

ਦੋਊ ਜੰਗ ਜੋਧੀ ਦੋਊ ਜੰਗ ਜੇਤਾ ॥
दोऊ जंग जोधी दोऊ जंग जेता ॥

दोघेही युद्धाचे योद्धे आणि युद्ध जिंकणारे होते.

ਦੋਊ ਚਿਤ੍ਰ ਜੋਤੀ ਦੋਊ ਚਿਤ੍ਰ ਚਾਪੰ ॥
दोऊ चित्र जोती दोऊ चित्र चापं ॥

दोघेही अप्रतिम सुंदर धनुष्य वाहणारे होते.

ਦੋਊ ਚਿਤ੍ਰ ਵਰਮਾ ਦੋਊ ਦੁਸਟ ਤਾਪੰ ॥੧੦॥੨੨੮॥
दोऊ चित्र वरमा दोऊ दुसट तापं ॥१०॥२२८॥

दोघेही चिलखत घातलेले होते आणि शत्रूंचा नाश करणारे होते.10.228.

ਦੋਊ ਖੰਡ ਖੰਡੀ ਦੋਊ ਮੰਡ ਮੰਡੰ ॥
दोऊ खंड खंडी दोऊ मंड मंडं ॥

दोघेही त्यांच्या दुधारी तलवारींनी शत्रूंचा नाश करणारे होते आणि त्यांचे अधिष्ठाताही होते.

ਦੋਊ ਚਿਤ੍ਰ ਜੋਤੀ ਸੁ ਜੋਧਾ ਪ੍ਰਚੰਡੰ ॥
दोऊ चित्र जोती सु जोधा प्रचंडं ॥

दोघेही गौरव-अवतार आणि पराक्रमी वीर होते.

ਦੋਊ ਮਤ ਬਾਰੁੰਨ ਬਿਕ੍ਰਮ ਸਮਾਨੰ ॥
दोऊ मत बारुंन बिक्रम समानं ॥

दोघेही मादक हत्ती होते आणि राजा विक्रमासारखे होते.

ਦੋਊ ਸਸਤ੍ਰ ਬੇਤਾ ਦੋਊ ਸਸਤ੍ਰ ਪਾਨੰ ॥੧੧॥੨੨੯॥
दोऊ ससत्र बेता दोऊ ससत्र पानं ॥११॥२२९॥

दोघेही युद्धात पारंगत होते आणि त्यांच्या हातात शस्त्रे होती.11.229.

ਦੋਊ ਪਰਮ ਜੋਧੇ ਦੋਊ ਕ੍ਰੁਧਵਾਨੰ ॥
दोऊ परम जोधे दोऊ क्रुधवानं ॥

दोघेही रागाने भरलेले सर्वोच्च योद्धे होते.

ਦੋਊ ਸਸਤ੍ਰ ਬੇਤਾ ਦੋਊ ਰੂਪ ਖਾਨੰ ॥
दोऊ ससत्र बेता दोऊ रूप खानं ॥

दोघेही युद्धात पारंगत होते आणि सौंदर्याचे स्त्रोत होते.

ਦੋਊ ਛਤ੍ਰਪਾਲੰ ਦੋਊ ਛਤ੍ਰ ਧਰਮੰ ॥
दोऊ छत्रपालं दोऊ छत्र धरमं ॥

दोघेही क्षत्रियांचे पालनकर्ते होते आणि क्षत्रियांची शिस्त पाळत होते.

ਦੋਊ ਜੁਧ ਜੋਧਾ ਦੋਊ ਕ੍ਰੂਰ ਕਰਮੰ ॥੧੨॥੨੩੦॥
दोऊ जुध जोधा दोऊ क्रूर करमं ॥१२॥२३०॥

दोघेही युद्धाचे नायक आणि हिंसक कृती करणारे पुरुष होते.12.230.

ਦੋਊ ਮੰਡਲਾਕਾਰ ਜੂਝੇ ਬਿਰਾਜੈ ॥
दोऊ मंडलाकार जूझे बिराजै ॥

दोघंही आवारात उभे राहून भांडत होते.

ਹਥੈ ਹਰ ਦੁ ਠੋਕੈ ਭੁਜਾ ਪਾਇ ਗਾਜੈ ॥
हथै हर दु ठोकै भुजा पाइ गाजै ॥

दोघींनी आपापल्या हातांनी हात मारून जोरात आरडाओरडा केला.

ਦੋਊ ਖਤ੍ਰਹਾਣੰ ਦੋਊ ਖਤ੍ਰ ਖੰਡੰ ॥
दोऊ खत्रहाणं दोऊ खत्र खंडं ॥

दोघांमध्ये क्षत्रिय शिस्त होती पण दोघेही क्षत्रियांचे नाश करणारे होते.

ਦੋਊ ਖਗ ਪਾਣੰ ਦੋਊ ਛੇਤ੍ਰ ਮੰਡੰ ॥੧੩॥੨੩੧॥
दोऊ खग पाणं दोऊ छेत्र मंडं ॥१३॥२३१॥

दोघांच्या हातात तलवारी होत्या आणि दोघेही युद्धभूमीची शोभा होती.13.231.

ਦੋਊ ਚਿਤ੍ਰਜੋਤੀ ਦੋਊ ਚਾਰ ਬਿਚਾਰੰ ॥
दोऊ चित्रजोती दोऊ चार बिचारं ॥

दोघेही सौंदर्य-अवतार होते आणि उदात्त विचारांचे होते.

ਦੋਊ ਮੰਡਲਾਕਾਰ ਖੰਡਾ ਅਬਾਰੰ ॥
दोऊ मंडलाकार खंडा अबारं ॥

दोघेही आपापल्या गोठ्यात दुहेरी तलवारी चालवत होते.

ਦੋਊ ਖਗ ਖੂਨੀ ਦੋਊ ਖਤ੍ਰਹਾਣੰ ॥
दोऊ खग खूनी दोऊ खत्रहाणं ॥

दोघांच्या तलवारी रक्ताने माखलेल्या होत्या आणि दोघेही क्षत्रिय अनुशासनाच्या विरोधात काम करत होते.

ਦੋਊ ਖਤ੍ਰਖੇਤਾ ਦੋਊ ਛਤ੍ਰਪਾਣੰ ॥੧੪॥੨੩੨॥
दोऊ खत्रखेता दोऊ छत्रपाणं ॥१४॥२३२॥

दोघेही रणांगणात जीव धोक्यात घालण्यास सक्षम होते.14.232.

ਦੋਊ ਬੀਰ ਬਿਬ ਆਸਤ ਧਾਰੇ ਨਿਹਾਰੇ ॥
दोऊ बीर बिब आसत धारे निहारे ॥

दोन्ही वीरांच्या हातात शस्त्रे होती.

ਰਹੇ ਬ੍ਯੋਮ ਮੈ ਭੂਪ ਗਉਨੈ ਹਕਾਰੇ ॥
रहे ब्योम मै भूप गउनै हकारे ॥

जणू आकाशात फिरणारे मृत राजांचे आत्मे त्यांना हाक मारत आहेत असे वाटत होते.

ਹਕਾ ਹਕ ਲਾਗੀ ਧਨੰ ਧੰਨ ਜੰਪ੍ਰਯੋ ॥
हका हक लागी धनं धंन जंप्रयो ॥

त्यांचे शौर्य पाहून ते ओरडत होते, "शाब्बास, ब्रावो!" अशा शब्दांत त्यांची स्तुती करत होते.

ਚਕ੍ਰਯੋ ਜਛ ਰਾਜੰ ਪ੍ਰਿਥੀ ਲੋਕ ਕੰਪ੍ਯੋ ॥੧੫॥੨੩੩॥
चक्रयो जछ राजं प्रिथी लोक कंप्यो ॥१५॥२३३॥

त्यांचे शौर्य पाहून यक्ष राजा चकित झाला आणि पृथ्वी हादरली.15.233.

ਹਨਿਓ ਰਾਜ ਦੁਰਜੋਧਨੰ ਜੁਧ ਭੂਮੰ ॥
हनिओ राज दुरजोधनं जुध भूमं ॥

(अखेर) राजा दुर्योधन रणांगणात मारला गेला.

ਭਜੇ ਸਭੈ ਜੋਧਾ ਚਲੀ ਧਾਮ ਧੂਮੰ ॥
भजे सभै जोधा चली धाम धूमं ॥

सर्व गोंगाट करणारे योद्धे पळत सुटले.

ਕਰਿਯੋ ਰਾਜ ਨਿਹਕੰਟਕੰ ਕਉਰਪਾਲੰ ॥
करियो राज निहकंटकं कउरपालं ॥

(त्यानंतर) पांडवांनी कौरवांच्या कुटुंबावर बेफिकीरपणे राज्य केले.

ਪੁਨਰ ਜਾਇ ਕੈ ਮਝਿ ਸਿਝੈ ਹਿਵਾਲੰ ॥੧੬॥੨੩੪॥
पुनर जाइ कै मझि सिझै हिवालं ॥१६॥२३४॥

मग ते हिमालय पर्वतावर गेले.16.234.

ਤਹਾ ਏਕ ਗੰਧ੍ਰਬ ਸਿਉ ਜੁਧ ਮਚ੍ਯੋ ॥
तहा एक गंध्रब सिउ जुध मच्यो ॥

त्यावेळी गंधर्वाचे युद्ध झाले.

ਤਹਾ ਭੂਰਪਾਲੰ ਧੂਰਾ ਰੰਗੁ ਰਚ੍ਯੋ ॥
तहा भूरपालं धूरा रंगु रच्यो ॥

तेथे गंधर्वांनी अप्रतिम वेष धारण केला.

ਤਹਾ ਸਤ੍ਰੁ ਕੇ ਭੀਮ ਹਸਤੀ ਚਲਾਏ ॥
तहा सत्रु के भीम हसती चलाए ॥

भीमाने शत्रूचे हत्ती तिथे वर फेकले.

ਫਿਰੇ ਮਧਿ ਗੈਣੰ ਅਜਉ ਲਉ ਨ ਆਏ ॥੧੭॥੨੩੫॥
फिरे मधि गैणं अजउ लउ न आए ॥१७॥२३५॥

जे अजूनही आकाशात फिरत आहेत आणि अजून परत आलेले नाहीत.17.235.

ਸੁਨੈ ਬੈਨ ਕਉ ਭੂਪ ਇਉ ਐਠ ਨਾਕੰ ॥
सुनै बैन कउ भूप इउ ऐठ नाकं ॥

हे शब्द ऐकून जनमेजा राजाने नाक वळवले.

ਕਰਿਯੋ ਹਾਸ ਮੰਦੈ ਬੁਲ੍ਯੋ ਏਮ ਬਾਕੰ ॥
करियो हास मंदै बुल्यो एम बाकं ॥

आणि हत्तींबद्दलचे बोलणे खरे नसल्यासारखे तुच्छतेने हसले.

ਰਹਿਯੋ ਨਾਕ ਮੈ ਕੁਸਟ ਛਤ੍ਰੀ ਸਵਾਨੰ ॥
रहियो नाक मै कुसट छत्री सवानं ॥

या अविश्वासाने कुष्ठरोगाचा छत्तीसवा भाग त्याच्या नाकात राहिला.

ਭਈ ਤਉਨ ਹੀ ਰੋਗ ਤੇ ਭੂਪ ਹਾਨੰ ॥੧੮॥੨੩੬॥
भई तउन ही रोग ते भूप हानं ॥१८॥२३६॥

आणि या व्याधीने राजाचे निधन झाले.18.236.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਇਮ ਚਉਰਾਸੀ ਬਰਖ ਪ੍ਰਮਾਨੰ ॥
इम चउरासी बरख प्रमानं ॥

अशा प्रकारे चौऱ्याऐंशी वर्षे,

ਸਪਤ ਮਾਹ ਚਉਬੀਸ ਦਿਨਾਨੰ ॥
सपत माह चउबीस दिनानं ॥

सात महिने चोवीस दिवस,

ਰਾਜ ਕੀਓ ਜਨਮੇਜਾ ਰਾਜਾ ॥
राज कीओ जनमेजा राजा ॥

राजा जनमेजा राज्यकर्ता राहिला

ਕਾਲ ਨੀਸਾਨੁ ਬਹੁਰਿ ਸਿਰਿ ਗਾਜਾ ॥੧੯॥੨੩੭॥
काल नीसानु बहुरि सिरि गाजा ॥१९॥२३७॥

तेव्हा त्याच्या डोक्यावर मृत्यूचा कर्णा वाजला.19.237.

ਇਤਿ ਜਨਮੇਜਾ ਸਮਾਪਤ ਭਇਆ ॥
इति जनमेजा समापत भइआ ॥

अशा प्रकारे राजा जनमेजाने अखेरचा श्वास घेतला.