श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1266


ਰੂਪਵਾਨ ਧਨਵਾਨ ਬਿਸਾਲਾ ॥
रूपवान धनवान बिसाला ॥

(राजा) अतिशय देखणा आणि श्रीमंत होता.

ਭਿਛਕ ਕਲਪਤਰੁ ਦ੍ਰੁਜਨਨ ਕਾਲਾ ॥੧॥
भिछक कलपतरु द्रुजनन काला ॥१॥

मंगतांसाठी तो (समान) कल्पतरु होता आणि दुर्जनांसाठी (काळाचे तेच रूप होते) १.

ਮੂੰਗੀ ਪਟਨਾ ਦੇਸ ਤਵਨ ਕੋ ॥
मूंगी पटना देस तवन को ॥

मुंगी पाटण त्याचा देश होता,

ਜੀਤਿ ਕਵਨ ਰਿਪੁ ਸਕਤ ਜਵਨ ਕੋ ॥
जीति कवन रिपु सकत जवन को ॥

ज्याला कोणताही शत्रू पराभूत करू शकला नाही.

ਅਪ੍ਰਮਾਨ ਤਿਹ ਪ੍ਰਭਾ ਬਿਰਾਜੈ ॥
अप्रमान तिह प्रभा बिराजै ॥

त्याचे तेज अमर्याद होते.

ਸੁਰ ਨਰ ਨਾਗ ਅਸੁਰ ਮਨ ਲਾਜੈ ॥੨॥
सुर नर नाग असुर मन लाजै ॥२॥

(त्याच्या समोर) देव, मानव, साप, दैत्य मनाने लाजले. 2.

ਏਕ ਪੁਰਖ ਰਾਨੀ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥
एक पुरख रानी लखि पायो ॥

राणीने एक माणूस पाहिला

ਤੇਜਮਾਨ ਗੁਨਮਾਨ ਸਵਾਯੋ ॥
तेजमान गुनमान सवायो ॥

(जो राजापेक्षा कनिष्ठ होता) सद्गुण आणि तेजस्वीपणात.

ਪੁਹਪ ਰਾਜ ਜਨੁ ਮਧਿ ਪੁਹਪਨ ਕੇ ॥
पुहप राज जनु मधि पुहपन के ॥

तो फुलांमध्ये सर्वोत्तम फूल असावा

ਚੋਰਿ ਲੇਤਿ ਜਨੁ ਚਿਤ ਇਸਤ੍ਰਿਨ ਕੇ ॥੩॥
चोरि लेति जनु चित इसत्रिन के ॥३॥

आणि स्त्रियांचे मन चोरणारे असावे. 3.

ਸੋਰਠਾ ॥
सोरठा ॥

सोर्थ:

ਰਾਨੀ ਲਯੋ ਬੁਲਾਇ ਤਵਨ ਪੁਰਖ ਅਪਨੇ ਸਦਨ ॥
रानी लयो बुलाइ तवन पुरख अपने सदन ॥

राणीने त्या माणसाला तिच्या घरी बोलावले

ਅਤਿ ਰੁਚਿ ਅਧਿਕ ਬਢਾਇ ਤਾ ਸੌ ਰਤਿ ਮਾਨਤ ਭਈ ॥੪॥
अति रुचि अधिक बढाइ ता सौ रति मानत भई ॥४॥

आणि मोठ्या आवडीने त्याच्याबरोबर खेळले. 4.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਤਬ ਲਗਿ ਨਾਥ ਧਾਮ ਤਿਹ ਆਯੋ ॥
तब लगि नाथ धाम तिह आयो ॥

तोपर्यंत तिचा नवरा घरी आला.

ਮਨਹਾਤਰ ਤ੍ਰਿਯ ਜਾਰ ਛਪਾਯੋ ॥
मनहातर त्रिय जार छपायो ॥

स्त्रीने त्या माणसाला मन्नी (पच्छती) खाली लपवले.

ਬਹੁ ਬੁਗਚਾ ਆਗੇ ਦੈ ਡਾਰੇ ॥
बहु बुगचा आगे दै डारे ॥

(त्याच्या) समोर अनेक बंडल ठेवले होते.

ਤਾ ਕੇ ਜਾਤ ਨ ਅੰਗ ਨਿਹਾਰੇ ॥੫॥
ता के जात न अंग निहारे ॥५॥

जेणेकरून त्याचा कोणताही भाग दिसू नये. ५.

ਬਹੁ ਚਿਰ ਤਹ ਬੈਠਾ ਨ੍ਰਿਪ ਰਹਾ ॥
बहु चिर तह बैठा न्रिप रहा ॥

राजा बराच वेळ तिथेच बसून राहिला

ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਕਛੁ ਭੇਦ ਨ ਲਹਾ ॥
भला बुरा कछु भेद न लहा ॥

आणि काहीही चांगले वाईट भेद करू शकत नव्हते.

ਜਬ ਹੀ ਉਠਿ ਅਪਨੋ ਘਰ ਆਯੋ ॥
जब ही उठि अपनो घर आयो ॥

तो उठून घरी आला तेव्हा

ਤਬ ਹੀ ਤ੍ਰਿਯ ਘਰ ਮੀਤ ਪਠਾਯੋ ॥੬॥
तब ही त्रिय घर मीत पठायो ॥६॥

तेव्हाच महिलेने मित्राला घरी पाठवले (स्कार्फ काढून). 6.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਅਠਾਰਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੧੮॥੬੦੦੭॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ अठारह चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३१८॥६००७॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानच्या त्रिचरित्रातील मंत्री भूप संबदाच्या ३१८व्या चरित्राचा समारोप येथे आहे, सर्व शुभ आहे.३१८.६००७. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਸੁਨੋ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਮੈ ਭਾਖਤ ਕਥਾ ॥
सुनो न्रिपति मै भाखत कथा ॥

हे राजन! ऐका, (तुला) मी एक कथा सांगतो.

ਜਹ ਮਿਲਿ ਦੇਵ ਸਮੁਦ ਕਹ ਮਥਾ ॥
जह मिलि देव समुद कह मथा ॥

जिथे देवांनी (आणि राक्षसांनी) मिळून समुद्रमंथन केले,

ਤਹਾ ਸੁਬ੍ਰਤ ਨਾਮਾ ਮੁਨਿ ਰਹੈ ॥
तहा सुब्रत नामा मुनि रहै ॥

तेथे सुब्रत नावाचे ऋषी राहत होते.

ਅਧਿਕ ਬ੍ਰਤੀ ਜਾ ਕਹ ਜਗ ਕਹੈ ॥੧॥
अधिक ब्रती जा कह जग कहै ॥१॥

संपूर्ण जग त्याला ब्रत्ती म्हणत. १.

ਤ੍ਰਿਯ ਮੁਨਿ ਰਾਜ ਮਤੀ ਤਿਹ ਰਹੈ ॥
त्रिय मुनि राज मती तिह रहै ॥

मुनीची पत्नी राज मतीही तिथेच राहात होती.

ਰੂਪ ਅਧਿਕ ਜਾ ਕੋ ਸਭ ਕਹੈ ॥
रूप अधिक जा को सभ कहै ॥

सगळे त्याला खूप देखणे म्हणत.

ਅਸਿ ਸੁੰਦਰਿ ਨਹਿ ਔਰ ਉਤਰੀ ॥
असि सुंदरि नहि और उतरी ॥

असे सौंदर्य इतर कोठेही (जगात) जन्माला आले नाही.

ਹੈ ਹ੍ਵੈਹੈ ਨ ਬਿਧਾਤਾ ਕਰੀ ॥੨॥
है ह्वैहै न बिधाता करी ॥२॥

देवाने पूर्वी (तिच्यासारखी सुंदरता) निर्माण केलेली नाही आणि आताही नाही (निर्माण केली आहे).2.

ਸਾਗਰ ਮਥਨ ਦੇਵ ਜਬ ਲਾਗੇ ॥
सागर मथन देव जब लागे ॥

देव जेव्हा समुद्र मंथन करू लागले,

ਮਥ੍ਰਯੋ ਨ ਜਾਇ ਸਗਲ ਦੁਖ ਪਾਗੇ ॥
मथ्रयो न जाइ सगल दुख पागे ॥

त्यामुळे ते ढवळून निघाले नाही आणि सर्वजण दुःखी झाले.

ਤਬ ਤਿਨ ਤ੍ਰਿਯ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੋ ॥
तब तिन त्रिय इह भाति उचारो ॥

तेव्हा ती स्त्री म्हणाली,

ਸੁਨੋ ਦੇਵਤਿਯੋ ਬਚਨ ਹਮਾਰੋ ॥੩॥
सुनो देवतियो बचन हमारो ॥३॥

हे देवा! माझी एक गोष्ट ऐका. 3.

ਜੋ ਬਿਧਿ ਧਰੈ ਸੀਸ ਪਰ ਝਾਰੀ ॥
जो बिधि धरै सीस पर झारी ॥

ब्रह्मदेवाच्या मस्तकावर शिरा मिळाला तर

ਪਾਨਿ ਭਰੈ ਜਲ ਰਾਸਿ ਮੰਝਾਰੀ ॥
पानि भरै जल रासि मंझारी ॥

आणि समुद्रातील पाणी ('जल रसी') भरले.

ਮੇਰੋ ਧੂਰਿ ਪਗਨ ਕੀ ਧੋਵੈ ॥
मेरो धूरि पगन की धोवै ॥

माझ्या पायाची धूळ धुवा.

ਤਬ ਯਹ ਸਫਲ ਮਨੋਰਥ ਹੋਵੈ ॥੪॥
तब यह सफल मनोरथ होवै ॥४॥

मग हा हेतू सफल होईल. 4.

ਬ੍ਰਹਮ ਅਤਿ ਆਤੁਰ ਕਛੁ ਨ ਬਿਚਰਾ ॥
ब्रहम अति आतुर कछु न बिचरा ॥

अत्यंत व्याकूळ झालेल्या ब्रह्मदेवाने काहीही विचार केला नाही.

ਝਾਰੀ ਰਾਖਿ ਸੀਸ ਜਲ ਭਰਾ ॥
झारी राखि सीस जल भरा ॥

डोक्यावरचा घागर उचलून पाणी भरले.

ਦੇਖਹੁ ਇਹ ਇਸਤ੍ਰਿਨ ਕੇ ਚਰਿਤਾ ॥
देखहु इह इसत्रिन के चरिता ॥

या महिलांचे चारित्र्य पहा.

ਇਹ ਬਿਧਿ ਚਰਿਤ ਦਿਖਾਯੋ ਕਰਤਾ ॥੫॥
इह बिधि चरित दिखायो करता ॥५॥

अशा प्रकारे त्यांनी ब्रह्मदेवाचे चरित्रही दाखवले. ५.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਉਨੀਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੧੯॥੬੦੧੨॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ उनीस चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३१९॥६०१२॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानच्या त्रिचरित्राच्या मंत्री भूप संबदाच्या ३१९व्या चरित्राचा समारोप येथे आहे, सर्व शुभ आहे.३१९.६०१२. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਭੂਮਿ ਭਾਰ ਤੇ ਅਤਿ ਦੁਖ ਪਾਯੋ ॥
भूमि भार ते अति दुख पायो ॥

(जेव्हा) पृथ्वीला (पापांच्या) भारामुळे खूप त्रास झाला.

ਬ੍ਰਹਮਾ ਪੈ ਦੁਖ ਰੋਇ ਸੁਨਾਯੋ ॥
ब्रहमा पै दुख रोइ सुनायो ॥

तेव्हा ब्रह्मदेव त्याच्याकडे गेले आणि रडत (त्याचे दुःख) सांगितले.