श्री दसाम ग्रंथ

पान - 188


ਬਿਸਨ ਨਾਰਿ ਕੇ ਧਾਮਿ ਛੁਧਾਤੁਰ ॥
बिसन नारि के धामि छुधातुर ॥

त्याच वेळी महान ऋषी नारद विष्णूच्या घरी पोहोचले आणि त्यांना खूप भूक लागली होती.

ਬੈਗਨ ਨਿਰਖਿ ਅਧਿਕ ਲਲਚਾਯੋ ॥
बैगन निरखि अधिक ललचायो ॥

वांगी बघायचा खूप मोह झाला. (तो) विचारत राहिला

ਮਾਗ ਰਹਿਯੋ ਪਰ ਹਾਥਿ ਨ ਆਯੋ ॥੬॥
माग रहियो पर हाथि न आयो ॥६॥

वांग्याची शिजवलेली भाजी पाहून मन मोहून गेले, पण मागूनही मिळाले नाही.6.

ਨਾਥ ਹੇਤੁ ਮੈ ਭੋਜ ਪਕਾਯੋ ॥
नाथ हेतु मै भोज पकायो ॥

(लच्छमी म्हणाली-) मी महाराजांसाठी अन्न तयार केले आहे

ਮਨੁਛ ਪਠੈ ਕਰ ਬਿਸਨੁ ਬੁਲਾਯੋ ॥
मनुछ पठै कर बिसनु बुलायो ॥

विष्णूच्या पत्नीने सांगितले की तिने आपल्या स्वामीसाठी ते अन्न तयार केले होते, म्हणून ते देणे तिला शक्य नव्हते, (ती असेही म्हणाली:) ���मी त्याला बोलावण्यासाठी एक दूत पाठवला आहे आणि कदाचित येणार आहे.� ��

ਨਾਰਦ ਖਾਇ ਜੂਠ ਹੋਇ ਜੈ ਹੈ ॥
नारद खाइ जूठ होइ जै है ॥

हे नारद ! जर तुम्ही ते खाल्ले तर (अन्न) कुजून जाईल

ਪੀਅ ਕੋਪਿਤ ਹਮਰੇ ਪਰ ਹੁਐ ਹੈ ॥੭॥
पीअ कोपित हमरे पर हुऐ है ॥७॥

विष्णूच्या पत्नीने विचार केला की नारदांनी ते खाल्ल्यास अन्न अशुद्ध होईल आणि तिचा स्वामी रागावेल.7.

ਨਾਰਦ ਬਾਚ ॥
नारद बाच ॥

नारद म्हणाले:

ਮਾਗ ਥਕਿਯੋ ਮੁਨਿ ਭੋਜ ਨ ਦੀਆ ॥
माग थकियो मुनि भोज न दीआ ॥

नारद मुनी भीक मागून थकले, पण लक्ष्मीने अन्न दिले नाही.

ਅਧਿਕ ਰੋਸੁ ਮੁਨਿ ਬਰਿ ਤਬ ਕੀਆ ॥
अधिक रोसु मुनि बरि तब कीआ ॥

ऋषी वारंवार अन्न मागत होते, पण तुम्ही त्यांना ते दिले नाही.

ਬ੍ਰਿੰਦਾ ਨਾਮ ਰਾਛਸੀ ਬਪੁ ਧਰਿ ॥
ब्रिंदा नाम राछसी बपु धरि ॥

"हे लच्छमी! तू) वृंदा नावाच्या दैत्याचे शरीर धारण कर

ਤ੍ਰੀਆ ਹੁਐ ਬਸੋ ਜਲੰਧਰ ਕੇ ਘਰਿ ॥੮॥
त्रीआ हुऐ बसो जलंधर के घरि ॥८॥

ऋषी संतापले आणि म्हणाले : ''शरीर मिळाल्यानंतर तू जालंधर राक्षसाच्या घरी वरिंदा नावाची पत्नी म्हणून राहशील.

ਦੇ ਕਰ ਸ੍ਰਾਪ ਜਾਤ ਭਯੋ ਰਿਖਿ ਬਰ ॥
दे कर स्राप जात भयो रिखि बर ॥

महर्षी नारदांनी शाप दिला आणि निघून गेले.

ਆਵਤ ਭਯੋ ਬਿਸਨ ਤਾ ਕੇ ਘਰਿ ॥
आवत भयो बिसन ता के घरि ॥

तिला शाप देऊन ऋषी निघून गेल्यावर विष्णू त्याच्या घरी पोहोचला.

ਸੁਨਤ ਸ੍ਰਾਪ ਅਤਿ ਹੀ ਦੁਖ ਪਾਯੋ ॥
सुनत स्राप अति ही दुख पायो ॥

(ऋषींचा) शाप ऐकून (ज्याला) खूप दुःख झाले,

ਬਿਹਸ ਬਚਨ ਤ੍ਰੀਯ ਸੰਗਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥੯॥
बिहस बचन त्रीय संगि सुनायो ॥९॥

शापाबद्दल ऐकून, तो खूप दुःखी झाला आणि त्याच्या पत्नीने हसत हसत पुष्टी केली (ऋषी काय म्हणाले होते).9.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਤ੍ਰੀਯ ਕੀ ਛਾਯਾ ਲੈ ਤਬੈ ਬ੍ਰਿਦਾ ਰਚੀ ਬਨਾਇ ॥
त्रीय की छाया लै तबै ब्रिदा रची बनाइ ॥

तेव्हा विष्णूने पत्नीच्या सावलीतून वरिंदा निर्माण केली.

ਧੂਮ੍ਰਕੇਸ ਦਾਨਵ ਸਦਨਿ ਜਨਮ ਧਰਤ ਭਈ ਜਾਇ ॥੧੦॥
धूम्रकेस दानव सदनि जनम धरत भई जाइ ॥१०॥

तिने पृथ्वीवर धुमार्केश या राक्षसाच्या घरी जन्म घेतला.10.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਜੈਸਕ ਰਹਤ ਕਮਲ ਜਲ ਭੀਤਰ ॥
जैसक रहत कमल जल भीतर ॥

जसे कमळ पाण्यात (असक्त) राहते

ਪੁਨਿ ਨ੍ਰਿਪ ਬਸੀ ਜਲੰਧਰ ਕੇ ਘਰਿ ॥
पुनि न्रिप बसी जलंधर के घरि ॥

ज्याप्रमाणे पाण्यातील कमळाचे पान पाण्याच्या थेंबाने अजिबात प्रभावित होत नाही, त्याचप्रमाणे वरिंदा जालंधरच्या घरी पत्नीच्या रूपात राहत होती.

ਤਿਹ ਨਿਮਿਤ ਜਲੰਧਰ ਅਵਤਾਰਾ ॥
तिह निमित जलंधर अवतारा ॥

त्याच्यासाठी जालंधरचा विष्णू

ਧਰ ਹੈ ਰੂਪ ਅਨੂਪ ਮੁਰਾਰਾ ॥੧੧॥
धर है रूप अनूप मुरारा ॥११॥

आणि तिच्यासाठी विष्णूने स्वतःला जालंधर म्हणून प्रकट केले आणि अशा प्रकारे विष्णूने एक अद्वितीय रूप धारण केले.11.

ਕਥਾ ਐਸ ਇਹ ਦਿਸ ਮੋ ਭਈ ॥
कथा ऐस इह दिस मो भई ॥

असाच एक किस्सा इथे घडला,

ਅਬ ਚਲਿ ਬਾਤ ਰੁਦ੍ਰ ਪਰ ਗਈ ॥
अब चलि बात रुद्र पर गई ॥

अशाप्रकारे या कथेला नवे वळण मिळाले आणि आता ती रुद्रवर थांबली आहे.

ਮਾਗੀ ਨਾਰਿ ਨ ਦੀਨੀ ਰੁਦ੍ਰਾ ॥
मागी नारि न दीनी रुद्रा ॥

(जालंधर) बायको मागितली, पण शिवाने ती दिली नाही.

ਤਾ ਤੇ ਕੋਪ ਅਸੁਰ ਪਤਿ ਛੁਦ੍ਰਾ ॥੧੨॥
ता ते कोप असुर पति छुद्रा ॥१२॥

जालंधर राक्षसाने आपली पत्नी रुदाकडे मागितली आणि रुद्राने त्याला बांधले नाही, म्हणून राक्षसांचा राजा लगेचच रागाने उडून गेला.12.

ਬਜੇ ਢੋਲ ਨਫੀਰਿ ਨਗਾਰੇ ॥
बजे ढोल नफीरि नगारे ॥

ढोल, तुतारी आणि घंटांच्या आवाजात,

ਦੁਹੂੰ ਦਿਸਾ ਡਮਰੂ ਡਮਕਾਰੇ ॥
दुहूं दिसा डमरू डमकारे ॥

चारही बाजूंनी तुतारी आणि ढोल-ताशांचा दणदणाट झाला आणि चारही दिशांनी टाळांचा ठोठावणारा आवाज ऐकू आला.

ਮਾਚਤ ਭਯੋ ਲੋਹ ਬਿਕਰਾਰਾ ॥
माचत भयो लोह बिकरारा ॥

एक मोठे भयंकर युद्ध झाले,

ਝਮਕਤ ਖਗ ਅਦਗ ਅਪਾਰਾ ॥੧੩॥
झमकत खग अदग अपारा ॥१३॥

पोलाद पोलादाशी भयानकपणे आदळला आणि खंजीर अनंत सौंदर्याने चमकले.13.

ਗਿਰਿ ਗਿਰਿ ਪਰਤ ਸੁਭਟ ਰਣ ਮਾਹੀ ॥
गिरि गिरि परत सुभट रण माही ॥

युद्धात वीर पडत असत,

ਧੁਕ ਧੁਕ ਉਠਤ ਮਸਾਣ ਤਹਾਹੀ ॥
धुक धुक उठत मसाण तहाही ॥

रणांगणात योद्धे पडू लागले आणि चारही बाजूंनी भूत-प्रेते धावू लागले.

ਗਜੀ ਰਥੀ ਬਾਜੀ ਪੈਦਲ ਰਣਿ ॥
गजी रथी बाजी पैदल रणि ॥

हत्ती स्वार, सारथी, घोडेस्वार आणि पायी (सैनिक) हे युद्ध (करणारे) आहेत.

ਜੂਝਿ ਗਿਰੇ ਰਣ ਕੀ ਛਿਤਿ ਅਨਗਣ ॥੧੪॥
जूझि गिरे रण की छिति अनगण ॥१४॥

हत्ती, रथ आणि घोडे यांचे असंख्य स्वार रणांगणात शहीद होऊन पडू लागले.14.

ਤੋਟਕ ਛੰਦ ॥
तोटक छंद ॥

तोटक श्लोक

ਬਿਰਚੇ ਰਣਬੀਰ ਸੁਧੀਰ ਕ੍ਰੁਧੰ ॥
बिरचे रणबीर सुधीर क्रुधं ॥

धीर धरणारे योद्धे रणांगणात रागाने फिरत होते.

ਮਚਿਯੋ ਤਿਹ ਦਾਰੁਣ ਭੂਮਿ ਜੁਧੰ ॥
मचियो तिह दारुण भूमि जुधं ॥

योद्धे मोठ्या रागाने रणांगणात गेले आणि भयंकर युद्ध सुरू झाले.

ਹਹਰੰਤ ਹਯੰ ਗਰਜੰਤ ਗਜੰ ॥
हहरंत हयं गरजंत गजं ॥

घोडे शेजारी, हत्ती शेजारी,

ਸੁਣਿ ਕੈ ਧੁਨਿ ਸਾਵਣ ਮੇਘ ਲਜੰ ॥੧੫॥
सुणि कै धुनि सावण मेघ लजं ॥१५॥

घोड्यांची शेजारणी आणि हत्तींचा कर्णा ऐकून सावनच्या ढगांना लाज वाटली.15.

ਬਰਖੈ ਰਣਿ ਬਾਣ ਕਮਾਣ ਖਗੰ ॥
बरखै रणि बाण कमाण खगं ॥

युद्धात धनुष्यातून तलवारी आणि बाणांचा वर्षाव होत असे.

ਤਹ ਘੋਰ ਭਯਾਨਕ ਜੁਧ ਜਗੰ ॥
तह घोर भयानक जुध जगं ॥

युद्धात बाण आणि तलवारींचा वर्षाव झाला आणि या मे महिन्यात हे युद्ध एक भयानक आणि भयानक युद्ध होते.

ਗਿਰ ਜਾਤ ਭਟੰ ਹਹਰੰਤ ਹਠੀ ॥
गिर जात भटं हहरंत हठी ॥

वीर पडत होते, जिद्दी सैनिक घाबरत होते.

ਉਮਗੀ ਰਿਪੁ ਸੈਨ ਕੀਏ ਇਕਠੀ ॥੧੬॥
उमगी रिपु सैन कीए इकठी ॥१६॥

योद्धे पडतात, पण त्यांच्या चिकाटीने ते भयानक आवाज काढतात. अशा रीतीने युद्धभूमीत चारही बाजूंनी शत्रूचे सैन्य पटकन जमले.16.

ਚਹੂੰ ਓਰ ਘਿਰਿਯੋ ਸਰ ਸੋਧਿ ਸਿਵੰ ॥
चहूं ओर घिरियो सर सोधि सिवं ॥

शिवाने चारही बाजूंनी बाणांनी शत्रूला घेरले.

ਕਰਿ ਕੋਪ ਘਨੋ ਅਸੁਰਾਰ ਇਵੰ ॥
करि कोप घनो असुरार इवं ॥

सर्व बाजूंनी वेढा घातला गेल्याने, बाण धरला आणि राक्षसांवर रागाने उडून गेला.

ਦੁਹੂੰ ਓਰਨ ਤੇ ਇਮ ਬਾਣ ਬਹੇ ॥
दुहूं ओरन ते इम बाण बहे ॥

दोन्ही बाजूंनी बाणांचा मारा सुरू होता