श्री दसाम ग्रंथ

पान - 395

ਮਾਤ ਪਿਤਾਨ ਕੀ ਸੰਕ ਕਰੈ ਨਹਿ ਸ੍ਯਾਮ ਹੀ ਸ੍ਯਾਮ ਕਰੈ ਮੁਖ ਸਿਉ ॥

मात पितान की संक करै नहि स्याम ही स्याम करै मुख सिउ ॥

आपल्या मातापित्याची लाज सोडून गोपी कृष्णाचे नामस्मरण करत आहेत

ਭੂਮਿ ਗਿਰੈ ਬਿਧਿ ਜਾ ਮਤਵਾਰ ਪਰੈ ਗਿਰ ਕੈ ਧਰਿ ਪੈ ਸੋਊ ਤਿਉ ॥

भूमि गिरै बिधि जा मतवार परै गिर कै धरि पै सोऊ तिउ ॥

ते नशा झालेल्या माणसांसारखे पृथ्वीवर पडत आहेत आणि उठत आहेत

ਬ੍ਰਿਜ ਕੁੰਜਨ ਢੂੰਢਤ ਹੈ ਤੁਮ ਕੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਧਨ ਲੋਭਕ ਜਿਉ ॥

ब्रिज कुंजन ढूंढत है तुम को कबि स्याम कहै धन लोभक जिउ ॥

श्रीमंतीच्या लोभाने मग्न झालेल्या माणसाप्रमाणे ते ब्रजाच्या कुशीत तुला शोधत आहेत.

ਅਬ ਤਾ ਤੇ ਕਰੋ ਬਿਨਤੀ ਤੁਮ ਸੋ ਪਿਖ ਕੈ ਤਿਨ ਕੋ ਫੁਨਿ ਹਉ ਦੁਖ ਇਉ ॥੯੮੦॥

अब ता ते करो बिनती तुम सो पिख कै तिन को फुनि हउ दुख इउ ॥९८०॥

म्हणून मी तुम्हाला विनंती करतो की, त्यांना पाहून माझेही दुःख वाढले आहे.980.

ਆਪ ਚਲੋ ਇਹ ਤੇ ਨ ਭਲੀ ਜੁ ਪੈ ਆਪ ਚਲੋ ਨਹੀ ਦੂਤ ਪਠੀਜੈ ॥

आप चलो इह ते न भली जु पै आप चलो नही दूत पठीजै ॥

आपण स्वत: गेलात तर यापेक्षा अधिक योग्य काहीही होणार नाही

ਤਾ ਤੇ ਕਰੋ ਬਿਨਤੀ ਤੁਮ ਸੋ ਦੁਹ ਬਾਤਨ ਤੇ ਇਕ ਬਾਤ ਕਰੀਜੈ ॥

ता ते करो बिनती तुम सो दुह बातन ते इक बात करीजै ॥

जर तुम्ही हे करू शकत नसाल तर तुमचा दूत पाठवा, मी विनंती करतो की यापैकी एक गोष्ट केली पाहिजे

ਜਿਉ ਜਲ ਕੇ ਬਿਨ ਮੀਨ ਦਸਾ ਸੁ ਦਸਾ ਭਈ ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਕੀ ਸੁਨਿ ਲੀਜੈ ॥

जिउ जल के बिन मीन दसा सु दसा भई ग्वारनि की सुनि लीजै ॥

पाण्याविना माशांना जी स्थिती येते, तीच स्थिती गोपींची होत असते

ਕੈ ਜਲ ਹੋਇ ਉਨੈ ਮਿਲੀਐ ਕਿ ਉਨੈ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਕੋ ਕਹਿਯੋ ਬਰੁ ਦੀਜੈ ॥੯੮੧॥

कै जल होइ उनै मिलीऐ कि उनै द्रिड़ता को कहियो बरु दीजै ॥९८१॥

आता एकतर तुम्ही त्यांना पाणी म्हणून भेटा किंवा मनाच्या निर्धाराचे वरदान द्या.981.

ਕਬਿਯੋ ਬਾਚ ॥

कबियो बाच ॥

कवीचे भाषण:

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

स्वय्या

ਬ੍ਰਿਜ ਬਾਸਿਨ ਹਾਲ ਕਿਧੋ ਹਰਿ ਜੂ ਫੁਨਿ ਊਧਵ ਤੇ ਸਭ ਹੀ ਸੁਨ ਲੀਨੋ ॥

ब्रिज बासिन हाल किधो हरि जू फुनि ऊधव ते सभ ही सुन लीनो ॥

कृष्णाने उद्धवाकडून ब्रजातील रहिवाशांची अवस्था ऐकली

ਜਾ ਕੀ ਕਥਾ ਸੁਨ ਕੈ ਚਿਤ ਤੇ ਸੁ ਹੁਲਾਸ ਘਟੈ ਦੁਖ ਹੋਵਤ ਜੀ ਨੋ ॥

जा की कथा सुन कै चित ते सु हुलास घटै दुख होवत जी नो ॥

ती कथा ऐकून आनंद कमी होतो आणि दुःख वाढते

ਸ੍ਯਾਮ ਕਹਿਯੋ ਮੁਖ ਤੇ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕਿਧੌ ਕਬਿ ਨੈ ਸੁ ਸੋਊ ਲਖਿ ਲੀਨੋ ॥

स्याम कहियो मुख ते इह भाति किधौ कबि नै सु सोऊ लखि लीनो ॥

श्रीकृष्णाने आपल्या मनातून हे सांगितले जे कवीला त्याच प्रकारे समजले.

ਊਧਵ ਮੈ ਉਨ ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਕੋ ਸੁ ਕਹਿਯੋ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਕੋ ਅਬੈ ਬਰੁ ਦੀਨੋ ॥੯੮੨॥

ऊधव मै उन ग्वारनि को सु कहियो द्रिड़ता को अबै बरु दीनो ॥९८२॥

तेव्हा कृष्णाने आपल्या मुखातून हे शब्द उच्चारले आणि कवीने या शब्दांची जडणघडण जाणवत ती पुन्हा पुन्हा सांगितली, हे उद्धवा! मी त्या गोपींना मनाच्या निश्चयाचे वरदान देतो.��982.

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

डोहरा

ਸਤ੍ਰਹ ਸੈ ਚਵਤਾਲ ਮੈ ਸਾਵਨ ਸੁਦਿ ਬੁਧਵਾਰਿ ॥

सत्रह सै चवताल मै सावन सुदि बुधवारि ॥

सतराशे चव्वेचाळीस (बिक्रमी) मध्ये (महिन्याच्या) सावनच्या उज्ज्वल (आंशिक) बुधवारी.

ਨਗਰ ਪਾਵਟਾ ਮੋ ਤੁਮੋ ਰਚਿਯੋ ਗ੍ਰੰਥ ਸੁਧਾਰਿ ॥੯੮੩॥

नगर पावटा मो तुमो रचियो ग्रंथ सुधारि ॥९८३॥

सावन सुदी संवत 1744. 983 मध्ये बुधवारी पांवटा शहरात पुनरावृत्ती करून हा ग्रंथ (पुस्तक) तयार करण्यात आला आहे.

ਖੜਗ ਪਾਨਿ ਕੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਤੇ ਪੋਥੀ ਰਚੀ ਬਿਚਾਰਿ ॥

खड़ग पानि की क्रिपा ते पोथी रची बिचारि ॥

तलवारधारी परमेश्वर-देवाच्या कृपेने हा ग्रंथ विचारपूर्वक तयार झाला आहे

ਭੂਲਿ ਹੋਇ ਜਹ ਤਹ ਸੁ ਕਬਿ ਪੜਿਅਹੁ ਸਭੈ ਸੁਧਾਰਿ ॥੯੮੪॥

भूलि होइ जह तह सु कबि पड़िअहु सभै सुधारि ॥९८४॥

तरीही कुठेही काही चूक झाली असेल तर कवींनी कृपया उजळणी करून पाठवावी.984.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਸਿਕੰਧੇ ਪੁਰਾਣੇ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਗੋਪੀ ਊਧਵ ਸੰਬਾਦੇ ਬਿਰਹ ਨਾਟਕ ਬਰਨਨੰ ਨਾਮ ਧਯਾਇ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤ ॥

इति स्री दसम सिकंधे पुराणे बचित्र नाटक ग्रंथे क्रिसनावतारे गोपी ऊधव संबादे बिरह नाटक बरननं नाम धयाइ समापतम सतु सुभम सत ॥

बचित्तर नाटकातील कृष्णावतारातील (दशम स्कंध पुराणावर आधारित) विभक्ततेच्या वेदनांचे वर्णन असलेले ��उधवाशी गोपींचा संवाद’ शीर्षक असलेल्या प्रकरणाचा शेवट.