श्री दसाम ग्रंथ

पान - 824


ਤਾ ਕੇ ਬਿਧਨਾ ਲੇਤ ਪ੍ਰਾਨ ਹਰਨ ਕਰਿ ਪਲਕ ਮੈ ॥੩੦॥
ता के बिधना लेत प्रान हरन करि पलक मै ॥३०॥

षड्यंत्रकार कालखंडात त्याचा नायनाट करतो.(३०)(I)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦ੍ਵਾਦਸਮੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੨॥੨੩੪॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे द्वादसमो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१२॥२३४॥अफजूं॥

राजा आणि मंत्री यांच्या शुभ चरित्रांच्या संभाषणाची बारावी बोधकथा, आशीर्वादाने पूर्ण. (१२)(२३४)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਬਹੁਰਿ ਸੁ ਮੰਤ੍ਰੀ ਰਾਇ ਸੌ ਕਥਾ ਉਚਾਰੀ ਆਨਿ ॥
बहुरि सु मंत्री राइ सौ कथा उचारी आनि ॥

मग मंत्री महोदयांनी आणखी एक किस्सा सांगितला.

ਸੁਨਤ ਸੀਸ ਰਾਜੈ ਧੁਨ੍ਰਯੋ ਰਹਿਯੋ ਮੌਨ ਮੁਖਿ ਠਾਨਿ ॥੧॥
सुनत सीस राजै धुन्रयो रहियो मौन मुखि ठानि ॥१॥

ते ऐकून राजाने एकसुरात डोके हलवले पण गप्प बसले

ਪਦੂਆ ਉਹਿ ਟਿਬਿਯਾ ਬਸੈ ਗੈਨੀ ਹਮਰੇ ਗਾਉ ॥
पदूआ उहि टिबिया बसै गैनी हमरे गाउ ॥

टेकड्यांवर एक मदतनीस राहत होता आणि त्याचा जोडीदार आमच्या गावात राहत होता.

ਦਾਸ ਖਸਮ ਤਾ ਕੋ ਰਹਤ ਰਾਮ ਦਾਸ ਤਿਹ ਨਾਉ ॥੨॥
दास खसम ता को रहत राम दास तिह नाउ ॥२॥

तिचे पती रामदास म्हणून ओळखले जात होते.(2)

ਰਾਮ ਦਾਸ ਅਨਤੈ ਰਹਤ ਪਦੂਆ ਕੇ ਸੰਗ ਸੋਇ ॥
राम दास अनतै रहत पदूआ के संग सोइ ॥

रामदास कुठे झोपला की ती एका सहाय्यकासोबत झोपायची

ਨ੍ਰਹਾਨ ਹੇਤ ਉਠਿ ਜਾਤ ਤਹ ਜਬੈ ਦੁਪਹਰੀ ਹੋਇ ॥੩॥
न्रहान हेत उठि जात तह जबै दुपहरी होइ ॥३॥

मध्यान्हाला उठून त्याच्या प्रज्वलनाला जायचे.(३)

ਇਕ ਦਿਨ ਪਦੂਆ ਕੇ ਸਦਨ ਬਹੁ ਜਨ ਬੈਠੇ ਆਇ ॥
इक दिन पदूआ के सदन बहु जन बैठे आइ ॥

एकदा त्या सहाय्यकाच्या घरी काही अनोळखी लोक दिसले पण

ਭੇਦ ਨ ਪਾਯੋ ਗੈਨਿ ਯਹਿ ਤਹਾ ਪਹੁੰਚੀ ਜਾਇ ॥੪॥
भेद न पायो गैनि यहि तहा पहुंची जाइ ॥४॥

जेव्हा ती तिथे आली तेव्हा त्याच्या मालकिनला त्यांच्याबद्दल काहीच माहिती नव्हती. (4)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਤਬੈ ਤੁਰਤ ਤ੍ਰਿਯ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥
तबै तुरत त्रिय बचन उचारे ॥

लगेच ती बाई म्हणाली,

ਰਾਮ ਦਾਸ ਆਏ ਨ ਤੁਹਾਰੇ ॥
राम दास आए न तुहारे ॥

तिने विचारले की रामदास आला नाही ना.

ਮੇਰੇ ਪਤਿ ਪਰਮੇਸ੍ਵਰ ਓਊ ॥
मेरे पति परमेस्वर ओऊ ॥

माझा देवासारखा नवरा

ਕਹ ਗਯੋ ਤਾਹਿ ਬਤਾਵਹੁ ਕੋਊ ॥੫॥
कह गयो ताहि बतावहु कोऊ ॥५॥

तो माझा देवासारखा पती आहे. तो गेला कुठे? कृपया मला सांगा.' (५)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਗਰਾ ਓਰ ਕਹ ਯੌ ਗਈ ਜਾਤ ਭਏ ਉਠਿ ਲੋਗ ॥
गरा ओर कह यौ गई जात भए उठि लोग ॥

असं घोषित करत ती मुख्य रस्त्यावर निघाली. सर्व अनोळखी लोक लगेच उठले आणि तेथून निघून गेले.

ਤੁਰਤੁ ਆਨਿ ਤਾ ਸੌ ਰਮੀ ਮਨ ਮੈ ਭਈ ਨਿਸੋਗ ॥੬॥
तुरतु आनि ता सौ रमी मन मै भई निसोग ॥६॥

त्यानंतर तिने तिची सर्व भीती सोडून दिली आणि लवकरच तिच्या प्रियकराला प्रवृत्त करण्यासाठी परत आली.(6)

ਪਦੂਆ ਸੌ ਰਤਿ ਮਾਨਿ ਕੈ ਤਹਾ ਪਹੂੰਚੀ ਆਇ ॥
पदूआ सौ रति मानि कै तहा पहूंची आइ ॥

पदुआशी प्रेम करून (ती) तिथे पोहोचली

ਰਾਖਿਯੋ ਹੁਤੋ ਸਵਾਰਿ ਜਹ ਆਪਨ ਸਦਨ ਸੁਹਾਇ ॥੭॥
राखियो हुतो सवारि जह आपन सदन सुहाइ ॥७॥

आणि त्या सहाय्यकाशी प्रेम केल्यानंतर, ती तिच्या सुंदर निवासस्थानाकडे परत गेली.(7)

ਕੈਸੋ ਹੀ ਬੁਧਿਜਨ ਕੋਊ ਚਤੁਰ ਕੈਸਉ ਹੋਇ ॥
कैसो ही बुधिजन कोऊ चतुर कैसउ होइ ॥

माणूस कितीही शहाणा आणि शहाणा असला तरी,

ਚਰਿਤ ਚਤੁਰਿਯਾ ਤ੍ਰਿਯਨ ਕੋ ਪਾਇ ਸਕਤ ਨਹਿ ਕੋਇ ॥੮॥
चरित चतुरिया त्रियन को पाइ सकत नहि कोइ ॥८॥

धनुष्य-कदाचित कोणीही शहाणा असेल, स्त्री-चरित्रांना समजू शकणार नाही.(8)

ਜੋ ਨਰ ਅਪੁਨੇ ਚਿਤ ਕੌ ਤ੍ਰਿਯ ਕਰ ਦੇਤ ਬਨਾਇ ॥
जो नर अपुने चित कौ त्रिय कर देत बनाइ ॥

ज्याने स्वतःची गुपिते स्त्रीला सांगितली, ती म्हातारी होईल

ਜਰਾ ਤਾਹਿ ਜੋਬਨ ਹਰੈ ਪ੍ਰਾਨ ਹਰਤ ਜਮ ਜਾਇ ॥੯॥
जरा ताहि जोबन हरै प्रान हरत जम जाइ ॥९॥

त्याच्या तारुण्यावर मात करा आणि मृत्यूचा देवदूत त्याच्या आत्म्याला वेढून घेईल.(9)

ਸੋਰਠਾ ॥
सोरठा ॥

सोरथ

ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਨ ਦੀਜੈ ਭੇਦ ਤਾਹਿ ਭੇਦ ਲੀਜੈ ਸਦਾ ॥
त्रियहि न दीजै भेद ताहि भेद लीजै सदा ॥

सिमृती, वेद आणि कोक शास्त्रांचा सारांश असा आहे की हे रहस्य स्त्रियांना दिले जाऊ शकत नाही.

ਕਹਤ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤਿ ਅਰੁ ਬੇਦ ਕੋਕਸਾਰਊ ਯੌ ਕਹਤ ॥੧੦॥
कहत सिंम्रिति अरु बेद कोकसारऊ यौ कहत ॥१०॥

त्याऐवजी, तिचे रहस्य समजून घेण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे.(10)(1)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤ੍ਰਿਦਸਮੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੩॥੨੪੪॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे त्रिदसमो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१३॥२४४॥अफजूं॥

राजा आणि मंत्री यांच्या शुभ चरित्रांच्या संभाषणाची तेरावी बोधकथा, आशीर्वादाने पूर्ण झाली. (१३)(२४४)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਬਹੁਰਿ ਸੁ ਮੰਤ੍ਰੀ ਰਾਇ ਸੌ ਕਥਾ ਉਚਾਰੀ ਏਕ ॥
बहुरि सु मंत्री राइ सौ कथा उचारी एक ॥

मग मंत्र्याने अशी उपमा सांगितली की मन प्रसन्न झाले.

ਅਧਿਕ ਮੋਦ ਮਨ ਮੈ ਬਢੈ ਸੁਨਿ ਗੁਨ ਬਢੈ ਅਨੇਕ ॥੧॥
अधिक मोद मन मै बढै सुनि गुन बढै अनेक ॥१॥

आणि पुण्यशीलता खूप वाढली -1

ਏਕ ਤ੍ਰਿਯਾ ਗਈ ਬਾਗ ਮੈ ਰਮੀ ਔਰ ਸੋ ਜਾਇ ॥
एक त्रिया गई बाग मै रमी और सो जाइ ॥

पुहाप मती नावाची एक स्त्री एका बागेत गेली आणि तिच्यावर प्रेम करू लागली.

ਤਹਾ ਯਾਰ ਤਾ ਕੋ ਤੁਰਤ ਦੁਤਿਯ ਪਹੂੰਚ੍ਯੋ ਆਇ ॥੨॥
तहा यार ता को तुरत दुतिय पहूंच्यो आइ ॥२॥

तिचा प्रियकरही लगेच तिथे गेला.(2)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਜਾਰ ਆਵਤ ਜਬ ਤਿਨ ਤ੍ਰਿਯ ਲਹਿਯੋ ॥
जार आवत जब तिन त्रिय लहियो ॥

जेव्हा त्या स्त्रीने त्या माणसाला येताना पाहिले

ਦੁਤਿਯ ਮੀਤ ਸੋ ਇਹ ਬਿਧਿ ਕਹਿਯੋ ॥
दुतिय मीत सो इह बिधि कहियो ॥

जेव्हा तिने तिचा दुसरा प्रियकर आत शिरताना पाहिला,

ਮਾਲੀ ਨਾਮ ਆਪਨ ਤੁਮ ਕਰੋ ॥
माली नाम आपन तुम करो ॥

तिने पहिल्याला विचारले, 'माझीचा वेश कर,

ਫਲ ਫੂਲਨਿ ਆਗੇ ਲੈ ਧਰੋ ॥੩॥
फल फूलनि आगे लै धरो ॥३॥

तुमच्या समोर काही फुले ठेवून.(3)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਜੋ ਹਮ ਇਹ ਜੁਤ ਬਾਗ ਮੈ ਬੈਠੇ ਮੋਦ ਬਢਾਇ ॥
जो हम इह जुत बाग मै बैठे मोद बढाइ ॥

'आम्ही बागेत स्नेहपूर्ण मुद्रेत बसतो तेव्हा तू

ਫੂਲ ਫਲਨ ਲੈ ਤੁਮ ਤੁਰਤੁ ਆਗੇ ਧਰੋ ਬਨਾਇ ॥੪॥
फूल फलन लै तुम तुरतु आगे धरो बनाइ ॥४॥

ताबडतोब आमच्यासमोर फुले आणि फळे ठेवा.'(4)

ਤਬੈ ਤਵਨ ਤਿਯੋ ਹੀ ਕਿਯੋ ਜੋ ਤ੍ਰਿਯ ਤਿਹ ਸਿਖ ਦੀਨ ॥
तबै तवन तियो ही कियो जो त्रिय तिह सिख दीन ॥

प्रियकराने तिला सांगितल्याप्रमाणे वागले आणि फुले गोळा केली आणि

ਫੂਲ ਫੁਲੇ ਅਰੁ ਫਲ ਘਨੇ ਤੋਰਿ ਤੁਰਤੁ ਕਰ ਲੀਨ ॥੫॥
फूल फुले अरु फल घने तोरि तुरतु कर लीन ॥५॥

फळ आणि ते त्याच्या हातात धरले. (5)

ਤ੍ਰਿਯਾ ਸਹਿਤ ਜਦ ਬਾਗ ਮੈ ਜਾਰ ਬਿਰਾਜਿਯੋ ਜਾਇ ॥
त्रिया सहित जद बाग मै जार बिराजियो जाइ ॥

ते बसल्याबरोबर त्याने लगेच फुले ठेवली आणि

ਤੋ ਤਿਨ ਫੁਲ ਫਲ ਲੈ ਤੁਰਤੁ ਆਗੇ ਧਰੇ ਬਨਾਇ ॥੬॥
तो तिन फुल फल लै तुरतु आगे धरे बनाइ ॥६॥

त्यांच्या समोर फळ.(6)

ਇਹ ਮਾਲੀ ਇਹ ਬਾਗ ਕੋ ਆਯੋ ਤੁਮਰੇ ਪਾਸ ॥
इह माली इह बाग को आयो तुमरे पास ॥

तेव्हा ती म्हणाली, 'हा माळी तुमच्याकडे आला आहे.