श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1096


ਹੋ ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਆਸਨ ਕਰਤ ਸੁਹਾਵਈ ॥੨॥
हो भाति भाति के आसन करत सुहावई ॥२॥

मुद्रा करताना (ती) आल्हाददायक दिसत होती. 2.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਰਾਨੀ ਮੀਤਹਿ ਸੰਗ ਲੈ ਬਾਗਹਿ ਗਈ ਲਵਾਇ ॥
रानी मीतहि संग लै बागहि गई लवाइ ॥

राणी मित्रासोबत बागेत गेली

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤਾ ਸੋ ਕਰਿਯੋ ਹ੍ਰਿਦੈ ਹਰਖ ਉਪਜਾਇ ॥੩॥
काम भोग ता सो करियो ह्रिदै हरख उपजाइ ॥३॥

आणि मनात आनंदी राहून त्याने तिच्याशी संभोग केला. 3.

ਜਹਾ ਬਾਗ ਮੋ ਜਾਰ ਸੌ ਰਾਨੀ ਰਮਤ ਬਨਾਇ ॥
जहा बाग मो जार सौ रानी रमत बनाइ ॥

ज्या बागेत राणी तिच्या मैत्रिणीसोबत मस्ती करत होती.

ਤਾ ਕੋ ਨ੍ਰਿਪ ਕੌਤਕ ਨਮਿਤਿ ਤਹ ਹੀ ਨਿਕਸਿਯੋ ਆਇ ॥੪॥
ता को न्रिप कौतक नमिति तह ही निकसियो आइ ॥४॥

त्यामुळे राजा कौटक तिथेच स्थायिक झाला. 4.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਲਖਿ ਰਾਜਾ ਰਾਨੀ ਡਰ ਪਾਨੀ ॥
लखि राजा रानी डर पानी ॥

राजाला पाहून राणी घाबरली

ਮਿਤ੍ਰ ਪਏ ਇਹ ਭਾਤਿ ਬਖਾਨੀ ॥
मित्र पए इह भाति बखानी ॥

आणि मित्र म्हणू लागला.

ਮੇਰੀ ਕਹੀ ਚਿਤ ਮੈ ਧਰਿਯਹੁ ॥
मेरी कही चित मै धरियहु ॥

माझे शब्द लक्षात ठेवा

ਮੂੜ ਰਾਵ ਤੇ ਨੈਕੁ ਨ ਡਰਿਯਹੁ ॥੫॥
मूड़ राव ते नैकु न डरियहु ॥५॥

आणि मूर्ख राजाला घाबरू नका.5.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਇਕ ਗਡਹਾ ਮੈ ਦਯੋ ਜਾਰ ਕੋ ਡਾਰਿ ਕੈ ॥
इक गडहा मै दयो जार को डारि कै ॥

त्याने त्या माणसाला खड्ड्यात फेकले

ਤਖਤਾ ਪਰ ਬਾਘੰਬਰ ਡਾਰਿ ਸੁਧਾਰਿ ਕੈ ॥
तखता पर बाघंबर डारि सुधारि कै ॥

आणि एक फळी (त्यावर) ठेवून त्यावर सिंहाचे कातडे चांगले पसरवले.

ਆਪੁ ਜੋਗ ਕੋ ਭੇਸ ਬਹਿਠੀ ਤਹਾ ਧਰ ॥
आपु जोग को भेस बहिठी तहा धर ॥

ती जॉगिंगचे नाटक करून उठून बसली.

ਹੋ ਰਾਵ ਚਲਿਯੋ ਦਿਯ ਜਾਨ ਨ ਆਨ੍ਰਯੋ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਤਰ ॥੬॥
हो राव चलियो दिय जान न आन्रयो द्रिसटि तर ॥६॥

राजाला जाऊ द्या आणि (त्याला) नजरेसमोर आणू नका. 6.

ਰਾਇ ਨਿਰਖਿ ਤਿਹ ਰੂਪ ਚਕ੍ਰਿਤ ਚਿਤ ਮੈ ਭਯੋ ॥
राइ निरखि तिह रूप चक्रित चित मै भयो ॥

चितमधील तिचे रूप पाहून राजाला आश्चर्य वाटले

ਕਵਨ ਦੇਸ ਕੋ ਏਸ ਭਯੋ ਜੋਗੀ ਕਹਿਯੋ ॥
कवन देस को एस भयो जोगी कहियो ॥

आणि सांगू लागला की कोणत्या देशाचा राजा जोगी झाला आहे.

ਯਾ ਕੇ ਦੋਨੋ ਪਾਇਨ ਪਰਿਯੈ ਜਾਇ ਕੈ ॥
या के दोनो पाइन परियै जाइ कै ॥

ते दोन्ही पायावर पडले पाहिजे

ਹੋ ਆਇਸੁ ਕੌ ਲਈਐ ਚਿਤ ਬਿਰਮਾਇ ਕੈ ॥੭॥
हो आइसु कौ लईऐ चित बिरमाइ कै ॥७॥

आणि मन प्रसन्न करून परवानगी (म्हणजे आशीर्वाद) घ्यावी. ७.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਜਬ ਰਾਜਾ ਤਾ ਕੇ ਢਿਗ ਆਯੋ ॥
जब राजा ता के ढिग आयो ॥

राजा त्याच्याकडे आला तेव्हा,

ਜੋਗੀ ਉਠਿਯੋ ਨ ਬੈਨ ਸੁਨਾਇਯੋ ॥
जोगी उठियो न बैन सुनाइयो ॥

त्यामुळे जोगी उठला ना काही बोलला.

ਇਹ ਦਿਸਿ ਤੇ ਉਹਿ ਦਿਸਿ ਪ੍ਰਭ ਗਯੋ ॥
इह दिसि ते उहि दिसि प्रभ गयो ॥

राजा एका बाजूने गेला.

ਤਬ ਰਾਜੈ ਸੁ ਜੋਰ ਕਰ ਲਯੋ ॥੮॥
तब राजै सु जोर कर लयो ॥८॥

(जोगी काही बोलला नाही तेव्हा) राजाने हात जोडले. 8.

ਨਮਸਕਾਰ ਜਬ ਤਿਹ ਨ੍ਰਿਪ ਕਿਯੋ ॥
नमसकार जब तिह न्रिप कियो ॥

राजाने त्याला नमस्कार केल्यावर,

ਤਬ ਜੋਗੀ ਮੁਖ ਫੇਰਿ ਸੁ ਲਿਯੋ ॥
तब जोगी मुख फेरि सु लियो ॥

मग जोगीने तोंड फिरवले.

ਜਿਹ ਜਿਹ ਦਿਸਿ ਰਾਜਾ ਚਲਿ ਆਵੈ ॥
जिह जिह दिसि राजा चलि आवै ॥

राजा कोणत्या बाजूने चालतो,

ਤਹ ਤਹ ਤੇ ਤ੍ਰਿਯ ਆਖਿ ਚੁਰਾਵੈ ॥੯॥
तह तह ते त्रिय आखि चुरावै ॥९॥

त्या बाजूने त्या बाईने (जोगी) आपली नजर वाचवली असती. ९.

ਯਹ ਗਤਿ ਦੇਖਿ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਚਕਿ ਰਹਿਯੋ ॥
यह गति देखि न्रिपति चकि रहियो ॥

ही परिस्थिती पाहून राजाला आश्चर्य वाटले

ਧੰਨਿ ਧੰਨਿ ਮਨ ਮੈ ਤਿਹ ਕਹਿਯੋ ॥
धंनि धंनि मन मै तिह कहियो ॥

आणि मनातल्या मनात धन्य जोगी म्हणू लागला.

ਯਹ ਮੋਰੀ ਪਰਵਾਹਿ ਨ ਰਾਖੈ ॥
यह मोरी परवाहि न राखै ॥

मला काही फरक पडत नाही

ਤਾ ਤੇ ਮੋਹਿ ਨ ਮੁਖ ਤੇ ਭਾਖੇ ॥੧੦॥
ता ते मोहि न मुख ते भाखे ॥१०॥

म्हणूनच मी तोंडातून काही बोलत नाही. 10.

ਅਨਿਕ ਜਤਨ ਰਾਜਾ ਕਰਿ ਹਾਰਿਯੋ ॥
अनिक जतन राजा करि हारियो ॥

अनेक प्रयत्नांनंतर राजाचा पराभव झाला.

ਕ੍ਯੋਹੂੰ ਨਹਿ ਰਾਨੀਯਹਿ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
क्योहूं नहि रानीयहि निहारियो ॥

पण कसा तरी राणी दिसली नाही.

ਕਰਤ ਕਰਤ ਇਕ ਬਚਨ ਬਖਾਨੋ ॥
करत करत इक बचन बखानो ॥

असे करत असताना (शेवटी राणीने) तोंडातून एक शब्द उच्चारला,

ਮੂਰਖ ਰਾਵ ਨ ਬੋਲਿ ਪਛਾਨੋ ॥੧੧॥
मूरख राव न बोलि पछानो ॥११॥

पण मूर्ख राजाला भाषण ओळखता आले नाही. 11.

ਬਾਤੈ ਸੌ ਨ੍ਰਿਪ ਸੋ ਕੋਊ ਕਰੈ ॥
बातै सौ न्रिप सो कोऊ करै ॥

राजाबरोबरही असेच करा

ਜੋ ਇਛਾ ਧੰਨ ਕੀ ਮਨ ਧਰੈ ॥
जो इछा धंन की मन धरै ॥

ज्याला मनापासून संपत्तीची इच्छा आहे.

ਰਾਵ ਰੰਕ ਹਮ ਕਛੂ ਨ ਜਾਨੈ ॥
राव रंक हम कछू न जानै ॥

आम्हाला राजा आणि पद (निर्धन) काहीही माहित नाही.

ਏਕੈ ਹਰਿ ਕੋ ਨਾਮ ਪਛਾਨੈ ॥੧੨॥
एकै हरि को नाम पछानै ॥१२॥

(फक्त) आपण हरीच्या नावानेच ओळखतो. 12.

ਬਾਤੈ ਕਰਤ ਨਿਸਾ ਪਰਿ ਗਈ ॥
बातै करत निसा परि गई ॥

बोलता बोलता रात्र पडली.

ਨ੍ਰਿਪ ਸਭ ਸੈਨ ਬਿਦਾ ਕਰ ਦਈ ॥
न्रिप सभ सैन बिदा कर दई ॥

राजाने संपूर्ण सैन्य पाठवले.

ਹ੍ਵੈ ਏਕਲ ਰਹਿਯੋ ਤਹ ਸੋਈ ॥
ह्वै एकल रहियो तह सोई ॥

तो तिथे एकटाच राहिला

ਚਿੰਤਾ ਕਰਤ ਅਰਧ ਨਿਸਿ ਖੋਈ ॥੧੩॥
चिंता करत अरध निसि खोई ॥१३॥

आणि काळजी करत (म्हणजे विचार करत) मध्यरात्र निघून गेली. 13.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਸੋਇ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਲਹਿ ਗਯੋ ਤ੍ਰਿਯ ਮੀਤਹਿ ਉਚਰਿਯੋ ॥
सोइ न्रिपति लहि गयो त्रिय मीतहि उचरियो ॥

राजा झोपलेला पाहून राणीने मित्राला हाक मारली.

ਕਰ ਭੇ ਟੂੰਬਿ ਜਗਾਇ ਭੋਗ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਕਰਿਯੋ ॥
कर भे टूंबि जगाइ भोग बहु बिधि करियो ॥

त्याला हाताने उठवले गेले आणि मोठ्या प्रमाणात लाड केले गेले.