श्री दसाम ग्रंथ

पान - 187

ਕਰਿਯੋ ਕੋਪ ਕੈ ਜੁਧ ਭਾਤੰ ਅਨੇਕੰ ॥੪੫॥

करियो कोप कै जुध भातं अनेकं ॥४५॥

दुसऱ्या बाजूला दक्ष एकटा होता, रुद्रही एकटाच होता, दोघेही अत्यंत चिडले, अनेक प्रकारे युद्ध केले.45.

ਗਿਰਿਯੋ ਜਾਨੁ ਕੂਟਸਥਲੀ ਬ੍ਰਿਛ ਮੂਲੰ ॥

गिरियो जानु कूटसथली ब्रिछ मूलं ॥

जशी तुटलेली फांदी डोंगराच्या माथ्यावरून पडते.

ਗਿਰਿਯੋ ਦਛ ਤੈਸੇ ਕਟਿਯੋ ਸੀਸ ਸੂਲੰ ॥

गिरियो दछ तैसे कटियो सीस सूलं ॥

रुद्राने आपल्या त्रिशूलाने दक्षाचे डोके तोडले आणि तो उपटलेल्या झाडासारखा खाली पडला.

ਪਰਿਯੋ ਰਾਜ ਰਾਜੰ ਭਯੋ ਦੇਹ ਘਾਤੰ ॥

परियो राज राजं भयो देह घातं ॥

जेव्हा राजांचा राजा दक्ष मारला गेला तेव्हा त्याचे पडलेले शरीर (असे दिसते)

ਹਨਿਯੋ ਜਾਨ ਬਜ੍ਰੰ ਭਯੋ ਪਬ ਪਾਤੰ ॥੪੬॥

हनियो जान बज्रं भयो पब पातं ॥४६॥

राजांचा राजा दक्ष त्याचे डोके कापल्यानंतर खाली पडला आणि तो त्या पडलेल्या पर्वतासारखा दिसत होता, ज्याचे पंख इंद्राने वज्र या शस्त्राने कापले होते.46.

ਗਯੋ ਗਰਬ ਸਰਬੰ ਭਜੋ ਸੂਰਬੀਰੰ ॥

गयो गरब सरबं भजो सूरबीरं ॥

सर्वांचा अभिमान संपला, सुरवीर पळून गेला

ਚਲਿਯੋ ਭਾਜ ਅੰਤਹਪੁਰ ਹੁਐ ਅਧੀਰੰ ॥

चलियो भाज अंतहपुर हुऐ अधीरं ॥

दक्षाचा सर्व अभिमान चकनाचूर झाला आणि पराक्रमी रुद्राने त्याचा समूळ नाश केला.

ਗਰੇ ਡਾਰ ਅੰਚਰ ਪਰੈ ਰੁਦ੍ਰ ਪਾਯੋ ॥

गरे डार अंचर परै रुद्र पायो ॥

पालु तोंडात घातला आणि शिवाच्या पाया पडलो

ਅਹੋ ਰੁਦ੍ਰ ਕੀਜੈ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕੈ ਸਹਾਯੰ ॥੪੭॥

अहो रुद्र कीजै क्रिपा कै सहायं ॥४७॥

मग रुद्र अधीर होऊन वेगाने अंताईपुराला आला, तिथे सर्वजण गळ्यात कापड घेऊन आले आणि त्यांच्या पाया पडून म्हणाले, हे रुद्र आमच्यावर दया कर, आमचे रक्षण कर आणि मदत कर.

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

चौपाई

ਹਮ ਤੁਮਰੋ ਹਰਿ ਓਜ ਨ ਜਾਨਾ ॥

हम तुमरो हरि ओज न जाना ॥

हे शिवा ! आम्हाला तुमची शक्ती माहित नाही,

ਤੁਮ ਹੋ ਮਹਾ ਤਪੀ ਬਲਵਾਨਾ ॥

तुम हो महा तपी बलवाना ॥

हे शिवा आम्ही तुला ओळखले नाही, तू परम पराक्रमी आणि तपस्वी आहेस.

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਭਏ ਰੁਦ੍ਰ ਕ੍ਰਿਪਾਲਾ ॥

सुनत बचन भए रुद्र क्रिपाला ॥

(हे) शब्द ऐकताच शिव कृपालु झाला

ਅਜਾ ਸੀਸ ਨ੍ਰਿਪ ਜੋਰਿ ਉਤਾਲਾ ॥੪੮॥

अजा सीस न्रिप जोरि उताला ॥४८॥

हे शब्द ऐकून रुद्रावर कृपा झाली आणि त्याने दक्ष पुन्हा जिवंत होऊन उठला.४८.

ਰੁਦ੍ਰ ਕਾਲ ਕੋ ਧਰਾ ਧਿਆਨਾ ॥

रुद्र काल को धरा धिआना ॥

शिवाने 'कालपुराख' पाहिला.

ਬਹੁਰਿ ਜੀਯਾਇ ਨਰੇਸ ਉਠਾਨਾ ॥

बहुरि जीयाइ नरेस उठाना ॥

मग रुद्राने परमेश्वराचे ध्यान केले आणि इतर सर्व राजांचे जीवन पूर्ववत केले.

ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਪਤਿ ਸਕਲ ਜੀਯਾਏ ॥

राज सुता पति सकल जीयाए ॥

तेव्हा दक्षाने राजाच्या मुलींच्या सर्व पतींचा वध केला.

ਕਉਤਕ ਨਿਰਖਿ ਸੰਤ ਤ੍ਰਿਪਤਾਏ ॥੪੯॥

कउतक निरखि संत त्रिपताए ॥४९॥

त्यांनी सर्व राजकन्येच्या पतीचे जीवन पूर्ववत केले आणि हे अद्भूत कार्य पाहून सर्व संत अत्यंत पिळवटले.49.

ਨਾਰਿ ਹੀਨ ਸਿਵ ਕਾਮ ਖਿਝਾਯੋ ॥

नारि हीन सिव काम खिझायो ॥

(सतीच्या निधनानंतर) एका स्त्रीचा निराधार असलेला शिव, वासनेने अत्यंत व्याकूळ झाला होता.

ਤਾ ਤੇ ਸੁੰਭ ਘਨੋ ਦੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥

ता ते सुंभ घनो दुखु पायो ॥

प्रेमाच्या देवतेने शिव देवाला खूप त्रास दिला, जो त्याच्या पत्नीशिवाय होता, ज्याच्यामुळे शिव अत्यंत दुःखात राहिले.

ਅਧਿਕ ਕੋਪ ਕੈ ਕਾਮ ਜਰਾਯਸ ॥

अधिक कोप कै काम जरायस ॥

(पण शेवटी) अत्यंत क्रोधित शिवाने कामाला जाळून टाकले.

ਬਿਤਨ ਨਾਮ ਤਿਹ ਤਦਿਨ ਕਹਾਯਸ ॥੫੦॥

बितन नाम तिह तदिन कहायस ॥५०॥

अत्यंत क्रोधित होऊन, एकदा प्रचंड क्रोधाने, शिवाने कामदेव (प्रेमाची देवता) राख केली आणि त्या दिवसापासून या देवाला अनंग (शरीररहित) म्हटले गेले.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਰੁਦ੍ਰ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦਛ ਬਧਹੀ ਰੁਦ੍ਰ ਮਹਾਤਮੇ ਗਉਰ ਬਧਹ ਗਿਆਰਵੋ ਅਵਤਾਰ ਸੰਪੂਰਣਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੧॥

इति स्री बचित्र नाटक ग्रंथे रुद्र प्रबंध दछ बधही रुद्र महातमे गउर बधह गिआरवो अवतार संपूरणम सतु सुभम सतु ॥११॥

रुद्र अवतारातील दक्षाचा वध, रुद्राचे माहात्म्य आणि गौरी (पार्वती) च्या वध या वर्णनाचा शेवट.11.

ਅਥ ਜਲੰਧਰ ਅਵਤਾਰ ਕਥਨੰ ॥

अथ जलंधर अवतार कथनं ॥

आता जालंधर अवताराचे वर्णन सुरू होते.

ਸ੍ਰੀ ਭਗਉਤੀ ਜੀ ਸਹਾਇ ॥

स्री भगउती जी सहाइ ॥

श्री भगौती जी (आद्य भगवान) सहाय्यक होऊ द्या.

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

चौपाई

ਵਹੁ ਜੋ ਜਰੀ ਰੁਦ੍ਰ ਕੀ ਦਾਰਾ ॥

वहु जो जरी रुद्र की दारा ॥

शिवाच्या पत्नीमध्ये (हवन-कुंड) जाळलेली ती,

ਤਿਨਿ ਹਿਮ ਗਿਰਿ ਗ੍ਰਿਹਿ ਲਿਯ ਅਵਤਾਰਾ ॥

तिनि हिम गिरि ग्रिहि लिय अवतारा ॥

जळून मेल्यानंतर रुद्राच्या पत्नीचा जन्म हिमालयाच्या घरी झाला.

ਛੁਟੀ ਬਾਲਤਾ ਜਬ ਸੁਧਿ ਆਈ ॥

छुटी बालता जब सुधि आई ॥

जेव्हा (त्याचे) बालपण संपले आणि तारुण्य आले

ਬਹੁਰੋ ਮਿਲੀ ਨਾਥ ਕਹੁ ਜਾਈ ॥੧॥

बहुरो मिली नाथ कहु जाई ॥१॥

तिचे बालपण संपल्यानंतर, जेव्हा ती यौवनात आली, तेव्हा ती पुन्हा तिच्या भगवान शिवाशी एकरूप झाली.1.

ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਮਿਲੀ ਰਾਮ ਸੋ ਸੀਤਾ ॥

जिह बिधि मिली राम सो सीता ॥

जसे राम आणि सीता भेटले,

ਜੈਸਕ ਚਤੁਰ ਬੇਦ ਤਨ ਗੀਤਾ ॥

जैसक चतुर बेद तन गीता ॥

रामाला भेटल्यावर सीता जशी एकरूप झाली तशीच गीता आणि वैदिक विचारधारा एक आहेत

ਜੈਸੇ ਮਿਲਤ ਸਿੰਧ ਤਨ ਗੰਗਾ ॥

जैसे मिलत सिंध तन गंगा ॥

जसा समुद्र गंगेला भेटतो,

ਤਿਯੋ ਮਿਲਿ ਗਈ ਰੁਦ੍ਰ ਕੈ ਸੰਗਾ ॥੨॥

तियो मिलि गई रुद्र कै संगा ॥२॥

ज्याप्रमाणे समुद्राला भेटल्यावर गंगा समुद्राशी एकरूप होते, त्याचप्रमाणे पार्वती आणि शिव एक झाले.2.

ਜਬ ਤਿਹ ਬ੍ਯਾਹਿ ਰੁਦ੍ਰ ਘਰਿ ਆਨਾ ॥

जब तिह ब्याहि रुद्र घरि आना ॥

तिचे लग्न झाल्यावर शिवाने तिला घरी आणले

ਨਿਰਖਿ ਜਲੰਧਰ ਤਾਹਿ ਲੁਭਾਨਾ ॥

निरखि जलंधर ताहि लुभाना ॥

लग्नानंतर रुद्र तिला आपल्या घरी घेऊन आला तेव्हा तिला पाहून जालंधर राक्षस मोहित झाला

ਦੂਤ ਏਕ ਤਹ ਦੀਯ ਪਠਾਈ ॥

दूत एक तह दीय पठाई ॥

त्याने एक देवदूत पाठवला

ਲਿਆਉ ਰੁਦ੍ਰ ਤੇ ਨਾਰਿ ਛਿਨਾਈ ॥੩॥

लिआउ रुद्र ते नारि छिनाई ॥३॥

त्याने एक दूत पाठवला, असे सांगून: जा आणि त्या स्त्रियांना रुद्राकडून ताब्यात घेऊन घेऊन या.

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

डोहरा

ਜਲੰਧੁਰ ਬਾਚ ॥

जलंधुर बाच ॥

जालंधर म्हणाले:

ਕੈ ਸਿਵ ਨਾਰਿ ਸੀਗਾਰ ਕੈ ਮਮ ਗ੍ਰਿਹ ਦੇਹ ਪਠਾਇ ॥

कै सिव नारि सीगार कै मम ग्रिह देह पठाइ ॥

"हे शिवा! एकतर तुझ्या पत्नीला शोभून दे आणि तिला माझ्या घरी पाठव.

ਨਾਤਰ ਸੂਲ ਸੰਭਾਰ ਕੇ ਸੰਗਿ ਲਰਹੁ ਮੁਰਿ ਆਇ ॥੪॥

नातर सूल संभार के संगि लरहु मुरि आइ ॥४॥

जालंधरने आपल्या दूताला शिवाला हे सांगण्यास सांगितले: हे शिवा, एक तर तुझी शय्या घातलेली पत्नी माझ्याकडे पाठवा किंवा तुझा त्रिशूळ धरून माझ्याशी युद्ध कर.