श्री दसाम ग्रंथ

पान - 68


ਮਹਾ ਕੋਪ ਕੈ ਬੀਰ ਬ੍ਰਿੰਦੰ ਸੰਘਾਰੇ ॥
महा कोप कै बीर ब्रिंदं संघारे ॥

(त्याने) क्रोधित होऊन अनेक वीरांना मारले

ਬਡੋ ਜੁਧ ਕੈ ਦੇਵ ਲੋਕੰ ਪਧਾਰੇ ॥੩੧॥
बडो जुध कै देव लोकं पधारे ॥३१॥

प्रचंड रागाच्या भरात त्याने अनेक सैनिकांना ठार मारले आणि मोठ्या लढाईनंतर स्वर्गीय निवासस्थानासाठी निघून गेला.31.

ਹਠਿਯੋ ਹਿਮਤੰ ਕਿੰਮਤੰ ਲੈ ਕ੍ਰਿਪਾਨੰ ॥
हठियो हिमतं किंमतं लै क्रिपानं ॥

(राजांच्या वतीने) हिम्मत सिंग आणि किम्मत सिंग नावाचे शूर योद्धे किरपाण घेऊन आले.

ਲਏ ਗੁਰਜ ਚਲੰ ਸੁ ਜਲਾਲ ਖਾਨੰ ॥
लए गुरज चलं सु जलाल खानं ॥

जिद्दी हिम्मत आणि किम्मत यांनी त्यांचे भाले बाहेर काढले आणि जलाल खान गदा घेऊन सामील झाला.

ਹਠੇ ਸੂਰਮਾ ਮਤ ਜੋਧਾ ਜੁਝਾਰੰ ॥
हठे सूरमा मत जोधा जुझारं ॥

अभिमान या लढवय्या योद्ध्याशी त्यांनी प्राणपणाने युद्ध केले.

ਪਰੀ ਕੁਟ ਕੁਟੰ ਉਠੀ ਸਸਤ੍ਰ ਝਾਰੰ ॥੩੨॥
परी कुट कुटं उठी ससत्र झारं ॥३२॥

दृढनिश्चयी योद्धे लढले, वरवर नशेत होते. वारांमागून वार झाले आणि जेव्हा शस्त्रे एकमेकांवर आदळली तेव्हा ठिणग्या पडल्या.32.

ਰਸਾਵਲ ਛੰਦ ॥
रसावल छंद ॥

रसाळ श्लोक

ਜਸੰਵਾਲ ਧਾਏ ॥
जसंवाल धाए ॥

जसवाल (राजा केसरी चंद यांचा)

ਤੁਰੰਗੰ ਨਚਾਏ ॥
तुरंगं नचाए ॥

जसवालचा राजा सरपटत घोड्यावरून पुढे सरसावला.

ਲਯੋ ਘੇਰਿ ਹੁਸੈਨੀ ॥
लयो घेरि हुसैनी ॥

(त्याने) हुसैनीला घेरले

ਹਨ੍ਯੋ ਸਾਗ ਪੈਨੀ ॥੩੩॥
हन्यो साग पैनी ॥३३॥

त्याने हुसेनला घेरले आणि त्याच्यावर तीक्ष्ण भाला मारली.33.

ਤਿਨੂ ਬਾਣ ਬਾਹੇ ॥
तिनू बाण बाहे ॥

हुसैनीने (प्रथम) बाण सोडले

ਬਡੇ ਸੈਨ ਗਾਹੇ ॥
बडे सैन गाहे ॥

त्याने (हुसैनीने) बाण सोडले आणि बरेचसे सैन्य नष्ट केले.

ਜਿਸੈ ਅੰਗਿ ਲਾਗ੍ਯੋ ॥
जिसै अंगि लाग्यो ॥

(बाण) ज्याच्या अंगात

ਤਿਸੇ ਪ੍ਰਾਣ ਤ੍ਯਾਗ੍ਰਯੋ ॥੩੪॥
तिसे प्राण त्याग्रयो ॥३४॥

ज्याच्या छातीवर बाण लागला तो अखेरचा श्वास घेतो.34.

ਜਬੈ ਘਾਵ ਲਾਗ੍ਯੋ ॥
जबै घाव लाग्यो ॥

(जो कोणी) जखमी झाल्यावर

ਤਬੈ ਕੋਪ ਜਾਗ੍ਯੋ ॥
तबै कोप जाग्यो ॥

जेव्हा जेव्हा एखादी व्यक्ती जखमी होते तेव्हा तो खूप चिडतो.

ਸੰਭਾਰੀ ਕਮਾਣੰ ॥
संभारी कमाणं ॥

(तो मग) आज्ञा घेतो

ਹਣੇ ਬੀਰ ਬਾਣੰ ॥੩੫॥
हणे बीर बाणं ॥३५॥

मग, धनुष्य धरून, तो बाणांनी योद्ध्यांना मारतो. 35.

ਚਹੂੰ ਓਰ ਢੂਕੇ ॥
चहूं ओर ढूके ॥

(योद्धा) चारही बाजूंनी पुढे बसतात

ਮੁਖੰ ਮਾਰ ਕੂਕੇ ॥
मुखं मार कूके ॥

योद्धे चारही बाजूंनी पुढे सरसावतात आणि ‘मार, मार’ असा जयघोष करतात.

ਨ੍ਰਿਭੈ ਸਸਤ੍ਰ ਬਾਹੈ ॥
न्रिभै ससत्र बाहै ॥

(ते) निर्भयपणे शस्त्रे चालवतात

ਦੋਊ ਜੀਤ ਚਾਹੈ ॥੩੬॥
दोऊ जीत चाहै ॥३६॥

ते निर्भयपणे शस्त्रे मारतात, दोन्ही बाजूंना त्यांच्या विजयाची इच्छा असते.36.

ਰਿਸੇ ਖਾਨਜਾਦੇ ॥
रिसे खानजादे ॥

पठाण शिपाई संतापले.

ਮਹਾ ਮਦ ਮਾਦੇ ॥
महा मद मादे ॥

खानांचे पुत्र, प्रचंड रागाने आणि मोठ्या अहंकाराने फुगलेले,

ਮਹਾ ਬਾਣ ਬਰਖੇ ॥
महा बाण बरखे ॥

बाणांचा वर्षाव सुरू झाला.

ਸਭੇ ਸੂਰ ਹਰਖੇ ॥੩੭॥
सभे सूर हरखे ॥३७॥

बाणांचा वर्षाव करा सर्व योद्धे क्रोधाने भरले आहेत.37.

ਕਰੈ ਬਾਣ ਅਰਚਾ ॥
करै बाण अरचा ॥

(ते दृश्य असे होते की) जणू बाण (सुगंधी पदार्थांचे) शिंपडत आहेत.

ਧਨੁਰ ਬੇਦ ਚਰਚਾ ॥
धनुर बेद चरचा ॥

तेथे बाणांचा छळ आहे (पूजेत) आणि धनुष्य वैदिक चर्चेत गुंतलेले दिसते.

ਸੁ ਸਾਗੰ ਸਮ੍ਰਹਾਲੰ ॥
सु सागं सम्रहालं ॥

त्या ठिकाणी (वेदांच्या)

ਕਰੈ ਤਉਨ ਠਾਮੰ ॥੩੮॥
करै तउन ठामं ॥३८॥

योद्ध्याला जिथे प्रहार करायचा असेल तिथे तो मारतो.38.

ਬਲੀ ਬੀਰ ਰੁਝੇ ॥
बली बीर रुझे ॥

(त्या कामात) पराक्रमी वीर गुंतले होते.

ਸਮੁਹ ਸਸਤ੍ਰ ਜੁਝੇ ॥
समुह ससत्र जुझे ॥

शूर सेनानी या कार्यात व्यस्त आहेत आणि ते त्यांच्या सर्व शस्त्रांसह युद्धात गुंतलेले आहेत.

ਲਗੈ ਧੀਰ ਧਕੈ ॥
लगै धीर धकै ॥

पेशंटचे (सैनिकांचे) ओरडत होते

ਕ੍ਰਿਪਾਣੰ ਝਨਕੈ ॥੩੯॥
क्रिपाणं झनकै ॥३९॥

योद्धे, सहनशीलतेच्या गुणांसह, जोरदारपणे ठोठावत आहेत आणि त्यांच्या तलवारी गडगडत आहेत.39.

ਕੜਕੈ ਕਮਾਣੰ ॥
कड़कै कमाणं ॥

धनुष्य creaked.

ਝਣਕੈ ਕ੍ਰਿਪਾਣੰ ॥
झणकै क्रिपाणं ॥

धनुष्ये तडफडतात आणि तलवारी गडगडतात.

ਕੜਕਾਰ ਛੁਟੈ ॥
कड़कार छुटै ॥

करक (बाण) चालत असे.

ਝਣੰਕਾਰ ਉਠੈ ॥੪੦॥
झणंकार उठै ॥४०॥

बाण सोडले असता ठोठावणारा आवाज निर्माण करतात आणि शस्त्रे मारल्यावर घुटमळणारा आवाज काढतात.40.

ਹਠੀ ਸਸਤ੍ਰ ਝਾਰੇ ॥
हठी ससत्र झारे ॥

हातिस (सैनिक) चिलखत घेऊन लढत असत.

ਨ ਸੰਕਾ ਬਿਚਾਰੇ ॥
न संका बिचारे ॥

योद्धे त्यांची शस्त्रे मारत आहेत, ते येऊ घातलेल्या मृत्यूचा विचार करत नाहीत.

ਕਰੇ ਤੀਰ ਮਾਰੰ ॥
करे तीर मारं ॥

बाण (इतके) सोडले जात होते

ਫਿਰੈ ਲੋਹ ਧਾਰੰ ॥੪੧॥
फिरै लोह धारं ॥४१॥

बाण सोडले जात आहेत आणि तलवारीचे वार केले जात आहेत. ४१.

ਨਦੀ ਸ੍ਰੋਣ ਪੂਰੰ ॥
नदी स्रोण पूरं ॥

नदी रक्ताने भरलेली आहे.

ਫਿਰੈ ਗੈਣਿ ਹੂਰੰ ॥
फिरै गैणि हूरं ॥

रक्ताचा प्रवाह भरला आहे, होरी (स्वर्गीय बंधू) आकाशात फिरत आहेत.

ਉਭੇ ਖੇਤ ਪਾਲੰ ॥
उभे खेत पालं ॥

दोन्ही बाजूंनी मुख्य नायक

ਬਕੇ ਬਿਕਰਾਲੰ ॥੪੨॥
बके बिकरालं ॥४२॥

दोन्ही बाजूंनी, योद्धे भयानक ओरडतात.42.

ਪਾਧੜੀ ਛੰਦ ॥
पाधड़ी छंद ॥

पाढारी श्लोक

ਤਹ ਹੜ ਹੜਾਇ ਹਸੇ ਮਸਾਣ ॥
तह हड़ हड़ाइ हसे मसाण ॥

तिथे मसान आनंदाने हसत होता.

ਲਿਟੇ ਗਜਿੰਦ੍ਰ ਛੁਟੇ ਕਿਕਰਾਣ ॥
लिटे गजिंद्र छुटे किकराण ॥

रणांगणात भुते जोरजोरात हसत आहेत, हत्ती धुळीने माखलेले आहेत आणि घोडे स्वार नसताना फिरत आहेत.

ਜੁਟੇ ਸੁ ਬੀਰ ਤਹ ਕੜਕ ਜੰਗ ॥
जुटे सु बीर तह कड़क जंग ॥

वीर तेथे भयंकर युद्धात गुंतले होते.

ਛੁਟੀ ਕ੍ਰਿਪਾਣ ਬੁਠੇ ਖਤੰਗ ॥੪੩॥
छुटी क्रिपाण बुठे खतंग ॥४३॥

योद्धे एकमेकांशी लढत आहेत आणि त्यांची शस्त्रे ठोठावणारे आवाज निर्माण करत आहेत. तलवारी मारल्या जात आहेत आणि बाणांचा वर्षाव होत आहे.43.

ਡਾਕਨ ਡਹਕਿ ਚਾਵਡ ਚਿਕਾਰ ॥
डाकन डहकि चावड चिकार ॥

(कुठेतरी) पोस्टमन ढेकर देत होते आणि चावंडी ओरडत होते.

ਕਾਕੰ ਕਹਕਿ ਬਜੈ ਦੁਧਾਰ ॥
काकं कहकि बजै दुधार ॥

व्हॅम्पायर्स ओरडत आहेत आणि हग ओरडत आहेत. कावळे जोरात वाजत आहेत आणि दुधारी तलवारी गडगडत आहेत.

ਖੋਲੰ ਖੜਕਿ ਤੁਪਕਿ ਤੜਾਕਿ ॥
खोलं खड़कि तुपकि तड़ाकि ॥

(कुठे) लोखंडी हेल्मेट वाजत होते आणि (कुठे) बंदुका गोळीबार करत होत्या.

ਸੈਥੰ ਸੜਕ ਧਕੰ ਧਹਾਕਿ ॥੪੪॥
सैथं सड़क धकं धहाकि ॥४४॥

हेल्मेटसक्ती होत असून बंदुका जोरात सुरू आहेत. खंजीर खुपसत आहेत आणि हिंसक धक्काबुक्की होत आहे. ४४.

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
भुजंग प्रयात छंद ॥

भुजंग श्लोक

ਤਹਾ ਆਪ ਕੀਨੋ ਹੁਸੈਨੀ ਉਤਾਰੰ ॥
तहा आप कीनो हुसैनी उतारं ॥

मग हुसैनीने स्वतःच (लढण्याचा) निर्णय घेतला.

ਸਭੁ ਹਾਥਿ ਬਾਣੰ ਕਮਾਣੰ ਸੰਭਾਰੰ ॥
सभु हाथि बाणं कमाणं संभारं ॥

मग हुसैन स्वतः मैदानात उतरले, सर्व योद्ध्यांनी धनुष्यबाण हाती घेतले.

ਰੁਪੇ ਖਾਨ ਖੂਨੀ ਕਰੈ ਲਾਗ ਜੁਧੰ ॥
रुपे खान खूनी करै लाग जुधं ॥

रक्तपिपासू पठाणांनी युद्ध करण्याचा निर्धार केला.

ਮੁਖੰ ਰਕਤ ਨੈਣੰ ਭਰੇ ਸੂਰ ਕ੍ਰੁਧੰ ॥੪੫॥
मुखं रकत नैणं भरे सूर क्रुधं ॥४५॥

रक्तरंजित खान खंबीरपणे उभे राहिले आणि रागाने लाल झालेले चेहरे आणि डोळे घेऊन लढू लागले.45.

ਜਗਿਯੋ ਜੰਗ ਜਾਲਮ ਸੁ ਜੋਧੰ ਜੁਝਾਰੰ ॥
जगियो जंग जालम सु जोधं जुझारं ॥

(उग्र व भयंकर योद्ध्यांच्या मनात) युद्धाची इच्छा जागृत झाली.

ਬਹੇ ਬਾਣ ਬਾਕੇ ਬਰਛੀ ਦੁਧਾਰੰ ॥
बहे बाण बाके बरछी दुधारं ॥

शूरवीरांची भयंकर लढाई सुरू झाली. बाण, भाले आणि दुधारी तलवारी वीर वापरत असत.

ਮਿਲੇ ਬੀਰ ਬੀਰੰ ਮਹਾ ਧੀਰ ਬੰਕੇ ॥
मिले बीर बीरं महा धीर बंके ॥

महान योद्धे दीर्घकाळ सहन करणाऱ्या बँक योद्ध्यांशी भिडतात.

ਧਕਾ ਧਕਿ ਸੈਥੰ ਕ੍ਰਿਪਾਣੰ ਝਨੰਕੇ ॥੪੬॥
धका धकि सैथं क्रिपाणं झनंके ॥४६॥

भेटलेले योद्धे पुढे ढकलले जात आहेत आणि तलवारी दणाणत आहेत.46.

ਭਏ ਢੋਲ ਢੰਕਾਰ ਨਦੰ ਨਫੀਰੰ ॥
भए ढोल ढंकार नदं नफीरं ॥

(कुठेतरी) ढोल-ताशे आणि तुतारींचा आवाज केला जात आहे.

ਉਠੇ ਬਾਹੁ ਆਘਾਤ ਗਜੈ ਸੁਬੀਰੰ ॥
उठे बाहु आघात गजै सुबीरं ॥

ढोल-ताशे वाजत आहेत, वार करण्यासाठी हात वर होतात आणि शूर सेनानी गर्जना करत आहेत.

ਨਵੰ ਨਦ ਨੀਸਾਨ ਬਜੇ ਅਪਾਰੰ ॥
नवं नद नीसान बजे अपारं ॥

ढोंसा वाजवल्याने विविध प्रकारचे नवीन आवाज निर्माण होतात.

ਰੁਲੇ ਤਛ ਮੁਛੰ ਉਠੀ ਸਸਤ੍ਰ ਝਾਰੰ ॥੪੭॥
रुले तछ मुछं उठी ससत्र झारं ॥४७॥

नवीन कर्णे मोठ्या संख्येने वाजतात. चिरलेले नायक धुळीत लोळत आहेत आणि शस्त्रांच्या टक्कराने ठिणग्या उठतात.47.

ਟਕਾ ਟੁਕ ਟੋਪੰ ਢਕਾ ਢੁਕ ਢਾਲੰ ॥
टका टुक टोपं ढका ढुक ढालं ॥

(लोखंडी) शिरस्त्राणांचा आवाज आणि ढालींचा आवाज (ऐकतो).

ਮਹਾ ਬੀਰ ਬਾਨੈਤ ਬਕੈ ਬਿਕ੍ਰਾਲੰ ॥
महा बीर बानैत बकै बिक्रालं ॥

हेल्मेट आणि ढाल तुकडे तुकडे केले गेले आहेत आणि बाण मारणारे महान नायक भयानक आणि मोहक दिसत नाहीत.

ਨਚੇ ਬੀਰ ਬੈਤਾਲਯੰ ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤੰ ॥
नचे बीर बैतालयं भूत प्रेतं ॥

बीर-बैतल, भूत-प्रेत नाचत आहेत.