श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1094


ਇਕ ਕੈਲਾਸ ਮਤੀ ਰਹੈ ਰਾਨੀ ਰੂਪ ਅਪਾਰ ॥
इक कैलास मती रहै रानी रूप अपार ॥

कैलासमती नावाची एक अतिशय सुंदर राणी होती

ਜਾ ਤੇ ਜਗਤ ਨਰੇਸ ਬਿਧਿ ਸੀਖੀ ਜੁਧ ਮਝਾਰ ॥੧॥
जा ते जगत नरेस बिधि सीखी जुध मझार ॥१॥

ज्यांच्याकडून जगातील राजे युद्ध शिकले. १.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਸਿੰਘ ਸੁ ਬੀਰ ਨਾਥ ਇਕ ਤਾ ਕੋ ॥
सिंघ सु बीर नाथ इक ता को ॥

तिचा नवरा एक बीर सिंग (नाव असलेला व्यक्ती) होता.

ਰੂਪ ਬੇਸ ਭਾਖਤ ਜਗ ਵਾ ਕੋ ॥
रूप बेस भाखत जग वा को ॥

ज्याच्या रूपाची आणि वेशात जग चर्चा करायचे.

ਅਪ੍ਰਮਾਨ ਤਿਹ ਪ੍ਰਭਾ ਬਿਰਾਜੈ ॥
अप्रमान तिह प्रभा बिराजै ॥

तिचे अफाट सौंदर्य सुंदर होते

ਨਿਸਿਸਿ ਦਿਨਿਸਿ ਨਿਰਖਤ ਮਨੁ ਲਾਜੈ ॥੨॥
निसिसि दिनिसि निरखत मनु लाजै ॥२॥

ज्यांना पाहून सूर्य चंद्र त्यांच्या मनात असायचा. 2.

ਰੈਨਿ ਦਿਵਸ ਬੈਰਿਯਨ ਬਿਦਾਰੈ ॥
रैनि दिवस बैरियन बिदारै ॥

(तो) रात्रंदिवस शत्रूंचा नाश करीत असे

ਸਾਹ ਕੇ ਰੋਜ ਪਰਗਨੇ ਮਾਰੈ ॥
साह के रोज परगने मारै ॥

आणि राजाचे परगणे मारायचे.

ਏਕ ਜਹਾਜ ਜਾਨ ਨਹਿ ਦੇਵੈ ॥
एक जहाज जान नहि देवै ॥

त्याने एकही विमान जाऊ दिले नाही.

ਲੂਟਿ ਲੂਟਿ ਸਭਹਿਨ ਕੋ ਲੇਵੈ ॥੩॥
लूटि लूटि सभहिन को लेवै ॥३॥

तो सर्वांना लुटायचा. 3.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਲੂਟਿ ਫਿਰੰਗੀ ਲਏ ਸਕਲ ਇਕਠੇ ਭਏ ॥
लूटि फिरंगी लए सकल इकठे भए ॥

सगळे मिळून लुटले

ਸਾਹਜਹਾ ਜੂ ਜਹਾ ਤਹੀ ਸਭ ਹੀ ਗਏ ॥
साहजहा जू जहा तही सभ ही गए ॥

शाहजहान बादशहा होता तेथे तो गेला.

ਸਭੈ ਲਗੇ ਦੀਵਾਨਿ ਪੁਕਾਰੇ ਆਇ ਕੈ ॥
सभै लगे दीवानि पुकारे आइ कै ॥

सर्वजण दरबारात आले आणि ओरडू लागले.

ਹੋ ਹਮਰੋ ਨ੍ਯਾਇ ਕਰੋ ਇਹ ਹਨੋ ਰਿਸਾਇ ਕੈ ॥੪॥
हो हमरो न्याइ करो इह हनो रिसाइ कै ॥४॥

(हे राजा!) आमचा न्याय करा आणि त्यांना मारून टाका. 4.

ਸਾਹ ਬਾਚ ॥
साह बाच ॥

राजा म्हणाला:

ਕਹੋ ਲੂਟਿ ਕਿਨ ਲਏ ਤਿਸੀ ਕੋ ਮਾਰਿਯੈ ॥
कहो लूटि किन लए तिसी को मारियै ॥

सांगा, तुम्हाला कोणी लुटले, (आम्ही) त्याला मारले.

ਤਾਹੀ ਕੌ ਇਹ ਠੌਰ ਸੁ ਨਾਇ ਉਚਾਰਿਯੈ ॥
ताही कौ इह ठौर सु नाइ उचारियै ॥

त्याला येथे नाव द्या.

ਤਾ ਪੈ ਅਬ ਹੀ ਅਪਨੀ ਫੌਜ ਪਠਾਇ ਹੈ ॥
ता पै अब ही अपनी फौज पठाइ है ॥

आता मी माझे सैन्य त्याच्यावर चढवत आहे

ਹੋ ਤਾ ਤੇ ਤੁਮਰੋ ਸਭ ਹੀ ਮਾਲ ਦਿਲਾਇ ਹੈ ॥੫॥
हो ता ते तुमरो सभ ही माल दिलाइ है ॥५॥

आणि मी तुझा सर्व माल त्याच्याकडून घेईन. ५.

ਫਿਰੰਗੀ ਵਾਚ ॥
फिरंगी वाच ॥

फिरंगी म्हणाले:

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਜਹਾ ਕਮਛ੍ਰਯਾ ਕੋ ਭਵਨ ਤਿਸੀ ਠੌਰ ਕੇ ਰਾਇ ॥
जहा कमछ्रया को भवन तिसी ठौर के राइ ॥

जिथे कामाच्य (देवी) मंदिर आहे, तो त्या ठिकाणचा राजा आहे.

ਅਧਿਕ ਫਿਰੰਗੀ ਮਾਰਿ ਕੈ ਲੀਨੋ ਮਾਲ ਛਿਨਾਇ ॥੬॥
अधिक फिरंगी मारि कै लीनो माल छिनाइ ॥६॥

(त्याने) अनेक फिरंग्यांना ठार मारून संपत्ती हिसकावून घेतली. 6.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਐਸੇ ਜਬ ਹਜਰਤਿ ਸੁਨਿ ਪਾਈ ॥
ऐसे जब हजरति सुनि पाई ॥

असे जेव्हा राजाने ऐकले

ਫੌਜੈ ਅਤਿ ਹੀ ਤਹਾ ਪਠਾਈ ॥
फौजै अति ही तहा पठाई ॥

तेथे बरेच सैन्य पाठवले गेले.

ਉਮਡਿ ਅਨੀ ਚਲਿ ਆਵੈ ਤਹਾ ॥
उमडि अनी चलि आवै तहा ॥

सैन्य तेथे येत होते.

ਰਾਜਤ ਭਵਨ ਕਮਛ੍ਰਯਾ ਜਹਾ ॥੭॥
राजत भवन कमछ्रया जहा ॥७॥

जेथे कामचयाचे मंदिर सजले होते.7.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਤਬ ਲੌ ਸਿੰਘ ਸੁ ਬੀਰ ਲੋਕ ਦਿਵ ਕੇ ਗਯੋ ॥
तब लौ सिंघ सु बीर लोक दिव के गयो ॥

तोपर्यंत बीरसिंह दिवलोकात (स्वर्गात) गेला होता.

ਰਾਨੀ ਦਯੋ ਜਰਾਇ ਨ ਲੋਗਨ ਭਾਖਿਯੋ ॥
रानी दयो जराइ न लोगन भाखियो ॥

राणीने (राजाचे शरीर) जाळले, परंतु लोकांना सांगितले नाही.

ਕਹਿਯੋ ਅਨਮਨੋ ਰਾਵ ਕਛੁਕ ਦਿਨ ਦ੍ਵੈ ਰਹਿਯੋ ॥
कहियो अनमनो राव कछुक दिन द्वै रहियो ॥

(त्याने लोकांना सांगितले की) राजा काही दिवसांपासून आजारी आहे.

ਹੋ ਰਾਜ ਸਾਜ ਲੈ ਹਾਥ ਆਪੁ ਅਸਿ ਕੌ ਗਹਿਯੋ ॥੮॥
हो राज साज लै हाथ आपु असि कौ गहियो ॥८॥

(राणीने) तलवार हाती घेऊन राज्याचा कारभार हाती घेतला. 8.

ਜਬ ਲਗਿ ਰਾਜਾ ਨਾਇ ਤਬ ਲਗੇ ਜਾਇ ਹੌ ॥
जब लगि राजा नाइ तब लगे जाइ हौ ॥

जोपर्यंत राजा येत नाही तोपर्यंत मी जातो (लढा).

ਇਨ ਬੈਰਿਨ ਕੇ ਸਿਰ ਪਰ ਖੜਗ ਮਚਾਇ ਹੌ ॥
इन बैरिन के सिर पर खड़ग मचाइ हौ ॥

मी या शत्रूंच्या डोक्यावर तलवार चालवतो.

ਸਕਲ ਬੈਰਿਯਨ ਘਾਇ ਪਲਟਿ ਘਰ ਆਇ ਕੈ ॥
सकल बैरियन घाइ पलटि घर आइ कै ॥

सर्व शत्रूंचा वध करून (मग) मी घरी परतेन

ਹੋ ਕਰਿ ਹੌ ਜਾਇ ਪ੍ਰਨਾਮ ਪਤਿਹਿ ਮੁਸਕਾਇ ਕੈ ॥੯॥
हो करि हौ जाइ प्रनाम पतिहि मुसकाइ कै ॥९॥

आणि मी माझ्या पतीला हसतमुखाने नमस्कार करेन. ९.

ਸੁਨਿ ਐਸੇ ਬਚ ਸੂਰ ਸਭੇ ਹਰਖਤ ਭਏ ॥
सुनि ऐसे बच सूर सभे हरखत भए ॥

असे शब्द ऐकून सर्व योद्धे आनंदित झाले.

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਸਸਤ੍ਰ ਸਭਨ ਹਾਥਨ ਲਏ ॥
भाति भाति के ससत्र सभन हाथन लए ॥

सर्वांनी एकमेकांचे चिलखत हातात घेतले.

ਕਛੁ ਭਟ ਦਲਹਿ ਦਿਖਾਇ ਲ੍ਯਾਏ ਲਾਇ ਕੈ ॥
कछु भट दलहि दिखाइ ल्याए लाइ कै ॥

काही योद्ध्यांनी (शत्रूचे) सैन्य राणीला दाखवले.

ਹੋ ਬਡੀ ਫੌਜ ਮਹਿ ਆਨਿ ਦਏ ਸਭ ਘਾਇ ਕੈ ॥੧੦॥
हो बडी फौज महि आनि दए सभ घाइ कै ॥१०॥

तिने सैन्यात प्रवेश केला आणि सर्वांना ठार मारले. 10.

ਦਸ ਸਹਸ੍ਰ ਨਿਸਿ ਕੋ ਲਿਯ ਬੈਲ ਮੰਗਾਇ ਕੈ ॥
दस सहस्र निसि को लिय बैल मंगाइ कै ॥

(राणीने) रात्री दहा हजार बैल मागवले

ਦ੍ਵੈ ਦ੍ਵੈ ਸੀਂਗਨ ਬਧੀ ਮਸਾਲ ਜਰਾਇ ਕੈ ॥
द्वै द्वै सींगन बधी मसाल जराइ कै ॥

आणि दोन-दोन मसाले पेटवून ते बैलांच्या शिंगांना बांधले.

ਇਹ ਦਿਸਿ ਦਲਹਿ ਦਿਖਾਇ ਆਇ ਓਹਿ ਦਿਸਿ ਪਰੀ ॥
इह दिसि दलहि दिखाइ आइ ओहि दिसि परी ॥

या बाजूने शत्रू पक्षाला (बैल) दाखवून ती (स्वतः) पलीकडून आली.

ਹੋ ਬਡੇ ਬਡੇ ਨ੍ਰਿਪ ਘਾਇ ਮਾਰ ਕ੍ਰੀਚਕ ਕਰੀ ॥੧੧॥
हो बडे बडे न्रिप घाइ मार क्रीचक करी ॥११॥

क्रिकेटसारख्या मोठ्या मोठ्या राजांना मारले. 11.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल: