श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1069


ਜਰਨ ਨਿਮਿਤਿ ਉਠਿ ਤਬੈ ਸਿਧਾਰੀ ॥
जरन निमिति उठि तबै सिधारी ॥

राणी मग जळायला निघाली.

ਤਬ ਮੰਤ੍ਰਿਨ ਰਾਨੀ ਗਹਿ ਲਈ ॥
तब मंत्रिन रानी गहि लई ॥

मग मंत्र्यांनी राणीला पकडले

ਰਾਜ ਸਮਗ੍ਰੀ ਤਿਹ ਸੁਤ ਦਈ ॥੯॥
राज समग्री तिह सुत दई ॥९॥

आणि राज्याचे साहित्य त्याच्या मुलाला दिले. ९.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਚਰਿਤ ਚੰਚਲਾ ਐਸ ਕਰਿ ਤ੍ਰਿਯ ਜੁਤ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਸੰਘਾਰਿ ॥
चरित चंचला ऐस करि त्रिय जुत न्रिपति संघारि ॥

त्या महिलेने असे कृत्य केले आणि महिलेसह राजाला मारले.

ਮੰਤ੍ਰਿਨ ਕੀ ਰਾਖੀ ਰਹੀ ਛਤ੍ਰ ਪੁਤ੍ਰ ਸਿਰ ਢਾਰ ॥੧੦॥
मंत्रिन की राखी रही छत्र पुत्र सिर ढार ॥१०॥

ती मंत्र्यांच्या ताब्यात राहिली (सडलेली) आणि मुलाच्या डोक्यावर राजेशाही छत्र ठेवली. 10.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਬਿਆਸੀਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੮੨॥੩੫੧੦॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ बिआसीवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१८२॥३५१०॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानच्या त्रिचरित्राच्या मंत्री भूप संवादाचा १८२वा अध्याय येथे संपतो, सर्व शुभ आहे. 182.3510. चालते

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਸਹਿਰ ਬਟਾਲਾ ਮੌ ਬਸੈ ਮੈਗਲ ਖਾਨ ਪਠਾਨ ॥
सहिर बटाला मौ बसै मैगल खान पठान ॥

मगल खान नावाचा एक पठाण बटाला शहरात राहत होता.

ਮਦ ਪੀਵਤ ਨਿਸੁ ਦਿਨ ਰਹੈ ਸਦਾ ਰਹਤ ਅਗ੍ਯਾਨ ॥੧॥
मद पीवत निसु दिन रहै सदा रहत अग्यान ॥१॥

तो रात्रंदिवस दारू प्यायचा आणि तो आजारी होता. १.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਤਬ ਹੀ ਦਿਵਸ ਤੀਜ ਕੋ ਆਯੋ ॥
तब ही दिवस तीज को आयो ॥

तेव्हाच तीजचे दिवस आले

ਸਭ ਅਬਲਨਿ ਆਨੰਦੁ ਬਢਾਯੋ ॥
सभ अबलनि आनंदु बढायो ॥

आणि सर्व स्त्रिया आनंदित झाल्या.

ਝੂਲਤਿ ਗੀਤਿ ਮਧੁਰ ਧੁਨਿ ਗਾਵਹਿ ॥
झूलति गीति मधुर धुनि गावहि ॥

ते नाचतात आणि मधुर सुरांसह गाणी गातात.

ਸੁਨਤ ਨਾਦ ਕੋਕਿਲਾ ਲਜਾਵਹਿ ॥੨॥
सुनत नाद कोकिला लजावहि ॥२॥

त्यांचा आवाज ऐकून कोकिळेलाही लाज वाटायची. 2.

ਉਤ ਘਨਘੋਰ ਘਟਾ ਘੁਹਰਾਵੈ ॥
उत घनघोर घटा घुहरावै ॥

तिकडे काळेकुट्ट गर्जना करू लागली,

ਇਤਿ ਮਿਲਿ ਗੀਤ ਚੰਚਲਾ ਗਾਵੈ ॥
इति मिलि गीत चंचला गावै ॥

येथे महिलांनी मिळून गाणी म्हणायला सुरुवात केली.

ਉਤ ਤੇ ਦਿਪਤ ਦਾਮਿਨੀ ਦਮਕੈ ॥
उत ते दिपत दामिनी दमकै ॥

विजेचा लखलखाट झाला,

ਇਤ ਇਨ ਦਸਨ ਕਾਮਨਿਨ ਝਮਕੈ ॥੩॥
इत इन दसन कामनिन झमकै ॥३॥

इथे स्त्रियांचे मोत्यासारखे दात चमकत होते. 3.

ਰਿਤੁ ਰਾਜ ਪ੍ਰਭਾ ਇਕ ਰਾਜ ਦੁਲਾਰਨਿ ॥
रितु राज प्रभा इक राज दुलारनि ॥

(तिथे) ऋतुराज प्रभा नावाची एक राणी होती.

ਜਾਹਿ ਪ੍ਰਭਾ ਸਮ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰਿ ਨ ॥
जाहि प्रभा सम राज कुमारि न ॥

ज्याप्रमाणे राज कुमारीचे तेज नव्हते.

ਅਪ੍ਰਮਾਨ ਤਾ ਕੀ ਛਬਿ ਸੋਹੈ ॥
अप्रमान ता की छबि सोहै ॥

ती खूप सुंदर होती

ਖਗ ਮ੍ਰਿਗ ਰਾਜ ਭੁਜੰਗਨ ਮੋਹੈ ॥੪॥
खग म्रिग राज भुजंगन मोहै ॥४॥

(जे पाहून) पक्षी, हरीण व नाग मंत्रमुग्ध होत असत. 4.

ਸੋ ਝੂਲਤ ਤਿਨ ਖਾਨ ਨਿਹਾਰੀ ॥
सो झूलत तिन खान निहारी ॥

खानने त्याला रडताना पाहिले

ਗਿਰਿਯੋ ਭੂਮਿ ਜਨੁ ਲਗੀ ਕਟਾਰੀ ॥
गिरियो भूमि जनु लगी कटारी ॥

आणि वार केल्यासारखा तो जमिनीवर पडला.

ਕੁਟਨੀ ਏਕ ਬੁਲਾਇ ਮੰਗਾਈ ॥
कुटनी एक बुलाइ मंगाई ॥

त्याने एका दूताला बोलावले

ਸਕਲ ਬ੍ਰਿਥਾ ਤਿਹ ਭਾਖ ਸੁਨਾਈ ॥੫॥
सकल ब्रिथा तिह भाख सुनाई ॥५॥

आणि त्याला सगळा प्रकार सांगितला. ५.

ਕਬਿਤੁ ॥
कबितु ॥

कंपार्टमेंट:

ਆਈ ਹੁਤੀ ਬਨਿ ਏਕ ਬਾਲਾ ਰਾਗ ਮਾਲਾ ਸਮ ਮੇਰੇ ਗ੍ਰਿਹ ਮਾਝ ਦੀਪਮਾਲਾ ਜਨੁ ਵੈ ਗਈ ॥
आई हुती बनि एक बाला राग माला सम मेरे ग्रिह माझ दीपमाला जनु वै गई ॥

माझ्या (मनाच्या रूपात) घरात दिव्यांची रांग पेटल्यासारखी स्त्री अंबाड्यात दिसली.

ਬਿਛੂਆ ਕੀ ਬਿਝਕ ਸੋ ਬਿਛੂ ਸੋ ਡਸਾਇ ਮਾਨੋ ਚੇਟਕ ਚਲਾਇ ਨਿਜੁ ਚੇਰੋ ਮੋਹਿ ਕੈ ਗਈ ॥
बिछूआ की बिझक सो बिछू सो डसाइ मानो चेटक चलाइ निजु चेरो मोहि कै गई ॥

त्याला सापडलेल्या विंचूचा डंक जणू विंचवासारखाच डंकला होता. (तिने) जादू करून मला तिचा शिष्य बनवले आहे.

ਦਸਨ ਕੀ ਦਿਪਤ ਦਿਵਾਨੇ ਦੇਵ ਦਾਨੌ ਕੀਨੇ ਨੈਨਨ ਕੀ ਕੋਰ ਸੌ ਮਰੋਰਿ ਮਨੁ ਲੈ ਗਈ ॥
दसन की दिपत दिवाने देव दानौ कीने नैनन की कोर सौ मरोरि मनु लै गई ॥

(त्याच्या) दातांच्या फटक्यांनी देव आणि दानवांना वेडे केले आहे आणि (त्याच्या) डोळ्यांनी माझे मन वळवले आहे.

ਕੰਚਨ ਸੇ ਗਾਤ ਰਵਿ ਥੋਰਿਕ ਚਿਲਚਿਲਾਤ ਦਾਮਨੀ ਸੀ ਕਾਮਨੀ ਦਿਖਾਈ ਆਨਿ ਦੈ ਗਈ ॥੬॥
कंचन से गात रवि थोरिक चिलचिलात दामनी सी कामनी दिखाई आनि दै गई ॥६॥

त्याचे सोनेरी शरीर सूर्यासारखे चमकत होते. (खरोखर) विजेसारखी स्त्री मला दाखवली आहे. 6.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਜੌ ਮੁਹਿ ਤਿਹ ਤੂ ਆਨਿ ਮਿਲਾਵੈ ॥
जौ मुहि तिह तू आनि मिलावै ॥

तू आलास तर त्याला भेट

ਅਪੁਨੇ ਮੁਖ ਮਾਗੇ ਸੌ ਪਾਵੈ ॥
अपुने मुख मागे सौ पावै ॥

मग तुम्ही मागितलेले बक्षीस तुमच्या तोंडून मिळेल.

ਰੁਤਿਸ ਪ੍ਰਭਾ ਤਨਿ ਕੈ ਰਤਿ ਕਰੌਂ ॥
रुतिस प्रभा तनि कै रति करौं ॥

रुतिस प्रभा (I) सोबत काम-क्रीडा खेळणार आहे.

ਨਾਤਰ ਮਾਰਿ ਕਟਾਰੀ ਮਰੌਂ ॥੭॥
नातर मारि कटारी मरौं ॥७॥

नाहीतर वार करून मरेन. ७.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਰੁਤਿਸ ਪ੍ਰਭਾ ਕੀ ਅਤਿ ਪ੍ਰਭਾ ਜਬ ਤੇ ਲਖੀ ਬਨਾਇ ॥
रुतिस प्रभा की अति प्रभा जब ते लखी बनाइ ॥

जेव्हा रुटीसने प्रभाचे अत्यंत सौंदर्य पाहिले,

ਚੁਭਿ ਚਿਤ ਕੇ ਭੀਤਰ ਰਹੀ ਮੁਖ ਤੇ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ ॥੮॥
चुभि चित के भीतर रही मुख ते कही न जाइ ॥८॥

ती माझ्या मनात अडकली आहे, तिच्या चेहऱ्यावरून काहीच सांगता येत नाही. 8.

ਮੋ ਤੋ ਛਬਿ ਨ ਕਹੀ ਪਰੈ ਸ੍ਰੀ ਰਿਤੁ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰਿ ॥
मो तो छबि न कही परै स्री रितु राज कुमारि ॥

रितू राज कुमारीच्या सौंदर्याचे वर्णन मला करता येणार नाही.

ਜੀਭਿ ਮਧੁਰ ਹ੍ਵੈ ਜਾਤ ਹੈ ਬਰਨਤ ਪ੍ਰਭਾ ਅਪਾਰ ॥੯॥
जीभि मधुर ह्वै जात है बरनत प्रभा अपार ॥९॥

तिच्या अफाट सौंदर्याचे वर्णन करतानाही जीभ गोड होते. ९.

ਕਬਿਤੁ ॥
कबितु ॥

कंपार्टमेंट:

ਆਂਖਿ ਰਸ ਗਿਰਿਯੋ ਤਾ ਤੇ ਆਂਬ ਪ੍ਰਗਟਤ ਭਏ ਜਿਹਵਾ ਰਸ ਹੂ ਤੇ ਜਰਦਾਲੂ ਲਹਿਯਤੁ ਹੈ ॥
आंखि रस गिरियो ता ते आंब प्रगटत भए जिहवा रस हू ते जरदालू लहियतु है ॥

(त्याच्या) डोळ्यांचा रस पडल्यावर आंबा दिसू लागला, जिभेच्या रसापासून जर्दाळू ('जरदालू') बनले.

ਮੁਖ ਰਸ ਹੂ ਕੌ ਮਧੁ ਪਾਨ ਕੈ ਬਖਾਨਿਯਤ ਜਾ ਕੇ ਨੈਕ ਚਾਖੈ ਸਦਾ ਜੀਯਤ ਰਹਿਯਤੁ ਹੈ ॥
मुख रस हू कौ मधु पान कै बखानियत जा के नैक चाखै सदा जीयत रहियतु है ॥

अमृत हा मुखाच्या रसापासून बनवला जातो, ज्याचा आस्वाद घेतल्यास तो कायम जिवंत राहतो.

ਨਾਕ ਕੌ ਨਿਰਖਿ ਨਿਸਿਰਾਟ ਨਿਸਿ ਰਾਜਾ ਭਯੋ ਜਾ ਕੀ ਸਭ ਜਗਤ ਕੌ ਜੌਨ ਚਹਿਯਤੁ ਹੈ ॥
नाक कौ निरखि निसिराट निसि राजा भयो जा की सभ जगत कौ जौन चहियतु है ॥

नक पाहून चंद्र रात्रीचा राजा झाला आहे, ज्याचा चंद्रप्रकाश ('जॉन') सर्व जगाला हवाहवासा वाटतो.

ਦਾਤਨ ਤੇ ਭਯੋ ਦਾਖ ਦਾਰਿਮ ਬਖਾਨਿਯਤ ਅਧਰ ਤੇ ਭਯੋ ਤਾਹਿ ਊਖ ਕਹਿਯਤੁ ਹੈ ॥੧੦॥
दातन ते भयो दाख दारिम बखानियत अधर ते भयो ताहि ऊख कहियतु है ॥१०॥

द्राक्षे आणि डाळिंब दातांपासून बनवतात आणि छडी ओठांपासून बनवतात असे म्हणतात. 10.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस: