श्री दसाम ग्रंथ

पान - 946


ਜੈਸੇ ਬੂੰਦ ਕੀ ਮੇਘ ਜ੍ਯੋਂ ਹੋਤ ਨਦੀ ਮੈ ਲੀਨ ॥੧੪॥
जैसे बूंद की मेघ ज्यों होत नदी मै लीन ॥१४॥

आणि तिला पावसाच्या थेंबासारखे वाटले, जे समुद्रात बुडते.(14)

ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਾਲ ਕੀ ਉਰ ਬਸੀ ਬਿਸਰੀ ਸਕਲ ਸਿਯਾਨ ॥
प्रीति लाल की उर बसी बिसरी सकल सियान ॥

प्रियकराचे प्रेम तिच्या हृदयात इतके घुसले की तिने आपले सर्वस्व गमावले

ਗਿਰੀ ਮੂਰਛਨਾ ਹ੍ਵੈ ਧਰਨਿ ਬਿਧੀ ਬਿਰਹ ਕੇ ਬਾਨ ॥੧੫॥
गिरी मूरछना ह्वै धरनि बिधी बिरह के बान ॥१५॥

बुद्धी बेशुद्ध होऊन जमिनीवर पडली.(१५)

ਸੋਰਠਾ ॥
सोरठा ॥

सोर्था

ਰਕਤ ਨ ਰਹਿਯੋ ਸਰੀਰ ਲੋਕ ਲਾਜ ਬਿਸਰੀ ਸਕਲ ॥
रकत न रहियो सरीर लोक लाज बिसरी सकल ॥

तिच्या शरीरात रक्त उरले नाही असे तिला वाटले आणि लाज उडून गेली.

ਅਬਲਾ ਭਈ ਅਧੀਰ ਅਮਿਤ ਰੂਪ ਪਿਯ ਕੋ ਨਿਰਖਿ ॥੧੬॥
अबला भई अधीर अमित रूप पिय को निरखि ॥१६॥

प्रियकराच्या दर्शनाने मोहित झालेली स्त्री अधीर झाली.(१६)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਜਾ ਦਿਨ ਮੀਤ ਪਿਯਾਰੋ ਪੈਯੈ ॥
जा दिन मीत पियारो पैयै ॥

तिला वाटले, ज्या दिवशी तिने तिचा प्रियकर गाठला त्या दिवशी तिला पवित्र वाटेल.

ਤੌਨ ਘਰੀ ਉਪਰ ਬਲਿ ਜੈਯੈ ॥
तौन घरी उपर बलि जैयै ॥

त्या वेळी (मी) त्याग केला जाईल.

ਬਿਰਹੁ ਬਧੀ ਚੇਰੀ ਤਿਹ ਭਈ ॥
बिरहु बधी चेरी तिह भई ॥

परकेपणा वाचवण्यासाठी तिने त्याची गुलामगिरी स्वीकारण्याचा निर्णय घेतला

ਬਿਸਰਿ ਲਾਜ ਲੋਗਨ ਕੀ ਗਈ ॥੧੭॥
बिसरि लाज लोगन की गई ॥१७॥

लोकांच्या चर्चेची पर्वा न करता.(17)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਨਿਰਖਿ ਬੂਬਨਾ ਬਸਿ ਭਈ ਪਰੀ ਬਿਰਹ ਕੀ ਫਾਸ ॥
निरखि बूबना बसि भई परी बिरह की फास ॥

त्याला पाहताच बूबना त्याच्या जाळ्यात अडकल्यासारखे वाटले होते

ਭੂਖਿ ਪ੍ਯਾਸ ਭਾਜੀ ਸਕਲ ਬਿਨੁ ਦਾਮਨੁ ਕੀ ਦਾਸ ॥੧੮॥
भूखि प्यास भाजी सकल बिनु दामनु की दास ॥१८॥

वेगळे करणे भुकेल्या आणि तहानलेल्या राहून, कोणत्याही आर्थिक लाभाशिवाय, तिने त्याची दास बनण्याचा निर्णय घेतला.(18)

ਬਤਿਸ ਅਭਰਨ ਤ੍ਰਿਯ ਕਰੈ ਸੋਰਹ ਸਜਤ ਸਿੰਗਾਰ ॥
बतिस अभरन त्रिय करै सोरह सजत सिंगार ॥

तिने बत्तीस प्रकारचे अलंकार सजवले आणि स्वतःला शोभून घेतले.

ਨਾਕ ਛਿਦਾਵਤ ਆਪਨੋ ਪਿਯ ਕੇ ਹੇਤੁ ਪਿਯਾਰ ॥੧੯॥
नाक छिदावत आपनो पिय के हेतु पियार ॥१९॥

तिच्या प्रियकराच्या प्रेमाखातर तिने तिचे नाक टोचले.(l9)

ਤੀਯ ਪਿਯਾ ਕੇ ਚਿਤ ਮੈ ਐਸੋ ਲਾਗਿਯੋ ਨੇਹ ॥
तीय पिया के चित मै ऐसो लागियो नेह ॥

प्रियकराच्या भेटीची उमेद इतकी वाढली,

ਭੂਖ ਲਾਜ ਤਨ ਕੀ ਗਈ ਦੁਹੁਅਨ ਬਿਸਰਿਯੋ ਗ੍ਰੇਹ ॥੨੦॥
भूख लाज तन की गई दुहुअन बिसरियो ग्रेह ॥२०॥

की तिने तिच्या शरीराची आणि सभोवतालची जाणीव गमावली.(२०)

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

सावय्या

ਬੀਨ ਸਕੈ ਬਿਗਸੈ ਨਹਿ ਕਾਹੂ ਸੌ ਲੋਕ ਕੀ ਲਾਜ ਬਿਦਾ ਕਰਿ ਰਾਖੇ ॥
बीन सकै बिगसै नहि काहू सौ लोक की लाज बिदा करि राखे ॥

(असे प्रियकर) तृप्त होत नाहीत आणि त्यांना लोकांच्या बोलण्याची पर्वा नसते.

ਬੀਰੀ ਚਬਾਤ ਨ ਬੈਠਿ ਸਕੈ ਬਿਲ ਮੈ ਨਹਿ ਬਾਲ ਹਹਾ ਕਰਿ ਭਾਖੈ ॥
बीरी चबात न बैठि सकै बिल मै नहि बाल हहा करि भाखै ॥

ते बीटल-नट्स चघळण्यास असमर्थ आहेत (त्यांच्या प्रौढत्व दर्शवण्यासाठी), आणि ते लहान मुलांसारखे हसत आहेत.

ਇੰਦ੍ਰ ਕੋ ਰਾਜ ਸਮਾਜਨ ਸੋ ਸੁਖ ਛਾਡਿ ਛਿਨੇਕ ਬਿਖੈ ਦੁਖ ਗਾਖੈ ॥
इंद्र को राज समाजन सो सुख छाडि छिनेक बिखै दुख गाखै ॥

प्रेमाची ही क्षणिक वेदना मिळवण्यासाठी ते इंद्र देवाच्या आनंदाचा त्याग करतात.

ਤੀਰ ਲਗੋ ਤਰਵਾਰਿ ਲਗੋ ਨ ਲਗੋ ਜਿਨਿ ਕਾਹੂ ਸੌ ਕਾਹੂ ਕੀ ਆਖੈਂ ॥੨੧॥
तीर लगो तरवारि लगो न लगो जिनि काहू सौ काहू की आखैं ॥२१॥

एखाद्याला बाण लागू शकतो किंवा तलवारीने कापला जाऊ शकतो, परंतु तो अशा प्रेमात पडू नये. (2l)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਹੇਰਿ ਬੂਬਨਾ ਕੌ ਧਰਨਿ ਲੋਟਤ ਮਾਤ ਅਧੀਰ ॥
हेरि बूबना कौ धरनि लोटत मात अधीर ॥

जेव्हा बूबनाच्या आईने बूबना जमिनीवर पडताना पाहिला.

ਚਤੁਰਿ ਹੁਤੀ ਚੀਨਤ ਭਈ ਪਿਯ ਬਿਰਹ ਕੀ ਪੀਰਿ ॥੨੨॥
चतुरि हुती चीनत भई पिय बिरह की पीरि ॥२२॥

ती शहाणी होती आणि तिला तिच्या प्रेमाची वेदना लगेच समजली.(२२)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਯਾ ਕੀ ਲਗਨਿ ਕਿਸੂ ਸੋ ਲਾਗੀ ॥
या की लगनि किसू सो लागी ॥

कुणाला तरी वेड लागले आहे.

ਤਾ ਤੇ ਭੂਖਿ ਪ੍ਯਾਸ ਸਭ ਭਾਗੀ ॥
ता ते भूखि प्यास सभ भागी ॥

(तिला वाटले,) 'तिला कुठल्यातरी शरीराच्या प्रेमात पडले आहे, त्यामुळे तिची भूक कमी झाली आहे.

ਤਾ ਤੇ ਬੇਗਿ ਉਪਾਯਹਿ ਕਰਿਯੈ ॥
ता ते बेगि उपायहि करियै ॥

यासाठी लवकरच काहीतरी केले पाहिजे

ਜਾ ਤੇ ਸਗਰੋ ਸੋਕ ਨਿਵਰਿਯੈ ॥੨੩॥
जा ते सगरो सोक निवरियै ॥२३॥

'काहीतरी उपाय शोधला पाहिजे ज्याद्वारे तिचे सर्व दुःख नाहीसे होतात.'(२३)

ਹ੍ਰਿਦੈ ਮੰਤ੍ਰ ਇਹ ਭਾਤਿ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥
ह्रिदै मंत्र इह भाति बिचारियो ॥

असा त्याच्या मनात विचार आला

ਨਿਜ ਪਤਿ ਸੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥
निज पति सो इह भाति उचारियो ॥

असा विचार करून तिने आपल्या पतीला विचारले,

ਸੁਤਾ ਤਰੁਨਿ ਤੁਮਰੇ ਗ੍ਰਿਹ ਭਈ ॥
सुता तरुनि तुमरे ग्रिह भई ॥

की तुमच्या घरातील मुलगी तरुण झाली आहे.

ਤਾ ਕੀ ਕਰਨ ਸਗਾਈ ਲਈ ॥੨੪॥
ता की करन सगाई लई ॥२४॥

'तुझी मुलगी आता वयात आली आहे, तिची लग्ने झाली पाहिजेत.'(२४)

ਯਾ ਕੋ ਅਧਿਕ ਸੁਯੰਬਰ ਕੈਹੈ ॥
या को अधिक सुयंबर कैहै ॥

चला (आपण) त्याचा मोठा सांबर बनवू

ਬਡੇ ਬਡੇ ਰਾਜਾਨ ਬੁਲੈਹੈ ॥
बडे बडे राजान बुलैहै ॥

'आम्ही एक मोठा सावयंबर (तिच्या स्वतःच्या पती निवडीचा समारंभ) आयोजित करू आणि मोठ्या राजकुमारांना आमंत्रित करू.

ਦੁਹਿਤਾ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਸਭਨ ਪਰ ਕਰਿ ਹੈ ॥
दुहिता द्रिसटि सभन पर करि है ॥

(तुझे) पुत्रत्व सर्वांना दिसेल

ਜੋ ਚਿਤ ਰੁਚੇ ਤਿਸੀ ਕਹ ਬਰਿ ਹੈ ॥੨੫॥
जो चित रुचे तिसी कह बरि है ॥२५॥

'आमची मुलगी त्यांच्याकडे पाहील आणि तिने कोणाला निवडले, तिचे लग्न होईल.'(25)

ਭਯੋ ਪ੍ਰਾਤ ਯਹ ਬ੍ਯੋਤ ਬਨਾਯੋ ॥
भयो प्रात यह ब्योत बनायो ॥

सकाळी (त्याने) हा बेत केला

ਪੁਰ ਬਾਸਿਨ ਸਭਹੀਨ ਬੁਲਾਯੋ ॥
पुर बासिन सभहीन बुलायो ॥

प्लॅनिंग करून सकाळच्या वेळी त्यांनी गावातील सर्व लोकांना बोलावले.

ਦੇਸ ਦੇਸ ਬਹੁ ਦੂਤ ਪਠਾਏ ॥
देस देस बहु दूत पठाए ॥

देशांत अनेक दूत पाठवले

ਨਰਪਤਿ ਸਭ ਠੌਰਨ ਤੇ ਆਏ ॥੨੬॥
नरपति सभ ठौरन ते आए ॥२६॥

त्यांनी दूरदूरच्या ठिकाणी दूत पाठवले आणि राजपुत्रांना आमंत्रित केले.(२६)

ਦੋਹਰਾ ॥ ਤੌਨ ਬਾਗ ਮੈ ਬੂਬਨਾ ਨਿਤ ਪ੍ਰਤਿ ਕਰਤ ਪਯਾਨ ॥
दोहरा ॥ तौन बाग मै बूबना नित प्रति करत पयान ॥

दोहिरा. (दरम्यान) बूबना बागेत फिरत राहिली.

ਭੇਟਤ ਸਾਹ ਜਲਾਲ ਕੋ ਰੈਨਿ ਬਸੈ ਗ੍ਰਿਹ ਆਨਿ ॥੨੭॥
भेटत साह जलाल को रैनि बसै ग्रिह आनि ॥२७॥

आणि जलाल शाहला भेटल्यानंतर ती रात्री परत यायची.(२७)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਐਸੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਦੁਹੂੰ ਮੈ ਭਈ ॥
ऐसी प्रीति दुहूं मै भई ॥

दोघांमध्ये असे प्रेम होते

ਦੁਹੂੰਅਨ ਬਿਸਰਿ ਸਕਲ ਸੁਧਿ ਗਈ ॥
दुहूंअन बिसरि सकल सुधि गई ॥

त्यांच्यात असे प्रेम फुलले की दोघांचेही भान हरपले.

ਕਮਲ ਨਾਭ ਕੀ ਛਬਿ ਪਹਿਚਨਿਯਤ ॥
कमल नाभ की छबि पहिचनियत ॥

तो कमळ-नाभी (विष्णू) सारखा सुंदर दिसत होता.

ਟੂਕ ਦੁ ਪ੍ਰੀਤਿ ਤਾਰ ਇਕ ਜਨਿਯਤ ॥੨੮॥
टूक दु प्रीति तार इक जनियत ॥२८॥

ते ईश्वरी प्रतिमांचे प्रतीक बनले आणि जरी शरीराने दोन असले तरी ते आत्म्याने एकच आहेत.(२८)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਭਯੋ ਪ੍ਰਾਤ ਪਿਤ ਬੂਬਨਾ ਰਾਜਾ ਲਏ ਬੁਲਾਇ ॥
भयो प्रात पित बूबना राजा लए बुलाइ ॥

जेव्हा दिवस उजाडला तेव्हा बूबनाच्या वडिलांनी सर्व राजकुमारांना बोलावले,

ਆਗ੍ਯਾ ਦੁਹਿਤਾ ਕੋ ਦਈ ਰੁਚੈ ਬਰੋ ਤਿਹ ਜਾਇ ॥੨੯॥
आग्या दुहिता को दई रुचै बरो तिह जाइ ॥२९॥

आणि आपल्या मुलीला तिच्या लग्नासाठी स्वतःच्या आवडीची व्यक्ती निवडण्यास सांगितले.(२९)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਯਹੈ ਸਕੇਤ ਤਹਾ ਬਦਿ ਆਈ ॥
यहै सकेत तहा बदि आई ॥

(तो आधीच) हे चिन्ह त्याच्याकडे दहा आले.

ਸਾਹਿ ਜਲਾਲਹਿ ਲਯੋ ਬੁਲਾਈ ॥
साहि जलालहि लयो बुलाई ॥

दुसरीकडे तिने जलाल शाहलाही फोन केला होता.

ਜਬ ਹੌ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਤਵੂ ਪਰ ਕਰਿਹੌ ॥
जब हौ द्रिसटि तवू पर करिहौ ॥

(आणि त्याला सांगितले) 'जेव्हा मी तुला भेटेन,

ਫੂਲਨ ਕੀ ਮਾਲਾ ਉਰ ਡਰਿ ਹੌ ॥੩੦॥
फूलन की माला उर डरि हौ ॥३०॥

मी तुझ्या गळ्यात फुलांची माळ घालीन.'(३०)

ਚੜਿ ਬਿਵਾਨ ਦੇਖਨ ਨ੍ਰਿਪ ਗਈ ॥
चड़ि बिवान देखन न्रिप गई ॥

ती सुखपाल ('बिवान') मध्ये आली आणि राजांना भेटायला गेली

ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਕਰਤ ਸਭਹਿਨ ਪਰ ਭਈ ॥
द्रिसटि करत सभहिन पर भई ॥

पालखीत बसून ती प्रदक्षिणा घालून एकेकाकडे निरखून पाहत होती.

ਜਬ ਤਿਹ ਸਾਹ ਜਲਾਲ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
जब तिह साह जलाल निहारियो ॥

जेव्हा त्याने शाह जलालला पाहिले

ਫੂਲ ਹਾਰ ਤਾ ਕੇ ਉਰ ਡਾਰਿਯੋ ॥੩੧॥
फूल हार ता के उर डारियो ॥३१॥

जेव्हा ती जलाल शाह जवळ आली तेव्हा तिने त्याच्या गळ्यात हार घातला.(31)

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਬ ਬਾਜਨ ਬਾਜੇ ॥
भाति भाति तब बाजन बाजे ॥

त्यानंतर पक्षात रणशिंग वाजू लागले

ਜਨਿਯਤ ਸਾਹਿ ਜਲੂ ਕੇ ਗਾਜੇ ॥
जनियत साहि जलू के गाजे ॥

जलाल शाह आणि इतर राजपुत्र गोंधळून गेले.

ਸਭ ਨ੍ਰਿਪ ਬਕ੍ਰ ਫੂਕ ਹ੍ਵੈ ਗਏ ॥
सभ न्रिप बक्र फूक ह्वै गए ॥

सर्व राजांचे चेहरे फिके पडले,

ਜਾਨਕ ਲੂਟਿ ਬਿਧਾ ਤਹਿ ਲਏ ॥੩੨॥
जानक लूटि बिधा तहि लए ॥३२॥

ते असे दिसले की जणू निर्माणकर्त्याने त्यांना त्यांच्या उजवीकडून लुटले आहे (32)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਫੂਕ ਬਕਤ੍ਰ ਭੇ ਸਭ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਗਏ ਆਪਨੇ ਗ੍ਰੇਹ ॥
फूक बकत्र भे सभ न्रिपति गए आपने ग्रेह ॥

सर्व राजपुत्र, शेवटी, त्यांच्या निवासस्थानी निघून गेले,

ਜਲੂ ਬੂਬਨਾ ਕੋ ਤਬੈ ਅਧਿਕ ਬਢਤ ਭਯੋ ਨੇਹ ॥੩੩॥
जलू बूबना को तबै अधिक बढत भयो नेह ॥३३॥

आणि बूबना आणि जलाल यांचे प्रेम अधिकच वाढले.(३३)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਇਹ ਛਲ ਸੋ ਅਬਲਾ ਕਰਿ ਆਈ ॥
इह छल सो अबला करि आई ॥

अशाप्रकारे, त्या महिलेने दुटप्पीपणा कसा केला आणि असे दिसते की ए