श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1121


ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਾਹ ਸਿਕੰਦਰ ਪਾਯੋ ॥
अंम्रित साह सिकंदर पायो ॥

तो राजा सिकंदरने अमृत मिळवला आहे.

ਅਜਰ ਅਮਰ ਮਨੁਖ੍ਯ ਜੋ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ॥
अजर अमर मनुख्य जो ह्वै है ॥

तर माणूस अमर होईल

ਜੀਤਿ ਸੁ ਲੋਕ ਚੌਦਹੂੰ ਲੈ ਹੈ ॥੪੫॥
जीति सु लोक चौदहूं लै है ॥४५॥

(म्हणून तो) चौदा लोकांवर विजय मिळवेल. ४५.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਤਾ ਤੇ ਯਾ ਕੋ ਕੀਜਿਯੈ ਕਛੁ ਉਪਚਾਰ ਬਨਾਇ ॥
ता ते या को कीजियै कछु उपचार बनाइ ॥

त्यामुळे यावर काहीतरी केले पाहिजे

ਜਿਤ੍ਯੋ ਜਰਾ ਤਨ ਜੜ ਰਹੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਿਯੌ ਨ ਜਾਇ ॥੪੬॥
जित्यो जरा तन जड़ रहै अंम्रित पियौ न जाइ ॥४६॥

ज्याने या मूर्खाचे शरीर म्हातारे होईल आणि तो अमृत पिऊ शकणार नाही. ४६.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਰੰਭਾ ਨਾਮ ਅਪਛਰਾ ਦਈ ਪਠਾਇ ਕੈ ॥
रंभा नाम अपछरा दई पठाइ कै ॥

इंद्राने रंभा नावाच्या अपचाराला पाठवले.

ਬਿਰਧ ਰੂਪ ਖਗ ਕੋ ਧਰਿ ਬੈਠੀ ਆਇ ਕੈ ॥
बिरध रूप खग को धरि बैठी आइ कै ॥

जो वृद्ध पक्ष्याच्या रूपात (तलावाजवळ) आला.

ਏਕ ਪੰਖ ਤਨ ਰਹਿਯੋ ਨ ਤਾ ਕੌ ਜਾਨਿਯੈ ॥
एक पंख तन रहियो न ता कौ जानियै ॥

त्याच्या अंगावर एक पंखही उरला नाही असे समजू नका.

ਹੋ ਜਾ ਤਨ ਲਹਿਯੋ ਨ ਜਾਇ ਘ੍ਰਿਣਾ ਜਿਯ ਠਾਨਿਯੈ ॥੪੭॥
हो जा तन लहियो न जाइ घ्रिणा जिय ठानियै ॥४७॥

त्याचे शरीर पाहता येत नाही, मनात किळस निर्माण होते. ४७.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਜਬੈ ਸਿਕੰਦਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੋ ਪੀਵਨ ਲਗ੍ਯੋ ਬਨਾਇ ॥
जबै सिकंदर अंम्रित को पीवन लग्यो बनाइ ॥

सिकंदर जेव्हा अमृत पिऊ लागला.

ਗਲਤ ਅੰਗ ਪੰਛੀ ਤਬੈ ਨਿਰਖਿ ਉਠਿਯੋ ਮੁਸਕਾਇ ॥੪੮॥
गलत अंग पंछी तबै निरखि उठियो मुसकाइ ॥४८॥

त्यामुळे मिठीत घेतलेल्या अंगाने पक्ष्याला पाहून तो हसला. ४८.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਪੂਛਿਯੋ ਤਾਹਿ ਪੰਛਿਯਹਿ ਜਾਈ ॥
पूछियो ताहि पंछियहि जाई ॥

(सिकंदर) त्या पक्ष्याकडे गेला आणि विचारले,

ਕ੍ਯੋਨ ਤੈ ਹਸ੍ਯੋ ਹੇਰਿ ਮੁਹਿ ਭਾਈ ॥
क्योन तै हस्यो हेरि मुहि भाई ॥

अरे भाऊ! तू माझ्यावर का हसलास?

ਸਕਲ ਬ੍ਰਿਥਾ ਵਹੁ ਮੋਹਿ ਬਤੈਯੈ ॥
सकल ब्रिथा वहु मोहि बतैयै ॥

ते सर्व सांग

ਹਮਰੇ ਚਿਤ ਕੋ ਤਾਪ ਮਿਟੈਯੈ ॥੪੯॥
हमरे चित को ताप मिटैयै ॥४९॥

आणि माझ्या मनातील दु:ख दूर कर. 49.

ਪੰਛੀ ਬਾਚ ॥
पंछी बाच ॥

पक्षी म्हणाला:

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਪਛ ਏਕ ਤਨ ਨ ਰਹਿਯੋ ਰਕਤ ਨ ਰਹਿਯੋ ਸਰੀਰ ॥
पछ एक तन न रहियो रकत न रहियो सरीर ॥

(माझ्या) शरीरावर एक पिसाही नाही आणि माझ्या शरीरात रक्त नाही.

ਤਨ ਨ ਛੁਟਤ ਦੁਖ ਸੌ ਜਿਯਤ ਜਬ ਤੇ ਪਿਯੋ ਕੁਨੀਰ ॥੫੦॥
तन न छुटत दुख सौ जियत जब ते पियो कुनीर ॥५०॥

शरीर शुद्ध होत नाही आणि (मी) हे वाईट पाणी प्यायल्यावर मी वेदनांनी जगत आहे. 50.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਭਲਾ ਭਯੋ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਯਹ ਪੀਹੈ ॥
भला भयो अंम्रित यह पीहै ॥

(हे) अमृत प्यायल्यास चांगले आहे.

ਹਮਰੀ ਭਾਤਿ ਬਹੁਤ ਦਿਨ ਜੀਹੈ ॥
हमरी भाति बहुत दिन जीहै ॥

माझ्यासारखे दीर्घकाळ जगा.

ਸੁਨਿ ਏ ਬਚਨ ਸਿਕੰਦਰ ਡਰਿਯੋ ॥
सुनि ए बचन सिकंदर डरियो ॥

हे ऐकून अलेक्झांडर खूप घाबरला.

ਪਿਯਤ ਹੁਤੋ ਮਧੁ ਪਾਨ ਨ ਕਰਿਯੋ ॥੫੧॥
पियत हुतो मधु पान न करियो ॥५१॥

त्याला अमृत प्यायचे होते, पण ते प्यायले नाही. ५१.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਅਛਲ ਛੈਲ ਛੈਲੀ ਛਲ੍ਯੋ ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕੇ ਸੰਗ ॥
अछल छैल छैली छल्यो इह चरित्र के संग ॥

ज्या स्त्रीला फसवता आले नाही (म्हणजे अलेक्झांडर) हे पात्र करून फसवणूक केली.

ਸੁ ਕਬਿ ਕਾਲ ਤਬ ਹੀ ਭਯੋ ਪੂਰਨ ਕਥਾ ਪ੍ਰਸੰਗ ॥੫੨॥
सु कबि काल तब ही भयो पूरन कथा प्रसंग ॥५२॥

कवी कल म्हणतात की मग ही कथा संपली. 52.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਸਤਰਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੧੭॥੪੧੮੬॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ सतरह चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२१७॥४१८६॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानच्या त्रिचरित्राच्या मंत्री भूप संवादाच्या २१७ व्या अध्यायाचा शेवट येथे आहे, सर्व शुभ आहे. २१७.४१८६. चालते

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਮਸਹਦ ਕੋ ਰਾਜਾ ਬਡੋ ਚੰਦ੍ਰ ਕੇਤੁ ਰਣਧੀਰ ॥
मसहद को राजा बडो चंद्र केतु रणधीर ॥

मशादचा राजा चंद्र केतू अतिशय देखणा होता

ਦ੍ਵਾਰ ਪਰੇ ਜਾ ਕੇ ਰਹੈ ਦੇਸ ਦੇਸ ਕੇ ਬੀਰ ॥੧॥
द्वार परे जा के रहै देस देस के बीर ॥१॥

ज्या दारावर देशांचे वीर खोटे बोलत असत. १.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਸਸਿ ਧੁਜ ਅਰੁ ਰਵਿ ਕੇਤੁ ਪੂਤ ਤਾ ਕੇ ਭਏ ॥
ससि धुज अरु रवि केतु पूत ता के भए ॥

त्यांना शशी धुज आणि रवि केतू असे दोन पुत्र झाले.

ਜਿਨ ਸਮ ਸੁੰਦਰ ਸੂਰ ਨ ਲੋਕ ਤਿਹੂੰ ਠਏ ॥
जिन सम सुंदर सूर न लोक तिहूं ठए ॥

तिन्ही लोकांमध्ये त्यांच्यासारखा नायक नव्हता.

ਰਹੀ ਪ੍ਰਭਾ ਤਿਨ ਅਧਿਕ ਜਗਤ ਮੈ ਛਾਇ ਕੈ ॥
रही प्रभा तिन अधिक जगत मै छाइ कै ॥

त्याची महिमा जगभर पसरली होती.

ਹੋ ਹ੍ਵੈ ਤਾ ਕੇ ਸਸਿ ਸੂਰ ਰਹੇ ਮਿਡਰਾਇ ਕੈ ॥੨॥
हो ह्वै ता के ससि सूर रहे मिडराइ कै ॥२॥

(त्यांचे सौंदर्य पाहण्यासाठी) सूर्य-चंद्रही फिरत असत. 2.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਸ੍ਰੀ ਦਿਨ ਕੇਤੁ ਮਤੀ ਰਹੈ ਨ੍ਰਿਪ ਕੀ ਬਾਲ ਅਪਾਰ ॥
स्री दिन केतु मती रहै न्रिप की बाल अपार ॥

राजाची पत्नी दीन केतू मती विलक्षण रूपाची होती.

ਅਧਿਕ ਤੇਜ ਤਾ ਕੇ ਰਹੈ ਕੋਊ ਨ ਸਕਤਿ ਨਿਹਾਰਿ ॥੩॥
अधिक तेज ता के रहै कोऊ न सकति निहारि ॥३॥

त्याला अधिक प्रखर करून कोणीही पाहू शकत नव्हते. 3.

ਸ੍ਰੀ ਰਸਰੰਗ ਮਤੀ ਹੁਤੀ ਤਾ ਕੀ ਔਰ ਕੁਮਾਰਿ ॥
स्री रसरंग मती हुती ता की और कुमारि ॥

रसरंग मती त्यांची दुसरी पत्नी होती.

ਬਸਿ ਰਾਜਾ ਤਾ ਕੋ ਭਯੋ ਨਿਜੁ ਤ੍ਰਿਯ ਦਈ ਬਿਸਾਰਿ ॥੪॥
बसि राजा ता को भयो निजु त्रिय दई बिसारि ॥४॥

राजा तिला वेड लावला आणि पत्नीला विसरला. 4.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਅਧਿਕ ਰੋਖ ਰਾਨੀ ਤਬ ਭਈ ॥
अधिक रोख रानी तब भई ॥

तेव्हा राणीला खूप राग आला.

ਜਰਿ ਬਰਿ ਆਠ ਟੂਕ ਹ੍ਵੈ ਗਈ ॥
जरि बरि आठ टूक ह्वै गई ॥

(स्टॅग्नंट बर्न) मुळे पाण्याचे आठ तुकडे झाले.